Veiligheidsmonitor 2014 O&S april 2014
Samenvatting s-hertogenbosch wordt steeds veiliger. De doelstelling van de coalitie voor het jaar 2014, geformuleerd in 2010, wordt in bijna alle wijken al gehaald. Dat blijkt uit de Veiligheidsmonitor 2014 van de afdeling Onderzoek & Statistiek van de gemeente s-hertogenbosch. In 2010 werd bepaald dat alle wijken in 2014 een veiligheidsindex van minimaal 18,4 moeten behalen, op een schaal van 1 ( zeer onveilig ) tot 25 ( zeer veilig ). Dat is in 2013 in tien van de twaalf wijken al gelukt. Wijken veiliger In alle wijken, met uitzondering van de Groote Wielen, is de afgelopen vijf jaar de veiligheidsindex gestegen. Overigens behoort de Groote Wielen met een indexcijfer van 22,3 nog steeds tot de drie meest veilige wijken van s-hertogenbosch. De grootste sprongen zijn gemaakt in wijken waar de resultaten in 2008 het slechtst waren. Alleen Noord (18,0) en Binnenstad (17,0) voldoen nog niet aan de coalitiedoelstelling. Ook hier zijn echter grote verbeteringen ten opzichte van 2008 gemeten. Afbeelding 1: Veiligheidsindex wijken (2008-2013) Veiligheidsindex 2013 Ontwikkeling index 2008-2013 Doel Engelen 22,9 +1,3 Empel De Groote Wielen Rosmalen Noord Rosmalen Zuid 22,8 22,3 21,9 21,5 +0,6-1,0 +0,1 +0,2 Maaspoort s-hertogenbosch Muntel/Vliert Zuidoost Graafsepoort West Noord Binnenstad 20,2 19,7 19,3 19,3 19,1 18,4 18,0 17,0 0 5 10 15 20 25 +0,1 +1,3 +2,0 +1,6 +1,3 +1,9 +1,7 +2,6 Streefwaarde 2014: in iedere wijk min. 18,4 (Bron: Coalitieakkoord) Bron: Veiligheidsmonitor, L&V, BPS & BVH Politie en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch 3
In de Binnenstad werd zelfs een sprong gemaakt van 2,6 punten. Wel is de Binnenstad nog steeds de minst veilige wijk van de gemeente. Dit heeft te maken met de centrumfunctie van de Binnenstad. De concentratie van veel mensen in een relatief klein gebied met uiteenlopende functies, zoals veel winkels en horeca, zorgt voor extra overlast en criminaliteit. Zo is er in de Binnenstad relatief veel alcohol- en drugsoverlast, (uitgaans)geweld, auto-inbraken, fietsendiefstal, winkel- en bedrijfsdiefstal, vernieling en vervuiling. Ook de wijk Noord voldoet nog niet aan de coalitiedoelstelling. De veiligheidsindex van Noord wordt beïnvloed door het aandachtsgebied De Hambaken. Wel is de veiligheidsindex van de Hambaken de afgelopen jaren sterk verbeterd, tussen 2010 en 2013 van een 11,1 naar een 15,8. De sprong voorwaarts is te danken aan extra inspanningen van gemeente, politie en andere partners op het gebied van veiligheid. Ondanks die verbeteringen heeft de Hambaken het laagste cijfer van alle onderzochte wijken en buurten. In de andere buurten van Noord gaat het qua veiligheid (relatief) goed. Integraal Veiligheidsplan In het Integraal Veiligheidsplan 2010-2014 (IVP) zijn doelstellingen geformuleerd met betrekking tot een groot aantal thema s. Die doelstellingen moeten gerealiseerd zijn in 2014. De afgelopen jaren is er vooruitgang geboekt op de onderwerpen vermogensdelicten (woninginbraak, auto-inbraak, fietsendiefstal, winkeldiefstal en bedrijfsdiefstal), vernieling en vervuiling. Hierbij is verbetering zichtbaar bij zowel de objectieve politiecijfers als de subjectieve belevingscijfers. Ook de overlast door groepen jongeren is afgenomen, er zijn minder criminele jeugdgroepen en het alcoholgebruik onder de jeugd is afgenomen. Er zijn echter ook nog thema s die extra aandacht behoeven. Op het gebied van beleving van sociale overlast (overlast van omwonenden), alcohol- en drugsoverlast en (huiselijk) geweld is de afgelopen vijf jaar nauwelijks tot geen vooruitgang geboekt. Ook het algemene veiligheidsgevoel is niet verbeterd. IVP-doelstellingen Op de volgende pagina staat een overzicht met de IVP-doelstellingen. Hierinis in één oogopslag te zien: 1. De IVP-doelstelling voor 2014; 2. De waarde van 2008 1 ; 3. De waarde van 2013; 4. De IVP-doelstelling al gehaald?: met vinkjes ( ) en kruisjes ( ) wordt aangegeven of op dit momentwel of niet wordt voldaan aan de IVP-doelstellingen. 1 De doelstellingen van de coalitie en het Integraal Veiligheidsplan (IVP) zijn geformuleerd voor de periode 2010-2014. De doelstellingen zijn destijds gebaseerd op de resultaten van 2008 (veiligheidsmonitor 2009). Deze waarden gelden als nulmeting. Om de ontwikkelingen voor de gehele beleidsperiode inzichtelijk te maken worden daarom ontwikkelingen ten opzichte van 2008 gepresenteerd. 4
Tabel 1: IVP-doelstellingen gemeente s-hertogenbosch VEILIGE WOON- & LEEFOMGEVING Overlast tussen bewoners IVP-doelstelling 2014 2008 2013 IVP-doelstelling al gehaald? Schaalscore sociale overlast Max. 1,8 2,2 2,1 % overlast van omwonenden komt vaak voor in de eigen buurt Max. 5% 7% 7% Verloedering/kwaliteit woonomgeving Rapportcijfer woonomgeving Min. 7,0 7,2 7,4 Schaalscore fysieke verloedering Max. 3,6 4,7 3,8 Incidenten van vervuiling per 1.000 inwoners Max. 12 13,1 9,2 Incidenten van vernieling per 1.000 inwoners Max. 20 20,9 10,1 Onveiligheidsgevoelens % voelt zich vaak onveilig in de eigen buurt Max. 2% 2% 3% (Huiselijk) geweld % geconfronteerd met huiselijk geweld Max. 8% 9% 9% Incidenten van geweld per 1.000 inwoners Max. 15 15,4 13,3 % geweld komt vaak voor in de eigen buurt Max. 2% 2% 3% % bedreiging komt vaak voor in de eigen buurt Max. 2% 3% 3% Vermogensdelicten Incidenten van woninginbraak per 1.000 adressen Max. 12 15,8 11,9 % woninginbraak komt vaak voor in de eigen buurt Max. 8% 11% 9% Incidenten van fietsendiefstal per 1.000 inwoners Max. 7 14,9 8,8 Incidenten van auto-inbraak per 1.000 inwoners Max. 15 23,8 11,7 % auto-inbraak komt vaak voor in de eigen buurt Max. 10% 19% 9% Incidenten van veelplegersdelicten per 1.000 inwoners Max. 70 97,3 71,5 Alcohol- en drugsoverlast % drugsoverlast komt vaak voor in de eigen buurt Max. 5% 8% 7% % openbare dronkenschap komt vaak voor in de eigen buurt Max. 4% 6% 7% BEDRIJVIGHEID & VEILIGHEID Incidenten van winkeldiefstal per 1.000 inwoners Max. 4 4,7 4,0 Incidenten van bedrijfsdiefstal per 1.000 inwoners Max. 4 4,6 2,9 % voelt zich vaak onveilig in het winkelgebied in de eigen buurt Max. 3% 3% 2% % voelt zich vaak onveilig rond uitgaansgelegenheden Max. 2% 3% 3% JEUGD & VEILIGHEID % overlast van groepen jongeren komt vaak voor in de eigen buurt Max. 15% 17% 14% Incidenten van overlast door jongeren per 1.000 inwoners Max. 10 11,0 8,5 Aantal hinderlijke en overlastgevende jeugdgroepen Max. 11 13 15 Aantal criminele jeugdgroepen Max. 3 5 3 % jongeren (12-17) dat wel eens alcohol drinkt Max. 40% 43% 30% Gemiddelde leeftijd jongeren (12-17) bij eerste drankje Min. 13,4 13,4 14,8 Aantal dagen per week waarop jongeren (12-17) drinken Max. 4 3,8 3,4 Aantal harde kern jongeren per 10.000 jongeren (12-24) Max. 30 46 21 % leerlingen voelt zich niet zo veilig of onveilig in de klas Max. 4% 5% 9% % leerlingen voelt zich niet zo veilig of onveilig rond de school Max. 14% 15% 13% Bron: Veiligheidsmonitor, L&V, BPS & BVH Politie en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch 5
