Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening voltijd/deeltijd Saxion
Lange Voorhout 14 2514 ED Den Haag T (070) 30 66 800 F (070) 30 66 870 I www.hobeon.nl E info@hobeon.nl Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening voltijd/deeltijd Saxion Croho-nummer:34617 Hobéon Certificering BV Datum: 18 november 2010 Auditteam: Mw. F.M. Brouwer Mw. A. Groen Mw. drs. J.T. van Geffen Mw. J. Moret Secretaris: Dhr. G.W.M.C. Broers
INHOUDSOPGAVE DEEL 1 1 1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1 1.1. Integraal advies 1 1.2. Samenvattende beoordeling 2 2. INLEIDING 5 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING 7 4. VORIGE ACCREDITATIE 9 5. BIJZONDER KENMERK 11 DEEL 2 13 6. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER 13 1. Doelstellingen opleiding 13 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 13 Facet 1.2. Niveau: Bachelor 16 Facet 1.3. Oriëntatie hbo 17 2. Programma 18 Facet 2.1. Eisen hbo 18 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma 21 Facet 2.3. Samenhang programma 23 Facet 2.4. Studielast 25 Facet 2.5. Instroom 27 Facet 2.6. Duur 29 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 30 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing 32 3. Inzet van personeel 34 Facet 3.1. Eisen hbo 34 Facet 3.2. Kwantiteit personeel 36 Facet 3.3. Kwaliteit personeel 38 4. Voorzieningen 40 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 40 Facet 4.2. Studiebegeleiding 42 5. Interne kwaliteitszorg 44 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 44 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 46 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld 47 6. Resultaten 50 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 50 Facet 6.2. Onderwijsrendement 51 7. OORDEELSCHEMA 53 8. BIJLAGEN 55 BIJLAGE I Programma en gesprekspartners 57 BIJLAGE II Kwantitatieve gegevens van de opleiding 61 BIJLAGE III Curricula Vitae en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren 63 BIJLAGE IV Werkwijze, beoordelingsprocedure en beslisregels Hobéon 69
DEEL 1 1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1.1. Integraal advies Hobéon Certificering adviseert de NVAO de hbo-bacheloropleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening, verzorgd door Saxion Hogescholen, vestiging Enschede, croho-nummer 34617, in al haar varianten voltijd en deeltijd te accrediteren. Dit advies wordt in het voorliggende rapport gefundeerd. Algemene gegevens Naam van de instelling: Saxion Hogescholen. Naam van de opleiding: Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH). Varianten van de opleiding: voltijd en deeltijd. Locatie van de opleiding: Enschede. Naam VBI: Hobéon Certificering b.v. Datum visitatie: 12 mei 2010. Datum adviesrapport: 18 november 2010. Beoordelingskader Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is het Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland (14 februari 2003). Samenstelling auditteam Mevrouw F.M. Brouwer Mevrouw Brouwer is werkzaam als adviseur bij Hobéon Certificering. Haar ervaring ligt met name op het terrein van kwaliteitszorg binnen het hoger onderwijs. Mevrouw A. Groen Mevrouw Groen is thans interim manager bij Phorza, de beroepsvereniging voor sociaalagogen in zorg en welzijn. Daarvoor was zij bestuurder/directeur bij een adviesbureau en opleidingsinstituut voor de jeugdzorg. Mevrouw J.T. van Geffen Mevrouw Van Geffen was tot 2009 dean bij hogeschool Stenden van de opleidingen op het terrein van Social Work. Vanaf 2009 is zij directeur bij Educational Support Organisation bij Stenden. Mevrouw J. Moret Mevrouw J. Moret is student SPH aan de Hogeschool Leiden. De heer G.W.M.C. Broers De heer Broers is adviseur bij Hobéon Certificering en betrokken als secretaris bij audits in het hoger onderwijs. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 1
1.2. Samenvattende beoordeling Hobéon Certificering baseert het advies tot accreditatie van de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening op de volgende overwegingen: Algemeen beeld Het auditteam trof bij de opleiding SPH van Saxion Hogeschool een kundig team aan (management en docenten), dat afgestudeerden aan het werkveld levert die over de gewenste kwalificaties beschikken. De opleiding onderhoudt nauwe contacten met (internationale) vakgenoten en werkveld over invulling en organisatie van de opleiding. De opleiding wordt aangeboden in een voltijd- en deeltijdvariant waarbij opgemerkt moet worden dat ze naast een Nederlandstalige SPH ook een Duitstalige aanbiedt onder de naam Sozial Pädagogik. Beide opleidingen beïnvloeden elkaar onder andere op het niveau van docenten: docenten van de Nederlandstalige variant geven les aan de Duitstalige variant en omgekeerd. Zo wisselen zij internationale ervaringen uit op het terrein van SPH. Onderwerp 1 Doelstellingen opleiding: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding baseert zich op het nieuwe beroepsprofiel dat recentelijk door de beroepsvereniging is opgesteld. In samenspraak met de andere SPH-opleidingen en het werkveld heeft SPH Saxion een opleidingsprofiel opgesteld met daarvan afgeleide competenties. De opleidingscompetenties zijn geactualiseerd op basis van het nieuwe beroepsprofiel. Goed is dat de opleiding het eigen profiel een eigen inkleuring heeft gegeven. Bij het ontwikkelen en actualiseren van de opleidingscompetenties heeft de opleiding de Dublin Descriptoren en de kernkwalificaties van de hbo-bachelor als uitgangspunt genomen. De opleiding heeft voor het bepalen van het eindniveau van de student vastgelegd welke Dublin Descriptoren aan de orde zijn bij de beoordeling van de verschillende afstudeeronderdelen. Twee facetten van onderwerp 1 Doelstellingen opleiding worden als goed beoordeeld voor de opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel gevoegd. Onderwerp 2 Programma: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding biedt een actueel programma en zorgt er goed voor dat studenten díé kennis en vaardigheden ontwikkelen die zij nodig hebben in de beroepspraktijk. Daarbij gebruikt de SPHopleiding vakliteratuur die relevant en up-to-date is. Tijdens de lessen maakt de opleiding gebruik