Groen Ontwikkelprogramma Ecologische Verbindingszones

Vergelijkbare documenten
Groen Ontwikkelprogramma Natuurnetwerk

Natuurplein De Baronie 1

Opgave beekpassages InnovA58

IVN MARK & DONGE VERENIGING VOOR NATUUR- EN MILIEUEDUCATIE

Aan de commissie: Datum vergadering: Agendapunt :

Raadsvoorstel. Onderwerp : uitvoeringsprogramma Groen Blauwe Diensten

Portefeuillehouder: Bijlagen: Ter inzage: H. Bakker Ambtelijke coördinatie: afdeling GG/OW Steller: Pie Bauer/John Mandemakers. 1.

Zijn in het voorstel één of meer van de volgende aspecten van toepassing?

Voorgesteld wordt om: In te stemmen met het voorstel voor de verdeling van de verschillende onderdelen.

Programma bijeenkomst Transitieteam Midden- en West Brabant

Het Brabantse natuurbeleid onder de loep Bijstelling noodzakelijk?

Voorlopige uitslagen per gemeente op lijstniveau. Gemeente: Alphen-Chaam Kiesgerechtigden: Opkomstpercentage: 47,68%

Sociaal Economisch Masterplan: Uitvoeringsagenda Netwerk Noordoost

Projectplan Slikken van Flakkee Ontwerpfase quick wins Projectnummer: 16508

Compensatieverordening gemeente Midden-Drenthe

Samen werken aan onze dijken. Project Verbetering Regionale Keringen

Projectplan Detailhandelsvisie gemeente Drimmelen, alle kernen

NIEUWSBRIEF. Nieuwe aanpak Noordrand Krimpenerwaard: Ruimte voor ondernemen. Oktober Partijen in de Krimpenerwaard en de provincie

Uitvoeringsprogramma Biodiversiteit en Leefgebieden

Provincie Noord-Brabant. Verbindingszones

Aan: Het college van Gedeputeerde Staten Provincie Noord-Brabant Postbus MC s HERTOGENBOSCH. Geachte college,

Reactienota. Behorende bij de Structuurvisie "Wernhout 2025"

Invulling van de wateropgave op particulier grondbezit

Welkom. Begeleidingsgroep Brabant aan Zee. 14 december 2010

Onderzoeken oeververbinding Ochten - Veerdam Druten. onderzoeken mogelijkheid Uitkijkpunt, versterken relatie Dijk - Waal

BIJLAGE: UITVOERINGSSCHEMA

InnovA58. Noord-Brabant verdient een betere en slimmere weg

Ambitieverklaring. Tussen Kagerplassen en Oude Rijn

A. Specifiek deel V betreffend

REALISATIE MASTERPLAN CENTRUM ZEVENBERGEN. Presentatie raadscommissie Fysieke Infrastructuur 25 september 2012

: *14IT026339* Aanvraag uitvoeringskrediet maatregelen in het Markdal

Visie / Organisatie Beschrijving Opmerkingen Begroot Visie

Gedeputeerde Staten kiezen voor voorkeursalternatief Bundeling Noord

November Concept van (ontwerp-) Provinciaal Inpassingsplan gereed!

Dick Veen April / mei 2008

Landschap in de Omgevingsvisie Gelderland (dec 2015)

Markdal duurzaam en vitaal. Bewonersavond 18 juli 2016

Casenr: Onderwerp:

Actuele ontwikkelingen in het provinciale natuurbeleid. Heine van Maar Provincie Noord-Brabant 21 maart 2013

REGIONAAL AMBITIEDOCUMENT Kop van Noord-Holland

K a n s e n. voor particulier natuurbeheer i n B r a b a n t. Onderzoeksrapport. Mei 2007

Water en Natuur: Een mooi koppel!

Bestemmingsplan Buitengebied Zundert, vormverandering agrarisch bouwblok Hazeldonksestraat 2B, Rijsbergen. Toelichting/ ruimtelijke onderbouwing

Statenmededeling aan Provinciale Staten

AMBITIEDOCUMENT ZONNE-ENERGIE UITWERKING OMGEVINGSVISIE - GEMEENTE OPSTERLAND

6 april 2018 Bij Het Vissennetwerk

Startnotitie Kadernota Vrije Tijd

Kaarten Ontwerp waterbeheerplan

Etten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl)

Agendapunt het Algemeen Bestuur van de BWB 5. Vaststelling jaarverslag en jaarrekening 2015 BWB 15 april 2016

WERKPLAN Vincent van Gogh

Thema van vandaag: toekomst boeren bedrijf (in Midden Delfland) situatie voor de landbouw verbeteren.

