Adviesrapport accreditatie. hbo bacheloropleiding Communicatie voltijd/deeltijd/duaal Hogeschool van Amsterdam

Transcriptie

1 Adviesrapport accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie voltijd/deeltijd/duaal Hogeschool van Amsterdam

2

3 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie voltijd/deeltijd/duaal Hogeschool van Amsterdam CROHO nr Hobéon Certificering BV Datum 3 november 2010 Auditteam R.J.M. van der Hoorn MBA Dr. J. van Ginniken Drs. E. van Gorp E. van der Tuuk D. de Bruijn Secretaris D.P.M. de Koning MSc

4

5 INHOUDSOPGAVE DEEL MANAGEMENT SAMENVATTING INTEGRAAL ADVIES ALGEMENE GEGEVENS BEOORDELINGSKADER SAMENSTELLING AUDITTEAM SAMENVATTENDE BEOORDELING 2 2. INLEIDING FUNCTIE VAN HET RAPPORT DE AUDIT 7 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING 9 4. VORIGE ACCREDITATIE 13 DEEL 2 OORDEEL OP FACETNIVEAU ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO-ACCREDITATIEKADER Doelstellingen opleiding 15 Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen 15 Facet 1.2. Niveau: bachelor 17 Facet 1.3. Oriëntatie hbo Programma 19 Facet 2.1. Eisen hbo 19 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma 22 Facet 2.3. Samenhang programma 25 Facet 2.4. Studielast 27 Facet 2.5. Instroom 29 Facet 2.6. Duur 31 Facet 2.7. Afstemming tussen vormgeving en inhoud 32 Facet 2.8. Beoordeling en toetsing Inzet van personeel 37 Facet 3.1. Eisen hbo 37 Facet 3.2. Kwantiteit personeel 38 Facet 3.3. Kwaliteit personeel Voorzieningen 40 Facet 4.1. Materiële voorzieningen 40 Facet 4.2. Studiebegeleiding Interne kwaliteitszorg 43 Facet 5.1. Evaluatie resultaten 43 Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering 45 Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Resultaten 48 Facet 6.1. Gerealiseerd niveau 48 Facet 6.2. Onderwijsrendement OORDEELSCHEMA BIJLAGEN 55 BIJLAGE I Programma en gesprekspartners BIJLAGE II Kwantitatieve gegevens van de opleiding BIJLAGE III Curricula Vitae en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren BIJLAGE IV Werkwijze, beoordelingsprocedure en beslisregels BIJLAGE V Geraadpleegde documenten

6

7 DEEL 1 1. MANAGEMENT SAMENVATTING 1.1. Integraal advies Hobéon Certificering adviseert de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) de hbo bacheloropleiding Communicatie, verzorgd door de Hogeschool van Amsterdam, crohonummer in al haar varianten en locaties te accrediteren. Dit advies wordt in onderhavig rapport gefundeerd Algemene gegevens Naam van de instelling: Naam van de opleiding: Varianten van de opleiding: Locatie van de opleidingen: Hogeschool van Amsterdam Communicatie voltijd, deeltijd en duaal Amsterdam Leeuwenburg en Amsterdam Fraijlemaborg Naam VBI: Hobéon Certificering b.v. Datum visitatie: 26 en 27 mei 2010 Datum adviesrapport: 3 november Beoordelingskader Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is het Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs Nederland (14 februari 2003) Samenstelling auditteam Het auditteam bestond uit de volgende personen: R.J.M. van der Hoorn MBA, voorzitter van het auditteam, is een van de directeuren van de Hobéon Groep en heeft binnen het hoger onderwijs ruime ervaring op het gebied van kwaliteitszorg en houdt zich onder andere bezig met financieel economische vraagstukken voor hoger onderwijsinstellingen. Dr. J. van Ginniken, vakdeskundige, is lange tijd verbonden geweest aan de afdeling Communicatiewetenschappen en de International School van de Universiteit van Amsterdam en is thans associate professor aan het Euro American Institute van de Ceram Business School. Drs. E. van Gorp, werkvelddeskundige, is hoofd Communicatie bij Kadaster, waar zij onder andere verantwoordelijk is voor de interne, externe- en marketingcommunicatie van het Kadaster. E. van der Tuuk, studentlid bezoekdag 26 mei, is vierdejaarsstudent aan de voltijdopleiding Communicatie van de Haagse Hogeschool. D. de Bruijn, studentlid bezoekdag 27 mei, is derdejaarsstudent aan de deeltijdopleiding Communicatie van de Haagse Hogeschool en is werkzaam als senior adviseur Marketing & Communicatie bij UNIT4. D.P.M. de Koning MSc, secretaris, is adviseur bij de Hobéon Groep en heeft in deze functie ervaring opgedaan met bestuurlijke vraagstukken, kwaliteitsmanagement en strategisch management. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 1.0 1

