Proefplaatsing. Premiekorting

Transcriptie

1 r u l s j b a c Soll Bs wrkgvr, U nm n jong, nuw n nhousas wrknmr aan d graag bj u aan d slag wl! Dz jongr hf n Wajongukrng.* Dz Sollcabjslur gf kor nforma ovr d Wajong n ovr d bprkng van d jongr. Lvnslang No-Rsk pols Wajong? Profplaasng Wajong s n afkorng voor d W Wrk n Arbdsondrsunng Jongghandcapn. Dz ukrng s voor drn d al arbdsongschk s jdns zjn jugd n voor w arbdsongschk raak jdns zjn sud. Wajongrn zjn jong of oud, hoog- of laagopgld n d bprkngn lopn un van sprzks o ausm o syndroom van down. Pas mand bnnn uw organsa? U kun d 3 maandn kosloos uprobrn: d Wajongr wrk m bhoud van ukrng. Wajongr n dns: vl voordln Zjn r aanpassngn noodzakljk, dan kun u dz vrgod krjgn. Wajongrs hbbn xra kwaln: zj hbbn unk lvnsrvarng n n flnk doss doorzngsvrmogn. Daarnaas zjn r ook fnancl voordln: * Vanaf 2013 vrval d Wajong rglng n word d W wrkn naar vrmogn (WWNV) acf. D Wajong dolgrop zal bljvn bsaan n hrm s d nforma n dz bjslur bljvnd van krach. Wannr u n Wajongr n dns nm, hof u wannr d Wajongr zk word -d kosn voor doorbalng van h loon n dragn. H UWV vrgod dz kosn. Prmkorng U onvang korng op d prms wrknmrsvrzkrngn (blasngdns.nl). Subsd voor aanpassngn Gn xra jdsnvsrng En Wajongr kos u gn xra jd n vrgljkng m n rgulr wrknmr. Voor xra bgldng n ondrsunng kom n jobcoach langs. Loondspnsa Wannr n Wajongr mndr prsr, kun u mndr salars baln. Voor all vragn/aanvragn kun u rch bj h wrkgvrs srvcpun Wajong. Bl of vul h conacformulr op wajongwrk.nl n. Er word bnnn 24 uur conac m u opgnomn. Mr nforma ovr d rglngn vnd u op: n

2 ADD ADD saa voor d Engls afkorng Anon Dfc Dsordr. ADD s n aangborn aandonng n n subyp van ADHD, waarbj gn sprak s van d knmrknd hypracv. Bj ADD s sprak van onoplndhd, concnraproblmn n mpulsv. ADD kom voor bj mnsn van allrl opldngsnvaus. Posv kann van ADD M n bj bgrp n bgldng zal drn ondkkn da d ngav aspcn van ADD omgz kunnn wordn n posv aspcn. Voor wrkgvrs gld da n nvsrng n n ADD-r bloond word! Posv knmrkn van mnsn m ADD: God n h vndn van (nuw) oplossngn God n crsssuas Craf Zr gmakkljk prars Sponaan (soms) Hyprfocussn En ADD-r hf ovr h algmn prkkls, udagng n flxbl nodg. En ADD-r hf dudljk mr succs wannr hj wrk do da hm prsoonljk nrssr. Ho mr nrss n udagng, ho mr d posv knmrkn gsmulrd wordn. Lasg kann van ADD ADD-rs hbbn vaak mo m h plannn n organsrn van wrkzaamhdn n vndn h vrvolgns lasg hrvan d jus prorn bpaln. Hrbj onn zj vaak dsnrss voor d dals van klussn n zjn lvr (craf) m d hoofdljnn bzg. Omgaan m dadlns kan voor mand m ADD ook problmasch zjn. Tps voor d wrkgvr Ga als wrkgvr rs h gsprk aan m d wrknmr n probr n dudljk bld krjgn van d (mogljk) problmn n bsprk samn vnul oplossngn. Gf d wrknmr n wrkplk waar hj zo mn mogljk gsoord word. Gf ondrsunng bj h opzn van n (admnsraf) opbrgsysm, ook op d compur. Gf vakr complmnjs. Laa d wrknmr vnul samnwrkn m n collga d god s n organsrn n plannn. Hlp bj h slln van prorn. Mr nforma:

4 ADHD ADHD saa voor d Engls afkorng Anon Dfc Hypracvy Dsordr. In d volksmond sprk mn ook ovr hypracf zjn. ADHD val ondr vrdln n dr gbdn: onoplndhd, hypracv n mpulsv. Krk: ADHD-rs hbbn n h algmn vl mo m h onvangn van krk. Probr als wrkgvr d fdbackrgls hanrn n l rop da u ook posv fdback gf. Posv kann van ADHD Snl afgld: ADHD-rs kunnn snl afgld zjn bj h wrkn aan n aak of n ovrlg m collga s. M n bj bgrp n bgldng zal drn ondkkn da d ngav aspcn van ADHD omgz kunnn wordn n posv aspcn. Voor wrkgvrs gld da n nvsrng n n ADHD-r bloond word! Posv knmrkn van mnsn m ADHD: nhousas god n h vndn van (nuw) oplossngn god n crsssuas craf zr gmakkljk prars sponaan hard wrkrs En ADHD-r hf ovr h algmn prkkls, udagng n flxbl nodg. Ho mr nrss n udagng, ho mr d posv knmrkn gsmulrd wordn. Tps voor d wrkgvr Ga als wrkgvr rs h gsprk aan m d wrknmr n probr n dudljk bld krjgn van d (mogljk) problmn n bsprk samn vnul oplossngn. Gf d wrknmr n wrkplk waar hj zo mn mogljk gsoord word. Gf ondrsunng bj h opzn van n (admnsraf) opbrgsysm, ook op d compur. Gf vakr complmnjs. Zorg voor srucuur. Laa d wrknmr vnul samnwrkn m n collga d god s n organsrn. Hlp bj h slln van prorn. Lasg kann van ADHD Auor: ADHD-rs kunnn allrgsch zjn voor mon. Er word vl druk op hn ugofnd. Hrbj hf d houdng van n ldnggvnd vl nvlod. Mr nforma:

6 A M T S A Asma s n chronsch aandonng waarbj r sprak s van luchwgn d bjzondr prkklbaar zjn. Klachn onsaan als mnsn prkknd soffn nadmn. Dz soffn lokkn bj hn bnauwdhd, hosn of n ppnd admhalng u. Door mdca s asma conrolrbaar n kunnn mnsn prma funconrn. Blangrjks knmrkn Klachn van ppn, koradmghd, drukknd gvol op d bors n hosn, n h bjzondr s nachs n n d vrog ochnd. Klachn kunnn srk wssln n rns, r kunnn zlfs prodn zjn waarn r nauwljks of gn klachn zjn. D luchwgn zjn -n wsslnd mavrnauwd. H ondrlggnd problm s n chronsch onskngszk van d luchwgn, waarbj vl ypn clln n onskngsfacorn n rol spln. D chronsch onskng vroorzaak ovrgvolghd van d luchwgn. Asma n wrk Bnauwdhd n vrmodhd zjn w blangrjk klachn bj mnsn m asma. Wannr mnsn n god balans vndn ussn blasbaarhd van h lchaam n d gvraagd wrkblasng kunnn dz klachn vrmndrn. Asma kan h funconrn op h wrk nadlg bïnvlodn. Bloosllng jdns h wrk aan sof, prkklnd dampn, rook, koud of warm luch bj mnsn m asma ld rdr o luchwgklachn n vrmodhd dan bj mnsn zondr asma. Daarnaas kunnn d luchwgklachn vrrgrn ondr nvlod van fysk blasnd wrk, h mon wrkn ondr jdsdruk n onrglmag wrkjdn (nachdnsn). Ovr h algmn kunnn mnsn m d jus mdca prma wrkn n zulln zj n andrs funconrn dan collga s zondr asma. Tps voor d wrkgvr God afsprakn m d wrknmr ovr wrkhovlhd, dadlns n/of wrkmpo zjn van blang. Daarnaas s h blangrjk om vnul aanpassngn van d luchkwal op d wrkplk don. D wrkgvr kan r ondr andr voor zorgn da hj maraal vrvang da sof aanrk n zorg voor n god vnla n luchcrcula op d wrkplk. Daarnaas kan h blangrjk zjn zorgn voor rglmag wrkjdn n jdsdruk zovl mogljk vrmjdn. Mr nforma:

8 E M S I AUT Mnsn m ausm hbbn n soorns n h funconrn van d hrsnn. Prkkls als zn, horn, voln, provn n rukn komn gwoon bnnn, maar mnsn m ausm hbbn mo om dz prkkls als n znvol ghl zn. Mnsn m ausm vrschlln n d wjz waarop z omgaan m hun bprkng n d ma van nzch hrn. Knmrkn Aan mand m ausm val vaak nks zn. Wa z mssn s s ongrjpbaars. D problmn onsaan door hun mndr onwkkld vrmogn om zch n lvn n andrn n m gaan n vrandrnd suas. Ausm s n handcap m vl gzchn n daarom word r vaak gsprokn van n aussch spcrum soorns (ASS). Gn prsoon m ausm s hzlfd maar och zjn r n aanal gmnschappljk knmrkn nomn: d bkns van n bpaald sua kan hn ongaan of zj lggn vrkrd vrbandn, waardoor zj n op d gbrukljk/gwns manr ragrn. D wrld s voor dz mnsn onovrzchljk, waardoor zj n srk bhof hbbn aan srucuur, ord n vlghd, bjvoorbld door zch vas houdn aan bpaald gwoons. Mnsn m ausm: Wrkn hard Zjn brouwbaar Zjn rljk n rch door z Hbbn n srk analysch vrmogn Zjn nauwkurg, hbbn oog voor dal Zjn prfconssch Tps voor d wrkgvr H s n alln noodzakljk da d wnsn, vaardghdn n kwaln van d wrknmr xplc zjn, r mo ook hldrhd bsaan ovr d voorwaardn d noodzakljk zjn om op h wrk god funconrn. Om dz zakn bovn afl krjgn kan n jobcoach ondrsunng bdn. Bd srucuur Gf d mdwrkr jd n hb gduld Communcr hldr, concr n prcs. Vraag door bj ondudljkhdn. Kom afsprakn na. Hb vrrouwn n gf vrrouwn. Spcfk kwaln U d prakjk bljk da vl mnsn m ausm usknd wrknmrs zjn. Zj bschkkn namljk ovr n aanal spcfk gnschappn n kwaln, d waardvol zjn n arbdssuas. Mr nforma:

10 D I E H LIND B H s n moljk n voorsllng makn van ho h s om blnd zjn. Als u m gslon ogn n gsprk vor of n kop koff nschnk, rvaar u al mn bprkngn n gvolg van blndhd. Vsul bprkn makn hrom mr gbruk van hun andr znugn zoals h ghoor. Blndhd n wrk Blndn kunnn ovr h algmn prma wrkn. U ondrzok bljk da 95% van d wrkgvrs vrdn s ovr d producv van n vsul ghandcap wrknmr. Door h hbbn van n vsul bprk collga kan d mnal op d wrkvlor vrbrn: collga s hbbn mr voor lkaar ovr. Mr nforma: Tps voor d wrkgvr Ga als wrkgvr rs h gsprk aan m d wrknmr n probr n dudljk bld krjgn van d (mogljk) problmn n bsprk samn vnul oplossngn. Wrkvrdlng In vl wrksuas s h van blang da zowl d wrkgvr als ook collga s brd zjn om samn m d blnd collga d akn vrdln zoda n dr ffcën kan wrkn. Communca Praa mr m n blnd collga. Vrl bjvoorbld als u d kamr uloop n druk u gvolns u n woordn. En bvsgnd knkj of glmlach word n waargnomn. Zorg rvoor da zakn op dzlfd plk bljvn lggn zoda dz voor uw blnd collga vndbaar zjn. Uraard s h ook van blang om rvoor zorgn da r gn onnodg obsakls (bjvoorbld n doos papr) op d gang saan. Hulpmddln H s ook van blang da gkkn word ho bpaald bprkngn vrholpn kunnn wordn door d nz van hulpmddln. Dnk hrbj bjvoorbld aan n bralllsrgl d ksn op d compur omz n brall. Voor vrgodngn voor dz aanpassngn kun u conac opnmn m h UWV.