REGIONAAL AMBITIEDOCUMENT Kop van Noord-Holland

Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Commissie Grondgebied - 12 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle

Concrete begrenzing EHS en GHS in het plangebied Voorste Stroom te Tilburg

Titel / onderwerp: Flexibel Meerjaren Programma Rijn- en Veenstreek als toeristische trekpleister

Nieuwsbrief BUSINESS CENTRE TREEPORT APRIL 2014

""'~ ~Q~ Gemeente Breda. College van Burgemeester en Wethouders. De leden van de gemeenteraad. Geachte dames en heren,

Beschrijving deelgebied Buitengebied Breda Haagse Beemdenbos

CONCEPT Bestuursovereenkomst inzet DAW provincie Groningen en waterschappen Hunze en Aa s en Noorderzijlvest

Model Vervoersregio en Economische Profilering. Beschrijving model

Landschapspark Oosterhout Breda. informatieavond gemeenteraad 8 januari 2013

Ruimtelijke Visie Duurzame Energie Heumen

ALGEMENE VERGADERING. 26 februari 2013 SSO. 25 januari 2013 R.J.E. Peeters. Opstelling waterschappen t.a.v. GLB en POP3. Schelwald, A.J.M..

Ruimte voor de beek. Ervaring bij Waterschap Limburg. project Loobeekdal, periode Frans Verdonschot Martijn Schraven

Beleidskader windenergie

Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Jeugdraad Westvoorne - 27 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle

Onderwerp: Lokale Ontwikkelingsstrategie voor de regio Holland Rijnland Besluitvormend

Samen Ontwikkelen. Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept

Verslag van QuickScan Knooppunt Annabosch. QuickScan Knooppunt Annabosch

Intentieovereenkomst De Groene Corridor De groene loper van Allure Versie.4 definitief

Nieuwe Kijk. Wegen. in het. Landschap. Ontwerponderzoek december 2011

1. Graag ontvang ik een overzicht met alle pilots en projecten van Valkenswaard die in de ISR zijn opgenomen.

Bestuursrapportage 2014 waterschap Vechtstromen Versie 24 november 2015

Landelijk gebied, percelen rond Kiebergerweg 2

Ruimtelijke ordening. Ruimtelijke Ordening

Samenwerkingsovereenkomst De Groene Delta

Actualisatie Bestemmingsplan Industrieterrein Heusden. Startnotitie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

Informatieavond Moerenburg-Koningshoeven

Plan van Aanpak & inventarisatie. Programma Friese Waddenkust

De uitdaging van infrastructurele projecten beschouwingen op basis van 13 jaar wegenaanleg bij de Provincie Limburg

Provinciaal blad 2012, 44

Doel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030

Inloopavond Ontwikkelperspectief Buitengebied. 24 april 2019

De Groote Heide - Dommelland. Gebiedsontwikkeling Valkenswaard

Gelet op artikel 2 van de Algemene subsidieverordening Noord-Holland 2011;

Nieuwe veiligheidsnormen in relatie tot de Omgevingswet. Richard Jorissen

Nieuw Natuur Flevoland. Een 1 e beoordeling van de projectvoorstellen op het grondgebied van de gemeente Zeewolde. Rangorde Projectnr.

Landbouwverkeer Noord-Brabant

DAP er Zenderen. Dorps Ambitie Plan Zenderen. Opgesteld voor: Dorpsraad Zenderen Contactpersoon OVKK: Tom Jannink Datum: 05 oktober 2018 Versie: 1.

Voor Zuid-Holland zijn deze beleidsdoelen vastgelegd in de Beleidsvisie Groen.