8 1.5. Samenvattende beoordeling Hobéon Certificering baseert het advies tot accreditatie van de opleiding Communicatie op de volgende overwegingen: Algemeen beeld Het auditteam trof bij de opleiding Communicatie van de Hogeschool van Amsterdam een enthousiast en kundig team met wie het auditteam inspirerende en energieke gesprekken heeft gevoerd. Een sterk punt van de opleiding is de kennisontwikkeling in en met de praktijk. De opleiding onderhoudt hiertoe goede contacten met vakgenoten en werkveld over de invulling en organisatie van de opleiding. Een ander sterk punt van de opleiding is de ontwikkelde eigen visie op het door het domein benoemde speerpunt van internationalisering en praktijkgericht onderzoek. Onderwerp 1 Doelstellingen opleiding: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De doelstellingen van de opleiding zijn afgeleid van het landelijk competentieprofiel, ontwikkeld vanuit het Landelijk Overleg Communicatie Opleidingen (LOCO) en gebaseerd op de beroepsniveauprofielen die zijn opgesteld door Logeion, de beroepsvereniging voor Communicatie. Onlangs heeft Logeion nieuwe Beroepsniveauprofielen gelanceerd. Het huidige profiel wordt vervangen door een nieuw model dat meer recht doet aan de ontwikkeling en verbreding van het vak. De nieuwe profielen sluiten bovendien beter aan bij de Europese richtlijnen (EQF) en de ontwikkelingen in het hoger onderwijs. Via het Landelijk Overleg Communicatie Opleidingen (LOCO) worden ook de landelijke competentiebeschrijvingen geactualiseerd op basis van dit nieuwe beroepsprofiel. De opleiding is nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van het nieuwe profiel en is op deze manier in staat om de nieuwe ontwikkelingen snel te implementeren in haar eindkwalificaties. Goed is dat de opleiding, in de ruimte die daarvoor beschikbaar is, een eigen inhoudelijke inkleuring geeft aan het profiel op de speerpunten internationalisering en praktijkgericht onderzoek. De opleiding heeft naast contacten met het LOCO, Logeion en het werkveld een onderwijsadviesraad ingesteld, waarmee zij haar eindkwalificaties en het opleidingsprogramma heeft afgestemd. De gehanteerde eindkwalificaties zijn gerelateerd aan de kernkwalificaties voor een hbo-bachelor en verbonden aan de gehanteerde beroepscompetenties van de opleiding. Sterk is dat het hbo-niveau zowel in de doelstellingen als in de toetsing van de opleiding is geoperationaliseerd. Alle facetten van onderwerp 1 Doelstellingen Opleiding worden als goed beoordeeld voor deze opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp 2 Programma: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding biedt een actueel programma en zorgt er goed voor dat studenten die kennis en vaardigheden ontwikkelen die zij nodig hebben in de beroepspraktijk. Een groot deel van het programma is gericht op de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en vindt plaats in de beroepspraktijk. Naast de stages, de werkperiode (duaal) en het afstuderen werkt de student gedurende het programma aan diverse projecten die veel interactie met de praktijk vereisen of in samenspraak met externe opdrachtgevers worden uitgevoerd. Bij de deeltijdse en duale varianten vinden (action learning) opdrachten plaats in de praktijkcontext waarbinnen de student werkzaam is. De werkplek moet hierbij aan relevante eisen voldoen die bij (bij duaal) door middel van een werkplekscan en een werkplekbezoek worden getoetst. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 1.0 2

9 Naast de ontwikkeling van beroepsvaardigheden heeft de opleiding ook aandacht voor de ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden. De opleiding heeft hiertoe een visie ontwikkeld voor het structureren van de onderzoekslijn in het curriculum. Relevante ontwikkelingen in de beroepspraktijk worden ingepast in het onderwijs. De opleiding maakt gebruik van gastdocenten die de band tussen het onderwijs en de beroepspraktijk actueel houden. De literatuurlijst is van goede kwaliteit, maar overwegend nationaal. Wel heeft de opleiding de intentie het Engelstalig onderwijsmateriaal verder te ontwikkelen, wat volgens het auditteam inderdaad van belang is. Ook acht het auditteam het van belang dat de opleiding de literatuurlijst uitbreidt op de vakgebieden organisatiekunde en strategisch management. De relatie doelstellingen en inhoud programma heeft het auditteam positief beoordeeld. Het programma stelt studenten in staat om de geformuleerde eindkwalificaties te behalen. Wel dient de opleiding aandacht te hebben en dat heeft zij ook voor de verdere ontwikkeling van internationalisering en voor de verdieping op het gebied van organisatiebrede vraagstukken in het opleidingsprogramma. De opleiding heeft bij elke module vermeld aan welke competentie wordt gewerkt en welk gedrag de student op welk niveau moet tonen met de daarbij behorende kennis, inzicht en vaardigheden. Dit toetst en beoordeelt de opleiding vervolgens op een adequate wijze met behulp van verschillende toetsvormen. Het auditteam stelt vast dat op basis van evaluaties aan verbeteringen van het toetsbeleid wordt gewerkt. De kwaliteit van de toetsen borgt de opleiding o.a. via de toetscommissie die alle toetsen vooraf bekijkt en achteraf analyseert en door scholing van docenten in het toetsen en beoordelen. Een goed punt acht het auditteam het feit dat de examencommissie goed is voorbereid op de rol die zij in het nieuwe accreditatiestelsel dient te gaan spelen. Samenhang in het programma heeft de opleiding aangebracht door de competenties door de studiejaren heen terug te laten komen in steeds complexere situaties. Horizontale samenhang komt o.a. tot uiting in de beroepstaken die ieder semester centraal staan. Verticale samenhang komt sterk naar voren in de leerlijnen die de opleiding hanteert. De samenhang wordt geborgd door het werken met leerplanschema s, door overleg en afstemming tussen de docenten en door de bewakende rol van het CROHO-beraad. Het programma kent een reële studiebelasting, maar is studeerbaar. De opleiding zorgt er voldoende voor dat de studielast redelijk is en de studievoortgang optimaal verloopt. Dit doet zij o.a. door een evenwichtige verdeling van de stof, door duidelijke informatie en modulebeschrijvingen, door voldoende contacturen en door een goede studiebegeleiding. De opleiding hanteert duidelijke toelatingseisen en besteedt veel aandacht aan instroomactiviteiten en voorlichting voor leerlingen in het vo en mbo. De opleiding zorgt ervoor dat het onderwijs aansluit bij alle instromende studenten. Dit doet zij door aandacht te hebben voor studievaardigheden, door extra curriculaire lessen te geven op verschillende gebieden en door mogelijkheden te bieden tot het verkrijgen van vrijstellingen. Studenten en werkveld zijn tevreden over de opzet en inhoud van het programma. Onderwerp 3 Inzet van Personeel: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De kwaliteit en kwantiteit van het docententeam staan garant voor de uitvoering van goed onderwijs. Het onderwijs wordt uitgevoerd door docenten die goed weten wat er speelt in het werkveld. Een deel van het onderwijs wordt verzorgd door freelance docenten, gastdocenten uit de praktijk en docenten met een parttime aanstelling die daarnaast nog werkzaam zijn in de voor de opleiding relevante beroepspraktijk. Ook via projecten, stage, afstuderen, het eigen netwerk van docenten en lidmaatschappen van beroepsverenigingen wordt de actualiteit van het onderwijs geborgd. De docent-studentratio is voldoende om de opleiding met de gewenste kwaliteit te kunnen verzorgen. In het resultaatverantwoordelijk team is ten slotte voldoende communicatiekennis en kunde aanwezig. De docenten beschikken over relevante kwalificaties in vakinhoudelijk en didactisch opzicht. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 1.0 3