Woninginbraken Opmerkelijk is de afname van het aantal woninginbraken. In de jaren 2010 en 2011 was het aantal woninginbraken plotseling erg hoog. Onder andere dankzij gerichte aandacht van gemeente en politie, voorlichting over preventie en de invoering van het Buurt Informatie Netwerk (BIN) is er sinds 2012 sprake van een afname van de woninginbraken. Een afname van zelfs meer dan 30 procent. Zo kwam het aantal inbraken in 2013 uit op 12 incidenten per duizend woningen. Dankzij het relatief beperkt aantal inbraken komt s-hertogenbosch niet meer voor in de lijst van honderd gemeenten met relatief de meeste woningbraken. Afbeelding 1: a) Aantal woninginbraken per 1.000 woningen 25 b) Beleving woninginbraken (% komt vaak voor in de buurt) 25% 20 20% 15 15% 10 5 11,9 Doel 10% 5% 9% Doel 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 0% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Bron: Veiligheidsmonitor, L&V, BPS & BVH Politie en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch Geweldsincidenten In 2013 waren er dertien incidenten van geweld per duizend inwoners. Dit is ongeveer hetzelfde als in de afgelopen jaren. Hiermee wordt aan de IVP-doelstelling van 2014 voldaan. Het aantal geweldsincidenten is het hoogst in de Binnenstad. Bijna zestig procent van alle geweldsincidenten in het centrum van s-hertogenbosch (Binnenstad Centrum en Binnenstad Oost) vond plaats tijdens de uitgaansuren. Dit heeft te maken met de concentratie mensen waarbij in veel gevallen alcohol en/of drugs in het spel is. Wel nam tussen 2012 en 2013 het aantal geweldsincidenten tijdens de uitgaansuren met 18 procent af. Het voelt anders Opvallend is dat de verbeteringen nog niet in dezelfde stijgende lijn worden waargenomen door inwoners van de gemeente. De beleving van de veiligheid is zeker niet slecht, maar wel iets minder positief dan in 2008. Zo voelt drie procent van de geënquêteerde inwoners zich vaak onveilig in de eigen buurt. De veiligheid in de buurt wordt beoordeeld met het rapportcijfer 6,7. Burgerparticipatie, zoals het Buurt Informatie Netwerk, heeft invloed op de veiligheidsbeleving. Burgerparticipatie draagt bij aan een verbetering van de objectieve veiligheid. Het zorgt echter niet voor een beter veiligheidsgevoel. Positiever dan in andere grote gemeenten Overigens zijn inwoners van s-hertogenbosch gemiddeld positiever over zaken als leefbaarheid en overlast in de buurt dan landelijk. Dertien procent van de inwoners in de gemeente voelt zich wel eens onveilig en dat percentage is lager dan gemiddeld in grote gemeenten. Tegelijkertijd geven inwoners van s-hertogenbosch minder vaak aan slachtoffer te zijn van criminaliteit dan landelijk. Ook volgens de AD-misdaadmeter is de positie van s-hertogenbosch verbeterd. In de ranglijst van onveilige gemeenten daalde s-hertogenbosch tussen 2012 en 2013 van plek 15 naar 22. 6
Inhoudsopgave 1. Inleiding...9 2. Veiligheidssituatie en ontwikkelingen...13 2.1 Inleiding...13 2.2 Algemene veiligheidssituatie...13 2.3 Positie s-hertogenbosch landelijk...16 2.4 Veiligheidsoordeel bewoners landelijk...17 3. Veilige woon- en leefomgeving...19 3.1 Overlast tussen bewoners...19 3.2 Verloedering / Kwaliteit woonomgeving...20 3.3 Veiligheid in de buurt...23 3.3.1 Onveiligheidsgevoelens...23 3.3.2 Veiligheid in de buurt...24 3.3.3 Burgerparticipatie...24 3.4 Huiselijk geweld...25 3.5 Geweld op straat...26 3.6 Woninginbraak...28 3.7 Voertuigcriminaliteit...30 3.8 Overige (veel voorkomende) criminaliteit...33 3.8.1 Veelplegers...33 3.8.2 Zakkenrollen...34 3.8.3 Straatroven...35 3.8.4 Overvallen...35 3.8.5 Georganiseerde criminaliteit...36 3.9 Alcohol- en drugsoverlast...37 4. Bedrijvigheid en veiligheid...39 4.1 Winkelcentra...39 4.2 Bedrijventerreinen...40 4.3 Uitgaan / horeca...41 4.4 Grootschalige evenementen...43 7
5. Jeugd en veiligheid...45 5.1 Overlastgevende jeugdgroepen (incl. 12-minners)...45 5.2 Criminele jeugdgroepen...48 5.3 Alcohol en drugs...49 5.4 Individuele jongeren...51 5.4.1 Marokkaans-Nederlandse risicojongeren...51 5.4.2 Jonge veelplegers...52 5.4.3 Harde kern jongeren...52 5.5 Onveiligheidsgevoelens...54 5.5.1 Onveiligheidsgevoelens in de woonomgeving...54 5.5.2 Onveiligheidsgevoelens in en rond de school...54 6. Veiligheidssituatie en ontwikkelingen per wijk...59 6.1 Binnenstad...60 6.1.1 Binnenstad centrum...62 6.1.2 Binnenstad oost...64 6.1.3 De Hofstad...66 6.2 Zuidoost...68 6.2.1 Gestelse Buurt...70 6.3 Graafsepoort...72 6.3.1 Hinthamerpoort zuid...74 6.4 Muntel/Vliert...76 6.5 Rosmalen Zuid...78 6.6 Rosmalen Noord...80 6.7 De Groote Wielen...82 6.8 Empel...84 6.9 Noord...86 6.9.1 De Hambaken...88 6.10 Maaspoort...90 6.11 West...92 6.11.1 Boschveld...94 6.11.2 De Schutskamp...96 6.11.3 De Kruiskamp...98 6.12 Engelen...100 Bijlage 1: Bronnen...105 Bijlage 2: Wijken en buurten in s-hertogenbosch...109 8
1. Inleiding De tweejaarlijkse veiligheidsmonitor biedt inzicht in de huidige veiligheidssituatie en de ontwikkelingen hierin. De leidraad voor de veiligheidsmonitor is het Integraal Veiligheidsplan 2010-2014 2. In het Integraal Veiligheidsplan (IVP) staan de hoofdlijnen van het gemeentelijk veiligheidsbeleid beschreven. In de periode 2010-2014 zijn er drie belangrijke thema s genoemd: (jeugd-)overlast, geweld en vermogensdelicten. Daarnaast is er een focus op enkele wijken. Met de opzet van deze rapportage is zoveel mogelijk bij het IVP aangesloten. Per IVP doelstelling wordt de huidige situatie beschreven. De veiligheidsmonitor is gebaseerd op twee basisbronnen: de vragenlijst Veiligheidsmonitor en het politieregistratiesysteem Basisvoorziening Handhaving (BVH). Afhankelijk van het onderwerp zijn er ook nog andere bronnen gebruikt, zoals de KLPD dienst IPOL, Onderzoek Jongeren, Leerlingthermometer en het Meldpunt Schoon, Heel en Veilig. De meest recente cijfers hebben betrekking op het jaar 2013. Waar dit niet het geval is, wordt dit vermeld. Om de resultaten te verklaren, zijn er bijeenkomsten met de wijknetwerken georganiseerd. In de wijknetwerken zitten vertegenwoordigers van de gemeente, politie, Juvans, Divers en woningcorporaties Brabant Wonen en Zayaz. Het doel van de wijkbijeenkomsten was het verhaal achter de cijfers boven water te krijgen. De resultaten zijn met de wijkprofessionals besproken en er is gezocht naar verklaringen en achtergronden voor de resultaten. Deze input is verwerkt in deze veiligheidsmonitor. 2 De doelstellingen van de coalitie en het Integraal Veiligheidsplan (IVP) zijn geformuleerd voor de periode 2010-2014. De doelstellingen zijn destijds gebaseerd op de resultaten van 2008 (veiligheidsmonitor 2009). Deze waarden gelden als nulmeting. Om de ontwikkelingen voor de gehele beleidsperiode inzichtelijk te maken worden daarom ontwikkelingen sinds/ten opzichte van 2008 gepresenteerd. 9
