Opdrhten Hoofdstuk 5 5.1 Lees het krnteneriht over het féverod goed door en entwoord de vrgen. Een levenslng féverod Gemeenten en hore nemen steeds drstishere mtregelen tegen overlst gevende jongeren. Zo wil het Friese Blk een levenslng féverod opleggen n negen herrieshoppers. Minister Remkes vn Binnenlndse Zken werkt n mtregelen om jongeren die veel overlst ezorgen, n te pkken. Op lst vn de urgemeester kn een vondklok worden ingesteld. Ook kn een jongere een verod krijgen voor een eplde tijd in een epld geied te komen. Veel gemeenten en hore gt het voorstel nog niet ver genoeg. In Blk (gemeente Gsterlân-Slet) wil de hore negen notoire lstpkken een levenslng féverod opleggen. Dt wordt gesteund door urgemeester The de Roos en de lokle politie. Horeondernemer J. Betsem: 'Als het wettelijk niet mogelijk moht lijken levenslng deze onruststokers te weren uit onze zk, dn spnnen we een proefproes n.' Ondertussen kunnen de gewrkte jongeren ngepkt worden met kortere geiedsveroden. Anleiding tot deze uitzonderlijke mtregel is de zwre mishndeling vn een 34- jrige mn uit Blk, die drie weken geleden in elkr werd geslgen. De mn wordt l weken kunstmtig in om gehouden. De dder, een 21-jrige mn uit Oudemirdum, heeft ekend. Betsem: 'Dit stt niet op zihzelf. Dit gt l jren zo. Bij die negen houdt het niet op. De politie weet wie l jren ons uitgnsleven verpesten.' In Terneuzen (Z) heeft het gemeenteestuur vier geweldplegers een innenstdverod opgelegd. De 'verlijfsontzegging' geldt voor zes weekeinden. De gemeente is ezig een onvennt met de hore te sluiten. De fés wordt gevrgd de estrfte jongeren niet toe te lten en de politie te wrshuwen ls ze zih in de innenstd vertonen. Remkes' voorstel dient ertoe de overlst vn jongeren overl terug te rengen. Het gt zegt Remkes om 'jongeren die zih geregeld shuldig mken n ijvooreeld vernieling vn uto's, ushokjes en nder strtmeuilir, lddigheid, het ingooien vn ruiten, het spuiten vn grffiti, het hinderlijk rondhngen in portieken, wildplssen, openlijk drnkgeruik of openre dronkenshp en smensholing'. De mtregelen zijn ook edoeld om niet-strfr gedrg n te pkken dt wel veel overlst ezorgt. Bron: Trouw, 12 ugustus 2006 Welke morele vrg rijst op ls je dit rtikel leest? (Tip: lt je niet verleiden tot morliserende prt over hoe sleht die jongeren wel niet zijn. Dr zijn weinig vrgen over te stellen die eht entwoord moeten worden.) Welke morele uitgngspunten (normen, wrden en deugden) kunnen een rol spelen ij het entwoorden vn deze morele vrg? Ethiek: de sis 1
d Formuleer vn lle etrokkenen welke vrijheden op het spel stn. Geef een vooreeld vn 'niet-strfr gedrg dt wel veel overlst veroorzkt'. Vind je het een goede zk dt dit gedrg door middel vn geiedsveroden wordt tegengegn? e Zijn mtregelen om niet-strfr gedrg n te pkken in strijd met rtikel 16 vn deze grondwet? 5.2 Lees het volgende krntenrtikel ndhtig door en entwoord de vrgen. Wietkwekende MS-ptiënt voor hof 'Mediinle mrihun vn potheker gf lleen mr hoofdpijn' Wim Moorlg (50) uit Bovensmilde heeft multiple slerose, een ernstige ndoening n het entrle zenuwstelsel. Zijn zelfgekweekte wiet verliht de pijn. Mr de Opiumwet geldt ook voor hem, vindt justitie. Vndg dient zijn hoger eroep voor het gerehtshof in Leeuwrden. Mei vorig jr veroordeelde de politierehter in Assen hem en zijn vrouw tot een voorwrdelijke geldoete vn 250 euro, wegens het ezit vn hennepplnten. Moorlg wil desnoods tot n de Hoge Rd doorproederen, om zijn gelijk te hlen. Hij vindt dt n ernstig zieken niet het reht kn worden ontzegd op esheiden shl wiet te telen, voor eigen geruik, ook l veriedt de wet dt. 'Het wordt een hele doer', verwht zijn dvot Wim Anker. Moorlg kweekte zijn eigen wiet op een zolderkmertje omdt hij hoofdpijn kreeg vn de mediinle wiet die door potheken wordt fgeleverd. Hij kreeg ehter prolemen met de politie ndt zijn uren hdden geklgd over stnkoverlst. Tot twee keer toe nm de politie plnten in eslg, mr Moorlg weigerde een shikking te etlen. Volgens voorzitter Ger de Zwn vn de Stihting Ptiëntenelngen Mediinle Mrihun heen veel meer hiv-ids- en MS-ptiënten prolemen met de kwliteit vn de offiiële 'mediwiet'. De Zwn sht het ntl mediinle zelftelers op 'enkele honderden'. Teelt door ptiënten voor eigen geruik wordt vk gedoogd door de politie. De Zwn wijst erop dt de pothekerswiet duur is, doordt het met gmmstrlen wordt ehndeld om het te steriliseren. 