van verschillende werkvormen. De deeltijder, die vanaf het eerste studiejaar de meeste tijd op de werkplek doorbrengt, ontwikkelt de benodigde kennis en vaardigheden in de praktijk. Daarover maakt de opleiding afspraken met de betrokken werkgevers/instellingen. In het programma heeft de opleiding bij elke module duidelijk vermeld aan welke competentie wordt gewerkt en welk gedrag de student op welk niveau moet tonen met de daarbij behorende kennis en inzicht en vaardigheden. Dit toetst en beoordeelt de opleiding, hierbij gebruikmakend van verschillende toetsvormen. De opleiding beoordeelt de toetsen en verbetert, waar nodig, de kwaliteit ervan afdoende. Samenhang in het programma realiseert de opleiding door de competenties gedurende de verschillende studiejaren te laten terugkomen in steeds complexere situaties. Horizontale samenhang komt o.a. tot uiting in de thema s waar de student aan werkt vanuit verschillende invalshoeken. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 2
De opleiding werkt aan een afgewogen verdeling van de stof, zonder daarbij concessies te doen aan de inhoud van de opleiding. Er is sprake van voldoende contacturen en van adequate studiebegeleiding. De opleiding hanteert heldere toelatingseisen en besteedt veel aandacht aan instroomactiviteiten en voorlichting voor vo- en mbo-leerlingen. Ook besteedt ze aandacht aan studievaardigheden en taalbegeleiding, en biedt ze studenten onder strikte voorwaarden de mogelijkheid om vrijstellingen te verkrijgen. Studenten zijn tevreden over de opzet en inhoud van het programma. Onderwerp 3 Inzet van personeel: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding zet voldoende gekwalificeerd en deskundig personeel in voor de verschillende vakgebieden. Veel docenten zijn werkzaam geweest in het vakgebied. De docenten hebben regelmatig contact met het (internationale) werkveld en zijn op de hoogte van actuele ontwikkelingen, maar dat vraagt van hen wel voortdurende inspanning en tijdsinvestering. De opleiding besteedt voldoende aandacht aan het functioneren van de docenten en aan gezamenlijke en individuele scholing. Werkdruk is een punt waar de opleiding op moet blijven letten. Docenten zijn evenwel tevreden over de aandacht die het management hieraan geeft. De studenten zijn tevreden over de docenten, hun (vak)deskundigheid, hun kennis van de beroepspraktijk en hun praktijkgerichtheid in de lessen. Drie facetten van onderwerp 3 Inzet van Personeel worden als goed beoordeeld voor de opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel gevoegd. Onderwerp 4 Voorzieningen: voldoende Het oordeel van het auditteam over beide facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De ruimtelijke en de algemene en opleidingsspecifieke voorzieningen voldoen aan de eisen. De opleiding besteedt veel tijd en aandacht aan studie(loopbaan)begeleiding. Met name in de eerste studiejaren biedt de opleiding door middel van een studieadviesrooster goede ondersteuning bij het studeren en studenten waarderen dit. Studenten worden op een adequate wijze geïnformeerd over het opleidingsprogramma, de begeleiding en de studievoortgang via o.a. de studiegids en Blackboard. Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding evalueert op verschillende manieren regelmatig de kwaliteit van het programma, het functioneren van de docenten en de organisatie van het onderwijs. Dit doet de opleiding zowel via schriftelijke enquêtes, als via gesprekken met studenten, docenten en vertegenwoordigers van het werkveld. Daar waar nodig of gewenst treft de opleiding aantoonbaar verbetermaatregelen. De opleiding informeert de docenten en de studenten over de uitkomsten van de evaluaties en de geplande en genomen verbetermaatregelen. De opleiding betrekt de studenten, docenten, alumni en het werkveld voldoende bij de kwaliteit van de opleiding. Dit gebeurt zowel via formele overlegmomenten met de Opleidingscommissie, de studentenoverleggen, het docententeam, de regionale en landelijke werkveldadviescommissie als via veel informele contacten. Onderwerp 6 Resultaten: voldoende Het oordeel van het auditteam over beide facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 3
De opleiding borgt, dat de studenten die afstuderen het gewenste hbo-niveau hebben behaald. De opleiding toetst of de student alle competenties op het hoogste (derde) niveau heeft gerealiseerd. In het eindgesprek vindt de afsluitende individuele beoordeling plaats. De afstudeerwerkstukken die het auditteam inzag, hadden hbo-niveau waarbij sprake was van een duidelijk verschil in kwaliteit. De opleiding brengt de rendementsgegevens jaarlijks in kaart en zorgt er o.a. door verbetermaatregelen voor dat de rendementen voldoen aan de streefcijfers. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 4
2. INLEIDING Dit rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende Beoordelende Instantie (VBI) is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hboopleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening, verzorgd door Saxion Hogeschool in Enschede, croho-nummer:34617. De opleiding wordt aangeboden in de varianten voltijd en deeltijd. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review en de daarbij behorende onderliggende documenten. Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is geweest het Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland (14 februari 2003). Daarnaast is gebruik gemaakt van de resultaten van de toets op instellingsniveau (zie hierna). De audit heeft plaatsgevonden op 12 mei (SPH voltijd en deeltijd, Nederlandstalig) en op 10 juni (SPH deeltijd, Duitstalig) 2010. Het programma van de audit is opgenomen in Bijlage I. De in het team aanwezige expertise is in onderstaand schema zichtbaar. In Bijlage II zijn uitgebreide CV s van de auditoren te vinden. voorzitter mw. F.M. Brouwer adviseur Hobéon werkvelddeskundige mw. A. Groen, interim-manager vakdeskundige mw. J.T. van Geffen, directeur student mw. J. Moret, student secretaris dhr. G.W.M.C. Broers, adviseur Hobéon werkveld vak / discipline X x onderwijs X x x x kwaliteitszorg /audit x x studentperspectief x Beoordeling centraal beleid op instellingsniveau Hobéon Certificering