12 K E I Z ISCH N O R H C Chronsch zk s n vrzamlnaam voor rschllnd zks n aandonngn d mnmaal dr maandn durn. En zk s chronsch als d m d bsaand knns n mhodn n gnzn s. In h gunsgs gval kunnn mdcjnn, lfrgls n hrapën d sympomn ondrdrukkn. Chronsch zkn kunnn lchamljk zjn maar ook psychsch. H gaa hr om zks als (jugd) ruma, COPD (chronsch bronchs n longmfysm), asma, mansch dprssv, nrzks, psychoss, dabs, zk van crohn, ads n harafwjkngn. Knmrkn Er zjn vl vrschllnd chronsch zks, wa h lasg maak om d knmrkn hrvan bnomn. Toch zjn r n aanal ovrnkomsn nomn. D zk vrrgr vaak n d loop dr jarn (dz s progrssf). D zk s vaak n zchbaar. D zk hf gvolgn voor h lchamljk n/ of gsljk funconrn, door bjvoorbld n laag nrgnvau of onvrwach aanvalln. H vrloop van d zk s noo hlmaal voorsplln. D gf onzkrhd ovr d kwal van lvn. Door mdcjngbruk s vaak god lvn m n chronsch zk. En rglmag lvn draag bj aan god funconrn. Chronsch zk n wrk En wrknmr m n chronsch zk funconr op znugljk, communca n vaardghdsnvau ovr h algmn n andrs dan n wrknmr zondr chronsch zk. H kan zjn da d wrknmr ng aanpassngn nodg hf, waardoor hj/zj h wrk god kan don. D kunnn fysk aanpassngn zjn (bjvoorbld n spcal burausol) of andrsoorg aanpassngn zoals n aangpas wrkroosr. Tps voor d wrkgvr Bsprk god m d wrknmr wa dz wl n n kan n vrband m d zk n wlk hulpmddln n voorznngn (vnul) nodg zjn. Zorg da (d nnsv van) d wrkzaamhdn passn bj d wrknmr. Zorg voor jd n d facln d d wrknmr nodg hf om funconrn. Bjvoorbld n rusplk, n aangpas burausol, c. Houd rglmag conac m d wrknmr, zoda j w ho h m hm gaa n of r bpaald maargln of aanpassngn nodg zjn. Maak h mogljk da d wrknmr rglmag kan wrkn, n, pauzrn n zorg voor n lag wrkdruk n wng srss. Zorg voor ﬂxbl wrkomsandghdn n akn zoda r makkljk gragrd kan wordn op vrandrnd omsandghdn zoals rugval n d zk. Mr nforma:

14 D I E H DOOF Er word van doofhd gsprokn als mand n (mr) va h ghoor kan communcrn. In Ndrland zjn 15 o 24 duznd mnsn doof of zwaar slchhornd. Andrs dan slchhorndn horn dov mnsn (nagnog) ns mr, ook n m n hoorosl. Voor gsprkvorng zjn zj aangwzn op lplzn n/of h gbruk van gbarn. Prlnguaal doof Prlnguaal dovn zjn mnsn d vanaf hun gboor doof zjn, of doof zjn gwordn voorda d aalvrwrvng bgon. D sm van dz mnsn klnk vaak andrs, doorda dz mnsn lrn pran door kjkn n voln. Plos- n laadoof Plos- of laadovn zjn mnsn d als volwassnn doof zjn gwordn. Plosdov n laadov mnsn zjn doof gwordn nada hun aalvrwrvng volood was (poslnguaal doof) n zjn n n hornd omgvng opggrod. Bj dz mnsn kan mn msal n horn da z doof zjn. En voordl s da n dov wrknmr gconcnrrd kan wrkn, omda hj n word afgld door andr gludn. Tps voor d wrkgvr Als wrkgvr of collga s h van blang om dudljk sprkn n n dov mdwrkr lan wn da j m hm/haar n gsprk wl gaan (bjvoorbld door n schoudrklopj). Gbruk kor znnn n nvoudg aalgbruk. Nauurljk kan r gbruk gmaak wordn van dvrs hulpmddln, bjvoorbld n dovnolk of n kslfoon. Bsprk m d dov wrknmr n/of m n jobcoach ho d communca pmaal kan vrlopn. H s hrbj god om kjkn ho communca n h bdrjf vrloop n ho d dov collga hrn kan parcprn. Bkjk hrbj ook ho d dov collga kan parcprn n socal aspcn van h wrk zoda hj n bungslon word. Doofhd n wrk Voor dov wrknmrs d noo ghoord hbbn, s h vaak moljk om sprkn. Ook kan h zo zjn da mn sommg socal vaardghdn mndr god bhrs waardoor d omgang m collga s n/of d wrkgvr soms lasg s. Door d bprkng kan h moljk zjn om zakn snl op pkkn. Door communca op d dov wrknmr af smmn kan d problm ondrvangn wordn. Mr nforma:

16 E I S P E L I P E Eplps s n jdljk funcsorng n d hrsnn. En plpsch aanval word vroorzaak door n korslung n d hrsnn. En aanval zlf s n schadljk, wl kan h schad oplvrn omda d prsoon val of onvrwach bwgngn maak. Door gnsmddln kunnn d ms mnsn m plps funconrn als andrn. Knmrkn Imand kan n kln plpsch aanval hbbn, waarbj d wrknmr n bwusloos raak of val. Andrn hbbn vaak n ns n d gan da d wrknmr n aanval hf. Knmrkn hrvan zjn: En aanval van afwzghd, waarbj d wrknmr gaa sarn n h conac m d omgvng vrls. Trkkngn van n arm of n bn. Schmrosandn waardoor d wrknmr kan gaan dwaln of zwrvn zondr zch daar achraf s van kunnn hrnnrn. Sroyp bwgngn, zoals frmln m d handn n smakknd mondbwgngn. Bj n gro aanval van plps vrls d wrknmr h bwuszjn. Knmrkn zjn: Er onsaa n ghl vrkrampng van h lchaam. Hrbj kan ongbjn voorkomn. Er onsaan sprsamnrkkngn. D ogn saan vaak opn n zjn wggdraad. Er kan urnvrls zjn. D admhalng sok n r loop spksl u d mond. Na d sprrkkngn volg n o 15 mnun durnd bwuslooshd. Na n aanval w d wrknmr msal n wa r s gburd n waar hj s. Na aﬂoop s d wrknmr vaak vrmod. Tps voor d wrkgvr Vraag aan d wrknmr ho d plps zch u n ho j r op kan ragrn. Als d wrkgvr hr nzch op hf, dan kan hrop wordn gancprd. Hrondr n aanal ps. Brng d omgvng op d hoog, zoda collga s wn wa zj kunnn don als r n aanval s. Gf d wrknmr voldond jd om hrslln na n aanval. Wannr n wrknmr lang n n aanval bljf hangn n r n ukom zok dan hulp. Houd rknng m d wrkzaamhdn van d wrknmr. Dnk god na wa d gvolgn kunnn zjn van n vnul aanval jdns bpaald wrkzaamhdn. Afhankljk van d ma van plps kunnn sommg wrkzaamhdn onvlg zjn zoals auorjdn of wrkn m gvaarljk soffn of machns. Bhandl d wrknmr n als lk wrknmr n gf hm/haar gn uzondrngspos. Mr nforma:

18 K J I L E D N A T S R E V T H LIC T P A C I D N GEHA Lch Vrsandljk Ghandcap (LVG) s n handcap als gvolg van omgvngsfacorn gcombnrd m n laag nllcul funconrn. Mnsn m n lch vrsandljk bprkng hbbn mo om nforma, prkkls n suas bgrjpn. Zj kunnn n god bvan wa gzgd word of wa r gbur. Er kan sprak zjn van lr- n opvodngsproblmn, gdragsproblmn of n psycharsch soorns. Knmrkn Aan dz mnsn s aan h urljk vaak ns zn. Zj wlln graag zo normaal mogljk zjn n rbj horn. D volgnd knmrkn komn vlal voor bj mnsn m n lch vrsandljk bprkng. Dnkvrmogn En IQ ussn d 50 n 85 Mo m h bgrjpn van aal, sprkwoordn n/of grapjs Mo m lrn vanu rvarngn n h doorzn van suas Socaal-moonl > mo m: Aangaan n ondrhoudn van conacn Faalangs, waardoor zj zchzlf ondr- of ovrschan Un n hrknnn van mos bj andrn Ovrzch oorzaak n gvolg van gn gdrag n da van andrn LVG n wrk Wannr mdwrkrs m n lch vrsandljk bprkng god wordn bgld n wrk don da pas bj hun compns, kunnn zj god wrk vrrchn. Zj hbbn mr hrhalng n ulg nodg, zoda z zch god kunnn voorbrdn. Wannr d sua ovrzchljk s, kan n wrknmr god aan d slag. Tps voor d wrkgvr Wrknmrs m n lch vrsandljk bprkng hbbn vaak xra ondrsunng nodg van n jobcoach. En jobcoach kn d wrknmr n w ho hj hulp kan bdn om h wrk zo god mogljk u vorn. D wrkgvr kan r ook aan bjdragn om d wrknmr zo god mogljk kunnn lan funconrn. Zorg voor dudljk rgls n afsprakn. Gbruk nvoudg aal, kor znnn n lg vl u. Gf nsruc d.m.v. voordon, nadon n samndon n plaas van n horsch ulg. Gf concr akn. Zorg voor gsrucurrd wrkzaamhdn, waarbj sprak s van ovrzchljk wrk, rounmag andlngn of h asssrn van andr prsonlsldn. Hb gduld n hrhaal opdrachn waar nodg. Zg n wa n wrknmr n mo don, zg vooral wa hj wél mo don. Hb oog voor wa d wrknmr god do n gf hrvoor complmnn. Mr nforma: vrsandljkbprkng.myss.nl

