Marktanalyse Algemene benchmark Pensioen, 2014 AWVN
AWVN Bezuidenhoutseweg 12 Postbus 93050 2509 AB Den Haag AWVN-werkgeverslijn: Telefoon 070 850 86 00 E-mail werkgeverslijn@awvn.nl Internet www.awvn.nl AWVN 2014 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande toestemming van de Werkgeversvereniging AWVN. AWVN heeft aan deze uitgave de grootst mogelijke zorg besteed. AWVN aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor schade die voortvloeit uit eventuele fouten of onjuistheden in deze uitgave. Ook kunnen aan de inhoud van deze uitgave geen rechten worden ontleend. Algemene benchmark AWVN, 2014 1
Management samenvatting Voor het vierde opeenvolgende jaar heeft AWVN een survey uitgevoerd op de hoofdpunten van de pensioenregelingen van 93 pensioenfondsen. Aangezien ca. driekwart van alle werknemers verzekerd is via één van deze fondsen geeft dit een goed beeld van de Nederlandse pensioenmarkt. Op basis van de uitkomsten van de survey kunnen de volgende conclusies worden getrokken: De meerderheid van de pensioenregelingen is gebaseerd op middelloon. De gemiddelde pensioenrichtleeftijd gaat flink omhoog. Vijftig pensioenfondsen hebben de pensioenleeftijd verhoogd van 65 naar 67 jaar. Het gemiddelde opbouwpercentage voor ouderdomspensioen is in 2014 wederom lager dan in het voorgaande jaar. Een groot aantal pensioenfondsen meegenomen in deze survey heeft de pensioenopbouw verlaagd. Daartegenover heeft een aantal pensioenfondsen de pensioenopbouw teruggebracht naar het oorspronkelijke niveau (als gevolg van het herstel van hun financiële positie). De gemiddelde franchise is slechts iets hoger dan in 2013. Dit verschil is kleiner dan verwacht. Immers jaarlijks wordt de franchise standaard aangepast van de franchise met bijvoorbeeld de ontwikkeling van de AOW. Relatief veel pensioenfondsen hebben echter de franchise in 2014 niet verhoogd. Een aantal pensioenfondsen heeft de franchise zelfs verlaagd. De pensioenpremie bij de onderzochte bedrijfstakpensioenfondsen 1 is gestabiliseerd. Daarmee is de stijging van de afgelopen jaren een halt toegeroepen. Een beperkt aantal fondsen heeft de premie laten dalen. Met de besteding van deze verlaging is verschillend mee omgegaan, bijvoorbeeld in een verhoogde bijdrage aan overgangsregelingen. De gemiddelde werknemersbijdrage is in 2014 eveneens lager dan in het voorgaande jaar. Dit is waarschijnlijk een gevolg van de wettelijke versobering van pensioenregelingen waarbij een deel van de premievrijval is teruggegeven aan de deelnemers. Tussen de pensioenregelingen van bedrijfstakpensioenfondsen en de regelingen van ondernemingspensioenfondsen zijn duidelijke verschillen te zien. In het algemeen kan worden gesteld dat de gemiddelde pensioenregeling van de ondernemingspensioenfondsen voor werknemers tot hogere aanspraken leidt dan de gemiddelde pensioenregeling van bedrijfstakpensioenfondsen. De belangrijkste verschillen van bedrijfstakpensioenfondsen ten opzichte van ondernemingspensioenfondsen zijn: Het gemiddelde opbouwpercentage is lager De gemiddelde franchise is lager De gemiddelde werknemersbijdrage is aanzienlijk hoger In de uitkomsten van de pensioensurvey 2014 zien we effecten terug van de aanpassing van de fiscaal maximaal toegestane pensioenopbouw en de pensioenrichtleeftijd van 67 jaar. Meer dan de helft van de pensioenfondsen hebben de pensioenleeftijd verhoogd naar 67 jaar en de pensioenregelingen worden soberder (lagere pensioenopbouw). 1 Er is onvoldoende informatie beschikbaar over de pensioenpremies van ondernemingspensioenfondsen om hierover een uitspraak te doen. Algemene benchmark AWVN, 2014 2