beoordeelt zoveel mogelijk facetten en onderwerpen op een zo hoog mogelijk aggregatieniveau. In dit verband is het van belang om op te merken dat Hobéon Certificering in februari 2010 een instellingsaudit bij Saxion Hogeschool heeft uitgevoerd, waarbij is nagegaan welke bedrijfsprocessen op centraal niveau worden aangestuurd en hoe de borging daarvan is geregeld. Deze instellingsaudit werd uitgevoerd door W.L.M. Blomen, partner/directeur van Hobéon Certificering, en G. de Raad, voormalig Secretaris Generaal EFQM in Brussel, voormalig Algemeen Directeur van de Raad voor Accreditatie en oud-voorzitter van de Industriële Kring Twente. Ten tijde van de instellingsaudit is dhr. De Raad voorzitter van onder meer het Career Center Twente, de Stichting Kwaliteit Twente, de Stuurgroep Versterking Industriepotentieel Twente en bestuurslid van INK. De instellingsaudit heeft geleid tot de vaststelling dat een aantal bedrijfsprocessen op strategisch en tactisch niveau vanuit de Raad van Bestuur van Saxion, via de academies, doorwerkt tot op het niveau van de opleidingen. In de beoordeling van de onderwerpen en facetten in deel 2 van dit accreditatierapport komt dit verder aan de orde. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 5
Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 6
3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING Inleiding De opleiding SPH maakt deel uit van de Academie Mens en Maatschappij (AMM) van Saxion Hogeschool Enschede. AMM is één van de grootste opleidingsvoorzieningen op het sociaalagogische terrein in Nederland met 1622 studenten (feb. 2010) die SPH studeren. AMM biedt naast SPH ook de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening aan. De Saxion-opleiding SPH onderscheidt zich van de meeste andere SPH-opleidingen in Nederland door een Euregionaal/Duits accent. In februari 2010 werkten circa 190 medewerkers (116,5 fte) voor AMM. De opleiding SPH wordt in een voltijd- en deeltijdvariant verzorgd. Daarnaast biedt de opleiding een Duitstalige deeltijdvariant aan onder de naam Sozial Pädagogik (SP). Doel van de opleiding is om sociaal pedagogische hulpverleners op te leiden die in staat zijn om te werken aan herstel van het 'gewone' leven. AMM beschikt over een Raad van Advies (RvA), een Academieraad (AR), een Opleidingscommissie (OC), een Examencommissie (EC), een Beroepenveldcommissie MWD /SPH en een Beroepenveldcommissie SP, specifiek voor het Duitse werkveld. Duitstalige variant van SPH De academie positioneert zich als Euregionale kennisinstelling in haar interne en externe activiteiten. Centraal staat dat een vergelijkbare ontwikkeling van de sociaalpedagogische hulpverlening en het daarop gerichte onderwijs in de Euregio wordt nagestreefd. De Enschedese SPH-opleiding kent daarom een Duitstalige deeltijdvariant. De opleiding geeft aan dat, gelet op het bijzondere karakter van de Duitstalige variant, men hiervoor een bijzonder kenmerk wil aanvragen (zie hierna). De Nederlandstalige SPH en haar Duitstalige (deeltijd)variant Sozial Pädagogik leiden op tot dezelfde opleidingskwalificaties. Het curriculum is inhoudelijk grotendeels gelijk, zij het dat het op onderdelen soms anders is ingevuld. Zo is voor het Duitse werkveld het studieonderdeel Recht van groter belang dan voor het Nederlandse werkveld. Daarom is in het Duitstalige SPcurriculum meer aandacht voor recht dan in het Nederlandstalige SPH-curriculum. Het beleid van de academie is erop gericht om de contacten in Duitsland en Nederland te formaliseren/te bekrachtigen. De contacten zijn ondergebracht in een databank. De samenwerking neemt soms de vorm aan van een maatwerktraject. Op dit moment lopen er meerjarige maatwerktrajecten in onder andere Nederland en Duitsland. In het Duitse werkveld is grote behoefte aan samenwerking met de opleiding SP rondom scholing van personeelsleden van uiteenlopende instellingen. Ontwikkelingen/trends binnen AMM AMM heeft vanaf 2003 op academieniveau een grootschalige curriculumvernieuwing doorgevoerd. Kenmerkend was de verandering in leerprocessen, waarbij de verantwoordelijkheid meer bij de student is komen te liggen. Hierbij is de praktijk nog nadrukkelijker bij de opleiding betrokken. Aanleiding voor de vernieuwing waren de vele veranderingen die zijn geconstateerd in de samenleving, het beroepenveld, het gedrag van studenten, onderwijskundige inzichten en technologie. Gekozen is voor een verandering van aanbodgericht onderwijs naar een competentiegericht curriculum, met als belangrijkste uitgangspunten: meer flexibiliteit, dialoogsturing en een persoonlijke leerweg. Social Work Een belangrijke trend van de afgelopen jaren was de mogelijke ontwikkeling in de richting van een opleiding Social Work. Daarin zouden verschillende agogische beroepen (waaronder MWD en SPH) zijn vertegenwoordigd. De propedeuse SPH is als een brede propedeuse Social Work vormgegeven. De student kan zich daarbinnen vervolgens richten op een opleiding naar voorkeur binnen het Social Work (MWD, SPH). Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 7
Vernieuwd opleidingsprogramma SPH en SP In het studiejaar 2004-2005 zijn de opleidingskwalificaties van zowel MWD als SPH gestructureerd in negen kernkwalificaties op drie ontwikkelingsniveaus. Deze zijn uitgangspunt geweest voor de verkaveling en vormgeving van het nieuwe competentiegerichte curriculum. De studieloopbaanbegeleidingslijn loopt als een belangrijke rode draad door het curriculum. Doel van deze leerlijn is studenten te ondersteunen bij het leren optreden als regisseur van de eigen (studie)loopbaan (professionalisering). Met ingang van het studiejaar 2008-2009 is het nieuwe opleidingsprogramma geheel ingevoerd in alle leerjaren van de voltijd- en deeltijdvariant van SPH. Vanaf studiejaar 2009-2010 wordt het stapsgewijs ingevoerd in de Duitstalige deeltijdvariant SP, te beginnen in de propedeuse. In de jaren daarna wordt het geleidelijk ingevoerd in de overige leerjaren van SP. In het nieuwe curriculum is een intensivering van het onderwijs meegenomen. Dat komt tot uiting in het aantal contacturen in de propedeuse en het tweede leerjaar. Ontwikkelingsmogelijkheden medewerkers De academie geeft medewerkers de mogelijkheid om op de hoogte te blijven van relevante ontwikkelingen in het werkveld én verder te professionaliseren door betrokken te worden bij onderzoekslijnen van de Lectoraten van het Kenniscentrum, waar ook promotiemogelijkheden aan gekoppeld zijn. Voor studenten biedt het de kans hun (onderzoeks)competenties én praktijkkennis van het werkveld te vergroten via deelname aan voor het werkveld relevante onderzoekstrajecten. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 8