Leeswijzer De veiligheidsmonitor bestaat uit twee delen. In het eerste deel wordt de veiligheidssituatie op stedelijk niveau gepresenteerd. In het tweede deel wordt ingezoomd op de veiligheidssituatie van de verschillende wijken. In deel 1 wordt de veiligheidssituatie van de totale gemeente s-hertogenbosch gepresenteerd. Hierbij wordt eerst een algemeen beeld geschetst van de veiligheidssituatie in s-hertogenbosch. Dit wordt gedaan aan de hand van de veiligheidsindex. In de volgende hoofdstukken wordt ingezoomd op de ontwikkelingen van de drie veiligheidsthema s: veilige woon- en leefomgeving, bedrijvigheid en veiligheid en jeugd en veiligheid. De resultaten worden gekoppeld aan de IVP-doelstellingen. Met vinkjes ( ) en kruisjes ( ) wordt aangegeven of op dit moment wel of niet wordt voldaan aan de IVPdoelstellingen. In deel 2 wordt ingegaan op de veiligheidssituatie van de verschillende wijken. Ook komt de veiligheidssituatie van een aantal buurten aan bod, die relatief veel aandacht vragen op het thema veiligheid. Dit zijn enkele buurten in de Binnenstad (Binnenstad centrum, Binnenstad oost en de Hofstad), aandachtsbuurten 3 (Hinthamerpoort zuid, de Hambaken 4 en Boschveld) en preventiebuurten 5 (Gestelse Buurt, de Schutskamp en de Kruiskamp). De buurten worden besproken bij de wijk waartoe zij behoren. Per wijk/buurt wordt ingezoomd op de veiligheidssituatie aan de hand van de veiligheidsindex. Gekeken wordt naar de belangrijkste ontwikkelingen en aandachtspunten voor een wijk of buurt. Ook verklaringen van wijkprofessionals worden meegenomen in de wijkbeschrijvingen. In het rapport zijn twee bijlagen opgenomen. In bijlage 1 staat een beschrijving van de gebruikte bronnen. In bijlage 2 is een overzichtskaart opgenomen van alle wijken en buurten van s-hertogenbosch. 3 Aandachtsbuurten zijn buurten met een zware problematiek op het gebied van leefbaarheid en veiligheid. 4 Het aandachtsgebied de Hambaken bestaat uit vier buurten: Hambaken, Sprookjesbuurt, Muziekinstrumentenbuurt en Edelstenenbuurt. Wanneer het in het rapport (deel 1) gaat over de buurt Hambaken, dan betreft het de vier buurten tezamen. 5 Preventiebuurten zijn buurten waar extra inzet noodzakelijk is om te voorkomen dat de leefbaarheidsproblematiek toeneemt en deze buurten afglijden naar het niveau van aandachtsbuurten. 10
Deel 1: Veiligheidssituatie Gemeente s-hertogenbosch
2. Veiligheidssituatie en ontwikkelingen 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt een algemeen beeld geschetst van de huidige veiligheidssituatie in de gemeente s-hertogenbosch. Dit wordt gedaan aan de hand van de gemeentelijke veiligheidsindex. Deze geeft een samenvattend beeld van de ontwikkelingen van de veiligheidssituatie. Hierbij worden ook de verschillende wijken en de onderzochte buurten met elkaar vergeleken. Dit hoofdstuk gaat verder in op de positie van s-hertogenbosch landelijk. Welke positie neemt s-hertogenbosch in qua geregistreerde criminaliteit en subjectieve veiligheid? Dit wordt gedaan aan de hand van de AD-misdaadmeter en de landelijke veiligheidsmonitor. 2.2 Algemene veiligheidssituatie Doelstelling coalitieakkoord: In 2014 bedraagt de veiligheidsindex in alle wijken minimaal 18,4. De gemeentelijke veiligheidsindex is een soort veiligheidsthermometer. Het geeft volgens een vaste methodiek van objectieve en subjectieve gegevens weer hoe het met de veiligheidssituatie in de gemeente gesteld is. De objectieve indicatoren zijn afkomstig van de incidentenregistraties van de politie. De subjectieve indicatoren zijn de resultaten van de vragenlijst Veiligheidsmonitor. Een score van 25 is het maximum en betekent zeer veilig, een score van 1 is het minimum en betekent zeer onveilig. Veiligheidsindex verder gestegen Het gaat de laatste jaren steeds beter met de veiligheid. Tussen 2011 en 2013 steeg de veiligheidsindex van een 19,3 naar een 19,7. Om de doelstelling van het Coalitieakkoord te halen, dient in alle wijken de veiligheidsindex minimaal 18,4 (gemiddelde indexcijfer van 2008) te zijn. Op de volgende pagina worden de verschillende wijken met elkaar vergeleken en wordt duidelijk welke wijken de coalitiedoelstelling nu al halen. Afbeelding 3: Veiligheidsindex totale stad (1=zeer onveilig, 25=zeer veilig) 25 20 19,7 Doel 15 10 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: in iedere wijk min. 18,4 (Bron: Coalitieakkoord) Bron: Veiligheidsmonitor, L&V, BPS & BVH Politie en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch 13
In onderstaande tabel worden de 16 achterliggende indicatoren van de veiligheidsindex gepresenteerd. Het gaat om: 1. De waarde voor 2013; 2. De waarde voor 2008; 3. De IVP doelstelling voor 2014; 4. De IVP-doelstelling al gehaald?: met vinkjes ( ) en kruisjes ( ) wordt aangegeven of op dit moment wel of niet wordt voldaan aan de IVP-doelstellingen. Vijf indicatoren uit de veiligheidsindex zijn niet in het IVP opgenomen. Tussen 2008 en 2013 is de veiligheidsindex toegenomen van 18,4 naar 19,7. Volgens onderstaande tabel is de veiligheidsindex tussen 2008 en 2013 verbeterd doordat het aantal incidenten van jongerenoverlast, geweld, woninginbraak, auto-inbraak en vernieling is afgenomen. Ook ervaren minder inwoners vaak jongerenoverlast, woninginbraak, auto-inbraak, rommel op straat en vernielingen van straatmeubilair in de buurt. Ten opzichte van 2008 voelen minder inwoners zich wel eens onveilig in de eigen buurt, maar ze geven wel een lager rapportcijfer voor de veiligheid in de buurt. Van elf indicatoren die voorkomen in de veiligheidsindex zijn in het IVP doelstellingen geformuleerd. Zeven van deze doelstellingen zijn nu al gehaald. Vier doelstellingen worden op dit moment nog niet gehaald. Tabel 7: 2: Achterliggende indicatoren veiligheidsindex s-hertogenbosch (2008-2013) Politiecijfers per 1.000 inwoners/adressen Beleving bewoners (% komt vaak voor) jongerenoverlast