Algemene benchmark AWVN, 2014 3
Inhoudsopgave Inhoud 1. Inleiding... 5 2. Totaal... 6 3. Bedrijfstakpensioenfondsen... 8 4. Ondernemingspensioenfondsen... 10 Algemene benchmark AWVN, 2014 4
1. Inleiding Dit rapport geeft de uitkomsten van een survey naar de hoofdpunten van pensioenregelingen. De survey is gebaseerd op de pensioenregelingen van 93 pensioenfondsen, waarvan: 40 bedrijfspensioenfondsen 53 ondernemingspensioenfondsen Onder deze 93 pensioenfondsen vallen ca. driekwart van alle actieve deelnemers aan pensioenregelingen. De survey is gebaseerd op openbare informatie, veelal te vinden op de websites van de betreffende pensioenfondsen. De informatie opgenomen in de survey wordt door AWVN met de grootst mogelijke zorg samengesteld. De verstrekte informatie is uitsluitend indicatief en aan verandering onderhevig. AWVN is niet aansprakelijk voor de juistheid en volledigheid van de getoonde informatie. Aan de verstrekte informatie kunnen dan ook geen rechten worden ontleend. De survey is gebaseerd op de pensioenregelingen zoals die gelden voor werknemers bij indiensttreding. Pensioenregelingen gericht op werknemers geboren vóór 1950 en andere overgangsmaatregelen zijn buiten beschouwing gelaten. De survey gaat in op de volgende hoofdpunten van pensioenregelingen: Pensioenleeftijd Pensioensysteem: o Middelloon, eindloon of beschikbare premie Opbouwpercentage Nabestaandenpensioen: o Op basis van opbouw/risico. Indien opbouw, het percentage van het ouderdomspensioen Maximum pensioengevend salaris Werknemersbijdrage Werkgeversbijdrage 2 : o Uitsluitend voor bedrijfstakpensioenfondsen Het eerste hoofdstuk geeft een analyse op basis van alle 93 pensioenregelingen. Het tweede hoofdstuk gaat in op de bedrijfstakpensioenfondsen. Vervolgens worden in het derde hoofdstuk de ondernemingspensioenfondsen behandeld. De uitkomsten van de survey zijn gebaseerd op de optelsom van de pensioenregelingen. De uitkomsten zijn niet gewogen naar het aantal deelnemers per fonds. 2 Bij een aantal pensioenfondsen zijn de kosten van overgangsmaatregelen in het kader van VPL-wetgeving opgenomen in de pensioenpremie. Deze kosten zijn voor ons niet zichtbaar. Algemene benchmark AWVN, 2014 5
2. Totaal In dit hoofdstuk wordt een analyse gedaan op basis van alle 93 pensioenregelingen meegenomen in de survey. De volgende tabel geeft een overzicht van de belangrijkste uitkomsten. Figuur 1: Bedrijfspensioenfondsen + Ondernemingspensioenfondsen, 2014 aantal percentage gemiddelde gemiddelde 2013 gemiddelde 2012 gemiddelde 2011 Totaal 93 100% Middelloon 79 85% Eindloon 5 5% Beschikbare premie 9 10% Pensioenleeftijd 65 39 Pensioenleeftijd 67 50 Gemiddelde pensioenleeftijd 65,95 64,98 64,92 64,89 Middelloonregelingen Pensioenleeftijd 65 36 Pensioenleeftijd 67 39 Gemiddelde pensioenleeftijd 66,04 Opbouwpercentage 1,88% 1,93% 2,00% 2,02% Franchise 13.426 13.390 13.201 13.023 Wn-bijdrage (gem. % van pg), en 7,56% 7,78% 7,41% 7,10% Wn-bijdrage (gem. % van pgs) 0,19% 0,21% 0,19% 0,20% Max pensioengevend salaris*) 46 58% 61.759 62.887 62.257 61.260 Max. pensioengrondslag 48.795 49.728 49.084 47.416 NP als % van het OP (opbouw) 71 90% 58,20% 57,78% 57,17% 57,17% In het eerste deel van de tabel worden de pensioensystemen weergegeven waarop de 93 pensioenregelingen zijn gebaseerd, middelloon, eindloon of beschikbare premie. Vervolgens wordt in de tabel de gemiddelde pensioenleeftijd weergegeven. 