4. VORIGE ACCREDITATIE Resultaten accreditatie 2004 De opleiding SPH is in 2004 geaudit en in 2005 geaccrediteerd door de NVAO. De NVAO maakte bij de positieve beoordeling van de opleiding een aantal kanttekeningen: Ten aanzien van de beoordeling van de werkervaring van deeltijdstudenten bij het bereiken van de eindkwalificaties onderstreepte de NVAO het belang van een goede beoordelingsprocedure om vast te stellen hoe de werkervaring bijdraagt aan het realiseren van de eindkwalificaties. De staf-studentratio vond de NVAO niet sterk, gelet op de intensieve begeleiding die de programmaopzet vraagt. Het rendement van de opleiding SPH diende verbeterd te worden. Verbetermaatregelen naar aanleiding van de accreditatie Over het beoordelen van de bijdrage van werkervaring aan het bereiken van de eindkwalificaties merkt de opleiding op dat het hier gaat het om een systematiek waarbij deeltijdstudenten gebruik kunnen maken van Eerder Verworven Competenties (EVC s). Tijdens de audit in 2004 was hiervoor een instrument in ontwikkeling, dat in 2005 beschikbaar kwam: het (Digitaal) Intake Assessment (DIA). Dit wordt sindsdien gehanteerd binnen de opleiding SPH en de Duitstalige deeltijdvariant SP. De opleiding heeft de staf-studentratio en de docent-studentratio de afgelopen jaren verbeterd. De docent-studentratio is momenteel 1:21. Binnen de academie is het streven om hierbij ten minste in te zetten op een ratio van 1:25. De kanttekening van de NVAO over de onderwijsrendementen van de Nederlandstalige varianten van de opleiding SPH (die achterblijven bij de geformuleerde streefwaarden) is opgepakt als een belangrijke speerpunt in het AMM-beleid. De opleiding heeft de afgelopen jaren maatregelen genomen om de rendementen, met name in de propedeuse, te verbeteren. Op onderdelen is sprake van verbeteringen. Zo ligt de verblijfsduur van afgestudeerden bij de voltijdopleiding op ruim vier jaar en bij de deeltijd- op exact vier jaar. Het blijkt dat steeds meer studenten de afgelopen jaren meer tijd nodig hebben om de opleiding met goed gevolg af te ronden. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 9
Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 10
5. BIJZONDER KENMERK Inleiding De NVAO biedt opleidingen in het hoger onderwijs de mogelijkheid een bijzonder kenmerk aan te vragen bij een VBI. Bij het beoordelen van een bijzonder kenmerk wordt uitgegaan, in de terminologie van de NVAO, van concretisering en onderscheidend karakter. In 2007 heeft de opleiding Fysiotherapie van Saxion Hogescholen al een bijzonder kenmerk ontvangen voor haar internationale oriëntatie. De opleiding SPH wil nu een bijzonder kenmerk aanvragen voor haar internationale, i.h.b. Duitstalige, deeltijdvariant. Meer specifiek voor de oriëntatie van haar deeltijdopleiding Sozial Pädagogik op de Euregio (Twente en het aangrenzende Noordrijn Westfalen). De opleiding SPH, i.h.b. haar Duitstalige variant Sozial Pädagogik, heeft met Hobéon Certificering afspraken gemaakt over de punten waarop het bijzonder kenmerk wordt aangetoond en getoetst. De bevindingen van het auditteam inzake dit bijzonder kenmerk zijn samengevat in een aparte rapportage. Audit 2004 In dit kader merken wij op dat tijdens de eerste accreditatie-audit in 2004 het toenmalige Hobéon-auditteam ook aandacht besteed heeft aan de Duitstalige SPH-deeltijdvariant. Het auditteam herinnert zich deze variant als doordacht wat inhoud en arbeidsmarktgerichtheid betreft en daarmee aansluitend bij de behoefte van de Duitse arbeidsmarkt. Zowel de docenten als studenten waren enthousiast over deze variant. Studenten waren niet alleen afkomstig uit het direct aangrenzende gebied van Noordrijn Westfalen, maar ook uit verder gelegen Duitse landsdelen. Sindsdien heeft de Duitstalige deeltijdvariant zich verder ontwikkeld, zowel wat oriëntatie, inhoud als organisatie betreft. Procedure Tijdens de audit van de Nederlandstalige SPH opleiding op 12 mei 2010 heeft het auditteam al gesprekken gevoerd met Duitstalige docenten en studenten van de Nederlandstalige opleiding SPH. Dit was mogelijk omdat Duitse studenten in een aantal gevallen ervoor kiezen de Nederlandstalige variant te volgen en omdat Duitse docenten ook les geven binnen de Nederlandstalige SPH-varianten. Na de Nederlandstalige audit is op 10 juni een extra audit uitgevoerd geheel gericht op de Duitstalige SPH deeltijdvariant. Er is voor gekozen om de voorzitter en secretaris die deel uitmaakten van het auditteam dat de Nederlandstalige SPH op 12 mei 2010 heeft beoordeeld ook deel te laten uitmaken van het panel dat de Duitstalige deeltijdvariant Sozial Pädagogik beoordeelt. Een Duitse werkveld-/vakdeskundige en een Duitse student zijn aan laatstgenoemd panel toegevoegd. Voorafgaand aan de audit heeft de voorzitter van het auditteam een bezoek gebracht aan de Duitse werkveld-/vakdeskundige en hem uitgebreid gebrieft. Behalve de relevante documentatie, waaronder een Duitstalige Management Review en toegang tot de digitale informatie van de opleiding, beschikte hij voorafgaand aan de audit ook over eindwerkstukken van de studenten die de deeltijdvariant Sozial Pädagogik volgen. In overleg met de opleiding is ervoor gekozen om de deeltijdvariant te auditten gedurende ruim een dagdeel. Het Duitstalige auditprogramma is als een aparte rapportage bij dit rapport gevoegd. Gelet op het specifiek Duitstalige karakter van de audit is ervoor gekozen om het rapport inzake het Bijzonder kenmerk in het Duits te schrijven. Zo waren alle Duitstalige betrokkenen bij de audit in de gelegenheid het accreditatierapport Bijzonder kenmerk te bestuderen. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 11
Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 12