Programma Energie Samenvatting Projectplan

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum. Geachte Voorzitter,

Verslag informatiebijeenkomst Verbetering Regionale Keringen Bredaseweg Terheijden

Topsoil. Korte introductie

Beslisdocument en plan van aanpak

Harderbos en Harderbroek verbonden

Voormalig CSM(Corbion) terrein CASUS CSM BREDA

Beheersverordening Gemengd gebied, Natte Natuurparel en Eerste Zeine

Transcriptie:

Groen Ontwikkelprogramma Ecologische Verbindingszones (ambitiedocument) Streeknetwerk LandStad De Baronie

1. De Baronie vergroent De provincie Noord-Brabant is ecologisch rijk en gevarieerd. De grote verscheidenheid aan natuur en landschappen is uniek en onvervangbaar. De provincie heeft dan ook in haar bestuursakkoord (2015) aangegeven zich onverminderd in te zetten voor het bevorderen van de biodiversiteit door het versterken van haar ecologische structuren. De uitvoering hiervan wil zij stevig aanpakken met meer betrokkenheid van Brabantse burgers en bedrijven. De acties die de provincie gaat uitvoeren zijn (1) het handhaven van de ambities op het gebied van natuur, (2) het versnellen van het tempo van de uitvoering en (3) het veranderen van de werkwijze. Met een veranderende werkwijze bedoelt ze het maximaal meebewegen met de ideeën en plannen van anderen. Daarnaast zet de provincie in op het verbinden van het beleidsveld ecologie met de beleidsvelden economie, groene innovatie en vrijetijdseconomie. In het verlengde van de Provincie streeft ook LandStad De Baronie naar vergroening van haar gebied. Een eerste aanzet daartoe is dit Groen Ontwikkelprogramma in de vorm van een ambitiedocument. Het moet gezien worden als een dynamisch werkdocument. 2

2. uurnetwerk in de Baronie In de Baronie (gemeenten Breda, Etten-Leur, Oosterhout, Zundert, Rucphen, Alphen-Chaam en Baarle-Nassau) ligt een uitgebreid uurnetwerk. Onderdeel van het uurnetwerk zijn de Ecologische Verbindingszones (EVZ s). EVZ s zijn belangrijke componenten voor de ecologische, landschappelijke en recreatieve waarden van de Baronie. Ze vormen de groene schakels die de natuurgebieden van de Baronie met elkaar verbinden. Planten en vooral dieren kunnen zich daardoor van het ene naar het andere natuurgebied verplaatsen. Ecologische verbindingszones bieden ook mogelijkheden om invulling te geven aan klimaatadaptatie. Streeknetwerk LandStad De Baronie wil daarom, samen met de gebiedspartijen - gemeenten, het waterschap, ZLTO en partijen als de Vereniging Markdal- in volle vaart verder met het aanleggen en versterken van de EVZ s. Hierbij willen ze ook agrariërs, burgers, ondernemers en maatschappelijke organisaties betrekken. 3

3. Een gezamenlijk plan voor de realisatie van de EVZ s in de Baronie De afgelopen jaren was er 100% subsidie beschikbaar voor het realiseren van EVZ s in de Baronie. Hierdoor hebben Waterschap Brabantse Delta en de gemeenten samen veel projecten van de grond gekregen en succesvol afgerond. Tevens zijn er in de afgelopen jaren EVZ s gerealiseerd in het kader van landinrichtingsprojecten. Kaart 1. Totale opgave EVZ in de Baronie 4