geweld s-hertogenbosch 2013 8,5 13,3 11,9 11,7 10,1 1,6 14% 3% 3% 9% 9% 7% 27% 9% 20% 6,7 2008 11,0 15,4 15,8 23,8 20,9 1,5 17% 3% 2% 11% 19% 8% 34% 25% 27% 7,0 IVP-doelstelling 2014(max.) 10 15 12 15 20 15% 2% 2% 8% 10% 5% IVP-doelstelling al gehaald? Legenda: IVP doelstelling gehaald; IVP-doelstelling niet gehaald; geen IVP-doelstelling Bron: Veiligheidsmonitor, L&V, BPS & BVH Politie en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch woninginbraak auto-inbraak vernielingen drugsoverlast De wijken Tussen 2008 en 2013 is in bijna alle wijken de veiligheidssituatie verbeterd. De afgelopen vijf jaar is de grootste vooruitgang geboekt in de Binnenstad, Muntel/Vliert, West, Noord en Zuidoost. Dit waren de wijken met de laagste veiligheidsindex in 2008; in deze wijken is dus de grootste vooruitgang gerealiseerd. Door deze inhaalslag zijn de verschillen tussen de wijken kleiner geworden. In De Groote Wielen is de veiligheidssituatie de afgelopen vijf jaar achteruit gegaan. De Groote Wielen scoort echter nog steeds bovengemiddeld. De meest veilige wijk is Engelen. In het coalitieakkoord wordt er naar gestreefd dat alle wijken in 2014 een veiligheidsindex hebben van 18,4 (gemiddelde indexcijfer van 2008). Twee van de twaalf wijken voldoen hier op dit moment nog niet aan. Dit zijn de wijken Binnenstad en Noord. jongerenoverlast De Binnenstad is de minst veilige wijk van de gemeente. Dit heeft te maken met de centrumfunctie van de Binnenstad. De concentratie van veel mensen in een relatief klein gebied met uiteenlopende functies, zoals winkels en horeca, zorgt voor een hoger incidentenpatroon als het gaat om overlast en criminaliteit. Zo zijn er in de Binnenstad relatief veel incidenten van alcohol- en drugsoverlast, geweld, auto-inbraken, fietsendiefstal, winkel- en bedrijfsdiefstal, vernieling en vervuiling. bedreiging geweld woninginbraak auto-inbraak drugsoverlast rommel op straat vernielingen soms/vaak onveilig voelen rapportcijfer veiligheid 14
Afbeelding 4: Veiligheidsindex wijken (2008-2013) Veiligheidsindex 2013 Doel Ontwikkeling index 2008-2013 Engelen 22,9 +1,3 Empel De Groote Wielen Rosmalen Noord Rosmalen Zuid 22,8 22,3 21,9 21,5 +0,6-1,0 +0,1 +0,2 Maaspoort s-hertogenbosch Muntel/Vliert Zuidoost Graafsepoort West Noord Binnenstad 20,2 19,7 19,3 19,3 19,1 18,4 18,0 17,0 0 5 10 15 20 25 +0,1 +1,3 +2,0 +1,6 +1,3 +1,9 +1,7 +2,6 Streefwaarde 2014: in iedere wijk min. 18,4 (Bron: Coalitieakkoord) Bron: Veiligheidsmonitor, L&V, BPS & BVH Politie en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch Afbeelding 5: Veiligheidsindex buurten (2008-2013) Veiligheidsindex 2013 Ontwikkeling index 2008-2013 s-hertogenbosch 19,7 +1,3 Kruiskamp Boschveld Hofstad Hinthamerpoort zuid Gestelse Buurt Schutskamp Binnenstad centrum Binnenstad oost De Hambaken 19,0 18,6 18,6 17,4 16,6 16,6 16,3 16,1 15,8 0 5 10 15 20 25-0,7 +3,5 Bron: Veiligheidsmonitor, L&V, BPS & BVH Politie en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch De veiligheidsindex van Noord wordt beïnvloed door het in deze wijk gelegen aandachtsgebied de Hambaken. De Hambaken heeft het laagste indexcijfer van alle wijken en onderzochte buurten. Wel is de veiligheidssituatie van de Hambaken de afgelopen jaren behoorlijk verbeterd. Hier steeg de veiligheidsindex tussen 2010 en 2013 van 11,1 naar 15,8. De extra inspanningen van de afgelopen jaren van de gemeente, politie en andere veiligheidspartners leiden langzaam tot een verbetering van de veiligheidssituatie. Voor de Hambaken is een gerichte veiligheidsaanpak ontwikkeld. In de andere buurten van Noord gaat het qua veiligheid (relatief) goed. 15
De buurten Van een aantal buurten die relatief veel aandacht vragen op het thema veiligheid is ook de veiligheidssituatie onderzocht. Dit zijn enkele buurten in de Binnenstad (Binnenstad centrum, Binnenstad oost en de Hofstad), aandachtsbuurten (Hinthamerpoort zuid, de Hambaken en Boschveld) en preventiebuurten (Gestelse Buurt, de Schutskamp en de Kruiskamp). In de onderzochte buurten is de veiligheidssituatie minder goed dan gemiddeld in de gemeente 6. In deel 2 van deze veiligheidsmonitor wordt dieper ingegaan op de veiligheidssituatie van de wijken en onderzochte buurten. Hierbij wordt ook ingezoomd op de achterliggende indicatoren die bepalend zijn voor de score op de veiligheidsindex. Hierdoor wordt duidelijk op welke veiligheidsthema s winst valt te behalen om de veiligheidsindex te verbeteren. 2.3 Positie s-hertogenbosch landelijk Het Algemeen Dagblad brengt jaarlijks de AD-misdaadmeter uit. In de misdaadmeter worden elk jaar de Nederlandse gemeenten gerangschikt naar de mate waarin bepaalde vormen van criminaliteit voorkomen 7. Op nummer 1 staat (volgens de AD-misdaadmeter) de minst veilige gemeente van Nederland. De scores zijn gebaseerd op de meest recente publicatie van de AD-misdaadmeter (april 2014). Het gaat hier om de cijfers van 2013. In 2013 neemt s-hertogenbosch landelijk een 22 ste positie in van (on)veilige gemeenten. In 2012 nam s-hertogenbosch nog een 15 de positie in. Van de grote Brabantse gemeenten staan Eindhoven, Breda en Tilburg hoger in de ranglijst van (on)veilige gemeenten. De positie op de ranglijst van Breda, Tilburg en Helmond is net als s-hertogenbosch het afgelopen jaar verbeterd. De positie op de ranglijst is hetzelfde gebleven voor de gemeente Eindhoven. Buiten de B5-gemeenten 8 staan er geen andere Brabantse gemeenten in de top 50 van (on)veilige gemeenten. Tabel 3: Positie s-hertogenbosch in de AD-misdaadmeter ten opzichte van andere Noord-Brabantse gemeenten s-hertogenbosch Breda Eindhoven Helmond Tilburg 2013 22 14 3 28 19 2012 15 10 3 21 14 2011 15 18 6 20 14 2010 11 15 6 17 7 2009 17 11 1 32 3 2008 12 10 2 27 4 Bron: AD-misdaadmeter 2013 (april 2014) 6 Een deel van de onderzochten buurten is in 2013 voor het eerst (afzonderlijk) onderzocht. Voor deze buurten kunnen we niet de ontwikkeling ten opzichte van 2008 laten zien. 7 Voor de ranglijst van (on)veilige gemeenten wordt gekeken naar de aangiftes van tien delicten die van grote impact zijn op het veiligheidsgevoel. Deze delicten zijn: woninginbraak, diefstal van een auto/motor, bedreiging, mishandeling, straatroof, overval, vernieling, diefstal uit garage/schuur, diefstal uit een auto en zakkenrollen. Het samenstellen van de ranglijst vond in 2014 plaats op een verbeterde en aangepaste methode. Het aantal delicten wordt afgezet naar inwoneraantal van een gemeente en er is gekeken naar de impact van de delicten op de slachtoffers - via onderzoek van de politie en het Sociaal Cultureel Planbureau. Hoe groter de impact, hoe zwaarder een delict meetelt in de score. Zodoende telt woninginbraak zwaarder mee dan inbraak in een auto; en een mishandeling telt zwaarder dan vernieling. 8 B5-gemeenten zijn de 5 grootste gemeenten in Noord-Brabant: s-hertogenbosch, Breda, Eindhoven, Helmond en Tilburg. 16