DEEL 2 OORDEEL OP FACETNIVEAU 6. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER 1. Doelstellingen opleiding Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk) Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen Algemeen Saxion heeft op instellingsniveau vastgelegd, dat de competenties waartoe wordt opgeleid mede ontleend zijn aan landelijk opgestelde en gevalideerde beroepsprofielen. Alle Saxion hbobacheloropleidingen, dus ook SPH, nemen actief deel aan het landelijk overleg waarin het relevante beroepenveld de beroepsprofielen valideert en waarin de gezamenlijke opleidingen met elkaar komen tot domeincompetenties en opleidingscompetenties. De dienst Onderwijs & Student van Saxion monitort hierop. In het kwaliteitsmanagementsysteem en de planning nemen de academies en opleidingen op, dat zij eenmaal per vier jaar het beleid met betrekking tot de doelstellingen opleiding evalueren en waar nodig bijstellen. In hun jaarplannen schenken zij doorlopend aandacht aan ontwikkelingen binnen hun domein. In de bilaterale overleggen van academiedirecteuren met de Raad van Bestuur wordt het jaarplan besproken.tijdens de instellingsaudit in februari 2010 is het bovenstaande geverifieerd en is gebleken dat alle bacheloropleidingen het centrale beleid uitvoeren. Hiermee is op instellingsniveau voldoende geborgd, dat de eindkwalificaties van de opleidingen aansluiten bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk worden gesteld. Visie op het SPH-beroep In een beleidsnotitie voor de periode 2008-2012 beschrijven AMM en de opleiding SPH hun visie op het werkveld: De Sociaal Pedagogische Hulpverlener als hbo-professional in het sociaal-agogische domein heeft de verantwoordelijkheid marktgericht, internationaal, innovatief, ondernemend en kritisch normatief te opereren. Signaleren, onderzoeken en initiëren zijn sleutelwoorden. De SPH er kan kritisch reflecteren en zich profileren als bekwame deskundige. De SPH er draagt bij aan innovaties in het werkveld en aan de ontwikkeling van het beroep. Beroepsprofiel en eindkwalificaties Het auditteam constateert dat de opleiding het beroepsprofiel en de eindkwalificaties waar de beginnend beroepsbeoefenaar aan dient te voldoen, heeft uitgewerkt in de documentatie. De belangrijkste inspiratiebronnen voor het opstellen van het door de SPH-opleiding gehanteerde beroepsprofiel en de eindkwalificaties zijn: de door het NIZW in samenwerking met werkveld, vakbonden en opleidingen uitgewerkte beroepenstructuur Zorg en Welzijn ; de visie op het beroep van het Landelijk Overleg van SPH-Opleidingen; Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 13
het document Vele takken één stam van de Werkgroep Profilering Sociaal-Agogisch Domein; het landelijk vastgestelde, onlangs geactualiseerde opleidingsprofiel van SPH: De creatieve professional. Dit is opgesteld door het Landelijk Overleg van SPH-opleidingen. De kwalificaties van het opleidingsprofiel/de beginnend beroepsbeoefenaar zijn voorschrijvend voor de SPH-opleidingen en geven de studenten een beeld van het toekomstige beroepsmatig handelen. De creatieve professional, verschenen in 2009, is een geactualiseerde versie van het tien jaar geleden gepubliceerde opleidingsprofiel met dezelfde titel. Het nieuwe profiel is op een aantal onderdelen bijgesteld ten opzichte van het profiel uit 1999. De SPH er anno 2010 werkt met een diversiteit aan doelgroepen: kinderen, pubers, jongvolwassenen, maar ook volwassenen of ouderen met vaak complexe problematiek. SPH ers verrichten hun werkzaamheden (van preventief tot curatief) in uiteenlopende voorzieningen en verspreid over diverse deelgebieden van de sector zorg en welzijn (jeugdzorg, verstandelijk gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg) en verspreid over verschillende typen van hulpverlening. Uit de documentatie is afleidbaar dat het SPH profiel op hbo-niveau is opgesteld waarbij de competentiebeschrijvingen voldoen aan de generieke hbo-kernkwalificaties en aan de Dublin Descriptoren. Het profiel is een breed Social Work profiel door de aanwezigheid van zowel generalistische als specialistische competenties die de student verwerft binnen op het vakgebied SPH gerichte leeromgevingen. Het vernieuwde landelijke opleidingsprofiel is in het voorjaar van 2009 vastgesteld. De opleiding wil op basis van dit document stapsgewijs toewerken naar het eventueel ontwikkelen van nieuwe onderwijsinhoud, om het onderwijsprogramma geheel af te stemmen op het vernieuwde opleidingsprofiel SPH. Vanaf het studiejaar 2010-2011 wordt geleidelijk aan eventueel nieuw onderwijs geïmplementeerd. Clustering van de competentieset De opleiding werkt met competenties die zijn afgeleid van het landelijk overeengekomen opleidingsprofiel; de competenties bestrijken dit profiel in zijn geheel. De opleiding heeft haar competenties geordend in verschillende clusters: hulp- en dienstverlening aan cliëntsystemen; werken in en vanuit een arbeidsomgeving; werken aan professionaliteit en professionalisering. De opleiding geeft bij de studiehandleidingen aan welke competenties op welk eindniveau moeten zijn verworven. De te realiseren competenties voor het afstudeerprogramma zijn geoperationaliseerd in concrete prestatiecriteria waarbij ook de wijze van beoordeling is beschreven. De opleiding heeft een document opgesteld waarbij het volledige curriculum inzichtelijk gemaakt is. Validatie door het beroepenveld Bij het vormgeven van het curriculum heeft het werkveld invloed. Er wordt in ieder geval op uiteenlopende manieren intensief samengewerkt met het beroepenveld. In toenemende mate gebeurt dat op basis van convenanten: geformaliseerde samenwerkingsovereenkomsten waarbij afspraken worden gemaakt over bijvoorbeeld personeelsuitwisseling, deelname in de beroepenveldcommissie van de academie, praktijkplekken van studenten, deelname aan de beoordeling van eindgesprekken, betrokkenheid bij onderwijsontwikkeling, training en praktijkonderzoek. Inmiddels heeft de academie de afgelopen jaren convenanten gesloten met Nederlandse en Duitse instellingen, maar ook met organisaties in Europa en daarbuiten in het kader van internationalisering. In de beide beroepenveldcommissies van de academie (respectievelijk voor MWD/SPH en voor SP) vindt regelmatig afstemming plaats over de visie op het beroep en over de mate waarop het curriculum inspeelt op de (verschillende) behoeften van het (eu)regionale werkveld. Inzicht in de behoeften van het werkveld en wat dat betekent voor de opleiding komt ook voort uit de intensieve samenwerking die de academie AMM met verschillende werkveldinstellingen in de (eu)regio onderhoudt. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 14