10 De opleiding heeft een goed beeld van de competenties van de docenten en voert een actief scholingsbeleid. Studenten zijn tevreden over de docenten, hun (vak)deskundigheid, hun kennis van de beroepspraktijk en hun praktijkgerichtheid in de lessen. Twee van de drie facetten van onderwerp 3 Inzet van Personeel worden als goed beoordeeld voor deze opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp 4 Voorzieningen: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding is gehuisvest op twee locaties, te weten Leeuwenburg (deeltijd en duaal) en Fraijlemaborg (voltijd). Het auditteam heeft beide locaties bezocht en acht de voorzieningen meer dan toereikend. De opleiding besteedt veel tijd en aandacht aan studie(loopbaan)begeleiding. Met name in de eerste studiejaren biedt de opleiding goede ondersteuning bij het studeren en studenten waarderen dit. Het systeem van informatievoorziening werkt met verschillende instrumenten en is volgens het auditteam adequaat. Verder is er een goed systeem voor de registratie van de studievoortgang. Een facet van onderwerp 4 Voorzieningen wordt als goed beoordeeld voor deze opleiding, wat een kwalificatie goed voor dit onderwerp rechtvaardigt. Dit wordt als extra aantekening bij het oordeel toegevoegd. Onderwerp 5 Interne Kwaliteitszorg: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. Het auditteam heeft kunnen vaststellen dat de opleiding systematisch de tevredenheid van de diverse stakeholders evalueert en deze via diverse instrumenten betrekt bij de interne kwaliteitszorg. Er vinden volgens de bekende HvA-onderzoekshuissystematiek structureel evaluaties plaats. Daarnaast evalueert de opleiding ook op andere manieren de kwaliteit van het programma, het functioneren van de docenten en de organisatie van het onderwijs. Daar waar nodig treft de opleiding aantoonbaar verbetermaatregelen. Er is op diverse punten in de interne kwaliteitszorg ruimte voor verbetering. De opleiding is zich hier terdege van bewust en is daar ook ambitieus in. Verbeteringen liggen op het vlak van het tegengaan van de nonrespons bij enquêtes (evaluatiemoeheid), de terugkoppeling van genomen verbeteracties naar alle stakeholders en de monitoring van deze acties conform de PDCA-cyclus. Onderwerp 6 Resultaten: voldoende Het oordeel van het auditteam over alle facetten van dit onderwerp is positief. De volgende overwegingen hebben tot dat oordeel geleid. De opleiding borgt dat de studenten die afstuderen, het gewenste niveau hebben behaald. Er zijn heldere richtlijnen voor de afstudeeropdrachten, de beoordeling van de afstudeeropdrachten en de afstudeerprocedure ontwikkeld. Afstudeervoorstellen en plan van aanpak moeten voorafgaand aan de start van het afstudeertraject worden goedgekeurd. Er is altijd een tweede lezer als medebeoordelaar aanwezig en vanaf studiejaar is er bij alle varianten bij de deeltijd is dit reeds gerealiseerd ook een extern gecommitteerde aanwezig. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 1.0 4

11 Het auditteam heeft een aantal afstudeerwerkstukken bekeken en vindt dat deze van voldoende niveau getuigen. Er is in een aantal werkstukken ruimte voor verbetering voor wat betreft de methodologische verantwoording, maar het auditteam verwacht met de verzwaring van de onderzoeksleerlijn in het programma in toekomstige afstudeeropdrachten op dit punt verbetering te zien. Het auditteam meent overigens dat de originaliteit en creativiteit van studenten versterkt zou kunnen worden. De opleiding brengt de rendementsgegevens jaarlijks in kaart en zorgt er o.a. door verbetermaatregelen voor dat de rendementen voldoen aan de streefcijfers. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 1.0 5

12 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 1.0 6

13 2. INLEIDING 2.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de hbo bacheloropleiding Communicatie, verzorgd door de Hogeschool van Amsterdam, Domein Economie & Management, crohonummer De opleiding wordt aangeboden in de varianten voltijd, deeltijd en duaal op de locaties Leeuwenburg en Fraijlemaborg. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review en de daarbij behorende onderliggende documenten. Het bij het onderzoek gehanteerde beoordelingskader is geweest: Hobéon Beoordelingskader, versie De audit De audit heeft plaatsgevonden op 26 en 27 mei Het programma van de audit is opgenomen in Bijlage I. Het auditteam werd gevormd door R.J.M. van der Hoorn MBA, Dr. J. van Ginniken, Drs. E. van Gorp, E. van der Tuuk, D. de Bruijn en D.P.M. de Koning MSc. De in dit team aanwezige expertise is in onderstaand schema zichtbaar. voorzitter R.J.M. van der Hoorn MBA werkvelddeskundige Drs. E. van Gorp vakdeskundige Dr. J. van Ginneken student voltijd E. van der Tuuk student - deeltijd D. de Bruijn werkveld vak / discipline X onderwijs X X X X X kwaliteitszorg /audit X studentperspectief X X secretaris D.P.M. de Koning X Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 1.0 7