39 pensioenfondsen: pensioenleeftijd 65 jaar 50 pensioenfondsen: pensioenleeftijd 67 jaar Een aantal pensioenfondsen hanteren andere pensioen(richt)leeftijden, bijvoorbeeld 63 jaar of 66 jaar. Van de 93 pensioenregelingen is het merendeel (85%) gebaseerd op het middelloonsysteem. Omdat slechts enkele pensioenregelingen eindloon- of het beschikbare premiesysteem 3 toepassen worden deze regelingen verder buiten beschouwing gelaten. In het tweede deel van de tabel wordt ingegaan op de 79 middelloonregelingen. 3 Hiermee worden pensioenregelingen bedoeld die volledig gebaseerd zijn op het beschikbare premiesysteem. Algemene benchmark AWVN, 2014 6
Bevindingen Onderwerp 2014 2014 t.o.v. 2013 Pensioenleeftijd De gemiddelde pensioenleeftijd ligt op 65,95 jaar. De gemiddelde pensioenleeftijd in 2014 is ongeveer een jaar hoger dan in Het gemiddelde opbouwpercentage ligt op 1,88%. In het algemeen is de variatie in opbouwpercentages tussen 1,4% en 2,15%. 2013. Het gemiddelde opbouwpercentage in 2014 is opnieuw lager dan in het jaar daarvoor. Franchise De gemiddelde franchise bedraagt 13.426. De gemiddelde franchise is ongeveer 30,- hoger dan in 2013. Dit verschil is kleiner dan verwacht. Maximum pensioengevend salaris Opbouwpercentage Werknemersbijdrage Nabestaandenpensioen op opbouwbasis De gemiddelde werknemersbijdrage als percentage van de pensioengrondslag bedraagt 7,56%. Hier komt nog bovenop de gemiddelde werknemersbijdrage als percentage van het pensioengevend salaris: 0,19%. In 58% van de pensioenfondsen is de pensioenopbouw gebonden aan een maximum pensioengevend salaris. Van de pensioenfondsen die een maximum pensioengevend salaris hanteren ligt het gemiddelde op 61.759. NB: Voor de ondernemingspensioenfondsen geldt het maximum slechts voor de middelloonregeling. Vanaf de maximumgrens geldt doorgaans een beschikbare premieregeling. In bijna 90% van de pensioenfondsen is het nabestaandenpensioen op opbouwbasis. In het algemeen bedraagt het nabestaandenpensioen 70% van het (doorgaans te bereiken) ouderdomspensioen. Gemiddeld op basis van alle pensioenfondsen bedraagt het nabestaandenpensioen (opbouwbasis) 58% van het ouderdomspensioen. De gemiddelde werknemersbijdrage is lager dan in het jaar daarvoor. Dit is een trendbreuk met de voorgaande jaren. Van de pensioenregelingen meegenomen in de survey is het nabestaandenpensioen op opbouwbasis iets hoger dan in 2013. Algemene benchmark AWVN, 2014 7
3. Bedrijfstakpensioenfondsen In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de 40 bedrijfstakpensioenregelingen meegenomen in de survey. De volgende tabel geeft een overzicht van de belangrijkste uitkomsten. In vergelijking met het overzicht van alle pensioenfondsen wordt in onderstaande tabel ook informatie gegeven over de totale pensioenpremie. Figuur 2: Bedrijfspensioenfondsen, 2014 aantal percentage gemiddelde gemiddelde 2013 gemiddelde 2012 gemiddelde 2011 Totaal 40 100% Middelloon 38 95% Eindloon 0 0% Beschikbare premie 2 5% Pensioenleeftijd 65 21 Pensioenleeftijd 67 19 Gemiddelde pensioenleeftijd 65,95 65,21 65,00 65,00 Middelloonregelingen Pensioenleeftijd 65 19 Pensioenleeftijd 67 19 Gemiddelde pensioenleeftijd 66,00 Opbouwpercentage 1,82% 1,88% 1,94% 1,98% Franchise 12.811 12.643 12.423 12.243 Wn-bijdrage (gem. % van pg), en 8,96% 9,19% 8,87% 8,37% Wn-bijdrage (gem. % van pgs) 0,40% 0,45% 0,41% 0,42% Max pensioengevend salaris*) 29 76% 57.870 57.181 56.253 55.431 Max. pensioengrondslag 45.112 