2.4 Veiligheidsoordeel bewoners landelijk In 2013 is ook de landelijke veiligheidsmonitor uitgevoerd. Dit is een jaarlijks terugkerend bevolkingsonderzoek naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap, uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De landelijke veiligheidsmonitor gaat niet alleen in op de landelijke situatie; de analyses gaan onder andere ook in op de veiligheidssituatie van alle Nederlandse gemeenten met meer dan 70.000 inwoners, waaronder s-hertogenbosch. Inwoners van s-hertogenbosch zijn gemiddeld positiever over zaken als de leefbaarheid en overlast in de buurt en veiligheidsbeleving. Ook wat betreft de mate van slachtofferschap van criminaliteit doet s-hertogenbosch het beter dan gemiddeld. Landelijk beoordeelt men de veiligheid in de buurt met een rapportcijfer van 7,1. In de gemeente s-hertogenbosch wordt de veiligheid in de buurt hetzelfde beoordeeld. Landelijk geeft ongeveer twaalf procent van de mensen aan zich soms of vaak onveilig te voelen in de eigen buurt. In s-hertogenbosch is dit dertien procent. In de andere grote Noord-Brabantse gemeenten Breda (18%), Eindhoven (18%) en Tilburg (21%) voelen gemiddeld meer mensen zich wel eens onveilig in de eigen buurt 9. 9 Er bestaan kleine verschillen in de uitkomsten voor s-hertogenbosch voor de lokale en landelijke Veiligheidsmonitor. Dit komt doordat het twee verschillende onderzoeken zijn, die verschillen betreft steekproef, methoden en vraagstelling. 17
Afbeelding 6: Onveiligheidsgevoelens in de buurt naar 70.000+ gemeenten (2013) t.o.v. gemiddelde 70 000+ Lager dan gemiddeld Gemiddeld Hoger dan gemiddeld 27 19 42 16 1 26 48 26 30 50 28 38 29 49 47 11 20 21 4 18 6 7 44 25 3 5 14 8 9 12 2 24 17 36 46 37 41 13 33 32 39 35 10 43 15 23 45 Legenda 40 1 Alkmaar 2 Almelo 3 Almere 4 Alphen aan den Rijn 5 Amersfoort 6 Amstelveen 7 Amsterdam 8 Apeldoorn 9 Arnhem 10 Breda 11 Delft 12 Deventer 13 Dordrecht 14 Ede 15 Eindhoven 16 Emmen 17 Enschede 18 Gouda 19 Groningen 20 Haarlem 21 Haarlemmermeer 22 Heerlen 23 Helmond 24 Hengelo 25 Hilversum 26 Hoorn 27 Leeuwarden 28 Leiden 29 Leidschendam-Voorburg 30 Lelystad 31 Maastricht 32 Nijmegen 33 Oss 34 Purmerend 35 Roosendaal 36 Rotterdam 37 Schiedam 38 s Gravenhage 39 s Hertogenbosch 40 Sittard-Geleen 41 Spijkenisse 42 Súdwest Fryslân 43 Tilburg 44 Utrecht 45 Venlo 46 Vlaardingen 47 Westland 48 Zaanstad 49 Zoetermeer 50 Zwolle 31 22 Bron: Veiligheidsmonitor 2013 Landelijke rapportage CBS 18
3. Veilige woon- en leefomgeving Het thema veilige woon- en leefomgeving bundelt veiligheidsthema s die met de alledaagse kwaliteit van wonen en leven in wijken en buurten te maken hebben. Het gaat bijvoorbeeld om overlast van bewoners, verloedering, onveiligheidsgevoelens, (huiselijk) geweld, woninginbraak, voertuigcriminaliteit en alcohol- en drugsoverlast. 3.1 Overlast tussen bewoners Doelstelling IVP: In 2014 bedraagt de schaalscore sociale overlast maximaal 1,8 Overlast heeft een negatief effect op de leefbaarheid en veiligheid in de buurt. Om de sociale overlast in de buurt in beeld te krijgen, is er een score samengesteld aan de hand van onderwerpen die overlast meten. Deze schaalscore is samengesteld uit de onderwerpen: dronken mensen op straat mensen die op straat worden lastig gevallen drugsoverlast overlast van groepen jongeren De schaalscore sociale overlast bedraagt nu 2,1. Dit cijfer is de afgelopen jaren ongeveer hetzelfde gebleven. De schaalscore sociale overlast moet afnemen naar maximaal 1,8 in 2014 om de IVPdoelstelling te halen. Inwoners van de Binnenstad ervaren de meeste sociale overlast. Dit ligt ook voor de hand gelet op de functies van de Binnenstad. Vervolgens wordt de meeste sociale overlast ervaren in de Hambaken. In Engelen, Rosmalen, De Groote Wielen, Empel en Maaspoort ervaart men de minste sociale overlast. Afbeelding 7: Schaalscore sociale overlast (samengesteld cijfer: 0=laag, 10=hoog) 10 8 6 4 2 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2,1 Doel Streefwaarde 2014: max. 1,8 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: Veiligheidsmonitor en L&V 19
Doelstelling IVP: In 2014 vindt maximaal 5 procent van de inwoners dat overlast door omwonenden vaak voorkomt in de eigen buurt. Al enkele jaren ervaart 7 procent van de inwoners van s-hertogenbosch vaak overlast van omwonenden in de buurt. Om de IVP-doelstelling in 2014 te behalen moet dit percentage dalen tot maximaal 5 procent. In de wijken Zuidoost en Graafsepoort en in de buurten Gestelse Buurt, de Hofstad, Hinthamerpoort zuid, Boschveld en de Kruiskamp ervaren meer inwoners vaak overlast door omwonenden. In deze wijken/buurten ervaart minimaal 10 procent van de inwoners hier vaak overlast van. Afbeelding 8: Percentage bewoners dat vindt dat overlast door omwonenden vaak voorkomt in de eigen buurt 10% 8% 7% 6% 4% Doel 2% 0% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: max. 5% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: Veiligheidsmonitor en L&V In het wijknetwerk bespreken wijkprofessionals overlastsituaties die zich voordoen. Er worden afspraken gemaakt over een gerichte aanpak van deze huishoudens. Hierbij spelen het koppelproject en buurtbemiddeling een belangrijke rol. In de Hambaken en de Kruiskamp-Schutskamp zijn sociale wijkteams. In de sociale wijkteams worden personen besproken met een meervoudige of multiproblematiek. Er zijn dan problemen op meerdere leefgebieden en/of er zijn meerdere leden van een huishouden betrokken. De sociale wijkteams sturen de personen aan op de inzet van eigen kracht en sociale netwerken. Wanneer er professionele hulp nodig is, bieden zij basishulp. Indien noodzakelijk wordt gespecialiseerde hulp verleend. 3.2 Verloedering / Kwaliteit woonomgeving Doelstelling IVP: In 2014 bedraagt het rapportcijfer voor de woonomgeving minimaal 7,0. Gemiddeld geeft de inwoner van s-hertogenbosch een 7,4 voor de woonomgeving. Deze waardering is al jaren redelijk stabiel. Volgens de IVP-doelstelling dient het rapportcijfer voor de woonomgeving minimaal een 7,0 te zijn. Aan deze doelstelling wordt nu al voldaan. Inwoners van Engelen en Empel beoordelen de woonomgeving het best. Alleen de inwoners van de buurten Gestelse Buurt, Hinthamerpoort zuid, de Hambaken en de Kruiskamp beoordelen de woonomgeving lager dan de streefwaarde van 7,0. 20