14 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 1.0 8

15 3. KARAKTERISTIEK VAN DE OPLEIDING Profiel van de opleiding De opleiding leidt studenten op tot communicatiemanager op (beginnend) strategisch niveau. Deze professional moet strategische bedrijfsdoelen kunnen vertalen naar communicatiebeleid. Om dit te kunnen, moet hij goed beseffen hoe bedrijfsprocessen werken en moet hij als (strategische) gesprekspartner kunnen meepraten met alle disciplines binnen een bedrijf, zoals Finance, HRM, Kwaliteit, Marketing & Sales, Management & Organisatie. Tevens moet hij al deze disciplines kunnen bedienen vanuit het vakgebied Communicatie. De communicatiemanager helpt organisatiedoelstellingen en/of commerciële belangen te combineren met identiteitsvragen en maatschappelijke kwesties. Vanuit deze profilering van het communicatievak legt de opleiding het accent op het strategisch denken binnen communicatiemanagement. De opleiding is economisch georiënteerd en is daarom ook gepositioneerd in het domein Economie en Management van de Hogeschool van Amsterdam. Studentenpopulatie De opleiding bestaat uit drie varianten. Per 1 oktober 2009 volgden 337 studenten de voltijdopleiding, 141 studenten de duale opleiding en 131 studenten de deeltijdopleiding. De meeste studenten zijn afkomstig van havo/vwo en mbo. Deeltijdstudenten worden geacht of een relevante werkomgeving te hebben of te beschikken over een omgeving waarin zich bepaalde kritische beroepssituaties kunnen voordoen. Blauwdruk van het programma Het programma van de opleiding bestaat uit een major deel van 210 EC en een minor deel van 30 EC. De studenten hebben de keuze uit verschillende typen minoren: een minor die direct verbonden is aan de opleiding (de verdiepingsminor voor eigen studenten); een minor die door het domein Economie & Management wordt aangeboden (de brede minor); een minor buiten het domein (de vrije minor) binnen de HvA of daarbuiten; een doorstroomminor die deel uit maakt van het doorstroomprogramma naar een universitaire masteropleiding. De minor maakt samen met de stage en het afstuderen deel uit van de profileringsfase waarin de student keuzes maakt op welke competenties hij 1 zich verder wilt verbreden of verdiepen. De studieprogramma s van de verschillende varianten komen in grote lijnen met elkaar overeen. Het eerste semester van de opleiding is de basisfase. Het inhoudelijke programma in de basisfase is voor alle opleidingen van het domein E&M gelijk en heeft een omvang van 25 EC. De resterende 5 EC worden specifiek ingevuld. Studenten leren in de basisfase de bedrijfsfuncties om later op hbo-niveau te kunnen functioneren. In de kernfase komt vervolgens de theoretische en praktische kern van het beroep aan de orde. In de profileringsfase ten slotte werken studenten, zoals hierboven is gesteld, aan de verbreding of verdieping van hun persoonlijke profiel. 1 Overal waar hij of zijn staat, kan ook zij of haar worden gelezen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam, 1.0 9

16 De opbouw van het voltijdse curriculum is als volgt: Jaar 1 1. Ondernemingsplan 2. Herpositionering en externe communicatie, Museum project en magazine Jaar 2 3. Fusie en Corporate Governance 4. Reputatie en MVO (Dance4life) Jaar 3 5. Organiseren beroepsoriëntatiedagen 6. Minor/stage (BOD) Jaar 4 7. Stage/minor 8. Afstuderen De opbouw van het duale curriculum is als volgt: Jaar 1 1. Ondernemingsplan 2. Communicatietaken en communicatiemanagement Jaar 2 3. Werkperiode 1 4. Interne communicatie en Marketingcommunicatie Jaar 3 5. Werkperiode 2 6. Corporate communicatie en Overheidscommunicatie Jaar 4 7. Minor 8. Werkperiode 3/Afstuderen De opbouw van het deeltijdcurriculum ten slotte is: Jaar 1 1. Business Basics 2. Communicatie Vaardigheden Jaar 2 3. Marketingcommunicatie 4. Interne communicatie Jaar 3 5. Corporate communicatie 6. Minor Jaar 4 7. Persoonlijke Professionalisering 8. Afstuderen Steeds meer studenten maken gebruik van de mogelijkheid om in het buitenland te studeren of stage te lopen. Over de inhoud van het curriculum stemt de opleiding regelmatig zaken af met de buitenlandse partnerinstellingen. Onderzoeksomgeving In de koppeling van het onderwijs met het bedrijfsleven spelen de lectoraten een belangrijke rol. Het domein beschikt over een kenniscentrum Economie en Management waarin vier inhoudelijk bij elkaar passende lectoraten zijn ondergebracht (Gedifferentieerd HRM, de Amsterdamse Kenniseconomie, Internationalisering (in het Economie- en Managementonderwijs) en Online ondernemen). Het kenniscentrum richt zich op kenniscreatie (toegepast onderzoek) en kennisdeling van nieuwe relevante kennis, zowel in het onderwijs als met het beroepenveld (ofwel: focus: Innovatie & Participatie). De onderzoeksprogramma s worden gekenmerkt door de volgende in het domeinplan genoemde aspecten: Ondernemerschap Internationalisering Verbinding met de regio Innovatie Kenniscentrum en lectoraten zijn duidelijk gepositioneerd binnen het domein. Zij sluiten aan bij maatschappelijke trends en bij de behoeften van de verschillende opleidingen en kunnen beschouwd worden als een aanjager van innovatie. De lectoren staan midden in de beroepspraktijk en fungeren op deze manier als schakel tussen de faculteit en de omgeving. Zij faciliteren de kenniscirculatie tussen en binnen opleidingen en (kunnen) worden ingezet bij de deskundigheidsbevordering van docenten. Het beleid van het domein geeft aan dat lectoren hun kennis expliciet dienen te gebruiken voor verbetering en vernieuwing van de curricula. Dit doen zij o.a. door samen met de opleidingen te bouwen aan een structurele en systematisch opgezette onderzoekslijn in de curricula waarin niveaus kunnen worden aangebracht die studenten tijdens hun studie dienen te ontwikkelen. Hier hoort ook de ontwikkeling van de minor Onderzoeksvaardigheden bij (jaar 3). Onderzoek doen wordt dus belangrijker in alle curricula. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

17 Dat heeft consequenties voor de vaardigheden van docenten en vraagt om een cultuuromslag. De lectoren spelen een belangrijke rol in de professionalisering van docenten op het gebied van onderzoeksvaardigheden. Enerzijds door docenten te begeleiden in de kenniskring; anderzijds door docenten/medewerkers deel te laten nemen aan leergangen (o.a. leren en professionaliseren) die onder de lectoraten ontwikkeld zijn. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