44.618 43.668 41.543 NP als % van het OP (opbouw) 33 87% 55,99% 55,99% 56,86% 56,86% Totale pensioenpremie PG 34 89% 25,5% 25,9% 23,9% 21,7% Werkgeversdeel 15,9% 16,0% 14,7% 13,2% Werkgeversdeel als % totaal 62,2% 61,9% 59,9% 58,0% Totale pensioenpremie PGS 10 26% 1,8% 1,8% 1,8% 1,8% Werkgeversdeel 1,4% 1,3% 1,4% 1,4% Werknemersdeel 0,4% 0,5% 0,4% 0,4% In het eerste deel van de tabel worden de pensioensystemen weergegeven waarop de 40 pensioenregelingen zijn gebaseerd, middelloon, eindloon of beschikbare premie. Vervolgens wordt in de tabel de gemiddelde pensioenleeftijd weergegeven. 21 bedrijfstakpensioenfondsen hanteren een pensioenleeftijd van 65 jaar. 19 bedrijfstakpensioenfondsen hanteren een pensioenleeftijd van 67 jaar. Van de 40 pensioenregelingen is het merendeel (38) gebaseerd op het middelloonsysteem. Omdat slechts twee pensioenregelingen het beschikbare premiesysteem toepassen worden deze regelingen verder buiten beschouwing gelaten. In het tweede deel van de tabel wordt ingegaan op de 38 middelloonregelingen. Algemene benchmark AWVN, 2014 8
Het gemiddelde opbouwpercentage ligt op 1,82% met een variatie tussen 1% en 2,15%. Het opbouwpercentage van 1% is overigens een uitschieter. In het algemeen is de variatie in opbouwpercentages tussen 1,4% en 2,15%. Het gemiddelde opbouwpercentage in 2014 is opnieuw lager dan het jaar daarvoor. Franchise De gemiddelde franchise bedraagt 12.811. De gemiddelde franchise is 168,- hoger dan in 2013. Dit verschil wordt grotendeels veroorzaakt door de jaarlijks standaard aanpassing van de franchise met bijvoorbeeld de ontwikkeling van de AOW. Totale pensioenpremie Maximum pensioengevend salaris Bevindingen Onderwerp 2014 2014 t.o.v. 2013 Pensioenleeftijd De gemiddelde pensioenleeftijd ligt op 66 jaar. De gemiddelde pensioenleeftijd in 2014 is flink hoger dan in 2013. Opbouwpercentage Werknemersbijdrage Werkgeversbijdrage Nabestaandenpensioen op opbouwbasis De werknemersbijdrage bedraagt gemiddeld 8,96% van de pensioengrondslag. Hier komt nog bij de gemiddelde werknemersbijdrage als percentage van het pensioengevend salaris: 0,4%. De gemiddelde werknemersbijdrage is lager dan in het voorgaande jaar. Dit is een trendbreuk met de voorgaande jaren. De gemiddelde werkgeversbijdrage is iets lager dan in 2013, 15,9% ten opzichte 16%. Het aandeel van de werkgever in de totale pensioenpremie is echter wederom omhoog gegaan, van ongeveer 61,9% tot 62,2%. De gemiddelde totale pensioenpremie bedraagt bijna 25,5% van de pensioengrondslag (34 pensioenfondsen). 29 van de 38 bedrijfspensioenfondsen hanteren een maximum pensioengevend salaris. Van de pensioenfondsen die een maximum pensioengevend salaris hanteren, ligt het gemiddelde op 57.870. In 33 van de 38 bedrijfstakpensioenfondsen is het nabestaandenpensioen op opbouwbasis. Gemiddeld op basis van alle pensioenfondsen bedraagt het nabestaandenpensioen (opbouwbasis) 56% van het ouderdomspensioen. De gemiddelde totale pensioenpremie is iets lager dan in 2013. Dit is een trendbreuk met de voorgaande jaren. Het gemiddelde maximum pensioengevend salaris is hoger dan in 2013. Het nabestaandenpensioen op opbouwbasis is ongewijzigd sinds 2013. Algemene benchmark AWVN, 2014 9