Onderhoud beroeps- en opleidingsprofiel Binnen de academie wordt grote waarde gehecht aan een goede relatie met het werkveld omdat de contacten met het werkveld de academie inzicht geven in zaken als: arbeidsmarktbehoefte, kwaliteit van de opleiding (o.a. opleidingsniveau) en trends en ontwikkelingen. De academie hanteert verschillende methoden om zicht te krijgen op de arbeidsmarktbehoefte. Verreweg de belangrijkste input wordt verkregen via de beroepenveldcommissies en de Raad van Advies. Thema s als arbeidsmarktbehoefte en de (wensen van het beroepenveld ten aanzien van de) kwaliteit van afgestudeerde SPH ers worden in deze gremia met werkveldvertegenwoordigers besproken. Vooral binnen de gehandicaptenzorg is er een afnemende behoefte aan hbo-geschoolden. Dit in tegenstelling tot de jeugdzorg, waar juist meer behoefte is aan hoger opgeleiden. Mede hierdoor heeft AMM besloten extra te investeren in het thema jeugdzorg. Studentenoordeel Studenten geven tijdens de audit aan tevreden te zijn over de inhoud en het niveau van de eindkwalificaties. Samenvattend constateert het auditteam dat de SPH-opleidingen op landelijk niveau recentelijk een nieuw beroepsprofiel hebben opgesteld waaraan de beginnend beroepsbeoefenaar dient te voldoen en waarbij de Enschedese SPH-opleiding voor een goed uitgewerkte en daarmee duidelijke zichtbare eigen profilering heeft gekozen. Er vindt duidelijk afstemming met het werkveld hierover plaats. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 15
Facet 1.2. Niveau: Bachelor De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor of een Master Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Opleidingskwalificaties en Dublin Descriptoren In de notitie de creatieve professional, met afstand het meest nabij zijn op landelijk niveau de eindkwalificaties/competenties uitgewerkt waarbij in een aparte paragraaf de opleidingskwalificaties zijn uitgewerkt. Om te komen tot een operationele definitie van het bachelorniveau, maken SPH-opleidingen gebruik van de daarvoor geldende indicatoren die gedefinieerd zijn in de Dublin Descriptoren. De kernkwalificaties en de daaronder hangende opleidingskwalificaties zijn inhoudelijk een uitwerking en concretisering van de (inter)nationale opleiding- en hogeschoolkwalificaties. Binnen de academie draagt het Centraal Orgaan Onderwijsontwikkeling en Kwaliteitszorg (hierna: COOK) zorg voor de integratie van de Dublin Descriptoren en de hbo-competenties in het totale opleidingscurriculum. De SPH-professional op bachelorniveau moet op uitvoerend en ontwerpend niveau complexe vraagstukken van individuen, groepen en organisaties in hun context kunnen signaleren, ontwikkelingen kunnen initiëren en kunnen beïnvloeden. In een niveauschema voor sociaalagogisch onderwijs, opgenomen in de notitie Vele takken, één stam, is de verhouding uitgewerkt tussen de Dublin Descriptoren en de beroepsstructuur. De opleidingskwalificaties zijn uitgewerkt op drie niveaus: Oriëntatie: de student heeft kennis van en beheerst de (deel)vaardigheden en attitude t.b.v. overzichtelijke, eenvoudige probleemsituaties. Een student die zijn propedeusegetuigschrift behaalt, voldoet minimaal aan de eisen op dit niveau. Reproductie: de student kan kennis, vaardigheden en attitude geïntegreerd toepassen volgens gegeven procedures in overzichtelijke, eenvoudige probleemsituaties (postpropedeuse middenfase). Productie: de student kan kennis, vaardigheden en attitude geïntegreerd, creatief en inventief toepassen in onoverzichtelijke, complexe probleemsituaties, zo nodig aan de hand van nieuw te ontwerpen en ontwikkelen procedures (postpropedeuse - eindfase). Het hoogste niveau verwijst verder naar zelfstandigheid (voert regie bij het uitvoeren van opdrachten), transfer (vertaalt kennis en vaardigheden naar een aanpak met andere disciplines), complexiteit (bedenkt creatieve oplossingen binnen en buiten de eigen werksituatie) en verantwoordelijkheid (is aanspreekbaar op de aanpak, de coördinatie, de continuïteit en op het resultaat). De opleiding heeft de niveaubeschrijvingen in het landelijk vastgestelde competentieprofiel als richtinggevend overgenomen; de specificaties voldoen daarmee aan de kernbegrippen van de Dublin Descriptoren. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 16
Facet 1.3. Oriëntatie hbo De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties o Een hbo-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op de overweging, dat de in facet 1.3 benoemde aspecten volledig in facet 1.1 aan de orde zijn geweest en het oordeel derhalve identiek is. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 17
2. Programma Facet 2.1. Eisen hbo Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen Kennisontwikkeling De door de student te realiseren competenties voor het afstudeerprogramma zijn geoperationaliseerd in concrete prestatiecriteria. Bestudering door het auditteam van het curriculum laat zien dat er sprake is van een duidelijke opbouw, waarin de voor het vakgebied relevante onderwerpen voldoende aan bod komen. Ook de opdrachten voor studenten zijn ontleend aan de beroepspraktijk en worden door het auditteam als relevant beschouwd. Het werken aan beroepsproducten en diensten staat centraal binnen de opleiding. Het auditteam waardeert de ambities die uit de gehanteerde SPH-competenties en het SPHstudieprogramma blijken. Vakliteratuur De opleiding maakt gebruik van vakliteratuur die door het auditteam als relevant en up-to-date gekwalificeerd wordt. De opleiding maakt gebruik van met name boeken die vrijwel iedere beroepsbeoefenaar in het betreffende veld kent en gebruikt, en (recente) artikelen uit vaktijdschriften. Binnen het Nederlandstalige