18 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

19 4. VORIGE ACCREDITATIE De vorige accreditatie vond plaats in Ten tijde van de vorige accreditatie bestond de opleiding uit twee HvA-varianten: deeltijd en duaal. Het resultaat van de externe audit was positief: achttien facetten werden met een voldoende beoordeeld en drie facetten met een goed. De NVAO zag op enkele punten ruimte voor verbetering. Zo kon het relatienetwerk van docenten beter benut en beheerd worden, kon meer gebruik worden gemaakt van diagnostische toetsen, was de beoordeling en toetsmethodiek nog niet volledig geïmplementeerd, waren de rendementen aan de lage kant en waren de streefcijfers op een te hoog aggregatieniveau geformuleerd. De opleiding heeft al deze punten opgepakt en heeft op een adequate manier verbeteracties uitgevoerd. Om het relatienetwerk van docenten beter te benutten en te beheren, is bijvoorbeeld, ondersteund door het Bureau Externe Betrekking, dit netwerk systematisch beschreven en uitgebreid. Bij de afdeling Deeltijd is in 2009 een programmamanager aangesteld om duurzame samenwerkingsrelaties met het werkveld tot stand te brengen. M.b.t. de toetspraktijk geldt dat de opleiding nu gebruik maakt van zowel summatieve als formatieve toetsen bij de uitvoering van haar competentiegerichte toetsbeleid. M.b.t. de rendementen geldt dat de opleiding verschillende rendementsbevorderende acties heeft ondernomen en dat de streefcijfers op dit moment zijn geformuleerd op afdelingsniveau (deeltijd, voltijd en duaal). Binnenkort zullen er ook Kritische Prestatie Indicatoren (KPI s) op opleidings- en variantniveau operationeel zijn. De voltijd kent een andere geschiedenis. Haar basis ligt in de afstudeerrichting Communicatie van de opleiding Economisch Linguïstisch van de Hogeschool voor Economische Studies (HES). Op het moment van de fusie tussen HvA en HES was Communicatie bij de HES inmiddels CROHO-geregistreerd, maar was de opleiding nog niet tot en met jaar vier geïmplementeerd. Een accreditatie heeft toen niet plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

20 Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

21 DEEL 2 OORDEEL OP FACETNIVEAU 5. ONDERWERPEN EN FACETTEN NVAO- ACCREDITATIEKADER 1. Doelstellingen opleiding Facet 1.1. Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk) Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Beroepsprofiel Het auditteam heeft vastgesteld dat de opleiding zich baseert op het beroepsprofiel dat door het werkveld wordt gehanteerd. Dit profiel is in mei 2004 vastgesteld door het Landelijk Overleg Communicatie Opleidingen (LOCO). Onder meer hebben hiervoor als basis gediend de BeroepsNiveauProfielen Communicatiemanagement (BNP) van beroepsvereniging Logeion en andere vastgelegde criteria, zoals die van de VEA (Vereniging van Communicatie- Adviesbureaus). Onlangs heeft Logeion, de beroepsvereniging voor Communicatie, na afstemming met werkgevers en beroepsbeoefenaars, een nieuwe impuls gegeven aan haar BeroepsNiveauProfielen. Het huidige profiel wordt vervangen door een nieuw model dat meer recht doet aan de ontwikkeling en verbreding van het vak. De nieuwe profielen sluiten bovendien beter aan bij de Europese richtlijnen (EQF) en de ontwikkelingen in het hoger onderwijs. Het nieuwe beroepsprofiel kent zes kerntaken: analyseren, adviseren, creëren, organiseren, begeleiden en management en onderscheidt hierin zes verschillende categorieën van werk- en denkniveau. Het Landelijk Overleg Communicatie Opleidingen (LOCO) herschrijft momenteel de landelijke competentiebeschrijvingen. Het LOCO staat onder voorzitterschap van een docent van de opleiding HvA COM. (Hogeschool van Amsterdam, hierna ook wel aan te duiden als HvA en Communicatie hierna ook wel aan te duiden als COM) Opleidingsprofiel Tijdens de audit is gebleken, dat de opleiding HvA COM haar eindkwalificaties baseert op het landelijk vastgestelde beroeps- en opleidingsprofiel. Het opleidingsprofiel bestaat voor alle opleidingsvarianten uit vijf van het landelijk competentieprofiel afgeleide beroepstaken. Deze beroepstaken worden verder gespecificeerd in beroepshandelingen en beroepsproducten en de onderliggende basis van kennis en vaardigheden, de body of knowledge and skills. De vijf beroepstaken worden aangevuld met tien competenties die voor alle afgestudeerden van het domein Economie en Management van de Hogeschool van Amsterdam relevant zijn. Deze algemene competenties zijn in augustus 2007 gevalideerd door het werkveld en hebben m.i.v. studiejaar in alle opleidingsvarianten een plaats gekregen. Alle tien competenties zijn uitgewerkt in indicatoren die weer verder zijn gespecificeerd in (gedrags)criteria. De tien domeinbrede competenties zijn de bekwaamheden die onder de beroepstaken liggen en die de student in staat stellen de taken goed uit te voeren. Het auditteam heeft geconstateerd dat de opleiding een consistent en doordacht opleidingsprofiel hanteert. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