Op kaart 1 staat de totale EVZ-opgave weergegeven. In onderstaande tabel worden de verschillende kleuren die worden gebruikt om de EVZ s aan te duiden, verklaard. Tevens is in de tabel voor elke kleur een aantal kilometers opgenomen. Samenvattend bedraagt de totale EVZ-opgave in LandStad De Baronie 204 kilometer waarvan er nog 123 kilometer (restopgave) moet worden gerealiseerd. Dit betreft een eerste inschatting, de exacte opgave wordt nog nader bepaald. Tabel 1. Totale opgave EVZ in de Baronie Kleur EVZ Status Lengte (km) Groen Gerealiseerd 80 Blauw In uitvoering 1 Oranje In voorbereiding 52 Rood (plan)voorbereiding nog niet gestart 71 Totale opgave 204 km Restopgave (oranje en rood) 123 km De afgelopen jaren is er door de gebiedspartijen dus reeds hard gewerkt aan de aankoop, inrichting en het beheer van EVZ s. Maar het netwerk aan EVZ s is nog niet af. Er zijn vaak geen aaneengesloten corridors beschikbaar, waardoor de migratie van flora en fauna niet optimaal is. De ambitie van LandStad De Baronie is om het netwerk sluitend te maken en alle EVZ s af te maken, te beginnen met het afronden van reeds grotendeels gerealiseerde tracés. Omdat EVZ s de gemeentegrenzen overstijgen, is samenwerken een vereiste. Om de ambitie te halen is het noodzakelijk dat alle partijen zich scharen achter deze doelstelling en capaciteit en budgetten vrijmaken voor een gezamenlijk gedragen aanpak. Er bestaat nog geen overkoepelend - door alle partijen - gedragen plan van aanpak voor de EVZ s. Dit programma vult deze leemte op. In dit programma staat beschreven op welke EVZ s de partijen gezamenlijk inzetten, welke meekoppelkansen er liggen, wat de kosten voor de uitvoering zijn, welke financieringsbronnen er beschikbaar zijn, welke financiering nog ontbreekt en wat globaal de planning is. Ook wordt aandacht besteed aan de rollen en verantwoordelijkheden die de diverse partijen bij de uitvoering hebben. Het is een eerste aanzet om de ambitie te formuleren voor een gezamenlijk programma Ecologische Verbindingszones. In de hierna volgende hoofdstukken is een eerste inventarisatie gedaan van nog resterende opgaven, is een ambitie geschetst en een suggestie tot prioritering. De prioritering en programmering zijn door de diverse betrokken partijen nog niet vastgesteld. Het geschetste programma heeft daarom het karakter van een dynamisch ambitiedocument dat een basis biedt om de komende tijd het beeld compleet te maken en vervolgens gezamenlijk verder af te stemmen over prioritering en programmering. 5

4. De aanpak Er liggen veel EVZ s in de Baronie, met name natte. De droge EVZ s zijn klein in aantal en omvang en zijn daarom niet als prioritair opgenomen in het programma. Op basis van de huidige stand van zaken m.b.t. de realisatie, de ecologische waarde, de potentiële haalbaarheid en het belang van waterveiligheid is gekomen tot een lijst van EVZ s waar de partijen op willen inzetten in de periode van 2015 tot 2020. Het zijn EVZ s die voor prioritering in aanmerking kunnen komen op basis van de huidige inzichten om ze te realiseren dan wel volledig te maken. Op kaart 2 staan deze EVZ s weergegeven. De EVZ van Rijkswaterstaat - het Wilhelminakanaal - valt buiten de scope van dit programma. In tabel 2 wordt een overzicht gegeven van de prioritaire opgave voor de EVZ s in de Baronie. De in de tabel genoemde lengtes zijn een eerste inschatting, de exacte aantallen kilometers worden nog nader bepaald. Kaart 2. Prioritaire EVZ s in de Baronie 6

Het is niet zo dat de prioritaire EVZ s in de tabel over de totale lengte nog gerealiseerd moeten worden. Het gaat in dit programma over de delen die nog gerealiseerd moeten worden. Het belangrijkste doel is om trajecten af te ronden door de corridors sluitend te maken (zie figuur 1). Het gaat dus niet om het realiseren van zoveel mogelijk kilometers, maar om het realiseren van zoveel mogelijk aaneengesloten trajecten die kleine of grote kerngebieden met elkaar verbinden. Het gaat meestal om corridors met een breedte van 25 meter. In sommige gevallen is de ambitie van gebiedspartijen zelfs meer dan deze 25 meter. Door de corridors sluitend te maken ontstaan EVZ s die natuurgebieden verbinden, zodat er een effectieve migratie van soorten tussen verschillende natuurgebieden ontstaat. Figuur 1. Het verbinden van natuurgebieden, middels een corridor en stapstenen (Handboek Groene Schakels, provincie Noord-Brabant) Het kan zijn dat andere ruimtelijke ontwikkelingen in de Baronie kansen bieden voor het realiseren van EVZ s. Denk aan particuliere initiatieven (zoals landgoederen, recreatie, overige bedrijvigheid e.d.) en grote infrastructurele projecten. Een voorbeeld van zo n meekoppelkans is het verbreden van de A58. Rijkswaterstaat (RWS), samen met onder andere de provincie Noord-Brabant, werkt aan het verbreden van Rijksweg A58. Het project zit op dit moment in de verkenningsfase, begin 2016 start de planvormingsfase. Vanuit het project zal er een compensatie-opgave ontstaan. RWS geeft aan dat het meekoppelen van (kleinere) kruisende EVZ-passages bespreekbaar is als deze in het gebied gedragen worden als prioritair. De gebiedspartijen in de Baronie willen dan ook de dialoog aangaan met RWS om te onderzoeken of het realiseren van EVZ s gekoppeld kan worden aan deze opgave. Ook het leggen van een relatie met de realisatie van het uurnetwerk Nederland kan mogelijk kansen bieden. Naast de EVZ s met, op basis van de huidige inzichten, hoge prioriteit, kan het zijn dat er kansen ontstaan voor het realiseren van andere EVZ s. Dat de partijen in de Baronie een duidelijke focus aanbrengen en zich richten op prioritaire EVZ s, wil niet zeggen dat ze niet open staan voor andere EVZ s. Als zich een kans aandient dan zullen zij zich inspannen om ook deze EVZ te realiseren. Ook losse initiatieven van derden om onderdelen van andere trajecten te realiseren, worden zoveel mogelijk ondersteund. 7