4. Ondernemingspensioenfondsen In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de 53 ondernemingspensioenregelingen meegenomen in de survey. De volgende tabel geeft een overzicht van de belangrijkste uitkomsten. Figuur 3: Ondernemingspensioenfondsen, 2014 aantal percentage gemiddelde gemiddelde 2013 gemiddelde 2012 gemiddelde 2011 Totaal 53 100% Middelloon 41 77% Eindloon 5 9% Beschikbare premie 7 13% Combi-regelingen 19 36% Pensioenleeftijd 65 18 Pensioenleeftijd 67 31 Gemiddelde pensioenleeftijd 66,11 64,78 64,83 64,76 Middelloonregelingen Pensioenleeftijd 65 17 Pensioenleeftijd 67 20 Gemiddelde pensioenleeftijd 65,90 Opbouwpercentage 1,93% 1,98% 2,05% 2,06% Franchise 13.995 14.018 13.871 13.728 Wn-bijdrage (gem. % van pg), en 6,25% 6,56% 6,12% 5,98% Wn-bijdrage (gem. % van pgs) 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% Max pensioengevend salaris*) 11 27% 72.012 72.621 71.929 71.206 Max. pensioengrondslag 58.506 58.444 58.005 57.434 NP als % van het OP (opbouw) 36 88% 60,25% 59,33% 57,45% 57,45% In het eerste deel van de tabel worden de pensioensystemen weergegeven waarop de 53 pensioenregelingen zijn gebaseerd, middelloon, eindloon of beschikbare premie. Vervolgens wordt in de tabel de gemiddelde pensioenleeftijd weergegeven. 18 bedrijfstakpensioenfondsen hanteren een pensioenleeftijd van 65 jaar. 31 bedrijfstakpensioenfondsen hanteren een pensioenleeftijd van 67 jaar. Van de 53 pensioenregelingen is het merendeel (41) gebaseerd op het middelloonsysteem. Omdat slechts enkele pensioenregelingen het eindloon- of beschikbare premiesysteem toepassen, worden deze regelingen verder buiten beschouwing gelaten. In het tweede deel van de tabel wordt ingegaan op de 41 middelloonregelingen. Algemene benchmark AWVN, 2014 10
Bevindingen Onderwerp 2014 2014 t.o.v. 2013 Pensioenleeftijd De gemiddelde pensioenleeftijd ligt op 66,90 jaar. Meer dan de helft van de pensioenfondsen hanteert een pensioenleeftijd van 67 jaar. Een aantal pensioenfondsen hanteren echter nog steeds een lagere Het gemiddelde opbouwpercentage ligt op 1,93% met een variatie tussen 1,6% en 2,15%. pensioenleeftijd dan 65 jaar. Het gemiddelde opbouwpercentage in 2014 is opnieuw lager dan in het voorgaande jaar. Franchise De gemiddelde franchise bedraagt 13.995. De gemiddelde franchise is ca. 20,- lager dan in 2013. Een aantal pensioenfondsen hebben de franchise (fors) verlaagd. Maximum pensioengevend salaris Opbouwpercentage Werknemersbijdrage Nabestaandenpensioen op opbouwbasis De werknemersbijdrage bedraagt gemiddeld ca. 6,25% van de pensioengrondslag. In 11 van de 41 ondernemingspensioenfondsen is de pensioenopbouw op basis van de middelloonregeling gebonden aan een maximum pensioengevend salaris. Van de pensioenfondsen die een maximum pensioengevend salaris hanteren, ligt het gemiddelde op 72.012. Het maximum pensioengevend salaris geldt in het algemeen slechts voor de middelloonregeling. Vanaf de maximumgrens geldt doorgaans een beschikbare premieregeling. In 36 van de 41 ondernemingspensioenfondsen is het nabestaandenpensioen op opbouwbasis. In het algemeen bedraagt het nabestaandenpensioen 70% van het ouderdomspensioen. Een aantal regelingen met nabestaandenpensioen op opbouwbasis hanteren echter een lager percentage dan 70%. Gemiddeld op basis van alle pensioenfondsen bedraagt het nabestaandenpensioen (opbouwbasis) 60,25% van het ouderdomspensioen. De gemiddelde werknemersbijdrage als percentage van de pensioengrondslag is lager dan in het voorgaande jaar. Dit is een trendbreuk met voorgaande jaren. Het maximum pensioengevend salaris is iets lager dan in 2013. Van de pensioenregelingen meegenomen in de survey is het nabestaandenpensioen op opbouwbasis iets hoger dan in 2013. Algemene benchmark AWVN, 2014 11
Algemene benchmark AWVN, 2014 12