Afbeelding 9: Rapportcijfer woonomgeving (1=laag, 10=hoog) 10 8 6 7,4 Doel 4 2 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: min. 7,0 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: Veiligheidsmonitor en L&V Doelstelling IVP: In 2014 bedraagt de schaalscore voor fysieke verloedering maximaal 3,6. Verloedering heeft een negatief effect op de leefbaarheid van de buurt. Om de verloedering in de buurt in beeld te krijgen, is er een score samengesteld aan de hand van onderwerpen die verloedering meten. Deze schaalscore is samengesteld uit de onderwerpen: hondenpoep op straat rommel op straat bekladding van muren en/of gebouwen vernieling van bijvoorbeeld telefooncellen en bushokjes De schaalscore voor fysieke verloedering bedraagt 3,8. Volgens de IVP-doelstelling mag de schaalscore voor fysieke verloedering in 2014 maximaal 3,6 bedragen. Inwoners van de wijken Graafsepoort, Noord en West ervaren de meeste fysieke verloedering. De schaalscore fysieke verloedering is al een aantal jaar ongeveer hetzelfde. Wel zijn er voor een aantal wijken veranderingen zichtbaar. Inwoners van de Graafsepoort ervaren nu meer fysieke verloedering dan in 2011. Ook in Rosmalen, De Groote Wielen en Empel ervaart men iets meer fysieke verloedering. In de andere wijken ervaart men juist (iets) minder fysieke verloedering. Afbeelding 10: Schaalscore fysieke verloedering (samengesteld cijfer: 0=laag, 10=hoog) 10 8 6 4 2 3,8 Doel 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: max. 3,6 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: Veiligheidsmonitor en L&V 21
Doelstelling IVP: In 2014 zijn er maximaal 12 incidenten van vervuiling per 1.000 inwoners. Bij het Meldpunt Schoon, Heel en Veilig (voorheen Meldpunt Openbare Ruimte) van de gemeente s-hertogenbosch kunnen bewoners melding maken van alle zaken die te maken hebben met de leefbaarheid op straat en in de buurt. Zo kan men melding doen van bijvoorbeeld zwerfvuil, illegale stort en kapotte straatverlichting. Het aantal meldingen van vervuiling is het afgelopen jaar ongeveer hetzelfde gebleven. In 2013 waren er 9 meldingen van vervuiling per 1.000 inwoners. Hiermee is de IVP-doelstelling gehaald. Het aantal meldingen van vervuiling is het hoogst in de Binnenstad. Het aantal meldingen van illegale stort neemt gestaag af. In 2008 waren er nog 49 meldingen van illegale stort per 1.000 inwoners. In 2012 nam dit af tot 24 meldingen per 1.000 inwoners. Het afgelopen jaar (2013) nam het aantal meldingen van illegale stort verder af tot 21 meldingen per 1.000 inwoners. De gemeente (Stadstoezicht/Afvalstoffendienst) zet wekelijks actieve handhaving in op het terugdringen van verkeerd aanbieden van huisvuil op en rondom (semi) ondergrondse containers. Afbeelding 11: Aantal incidenten van vervuiling per 1.000 inwoners 25 20 15 10 9,2 Doel 5 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: max. 12 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: Meldpunt Schoon, Heel en Veilig en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch Doelstelling IVP: In 2014 zijn er maximaal 20 incidenten van vernieling per 1.000 inwoners. In 2013 waren er 10 incidenten van vernieling per 1.000 inwoners. Het aantal vernielingen neemt al jarenlang af. Volgens de IVP-doelstelling zijn er in 2014 maximaal 20 incidenten van vernieling per 1.000 inwoners. Aan de IVP-doelstelling is nu al voldaan. In bijna alle wijken en aandachtsgebieden is sinds 2008 het aantal vernielingen afgenomen. Het afgelopen jaar hebben vooral de wijken Binnenstad, Graafsepoort en Engelen vooruitgang geboekt. Ook het aantal mensen dat aangeeft dat vernieling vaak voorkomt in hun buurt neemt af. Tussen 2008 en 2013 daalde dit aandeel van 25 procent naar 9 procent. De gemeente heeft het aantal vernielingen de afgelopen jaren teruggebracht onder andere door het gebruik van hufterproof materiaal. 22
Afbeelding 12: Aantal incidenten van vernieling per 1.000 inwoners 50 40 30 20 10 10,1 Doel 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: max. 20 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: BPS & BVH Politie en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch 3.3 Veiligheid in de buurt 3.3.1 Onveiligheidsgevoelens Doelstelling IVP: In 2014 voelt maximaal 2 procent van de inwoners zich vaak onveilig in de eigen buurt. Aan de inwoners van s-hertogenbosch is gevraagd naar gevoelens van onveiligheid. Drie procent van de inwoners voelt zich vaak onveilig in de eigen buurt. Dit aandeel is al jaren stabiel. Om de IVPdoelstelling te halen dient dit aandeel af te nemen tot maximaal 2 procent. In de wijken Noord en West en in de buurten de Hambaken en Gestelse Buurt voelen relatief veel mensen zich vaak onveilig. Opvallend is de toename van de onveiligheidsgevoelens in de Hambaken. Tussen 2011 en 2013 is het aandeel inwoners dat zich daar vaak onveilig voelt in de eigen buurt toegenomen van 5 procent naar 11 procent (zie 6.9). Ten opzichte van 2008 voelen meer mensen zich vaak onveilig in de eigen buurt. Een positieve ontwikkeling is dat minder mensen zich wel eens onveilig voelen in de eigen buurt. In 2008 voelde 27 procent zich soms of vaak onveilig in de eigen buurt. In 2013 was dit twintig procent. Afbeelding 13: Percentage bewoners dat zich vaak onveilig voelt in de eigen buurt 10% 8% 6% 4% 3% 2% 0% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: max. 2% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: Veiligheidsmonitor en L&V Doel 23
De onveiligheidsgevoelens in de buurt verschillen naar achtergrondkenmerk. Vrouwen voelen zich onveiliger dan mannen. Jongeren voelen zich onveiliger dan ouderen. Niet-westerse allochtonen voelen zich onveiliger dan westerse allochtonen en autochtonen. Biseksuelen en homoseksuelen voelen zich onveiliger dan heteroseksuelen. Dit beeld komt zowel naar voren uit de veiligheidsmonitor s-hertogenbosch, als uit de landelijke veiligheidsmonitor 10. Waarom mensen zich onveilig voelen in hun buurt heeft verschillende oorzaken. Aan de mensen die zich vaak onveilig voelen is gevraagd waarom men zich onveilig voelt in de eigen buurt. De belangrijkste oorzaken zijn jeugd- en sociale overlast. Ruim de helft van de mensen die zich vaak onveilig voelen in de eigen buurt, voelt zich onveilig door groepen (allochtone) jongeren en omwonenden. Mensen voelen zich hierdoor geïntimideerd. Een groep mensen voelt zich hierdoor met name s avonds / s nachts onveilig. Daarnaast voelen mensen zich onveilig door (angst voor) vermogensdelicten (met name woninginbraken), drugshandel/-overlast en gevaarlijke situaties/ gedragingen in het verkeer. 