'Het kost drdoor 9,50 euro per grm in plts vn 6 euro per grm.' Volgens Anker heeft zijn liënt ook geproeerd zijn wiet te etrekken vn offeeshops. 'Mr de produten die dr worden geleverd, zijn zeer wisselend vn kwliteit en ook vrij duur. Hij regeert erg goed op de plnten die hij zelf kweekt.' Anker wil voor het hof juridishe rgumenten nvoeren voor strffeloosheid vn Moorlg. 'Dit is ntuurlijk niet het soort zk wr de wetgever n gedht heeft ij de strfrheidsstelling in de Opiumwet. 'De weg nr een politieke oplossing is moeilijk egnr', zegt Anker. 'De politiek heeft zih tot dusver op dit punt niet lten gelden. Dn resteert het strfreht. We willen proeren innen de grenzen vn het strfreht tot een oplossing te komen.' Moorlg zl vndg getuigedeskundigen, onder meer een frmoloog en een rts, oproepen ter verdediging vn zijn visie. Bron: Trouw, 3 oktoer 2006 Ethiek: de sis 2
Welke rehten otsen in deze kwestie? Wt voor soort rehten zijn dit? Wt is jouw oordeel? Welk reht moet het zwrst wegen in dit gevl? 5.3 Lees het interview door en entwoord de vrgen. 'Shndlig. Ik zl nooit meer een klht indienen' Fietsers die vllen door sleht wegdek krijgen vk geen genoegdoening vn de gemeente. Ptrii vn Duyn (37) uit Den Hg ging onderuit en liet het er niet ij zitten. Hoe kwm het dt u vn uw fiets viel? 'Afgelopen ugustus viel ik l ijn vn mijn fiets op het Kerkplein in Den Hg. Ik kwm met mijn wiel in een groef tussen de keien. Ik stuurde een rief nr de gemeente met mijn klht over het wegdek, mr dr werd niets mee gedn. In oktoer kwm ik op hetzelfde plein ten vl, wederom door een rede groef. Ik woon tegenover het plein en het ligt op de weg nr mijn werk ij het Ministerie vn Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieueheer.' Bent u ij uw vl gewond gerkt? 'Ik hd een sheur in het ot vn mijn enkel en opgerekte enkelnden. Ik he een week thuisgezeten voordt mijn werkgever vervoer voor me regelde. Verder en ik een fervent hrdloopster, dus deze hoy he ik een poosje niet kunnen uitoefenen. Zelfs nu nog merk ik dt de reuk een zwkke plek is. Ik loop drom kortere fstnden dn voor het ongeluk.' En toen heeft de gemeente u shdeloos gesteld? 'Ik he weer een rief gestuurd. Ik werd doorverwezen nr het Bureu Risiomngement vn de gemeente. Op dvies vn de fietsersond he ik ook om smrtengeld gevrgd. Het ureu vond ehter dt er geen sprke ws vn een gevrlijke situtie. Ze weigerden ook ter plekke te gn kijken. Ps toen ik dreigde de puliiteit te zoeken, kwm er iemnd. Ze gven toe dt de plek niet 'de shoonheidsprijs verdiende' en dt de voegen tussen de keien te snel slijten. Toh ws ook het ltste eriht dt ik nergens reht op hd. Ik zou een oördintie- of stuurfout heen gemkt.' Bent u oos, verdrietig of teleurgesteld? 'Het is shndlig. Ik zl nooit meer een klht indienen. Ik en totl ontevreden over de fhndeling. Uiteindelijk he ik het mr lten zitten, omdt ik nders een dvot hd moeten nemen. Dt is het niet wrd. Bovendien he ik dr het geld niet voor. Ik en iemnd die hr kluwen eht ergens inslt en ik weet de wegen vn de klhtenfhndeling goed te ewndelen. Mr zelfs dn ereik je niets. Dit is dus de mnier wrop Den Hg met etrokken urgers omgt. Vn tevoren wrshuwde de fietsersond mij l dt de gemeente hier niet goed met klhten vn fietsers omgt. Dt lijkt dus.' Ethiek: de sis 3