22 De beginnende beroepsbeoefenaar De opleiding baseert haar visie op het beroep o.a. op het Trendonderzoek Communicatieberoepspraktijk van de Amsterdam School of Communication Research, Universiteit van Amsterdam. Het onderzoek concludeert dat de behoefte aan communicatieprofessionals die strategisch kunnen (mee) denken op directieniveau, toeneemt. Ontwikkelingen op het gebied van accountability, professionalisering, inzet van nieuwe media en verbetering van de ontvangers- en omgevingsgerichtheid, zijn belangrijk en richtinggevend voor de komende jaren. Een andere ontwikkeling volgens het onderzoek is het belang van de toenemende integratie van corporate en marketingcommunicatie. Vanuit deze trends, die in het curriculum zijn doorgevoerd, leidt de opleiding studenten op tot communicatiemanager op (beginnend) strategisch niveau in functies als communicatiemedewerker, - manager of adviseur, accountmanager/marketingcommunicatie, PR manager, pers- of publieksvoorlichter, mediaplanner of eventmanager. De opleiding geeft aan dat studenten worden voorbereid om strategisch te kunnen denken en functioneren, maar dat zij eerst enkele jaren werkervaring nodig zullen hebben om tot het hoogste niveau te kunnen komen. Via de jaarlijkse hbo-monitor en via de contacten met het werkveld controleert de opleiding of de afgestudeerden ook terechtkomen op plekken die de opleiding beoogt. Alumni geven aan dat de opleiding voldoende basis biedt om te starten op de arbeidsmarkt. Ook zijn zij tevreden over de aansluiting tussen opleiding en het werk. Validatie door het beroepenveld Het auditteam heeft geconstateerd dat de opleiding regelmatig met het beroepenveld overleg heeft over de opleidingscompetenties. De opleiding heeft de competenties laten vaststellen door haar Onderwijs Advies Raad (OAR). In de OAR zitten achttien vertegenwoordigers van het werkveld. Het auditteam heeft inzage gehad in de notulen van de OAR en heeft geconcludeerd dat de opleiding met de OAR een werkend mechanisme heeft om informatie te krijgen over actuele ontwikkelingen en om feedback te krijgen op haar opleidingscompetenties. Daarnaast ontvangt de opleiding signalen over het profiel en de curricula door middel van gesprekken met de praktijkbegeleiders bij stage en afstuderen. Internationale referentie De opleiding heeft aandacht voor de ontwikkeling van internationale competenties. De domeinbrede competentie interculturele sensitiviteit is hier een voorbeeld van. De opleiding heeft haar visie op internationalisering beschreven in een addendum bij het opleidingsprofiel. In die visie staat de overbrugging van verschillen in tijd, plaats, taal, cultuur en geslacht centraal. Met andere woorden: de afgestudeerde professional moet in staat zijn het communicatievak toe te passen ongeacht tijd, plaats, cultuur en geslacht van de betrokken actoren. Het auditteam vindt het een sterk punt dat de opleiding in haar visie op internationalisering uitgaat van de beroepspraktijk van de communicatieprofessional. Om studenten deze competenties te laten verwerven, heeft de opleiding ervoor gekozen om internationalisering als rode draad door de opleiding te weven zodat herhaald aandacht wordt gegeven aan dit thema. M.b.t. de aandacht voor internationalisering in het curriculum van de opleiding verwijzen wij naar facet 2.2. Onderhoud beroeps- en opleidingsprofiel Zoals al uit vooraanstaande blijkt, zorgt de opleiding COM er samen met de andere COMopleidingen en het werkveld goed voor dat het beroeps- en opleidingsprofiel aansluit bij de eisen van de praktijk. Het auditteam heeft geconstateerd dat er veel contact is tussen de opleiding en het werkveld. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

23 Facet 1.2. Niveau: bachelor De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor. Voor de verantwoording over het hboniveau hebben alle opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam aansluiting gezocht met de tien generieke kernkwalificaties voor de hbo-bacheloropleidingen, zoals die zijn geformuleerd door de Commissie Franssen. Zoals in facet 1.1. is aangegeven heeft de opleiding naast COM-beroepstaken ook domeinbrede competenties geformuleerd. Deze tien competenties drukken o.a. de visie uit op het bachelorniveau. De opleiding heeft de domeinbrede competenties die zij hanteert in de opleiding, gekoppeld aan de hbo-kernkwalificaties welke zij op hun beurt via een matrix weer gekoppeld heeft aan de Dublin Descriptoren. Via deze weg is er een vertaalslag gemaakt van eindkwalificaties naar Dublin Descriptoren en zorgt de opleiding ervoor dat de opleiding het bachelorniveau heeft gedefinieerd op een wijze die beantwoordt aan de Dublin Descriptoren. De opleiding sluit in haar programma daarnaast aan bij de BeroepsNiveauProfielen (zie facet 1.1). De Dublin Descriptoren en de generieke hbo-kernkwalificaties zijn hierin impliciet verwerkt. Ook dit is een waarborg van het bachelorniveau van de opleiding. Het hbo-niveau is in de doelstellingen en de toetsing van de opleiding geoperationaliseerd. Domeinbreed zijn bovendien richtlijnen bachelorniveau en afstuderen geformuleerd en geïmplementeerd. De richtlijnen geven de kaders aan van waaruit het afstuderen wordt begeleid. Via deze richtlijnen stuurt de opleiding op niveaueisen op het gebied van: werken op strategisch werkniveau; adviseren en implementeren; uitvoeren van praktijkgericht onderzoek; aanpakken van complexe problemen; multidisciplinair werken; toepassen van actuele, internationale, wetenschappelijke inzichten. De criteria zijn terug te vinden in de afstudeerprogramma s, de afstudeerhandleidingen en de beoordelingsformulieren van het afstuderen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

24 Facet 1.3. Oriëntatie hbo De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties o Een hbo-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist is of dienstig is o Een hbo-master heeft de kwalificaties voor het niveau van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een hbo-opleiding vereist is of dienstig is Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op de overweging, dat de in facet 1.3 benoemde aspecten volledig in facet 1.1 aan de orde zijn geweest en het oordeel derhalve identiek is. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