3.3.2 Veiligheid in de buurt De bevolking van s-hertogenbosch beoordeelt de veiligheid in de buurt ongeveer hetzelfde als twee jaar geleden. Ze geven hiervoor het rapportcijfer 6,7. De veiligheid in de buurt wordt het best beoordeeld in Rosmalen, De Groote Wielen, Empel en Engelen. De Hambaken en Gestelse Buurt hebben de laagste rapportcijfers voor de veiligheid in de buurt. Afbeelding 14: Rapportcijfer veiligheid in de buurt 10 8 6,7 6 4 2 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Bron: Veiligheidsmonitor en L&V 3.3.3 Burgerparticipatie Burgers hebben steeds meer de wens om betrokken te worden bij het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid van hun buurt. Het is een trend om burgers hier steeds meer bij te betrekken. Op dit gebied zijn al meerdere initiatieven. Eén van deze initiatieven is het Buurt Informatie Netwerk (BIN). Het BIN is een samenwerkingsverband tussen bewoners, politie en gemeente met als doelstelling de veiligheid en leefbaarheid in een buurt te verbeteren. Via het informatiesysteem van het BIN wordt een mail gestuurd naar BIN-leden met informatie van gemeente en politie over veiligheidsaspecten die zich in een bepaalde buurt afspelen, zoals delicten die hebben plaatsgevonden en preventieadviezen. Op deze manier willen de gemeente, politie en BIN-leden de veiligheid en leefbaarheid in de buurt verbeteren. Uit de vragenlijst van de Veiligheidsmonitor blijkt dat 23 procent wel eens heeft gehoord van het BIN. Vijf procent van de respondenten geeft aan lid te zijn van het BIN. 10 Bron: Veiligheidsmonitor 2013, CBS. 24
Burgerparticipatie draagt waarschijnlijk bij aan een verbetering van de objectieve veiligheid. Echter, mensen die lid zijn van het BIN beoordelen de veiligheid in de buurt over het algemeen minder goed dan niet-leden. Van de BIN-leden voelt dertig procent zich soms of vaak onveilig in de eigen buurt, tegen twintig procent van de niet-leden. Ook geven BIN-leden een lager rapportcijfer voor de veiligheid in de buurt. BIN-leden geven hiervoor een 6,4, terwijl niet-leden dit met een 6,7 beoordelen. We kunnen hieruit echter niet afleiden of men zich onveiliger is gaan voelen door lid te zijn van het BIN. Het kan ook zijn dat mensen die zich onveiliger voelen juist lid worden van het BIN. In de loop van 2014 volgen meer analyses naar veiligheidsbeleving en burgerparticipatie. 3.4 Huiselijk geweld Doelstelling IVP: In 2014 wordt maximaal 8 procent van de inwoners geconfronteerd met huiselijk geweld. In 2012 is aan de inwoners van s-hertogenbosch gevraagd of zij de afgelopen twee jaar zijn geconfronteerd met en/of slachtoffer zijn geworden van huiselijk geweld of kindermishandeling 11/12. Dit kan betekenen dat zijzelf slachtoffer zijn geworden van huiselijk geweld, of dat zij zijn geconfronteerd met huiselijk geweld van iemand anders in de directe omgeving. Zoals van andere gezinsleden, familieleden, buren of kennissen. Negen procent van de inwoners geeft aan te zijn geconfronteerd met huiselijk geweld. Volgens de IVP-doelstelling wordt maximaal 8 procent van de inwoners geconfronteerd met huiselijk geweld. Eén procent van de bevolking geeft aan zelf slachtoffer te zijn van huiselijk geweld. Inwoners van de wijk Noord worden relatief vaak geconfronteerd met huiselijk geweld; 16 procent is geconfronteerd met huiselijk geweld en vier procent zegt zelf slachtoffer te zijn van huiselijk geweld. Van de mensen die geconfronteerd zijn met huiselijk geweld, heeft 42 procent dit ook gemeld bij een instantie, zoals de politie, steunpunt Huiselijk Geweld of Bureau Jeugdzorg. Afbeelding 15: Percentage bewoners dat geconfronteerd is met huiselijk geweld 25% 20% 15% 10% 5% 9% Doel 0% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: max. 8% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: L&V Het aantal incidenten van huiselijk geweld is sinds 2011 licht gestegen. In 2013 waren er acht incidenten van huiselijk geweld per 1.000 inwoners. Het aantal incidenten van huiselijk geweld is relatief hoog in de wijken Noord en West (en de daarin onderzochte buurten), en in de buurten de Hofstad en Hinthamerpoort. In deze wijken/buurten ligt het aantal incidenten van huiselijk geweld op meer dan 10 incidenten per 1.000 inwoners. 11 De meest recente resultaten zijn van 2012. 12 We spreken nu verder over huiselijk geweld. Dit kan echter ook andere vormen van huiselijk geweld inhouden, zoals kindermishandeling, eergerelateerd geweld of ouderenmishandeling. 25
Afbeelding 16: Aantal incidenten van huiselijk geweld per 1.000 inwoners 25 20 15 10 8,1 5 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Bron: Gids-Kubus Politie (gesommeerd door alle politiecategorieën) en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch Huiselijk geweld is en blijft een belangrijk speerpunt. In 2009 is de Wet tijdelijk huisverbod ingevoerd. Het tijdelijk huisverbod geeft de burgemeester op aangeven van de politie, een instrument in handen om bij zeer ernstige huiselijk geweld problematiek de dader voor een periode van minimaal 10 dagen de toegang tot de woning te ontzeggen. Het doel is om die periode te gebruiken om hulpverlening voor de dader en het slachtoffer op gang te brengen. Gekoppeld aan het tijdelijk huisverbod is de inzet van het regionaal interventieteam huiselijk geweld. Dit team start binnen 4 uur met begeleiding van het gezin en coördinatie van het hulpverleningstraject. In 2013 werden er 18 tijdelijk huisverboden in de gemeente s-hertogenbosch door de burgemeester opgelegd; in de regio Brabant-Noord (20 gemeenten) ging het om in totaal 68 tijdelijk huisverboden. Andere gezinnen ontvangen het aanbod snelle interventie, waarbij het interventieteam huiselijk geweld binnen 48 uur start met de begeleiding van het gezin. In de gemeente s-hertogenbosch ging het om 259 snelle interventies in 2013. In 2012 werden er meer tijdelijke huisverboden (32) en snelle interventies (281) opgelegd. 3.5 Geweld op straat Doelstelling IVP: In 2014 zijn er maximaal 15 incidenten van geweld per 1.000 inwoners. In 2013 waren er 13 incidenten van geweld per 1.000 inwoners. Dit is ongeveer hetzelfde als in de afgelopen jaren. Hiermee wordt aan de IVP-doelstelling van 2014 voldaan. Het aantal geweldsincidenten is het hoogst in de Binnenstad. Dit heeft alles te maken met de concentratie mensen, vooral tijdens de uitgaansuren waarbij in veel gevallen alcohol en/of drugs in het spel is. Politie, OM, gemeente en Koninklijke Horeca Nederland afdelingen s-hertogenbosch en Rosmalen hebben afspraken gemaakt over de verbetering van de veiligheid tijdens het uitgaan (zie 4.3). Het aantal geweldsincidenten is verder relatief hoog in de Gestelse Buurt. 26