En het plein? 'Dt ligt er nog hetzelfde ij. Het verst me niets ls er meer ongelukken geeuren, voorl mindervliden met een stok en mensen in een rolstoel lopen gevr. Op een rtikel over mijn verhl in de krnt kwmen veel reties vn mensen die het plein ook onveilig vinden of er zelf zijn gevllen. Ik hoop dt het nieuwe ollege in Den Hg lsnog iets n de wegsitutie doet. Zelf fiets ik niet meer over het plein; ik neem een omweg.' Bron: Trouw, 30 mei 2006 Mevrouw Vn Duyn proeert een reht op ftsoenlijke klhtfhndeling op te eisen. Wt voor soort reht is dit? Op dvies vn de fietsersond eist ze ook smrtengeld. Wt voor soort reht is het reht op smrtengeld? De gemeente geeft toe dt de plek 'niet de shoonheidsprijs' verdient. Wt voor soort reht is het reht vn een urger op een eerlijk ntwoord door de gemeente? 5.4 Lees het krnteneriht goed door en entwoord de vrgen. 'Dn moet u mr oordopjes indoen', oordeelt de rehter AMSTERDAM - Doodziek werd hij ervn. Het lwi vn trnsistorrdio's op zijn werk werd hem uiteindelijk te veel. Het ging niet om één rdiootje, mr iedere olleg hd wel zijn 'eigen' rdiosttion opstn, het liefst met de volumeknop stevig open. 'Door l dt lwi moest je steeds hrder tegen je olleg's shreeuwen. Drdoor kon ik me niet meer ehoorlijk op mijn werk onentreren.' De 39-jrige A. te Lindert uit Groenlo werd 'ziek vn de muziek'. Vi de kntonrehter proeerde hij een lgemeen verod te krijgen op 'de nwezigheid vn prtiuliere rdio's op het werk'. Mndg werd zijn vordering fgewezen. 'Als u lst vn rdiolwi op het werk heeft, moet u mr oordopjes indoen', oordeelde de rehter. 'Ik moet mijn gezondheid opofferen ten gerieve vn nderen', klgt Te Lindert. Hij egon in mei 1988 hij Stork RSM in Lihtenvoorde. Anvnkelijk ls uitzendkrht, lter in vste dienst ls mterileheerder. Zijn hefs wren zeer tevreden over hem. Over de te luide muziek op het werk klgde hij diverse keren, soms werd er even iets n gedn, mr de roep om de rdio vn zijn olleg's overwon elke keer. Tot twee keer toe nm Te Lindert ontslg, mr dt werd niet nvrd, omdt het edrijf hem niet kwijt wilde. Hij toog weer n het werk tot eind 1995, toen het rdiolwi 'opnieuw door de keet knlde'. Hij meldde zih ziek. Twee keer kreeg hij ezoek vn een edrijfsrts die hem in het gelijk stelde. 'Vn dt rdiolwi zou ik ook gek worden', zei de rts. Mr ij de kntonrehter D. Buijs ving hij gisteren ot. De rehtnk vindt weliswr dt 'de werkgever lles in het werk dient te stellen ziekmkende ftoren ls het toestn vn prtiuliere rdio's die geluidsoverlst veroorzken, te weren vn de werkplek'. Mr de rehter verwierp de eis tot invoering vn een ringleiding vn rdiomuziek met drdloze ontvngers. 'Dt is een rug te ver.' Ethiek: de sis 4
Het edrijf is gehouden zih in te zetten voor het welzijn vn l zijn werknemers, mr 'dit etekent nog niet dt per definitie het welzijn vn één werknemer onder meer zou nopen tot npssing vn de reidsomstndigheden vn diens olleg's', zei de kntonrehter. L. Verhr, voorzitter vn de stihting Bestrijding Akoestishe Milieuvervuiling (BAM), vindt de uitsprk shokkend. 'Er zijn tientllen gevllen ls dit in Nederlnd. Mr veel mensen heen de moed niet tegen hun werkgever in het geweer te komen.' Het gt de stihting niet lleen om de rdio's op de werkplek, mr ook om de opgedrongen muziek in supermrkten. Verhr noemt vooreelden vn winkelentr wr op de visfdeling de Zuiderzeellde is te horen en op de groentefdeling de Bnnot-song. Volgens Verhr is de ffire-te Lindert 'het topje vn de ijserg'. 'Er zijn tientllen mensen die gek worden vn het rdiolwi op het werk, mr er nuwelijks over durven prten omdt ze ng zijn door olleg's in de hoek te worden gezet.' De stihting kent vooreelden vn winkeledienden in supermrkten die zih ij voort ziek melden in deemer omdt ze het 'omrdement vn sinterklsliedjes en kerstliederen' geestelijk niet meer nkunnen. 'Voor veel werknemers wordt de werkplek op die mnier een hel', weet Verhr. Dit vonnis etekent voor ons dt het verzet tegen opgedrongen muziek opgevoerd moet worden.' Bron: Volkskrnt, 15 pril 1997 d e f g Welke morele vrg komt ij je op ls je dit rtikel leest? Welke normen, welke wrden en welke deugden kunnen een rol spelen ij het entwoorden vn deze vrg? Wie is de hoofdverntwoordelijke voor een moreel verntwoorde keuze in de door jullie geformuleerde vrg? Wt houdt die verntwoordelijkheid in? Omshrijf heel preies de verntwoordelijkheid. Geef ij lle etrokkenen n welke vrijheden ze heen. Omshrijf de vrijheden heel preies. Bergumenteer of de hiervoor genoemde vrijheden ook rehten zijn. Wrom wel of wrom niet? Geruik ook de indeling vn rehten uit het voorfgnde hoofdstuk. Geef n welke vrijheden en/of rehten otsen en welke volgens jullie het zwrst moeten wegen. Ethiek: de sis 5