25 2. Programma Facet 2.1. Eisen hbo Kennisontwikkeling van studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk Oordeel: goed Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Kennisontwikkeling De HvA heeft kennisontwikkeling in en met de praktijk als een van de speerpunten gekozen die in de periode specifiek aandacht krijgt. De eindkwalificaties van elke opleiding zijn dan ook zó opgesteld dat daarin steeds de beroepscontext is meegenomen. Vakliteratuur en aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal Het auditteam heeft tijdens het visitatiebezoek de boekenlijst bestudeerd en concludeert dat de opleiding gebruik maakt van vakliteratuur die relevant en up-to-date is. De opleiding maakt gebruik van standaardwerken die vrijwel iedere beroepsbeoefenaar in het betreffende veld kent en gebruikt, (recente) artikelen uit vaktijdschriften, artikelen uit tijdschriften die door de beroepsvereniging worden uitgegeven en kwalitatief goede vakpublicaties op het internet. Binnen het studieprogramma wordt vooral gebruik gemaakt van Nederlandstalige literatuur. Aandacht voor internationale en Engelstalige vakliteratuur is gewenst. Door de hele opleiding heen maakt de opleiding gebruik van studiemateriaal dat aan de beroepspraktijk is ontleend. Zo maakt de opleiding veel gebruik van actuele beroepscases en opdrachten. Binnen het voltijds programma wordt casuïstiek veelal toegepast in gesimuleerde praktijksituaties. De duale en deeltijdstudent voert opdrachten (in aangepaste vorm) in de eigen beroepspraktijk uit. De opleiding leidt studenten op tot communicatiemanager op (beginnend) strategisch niveau. Voor de vakgebieden organisatiekunde en strategisch management maakt de opleiding momenteel vooral gebruik van artikelen en casuïstiek. Het auditteam wil de opleiding meegeven om voor deze vakgebieden met name ook theoretische handboeken op de literatuurlijst te plaatsen. Interactie met de beroepspraktijk De studenten worden tijdens hun studie expliciet in contact gebracht met hun toekomstige werkveld, door contacten met het bedrijfsleven. Interactie met de beroepspraktijk in de voltijds opleiding vindt o.a. op de volgende manier plaatst: lessen van gastdocenten uit de praktijk in het eerste en tweede studiejaar; twee stages: één oriëntatiestage aan het einde van het tweede jaar en één verdiepende stage in het vierde jaar; projecten in het eerste t/m het derde jaar. De projecten lopen op qua complexiteit en verschuiven gedurende de studie van interne en/of gesimuleerde opdrachtgevers naar echte opdrachtgevers. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

26 Bij de duale variant en de deeltijdvariant van de opleiding HvA COM is de interactie met de beroepspraktijk reeds geborgd door de didactische aanpak van de varianten. De rode draad bij de duale opleiding wordt gevormd door de werkperiodes; bij de deeltijdopleiding zijn dit de opdrachten die de student uitvoert in de eigen werkomgeving. Hieronder beschrijven wij beide aanpakken. Deeltijd Voor deeltijd geldt dat er gewerkt wordt aan het didactische model van action learning, waarbij het leren plaatsvindt aan de hand van het verrichten van op beroepstaken gelijkende opdrachten die door de opleiding worden uitgereikt. De opdrachten betreffen het (individueel of groepsgewijs) via beroepshandelingen realiseren van beroepsproducten. Dit gebeurt voor een groot deel op of via de werkplek. Studenten kijken heel bewust welke knowhow ze nog nodig hebben en sturen op basis hiervan hun eigen competentieontwikkeling. Casuïstiek van de werkplek wordt tevens ingebracht in de opleiding. Studenten geven in de gesprekken tijdens de audit aan dat zij heel duidelijk invloed hebben op de inhoud van de verschillende blokken. Een relevante werkomgeving is wenselijk, maar niet verplicht. Het gaat erom dat de student zich in een omgeving begeeft waar zich kritische beroepssituaties kunnen voordoen. Duaal De duale variant is ingericht als een afwisseling van onderwijsperiodes en werkperiodes. In de werkperiode vindt leren plaats op de werkplek aan de hand van relevante werkervaring(en). Het eerste leerjaar is volledig ingericht als onderwijs. Het tweede t/m het vierde leerjaar zijn ingericht met afwisseling per semester van onderwijs en werken. De opleiding heeft criteria opgesteld voor de werkperioden bij de duale opleiding (Criteria werkperioden, afdeling duaal, sept 2006). Qua niveau moeten de werkplekken voldoen aan de doelstellingen van elk leerjaar. In jaar twee moet de student er uitvoerend werk kunnen verrichten. Dit niveau moet vervolgens oplopen tot strategisch georiënteerd werk in leerjaar vier. Tijdens de audit is gebleken dat er een goede controle is op het niveau van de werkplek via een werkplekscan, een werkplekbezoek, een tussentijdse evaluatie en een assessment achteraf. Toegepast onderzoek In maart 2009 is binnen de opleiding HvA COM een visie ontwikkeld voor het structureren van de onderzoekslijn in het curriculum die uitgaat van twee hoofdgedachten. Enerzijds wordt in de (project)teams telkens een complete onderzoeksopdracht gegeven, waarbij de studenten in elk project of voor een beroepsproduct het gehele proces van opdracht tot rapportage en aanbevelingen doormaken. Anderzijds wordt aangestuurd op de te hanteren vorm van onderzoek, waardoor de studenten te maken krijgen met een didactisch geordende opklimmende graad van moeilijkheid of complexiteit van onderzoeksvormen, -methoden en - technieken. Belangrijk voor de opleiding is het onderscheid tussen de niveaus in de doelstelling. In de praktijk heeft een onderzoek altijd doelstellingen op twee niveaus. Het onderzoek is immers een middel om te komen tot een beleidsaanbeveling of het ontwikkelen van een strategie of het oplossen van een probleem. Deze doelstelling bepaalt in hoge mate de relevantie en de richting van het onderzoek. Daarbij wil de opleiding niet voorbijgaan aan de wens van het werkveld en de OAR dat het kunnen interpreteren van de uitkomsten van (bestaand) onderzoek, het kunnen beoordelen van de kwaliteit ervan en het kunnen omzetten in bruikbare communicatieadviezen belangrijker is voor de communicatieprofessional dan het onderzoek zelf. Het andere niveau is intrinsiek aan onderzoek, te weten het verkrijgen van informatie. Vanaf september 2010 wordt i.s.m. de lectoren gewerkt met een geordende, verantwoorde en inzichtelijke onderzoekslijn in de curricula van de voltijd, duale en deeltijd variant waarin niveaus kunnen worden aangebracht die studenten tijdens hun studie dienen te ontwikkelen. Hier hoort ook de ontwikkeling van de minor Onderzoeksvaardigheden (jaar 3) bij. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