Afbeelding 17: Aantal incidenten van geweld per 1.000 inwoners 25 20 15 10 13,3 Doel 5 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: max. 15 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: BPS & BVH Politie en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch Doelstelling IVP: In 2014 vindt maximaal 2 procent van de inwoners dat geweld vaak voorkomt in de eigen buurt. Ongeveer 3 procent van de inwoners vindt dat geweldsdelicten vaak voorkomen in hun buurt. Dit is al een aantal jaar ongeveer hetzelfde. Het aandeel dient echter af te nemen tot maximaal 2 procent in 2014 om de IVP-doelstelling te halen. In de buurten Gestelse Buurt en de Hambaken vinden relatief veel mensen dat geweldsincidenten vaak voorkomen in hun buurt. Hier vindt respectievelijk 10 procent en 13 procent van de inwoners dit. Drie procent van de inwoners schat de kans (heel) groot om komend jaar slachtoffer te worden van mishandeling. Vooral in de Gestelse Buurt schat men deze kans hoog in (14%). Afbeelding 18: Percentage bewoners dat vindt dat geweldsdelicten vaak voorkomen in de eigen buurt 10% 8% 6% 4% 3% 2% 0% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: max. 2% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: Veiligheidsmonitor en L&V Doel 27
Doelstelling IVP: In 2014 vindt maximaal 2 procent van de inwoners dat bedreiging vaak voorkomt in de eigen buurt. Ongeveer 3 procent van de inwoners vindt dat bedreiging vaak voorkomt in hun buurt. Dit is al een aantal jaar ongeveer hetzelfde. Het aandeel dient echter af te nemen tot maximaal 2 procent in 2014 om de IVP-doelstelling te halen. In de buurten Gestelse Buurt en de Hambaken vinden relatief veel inwoners dat bedreiging vaak voorkomt in hun buurt. Hier vindt respectievelijk 12 procent en 13 procent van de inwoners dit. Afbeelding 19: Percentage bewoners dat vindt dat bedreiging vaak voorkomt in de eigen buurt 10% 8% 6% 4% 3% 2% 0% 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Doel Streefwaarde 2014: max. 2% (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: Veiligheidsmonitor en L&V Ongeveer 4 procent van de inwoners van s-hertogenbosch ervaren vaak overlast van intimiderende omwonenden in hun buurt. Met name in de wijk Zuidoost (10%) en de in deze wijk gelegen buurt Gestelse Buurt (27%) ervaren veel inwoners vaak overlast van intimiderende omwonenden. Andere buurten waar relatief veel mensen overlast ervaren van intimiderende omwonenden zijn Hinthamerpoort zuid (10%) en de Hambaken (8%). 3.6 Woninginbraak Doelstelling IVP: In 2014 zijn er maximaal 12 incidenten van woninginbraak per 1.000 woningen. Tussen 2005 en 2009 nam het aantal woninginbraken geleidelijk af. Maar in 2010 was er ineens een stijging van de woninginbraken. Toen steeg het aantal woninginbraken in één jaar tijd met 22 procent. Sinds 2011 neemt het aantal woninginbraken weer af. Tussen 2011 en 2013 nam het aantal woninginbraken af van 18 naar 12 incidenten per 1.000 woningen. Dit is een afname van 35 procent. Hiermee wordt aan de IVP-doelstelling van 2014 voldaan. Het aantal woninginbraken is het afgelopen jaar het sterkst afgenomen in de wijken Graafsepoort en Muntel/Vliert en de buurten Gestelse Buurt en Hinthamerpoort. In deze wijken en buurten nam het aantal inbraken af met minimaal 8 incidenten per 1.000 woningen. Een stijging van de woninginbraken zien we in de Schutskamp. Hier steeg het aantal woninginbraken met 8 incidenten per 1.000 woningen. Ook is het aantal woninginbraken relatief hoog in deze buurt. In s-hertogenbosch nam het aantal woninginbraken sterker af dan gemiddeld in Nederland. Hierdoor komt s-hertogenbosch niet meer voor in de lijst van honderd gemeenten met relatief de meeste woninginbraken. 28
Afbeelding 20: Aantal incidenten van woninginbraak per 1.000 woningen 25 20 15 10 11,9 Doel 5 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2014: max. 12 (Bron: Integraal Veiligheidsplan 2010-2014) Bron: BPS & BVH Politie en GBA, bewerking O&S s-hertogenbosch De Taskforce Woninginbraken, waarin sinds 2011 gemeente, politie, woningcorporaties en OM intensief samenwerken, heeft de afgelopen jaren veel maatregelen getroffen om het aantal woninginbraken in de stad en in de hotspots terug te dringen. Deze gezamenlijke aanpak werpt zijn vruchten af. Het afgelopen jaar is de huidige aanpak voortgezet: de stedelijke aanpak (preventieadviezen en subsidies aan slachtoffers van een inbraak en hun buren), de hotshot aanpak (aandacht voor notoire inbrekers) en de hotspot aanpak (gebiedsgerichte aanpak). Daarnaast wisselen partners zoals Stadstoezicht, gemeente (afdeling Openbare Orde en Veiligheid) en politie steeds meer informatie met elkaar uit, zoals zogenoemde voorspelkaarten die maandelijks door politie worden gemaakt. Op basis daarvan kan gericht worden ingezet in de hotspots. Ook wordt actief ingezet op burgerparticipatie, onder andere door het Buurt Informatie Netwerk (BIN) (zie 3.3.3). Via dit netwerk worden burgers onder andere geïnformeerd over woninginbraken. Hierbij wordt gevraagd verdachte situaties te melden. Een belangrijk onderdeel van de totale aanpak is het Donkere Dagen Offensief. Hierbij wordt samen met burgers en ketenpartners volop ingezet om woninginbraken, maar ook straatroven en overvallen, tegen te gaan. Deze aanpak krijgt het hele jaar door aandacht, maar wordt vooral in de donkere wintermaanden (oktober t/m februari) extra geïntensiveerd. Tevens draait er in samenwerking tussen gemeente en politie een lokmiddelenproject met de naam Track & Trace, waar in 2012/2013 ruim 30 aanhoudingen mee zijn verricht. Doelstelling IVP: In 2014 vindt maximaal 8 procent van de inwoners dat woninginbraak vaak voorkomt in de eigen buurt. Dat het aantal woninginbraken is afgenomen zien we ook terug in de belevingscijfers. Ongeveer 9 procent van de inwoners van s-hertogenbosch vindt dat woninginbraak vaak voorkomt in hun buurt. In 2011 was dit nog 13 procent. Volgens de IVP-doelstelling dient dit aandeel af te nemen tot maximaal 8 procent in 2014. In de buurten Gestelse Buurt en de Schutskamp is het percentage inwoners dat aangeeft dat woninginbraak in hun buurt vaak voorkomt het hoogst. In deze buurten geeft bijna een kwart van de inwoners dit aan. Inwoners van de Maaspoort, de Hambaken en de Kruiskamp ervaren ten opzichte van 2011 minder vaak woninginbraken in hun buurt. 29