20 D N E R JK LE I L I E MO Aan mnsn d moljk lrnd zjn, s aan d bunkan vaak ns zn. D vrsandljk vrmogns onwkkln zch bj mand d moljk lrnd s n m d normal snlhd n zulln msal gn gmddld nvau brkn (n IQ ussn d 75 n 90). Hrdoor hf d prsoon mo om volldg funconrn. Knmrkn Imand d moljk lrnd s, kan mo hbbn m: Informa opnmn, vrwrkn n opassn Inschan n boordln van nuw suas Ers nadnkn, dan don Concnra Vndn van oplossngn Sorrn n ordnn Moljk lrnd n wrk Mnsn d moljk lrnd zjn, kunnn god wrkn. Dz wrknmrs vndn vaak smpl klusjs luk, ook voor langr jd. Z zjn vaak praksch ngsld n zjn lvr bzg m don, dan m dnkn. Wannr zj dudljkhd hbbn n wrkn n n vlg sua zjn zj rouw wrknmrs. Mr nforma: Tps voor d wrkgvr Wrknmrs d moljk lrnd zjn, wordn vaak ovrscha. Z zn r normaal u n kunnn vrbaal n zo srk zjn als dr andr. H gvaar s vaak da zj hrdoor ovrvraagd wordn n h wrk n god aankunnn. H kan voor d wrknmr lasg zjn om sds aan mon gvn da j s n bgrjp, waardoor r srss n onzkrhd onsaa da n kos gaa van d kwal van h wrk. Om d voorkomn zjn d volgnd ps van blang. Tvns kan n jobcoach god ondrsunng bdn. Zorg voor dudljk rgls n afsprakn. Gbruk nvoudg aal (nvoudg woordn n gn complx znnn). Gf n nsruc door mddl van voordon, nadon n samndon n plaas van n horsch ulg. Gf concr akn. Zorg voor gsrucurrd wrkzaamhdn, waarbj sprak s van ovrzchljk wrk, rounmag handlngn of h asssrn van andr prsonlsldn. Hb gduld n hrhaal opdrachn waar nodg. Hb oog voor wa d wrknmr god do n gf hrvoor complmnn.

22 NAH NAH saa voor N-Aangborn-Hrsnlsl n s n vrzamlnaam voor all lsls aan d hrsnn d na d gboor zjn onsaan. Hrsnlsl kan onsaan door n oorzaak van bunaf zoals n rnsg ongluk, of door n oorzaak bnnnn h lchaam zoals n hrsnblodng. Knmrkn NAH s ovr h algmn n n-zchbar handcap. Als wrkgvr hof u n rs nsan dan ook nks mrkn: mand s vrbaal vaardg, prsnr zch op rprsnav wjz n kom slm ovr. D gvolgn van NAH komn vaak pas naar bovn bj doorvragn of als n wrknmr vasloop n zjn wrkzaamhdn. Problmn d kunnn voorkomn bj mnsn m NAH zjn: Gdrags- n moonl problmn:mnsn zjn soms socaal onhandg n kunnn bjvoorbld om ns boos wordn. Vrmndrd dnkvrmogn: mnsn lggn bpaald lnkn n, waardoor z n rag nformavrwrkng hbbn. Zj hbbn vaak ook mo om d gn mogljkhdn n bprkngn n schan. Ghugnproblmn: mnsn kunnn problmn hbbn m h kor of lang rmjn ghugn. Problmn m d moork: mn kan las hbbn van vrls van sprkrach of halfzjdg vrlammng (bjvoorbld n schv mondhok). Aangzn NAH op lar lfjd onsaa, s h vaak moljk accprn. Wa mand voor h onsaan van h hrsnlsl allmaal kon, gaa rna lasgr of hlmaal n mr. Tps voor d wrkgvr Ga als wrkgvr rs h gsprk aan m d wrknmr n probr n dudljk bld krjgn van d (mogljk) problmn n bsprk samn vnul oplossngn. Ga h gsprk aan m d wrknmr n spl opn kaar: waar gaan mogljk problmn onsaan. Bsprk dz n bdnk samn wrkbar oplossngn, vnul m ondrsunng van n jobcoach. Zorg voor n rusg wrkomgvng. Hb bgrp voor d bprkng. Z mondlng gmaak afsprakn ook nog op papr. Bouw xra pauzs n op n wrkdag. Mr nforma:

24 S O N PDD PDD-NOS s d afkorng van Prvasv Dvlopmnal Dsordr - No Ohrws Spcfd. D kom nr op n onwkklngssoorns, d n op n andr manr (psychologsch) bnomn s. D s vrmodljk h gvolg van n kln gnsch of bochmsch problm n d hrsnn. Mnsn m PDD-NOS: Wrkn hard Zjn brouwbaar Zjn rljk n rch door z Hbbn n srk analysch vrmogn Zjn nauwkurg, hbbn oog voor dal Zjn prfconssch Knmrkn PDD-NOS ljk op ausm, maar n all sympomn komn ovrn. Er s vl gljkns n urljk vrschjnngsvormn van ausm n PDD-NOS. D sympomn kunnn varërn van mld o rnsg. Er s gn vas paroon van sympomn n sgnaln. Er s dus n rg gro vrschdnhd aan knmrkn. Hrondr saan knmrkn d kunnn voorkomn. Mnsn m PDD-NOS dnkn vaak n vas paronn. Socal vaardghdn zjn vaak n nvoudg voor mnsn m PDD-NOS. Zj kunnn mo hbbn m h bnomn van d gn mos n h nschan van d van n andr. H kan voor mnsn m PDD-NOS lasg zjn om oogconac makn. Woordsplngn n udrukkngn kunnn hl lrljk wordn gnomn, waardoor d bdolng n aljd god bgrpn word. PDD-NOS n wrk U d prakjk bljk da vl mnsn m PDDNOS god kunnn wrkn. Zj bschkkn namljk ovr n aanal spcfk gnschappn n kwaln, d waardvol zjn n arbdssuas. Tps voor d wrkgvr Zoals rdr gnomd, kunnn mnsn m PDD-NOS prma wrkn. En jobcoach kan hrbj vnul ondrsunng bj bdn. Enkl ps: Bd n vas dagsrucuur n n god plannng, zoda d wrknmr n voor moljk vrwrkn vrrassngn kom saan. Zorg voor n dudljk aakomschrjvng. Ws voorsplbaar, dudljk, nuraal n consqun. Zorg voor n gn wrkplk n n prkklarm omgvng. Zorg voor dudljk rgls n procdurs n gf op jd vrandrngn door. Mr nforma:

26 A M U RE Ruma s n vrzamlnaam voor mr dan hondrd vrschllnd zkn aan h bwgngsapparaa (d gwrchn n omlggnd wfsls). D vrschllnd vormn van ruma zjn grofwg vrdln n dr gropn: onskngsruma, arros n wk dln ruma. Onskngsruma knmrk zch door langdurg gwrchsonskngn. Arros s n vorm van ruma waarbj d kwal van h gwrchskraakbn achru gaa n zlfs hlmaal kan vrdwjnn. Arros kom vooral voor n d gwrchn van handn, knën n hupn. Bj wk dln ruma hf d paën gn problmn m d gwrchn zlf maar m d omlggnd wfsls zoals kapsls, sprn, bandn n pzn. Ruma n wrk Of mand m ruma xra aanpassngn nodg hf, hang af van h soor ruma. Ers mo dus gkkn wordn naar d vorm van ruma d mand hf n wlk klachn da voor d prsoon m zch mbrng. Sommg mnsn hbbn bjvoorbld problmn m d fjn moork n hrdoor n xra dkk pn nodg. Andrn hbbn problmn m d grov moork n zulln daarom msschn n andr sol of n andr burau nodg hbbn. H s van blang da voorda d wrknmr n dns kom, gkkn word wlk hulpmddln nodg zjn. Wannr lang gwach word m h voorzn n hulpmddln, dan kan d nadlg gvolgn voor d wrknmr hbbn (bjvoorbld ovrblasng). Sommg mnsn m ruma kunnn fullm wrkn, andrn n. Blangrjk hrbj s da h voor mnsn m ruma van blang s da r n god balans s ussn acv n rus. D bkn bjvoorbld da mand n langr lunchpauz nodg hf. Ook komn mnsn m ruma s ochnds vaak langzamr op gang (bjvoorbld las van sjfhd). Wllch zal mand m ruma n uurj lar bgnnn. Tps voor d wrkgvr H s blangrjk da r god afsprakn wordn gmaak ovr vrwachngn van d wrkgvr n collga s naar d wrknmr m ruma o. Aangzn ruma n n-zchbar bprkng s, s h voor andrn vaak lasg n schan wa z wl of n kunnn vragn van d wrknmr m ruma. Opn communca s hrn dus rg blangrjk. Mr nforma:

28 E I N E R F O Z I SCH Schzofrn s n zk n d hrsnn, waarbj h dnkn, d mos n h gdrag rnsg zjn vrsoord. Msal opnbaar schzofrn zch pas voor h rs op volwassn lfjd (16-26 jaar). W dz zk hf, kn psychosch prods m vrmd n vrward dnkn, pran n gdrag. Schzofrn n wrk Mnsn m schzofrn kunnn wrkn als z god mdca krjgn. H wrk kan z zlfs hlpn om br m schzofrn om kunnn gaan. Mnsn d ldn aan schzofrn kunnn problmn hbbn m concnra, lrvaardghdn n ghugn. Knmrkn Er kan sprak zjn van schzofrn als mand las hf van n combna van d volgnd sympomn: Psychosch vrschjnsln Wann, dnkbldn d n op waarhd brusn, maar wl waar ljkn zjn zoals achrvolgngswann. Hallucnas, dngn waarnmn d r n zjn zoals smmn d bvln gvn. Vrmd n vrward gdrag, chaosch dnkn, wng of n mr slapn. Srk vrandrng van h socal gdrag wa opval bj dagljks wrkzaamhdn n conacn m andrn. Tussn d psychosch prodn door kan mand las hbbn van: Mndr nrg n naf. Sombr zjn. Mndr blangsllng hbbn voor d omgvng. En srk bhof om alln zjn. Vrmndrd aandach n concnra. Vlakk mos. Tps voor d wrkgvr Om n schzofrn wrknmr god lan funconrn, zjn r n aanal zakn waar u als wrkgvr rknng m kun houdn: En wrknmr m schzofrn hf gro bhof aan rus n rglmaa. Probr spannngn voorkomn. Pas d akn aan wannr r n prod s da d wrknmr zch moljkr kan concnrrn. Mr nforma:

30 D I E H REND O H T H SLEC Bj slchhorndhd s sprak van n vrmndrd hoorvrmogn, maar h s nog wl mogljk spraak of andr gludsndrukkn, vnul m hooroslln, va h ghoor waar nmn. Slchhorndhd n wrk Mnsn sun vaak op onbgrp bj knnssn, collga`s n vrndn. Onbgrp word vaak vroorzaak door onwndhd n msvrsandn. Opn communca ovr wa d slchhornd wrknmr wl of n kan horn s dus rg blangrjk. Mr nforma: (slchhornd jongrn) Tps voor collga s n d wrkgvr Sprk langzaam n dudljk, vooral d mdklnkrs god usprkn. Schruwn hlp n. Sprk van kor afsand m d slchhornd. Ho korr d afsand, ho mndr gludn d onvangs vrsorn. Zorg da d slchhornd kan zn wa u zg. Imand d slch hoor, ondrsun h ghoor m d ogn. Gzch n lppn van d sprkr mon zchbaar zjn om kunnn kjkn naar h mondbld: h lplzn of spraakafzn. Schakl achrgrondlawaa u. En slchhornd s n n saa om u n vlhd van gludn r één glud u haln. Hb gduld. Gbruk ns andr woordn, d vrgroo d mogljkhdn voor d slchhornd om u bgrjpn (of schrjf zakn op). Nm n gzlschap d slchhornd op n h gsprk. Nom lkns h ondrwrp, dan bljf d slchhornd rbj horn.

32 D N E I CHTZ SLE Slchznd s mand d gn normaal zch mr hf, maar nog wl ng vorm van lchwaarnmng. Slchzndhd kom n vl rschllnd vormn voor: kan d n slchznd zch nog vlg n h vrkr bgvn, d andr zou daar zondr hulpmddln als hrknnngssok, n zondr onglukkn doorkomn. Tgljkrjd kan dgn d hulp nodg hf n h vrkr, wl op n rras gaan zn n d kran lzn. Slchzndhd n wrk Slchzndn kunnn ovr h algmn prma wrkn. U ondrzok bljk da 95% van d wrkgvrs vrdn s ovr d producv van n vsul ghandcap wrknmr. Door h hbbn van n vsul bprk collga kan d mnal op d wrkvlor vrbrn: collga s hbbn mr voor lkaar ovr. Mr nforma: Tps voor d wrkgvr Wrkvrdlng In vl wrksuas s h van blang da zowl d wrkgvr als ook collga s brd zjn om samn m d vsul bprk collga d akn vrdln zoda n dr ffcën kan wrkn. Communca Praa mr m n vsul bprk collga. Vrl bjvoorbld als u d kamr uloop n druk u gvolns u n woordn. En bvsgnd knkj of glmlach word msal n waargnomn. Zorg rvoor da zakn op dzlfd plk bljvn lggn zoda dz voor uw vsul bprk collga vndbaar zjn. Uraard s h ook van blang om rvoor zorgn da r gn onnodg obsakls (bjvoorbld n doos papr) op d gang saan. Hulpmddln H s ook van blang da gkkn word ho bpaald bprkngn vrholpn kunnn wordn door d nz van hulpmddln. Dnk hrbj bjvoorbld aan n lchlop waarm mand ksn van papr kan lzn. Ook zjn r mogljkhdn om ksn op d compur lsbaar makn va n bldschrmvrgror of door gbruk makn van spcal sofwar. Voor vrgodngn voor dz aanpassngn kun u conac opnmn m h UWV.

Nog meer weergeven