studieprogramma wordt met name gebruik gemaakt van Nederlandstalige literatuur. Over de samenstelling van het pakket Nederlandse studieboeken heeft de opleiding regelmatig overleg met vertegenwoordigers uit het werkveld. Bij projecten, stages en de afstudeeropdracht is het gebruik van en goed verwijzen naar vakliteratuur één van de aspecten waarop de student wordt beoordeeld. Studenten hebben via de bibliotheek/mediatheek van Saxion Hogeschool en via online databanken toegang tot vakgerelateerde boeken en tijdschriften. Interactie met de beroepspraktijk Studenten in het SPH-voltijdcurriculum krijgen de gelegenheid om al vroegtijdig kennis te maken met het werkveld: in de propedeuse lopen ze ongeveer 100 uur stage (zie volgende alinea). Verder oriënteren deze studenten zich via een stagemarkt op het werkveld. In het tweede jaar brengen de studenten 300 uur in de beroepspraktijk door, en in het derde jaar 11.20 uur. Een dag per week zijn zij dan op school voor het volgen van onderwijs. Een groot deel van de beroepsproducten die zij binnen de verschillende leerpakketten ontwikkelen realiseren zij in de praktijk. In het eerste jaar van alle varianten van de opleiding SPH wordt de theoretische basis gelegd, waarop in de verdere opleiding voortgeborduurd wordt. Daardoor komt één van de belangrijke uitgangspunten van het curriculum, het leren in een realistische omgeving, in het propedeusestudieprogramma nog niet sterk naarvoren. Studenten brengen, zoals hierboven aangegeven, in de propedeuse 100 uur door in de beroepspraktijk. Dit heeft vooral een oriënterend karakter voor de student: hoe ziet de beroepspraktijk er uit, voel ik me hier thuis, etc. Naarmate de student in de studie vordert, neemt het leren in een realistische omgeving toe. In de propedeuse is het onderwijs nog relatief sterk aanbodgericht. Dat is begrijpelijk omdat de student eerst basisprincipes en concepten moeten verwerven. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 18
In de curricula van de deeltijdopleidingvarianten SPH en de Duitstalige deeltijdvariant SP is de integratie van binnen- en buitenschools leren nog sterker. Doordat studenten vanaf het begin van de opleiding in de beroepspraktijk stage lopen (voltijd) of werkzaam zijn (deeltijd), wordt vanaf het eerste leerjaar met behulp van praktijkgerichte opdrachten voortdurend expliciet de koppeling tussen binnen- en buitenschools leren gelegd. De wensen en behoeften van het werkveld bereiken de opleiding vanuit verschillende bronnen, bijvoorbeeld via de beroepenveldcommissie, de stagebegeleiding, de medewerkers die zelf ook deels werkzaam zijn in het werkveld, het Bureau Kennistransfer, het Kenniscentrum en via activiteiten voorkomend uit convenanten met werkveldinstellingen. Op basis van signalen vanuit het Actieplan Professionalisering Jeugdzorg is in 2008 de minor Jeugdzorg bijgesteld. Verder zijn in de afgelopen jaren, eveneens op grond van ontwikkelingen in het werkveld, onderdelen toegevoegd als Outreachende hulpverlening en Werken met levensverhalen. Een ander voorbeeld van studiemateriaal afkomstig uit de praktijk, is de opname van de minor Werken in gedwongen kader in het curriculum. De opleiding sluit hiermee aan bij de vraag uit het reclasseringswerkveld om SPH ers die daarvoor kiezen, gerichter voor te bereiden op een carrière in de reclassering. Het buitenschools leren (in binnen- en buitenland) zal de komende jaren verder worden uitgebouwd. Met ingang van studiejaar 2008-2009 is een teamleider aangesteld die als taak heeft het buitenschools leren en de organisatie ervan (rol van contactdocenten, stagebureau, etc.) in de steigers te zetten. Minoren De academie heeft zich in 2007 ingekocht in de landelijk ontwikkelde minor Werken in gedwongen kader, die op dat moment vrijwel afgerond was. Deze minor geeft studenten extra toegangsmogelijkheden tot dit werkveld. Docenten van de academie hebben een bijdrage geleverd aan de verdere bijstelling en ontwikkeling van deze minor. In de minoren komt de beroepspraktijk op uiteenlopende wijze aan de orde. Zo worden in de minor Werken in gedwongen kader gastdocenten uitgenodigd en vinden excursies plaats. De minor Ambulante jeugdhulpverlener bevat een stage in een instelling voor jeugdhulpverlening. Actualiteit van het studieprogramma De opleiding besteedt voldoende aandacht aan recente ontwikkelingen op het terrein van sociaalpedagogische hulpverlening. De actualiteit van het onderwijsprogramma wordt ondersteund door gastdocenten die relevante en recente thema s behandelen. Daarnaast bespreekt de opleiding de opzet en de inhoud van het onderwijsprogramma met de vertegenwoordigers van het werkveld. Docenten participeren binnen de beroepsvereniging. Zij beschikken over een netwerk binnen relevante instellingen en volgen de actualiteit door congresbezoek, opleidingen en scholing. Positief in dit verband is ook dat studenten van de verschillende varianten kennis nemen van ontwikkelingen in Nederland én Duitsland. In dit verband kan het auditteam refereren aan gesprekken met Duitse docenten die beschikten over voldoende actuele kennis van het vakgebied in hun eigen land. Internationalisering In het studieprogramma wordt in toenemende mate rekening gehouden met het uitvoeren van opdrachten in het buitenland. Intensivering van de bestaande Europese contacten met hogescholen moet leiden tot een uitwisseling van studenten en docenten die verder gaat dan tot nu toe. Zo moet het voor studenten mogelijk worden een substantieel deel van hun opleiding bij één van de buitenlandse partnerhogescholen te volgen, zonder dat er sprake is van studievertraging. Dit was ten tijde van de audit nog niet mogelijk. De academie ontwikkelt een Engelstalig Final Year voor studenten uit Europa en eventueel daarbuiten en natuurlijk ook voor haar eigen studenten die geïnteresseerd zijn in een internationaal georiënteerd programma. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 19