27 In de koppeling van het onderwijs/onderzoek met het bedrijfsleven kunnen lectoraten een belangrijke rol spelen. Het domein E&M heeft een aantal lectoraten en dit aantal wordt het komende studiejaar uitgebreid. Het netwerk van diverse lectoren is toegankelijk voor de opleiding. Het auditteam is van mening dat de relatie met lectoraten en onderzoeksprogramma s (nog) meer geïntensiveerd kan worden, o.a. door meer docenten lid te laten worden van een kenniskring en meer studenten hierin te betrekken. Actualiteit van het programma Het auditteam is van mening dat de opleiding er goed voor zorgt, dat het programma actueel is en blijft. Door snelle ontwikkelingen in het werkveld is vooral dat laatste van groot belang. De opleiding doet dit o.a. door: afstemming met de OAR die het werkveld van de opleiding COM vertegenwoordigt; veelvuldig formeel en informeel overleg met de praktijkbegeleiders in de stage, het afstudeertraject en/of de duale werkplek; het lectoraten die fungeren als bron van informatie over actuele ontwikkelingen in de beroepspraktijk; docenten die naast hun werk als docent werkzaam zijn in de beroepspraktijk. Bij voltijd is dat 25%, bij deeltijd, waar veel met freelancers wordt gewerkt, is dat 100% en bij duaal 50%. Docenten hebben hun netwerk en hun werkveldcontacten in kaart gebracht, zodat deze informatie ontsloten kan worden voor een ieder binnen de opleiding. Daarnaast zijn docenten actief binnen de stagebegeleiding en begeleiding bij het afstudeertraject. Docenten proberen de actualiteit in hun lessen te integreren. contact met de collega-instellingen in binnen- en buitenland over de opzet en inhoud van het programma. Beroepsvaardigheden Het auditteam is van mening, dat de opleiding er prima voor zorgt, dat de student gedurende de studie de vereiste beroepsvaardigheden kan ontwikkelen. Door het werken met beroepstaken met bijbehorende beroepshandelingen en producten stimuleert de opleiding reeds de ontwikkeling van beroepsvaardigheden: handelingen die representatief zijn voor de beroepspraktijk waarvoor de opleiding opleidt. Daarnaast lopen de voltijdstudenten in het tweede en vierde jaar stage, hetgeen van groot belang is voor de ontwikkeling van de noodzakelijke beroepsvaardigheden. Voor de deeltijd- en duale opleiding geldt dat studenten in direct contact staan met de actuele beroepspraktijk. Leren op de werkplek staat centraal. Belangrijk in dit verband is de constatering dat het studieprogramma de werkomgeving en de ontwikkeling van beroepstaken als een van de uitgangspunten hanteert bij de programmering van het binnenschools curriculum. Tevredenheid studenten Uit de diverse evaluaties onder studenten kwam naar voren dat de studenten tevreden waren over de mate waarin de actualiteit, praktijkgerichtheid, theoretische diepgang en onderzoek aan bod komen. Alumni geven in de hbo-monitor aan het programma actueel en voldoende in de praktijk ingebed te vinden. Ook de studenten die het auditteam sprak, waren tevreden over de inhoud van het theorie- en vaardigheidsonderwijs. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,

28 Facet 2.2. Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken Oordeel: voldoende Het oordeel van het auditteam is gebaseerd op onderstaande overwegingen. Concretisering eindkwalificaties In het opleidingsprofiel zijn de in facet 1.1. genoemde domeinbrede competenties en opleidingsspecifieke beroepstaken verder uitgewerkt. Bij de uitwerking van de doelstellingen naar het curriculum speelt het CROHO-beraad een belangrijke rol bij de actualisering van het opleidingsprofiel en bij het beheer en de actualisering van het leerplanschema A. Dit schema schetst de brede lijnen van het curriculum. Het gaat hierbij om de verdeling van beroepstaken, beroepsproducten, domeincompetenties en de Body of Knowledge and Skills (BoKS) over het gehele curriculum. De curriculumcommissie werkt vervolgens het leerplanschema A uit tot variantspecifieke leerplanschema s B. In deze schema s staat er per semester een beschrijving van de inhoud van de onderwijseenheden, inclusief studiepunten (EC), werkvorm en toetsvorm. Dat vindt het auditteam heel duidelijk. Vertaling van de eindkwalificaties naar niveaus en leerdoelen Voor elk semester of elke onderwijseenheid is er een studiehandleiding waarin de relatie tussen de beroepstaken en de domeincompetenties, leerdoelen, werkvormen, toetsing en opdrachten zijn uitgewerkt. Het auditteam heeft geconstateerd, dat de opleiding de competenties nader heeft uitgewerkt in niveaus met vermelding van de daarbij benodigde kennis en inzicht en vaardigheden. Voorbeeld hiervan voor de beroepstaak integrale benadering bedrijfsfuncties is: Niveau 1 (basisfase): om binnen de fictieve context van het project op hbo-startniveau te kunnen functioneren, wordt inzicht in organisaties, de markt en financiën verschaft. De student moet in staat zijn om, binnen de eenvoudige, afgebakende en gestructureerde context van het project, de inzichten toe te passen. Ook moet hij kunnen begrijpen hoe de bedrijfsfuncties zich ten opzichte van elkaar verhouden; Niveau 2 (kernfase): om binnen een realistische, deels gestructureerde context te kunnen functioneren, wordt inzicht in organisaties, de markt en financiën verondersteld. De student moet in staat zijn om te beoordelen welke plaats zijn functie heeft in die context. Ook moet hij kunnen begrijpen hoe de bedrijfsfuncties zich ten opzichte van elkaar verhouden; Niveau 3 (eindniveau/profileringsfase): om binnen een organisatie op hbo-niveau te kunnen functioneren, wordt inzicht in organisaties, de markt en financiën verondersteld. De professional moet in staat zijn om te beoordelen welke plaats zijn functie heeft in de organisatie als geheel. Ook moet hij kunnen begrijpen hoe de bedrijfsfuncties zich ten opzichte van elkaar verhouden. Beroepstaken worden bij zowel voltijd als duaal op een vergelijkbare wijze over de verschillende fasen opgebouwd. Dat geldt echter niet voor deeltijd. Daar komt een beroepstaak binnen een semester volledig aan de orde. Voor de deeltijd geldt dat de semesters in niveaucriteria zijn uitgewerkt. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie hbo bacheloropleiding Communicatie, Hogeschool van Amsterdam,