Duitse SP-studenten vormen een belangrijk deel van de internationale instroom van AMM, maar ook van Saxion. Internationalisering binnen de academie wordt sterk gedomineerd door de relatie met het Duitse beroepenveld en de instroom van Duitse studenten in SP én in de Nederlandstalige SPH-varianten. De opleiding stimuleert de internationale oriëntatie door onder meer docentenuitwisselingen. In dat kader worden gastlessen verzorgd door docenten uit het buitenland binnen de academie. Ook verzorgen docenten gastlessen in het buitenland. Internationale contacten bestaan met organisaties in Aruba, Duitsland, Engeland, India, Oostenrijk, Turkije, Scandinavië en Suriname. Daarnaast moet in dit verband worden opgemerkt dat binnen de opleiding SPH zowel Duitse als Nederlandse docenten onderwijs verzorgen. Hierdoor ontstaat er uitwisseling van voor de opleiding relevante vakinhoudelijke informatie. Op dit moment zijn er zes studiepunten gereserveerd voor internationalisering. Het doel is om in de komende vijf jaar het curriculum zo aan te passen dat alle studenten in de opleiding 30 studiepunten aan internationalisering besteden. Toegepast onderzoek De opleiding SPH kent in elke variant een onderzoeksleerlijn, die in het eerste jaar begint en tot het laatste leerjaar (bacheloronderzoek) doorloopt. Daarmee verwerven studenten gedurende hun opleiding onderzoekscompetenties. Het bacheloronderzoek draagt een praktijkgericht karakter. Vanuit de noodzaak om SPH-studenten deel te laten nemen aan praktijkgericht of toegepast onderzoek, is de afgelopen jaren met het eigen Kenniscentrum GW&T gewerkt aan een infrastructuur die dit in toenemende mate gestructureerd mogelijk maakt. Dit wordt nog verder uitgebouwd. Voor docenten en onderzoekers is vanuit het Kenniscentrum een scholingstraject in onderzoek ontwikkeld. Aan deze Research Course M&M hebben inmiddels vijftien docenten deelgenomen. Door de groei van het Kenniscentrum en haar programmalijnen/lectoraten, is sprake van diverse onderzoektrajecten, veelal gefinancierd vanuit Raak-subsidies. De projecten bieden zowel docenten als studenten de mogelijkheid in het werkveld ervaring op te doen binnen onderzoek en innovaties. Een aantal docenten en belangstellende studenten maakt hiervan inmiddels gebruik. Studentenoordeel Uit de diverse evaluaties onder studenten en uit de door het auditteam gevoerde gesprekken wordt duidelijk dat de studenten tevreden zijn over het studiemateriaal, de voorbereiding op de actuele beroepspraktijk, de aansluiting op actuele ontwikkelingen in het vakgebied en de mogelijkheid kennis en vaardigheden te ontwikkelen in de praktijk. Samenvattend vervult het werkveld een belangrijke rol bij het vormgeven van de opleiding en het mede opleiden van de studenten. Ook waardeert het auditteam de mate waarin de SPHopleiding de praktijkgerichtheid een duidelijk herkenbare plek heeft gegeven in het curriculum. De opleiding maakt van internationalisatie expliciet werk, ook bij de deeltijdopleiding. Het docententeam van de opleiding, bestaande uit Nederlandse en Duitse studenten zorgt voor de inbreng van actualiteit en de internationale oriëntatie. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 20
Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Overwegingen Algemeen Saxion hanteert als uitgangspunt, dat het curriculum van een bacheloropleiding een omvang heeft van 240 studiepunten en is opgebouwd uit een majordeel van 210 en een minordeel van 30 studiepunten. Dit heeft Saxion vastgelegd in het model voor de Onderwijs- en Examenregeling, dat alle opleidingen gebruiken voor de eigen opleidingsspecifieke regeling. Met de major/minor-structuur beoogt Saxion de keuzevrijheid van de student te vergroten voor inhoudelijke profilering voor de arbeidsmarkt of voor verdere studieverbreding. De minor is nodig om het competentieprofiel van de bachelor te completeren door verbreding of verdieping. Met de combinatie van major en minor wordt de student startbekwaam. De minorcommissie van Saxion adviseert de Raad van Bestuur over het minoraanbod. Het minorenaanbod wordt jaarlijks geëvalueerd en vastgesteld. De Dienst Onderwijs & Student voert periodieke validatie van minoren uit, waarin inhoud en niveau worden beoordeeld. Saxion heeft centraal afspraken vastgelegd over de bekendmaking van de minoren, de intekening, de goedkeuring van de keuze van de student, de toetsing en herkansing van de minoren, de toekenning van studiepunten en de rol van de Examencommissie in de major/minor-structuur. Voor de voltijdstudenten geldt dat zij na het behalen van het propedeuse-examen een minor moeten volgen. Voor de deeltijdstudenten is een aantal beleidsregels opgesteld, waardoor het mogelijk is op individuele basis flexibel om te gaan met de minoren. Concretisering eindkwalificaties De opleiding heeft de competenties, kerntaken en beroepstaken overzichtelijk in een schema samengebracht. Hieruit wordt duidelijk aan welke eindkwalificaties de student dient te voldoen. Het nieuwe onderwijsprogramma is gebaseerd op het competentieprofiel en de competentiematrix en wordt opgebouwd vanuit een vaste structuur voor de inrichting van het onderwijs. De onderwijseenheden daarbinnen zijn thematisch van aard. Met de invoering van het vernieuwde programma is expliciet aandacht besteed aan het op peil brengen van de moeilijkheidsgraad van de opleiding. Dit is met name gebeurd door middel van opdrachten en literatuur. De opleiding SPH heeft haar curriculum, zowel voor de Duitstalige als de Nederlandstalige varianten, vormgegeven aan de hand van eindkwalificaties en hiervan afgeleide deelkwalificaties. De deelkwalificaties zijn een concretisering van en rechtstreeks te herleiden tot de kwalificaties die beschreven zijn in De creatieve professional. Het Nederlandse opleidingsprofiel blijkt aan te sluiten bij de eisen die het Duitse werkveld stelt aan afgestudeerde SPH ers. Door de opleiding zijn de te verwerven (kern)kwalificaties uitgewerkt in deelkwalificaties op drie niveaus, gedifferentieerd naar complexiteit en zelfstandigheid van de student. De deelkwalificaties zijn bij de ontwikkeling van het huidige programma eerst vertaald naar gedragsindicatoren, die vervolgens geleid hebben tot toetscriteria. Door middel van het projectprogramma EMMA (Even Mooi Maar Anders) is fasegewijs de overstap naar een competentiegericht curriculum gemaakt. Hobéon Certificering Adviesrapport accreditatie hbo-bacheloropleiding SPH, Saxion, 1.0 21