Tabel 2. EVZ s met hoge prioriteit Naam EVZ / droog Verbinding tussen Lengte nog te realiseren delen in km Status Betrokken partijen Bijzonderheden EVZ Boomkikker Molenschotse Heide en Chaamsche Bossen (Princenbos) 7,7 Gedeeltelijk gerealiseerd, deel in planvorming Breda, Alphen-Chaam, Waterschap, Staatsbosbeheer Gebiedspartijen zijn voor delen momenteel aan de slag. Onderzoek naar meerwaarde van een alternatief traject en overeenstemming tussen partijen over definitief traject nodig. Onderzoek naar koppeling met Gilzewouwerbeek (ecologisch hoge waarde, kansrijk). Meekoppelkans: Verbreding van A58. Groote Leij Beekdal Donge en Chaamsche Bossen (brongebied België) 1,4 Gedeeltelijk gerealiseerd Alphen- Chaam, Waterschap, Brabants Landschap, Staatsbosbeheer Grootste deel van EVZ ligt op grondgebied van gemeente Gilze-Rijen. Bepalen restopgave Alphen-Chaam. Bovenmark, Singels Breda, Mark Markdal en Haagse Beemden 10,0 Gedeeltelijk gerealiseerd Breda, Waterschap, Staatsbosbeheer Onderzoek nodig naar restopgave. Opgave voor singels en gedeelte Bovenmark is 50 m breed (vanwege binnenstedelijke ligging). Onderzoek naar koppeling met Ulvenhoutse Voorbos (ecologisch hoge waarde, laatste schakel). Meekoppelkansen: mogelijke gebiedsontwikkeling binnenstad langs singels, mogelijke revitalisering bedrijventerrein langs Benedenmark, dijkverbeteringsproject Benedenmark en het project Markdal. Aa of Weerijs Diverse natuurgebieden van België tot Breda 14,0 Gedeeltelijk in uitvoering Zundert, Breda, Waterschap, Staatsbosbeheer, uurmonumenten, Brabants Landschap Landinrichtingsproject Weerijs-Zuid, uitvoering start eind 2015. Onderzoek nodig naar restopgave. Meekoppelkans: waterbergingsopgave bij Weerijs- Zuid. Kleine Beek Brongebied en Aa of Weerijs 6,3 Gedeeltelijk gerealiseerd Zundert, Waterschap, Staatsbosbeheer, uurmonumenten, Brabants Landschap Ruilverkaveling Zundert (geheel uitgevoerd). Randweg Zundert, in uitvoering. Onderzoek nodig naar restopgave. Onderzoek naar verbindende functie. Hazeldonkse Beek De Bunders, Bigtelaar en Bovenmark 15,8 Gedeeltelijk gerealiseerd Zundert, Breda, Waterschap, Staatsbosbeheer Landinrichtingsproject Weerijs-Zuid, uitvoering start eind 2015. Onderzoek nodig naar restopgave. Meekoppelkans: Business Centre Treeport. 8

Naam EVZ / droog Verbinding Lengte (km s) Status Betrokken partijen Bijzonderheden Leursche Haven Etten-Leur, Waterschap, Staatsbosbeheer Kibbelvaart/ Laakse Vaart Mark en Dintel Afronding by-pass Mark Heideontginningsgebied Rucphen en Mark Bekenstelsel achterland en Volkerak- Zoommeer Markdal Stroomgebied van de Mark Etten-Leur Zuid Pannenhoef en Vloeiweide naar Liesbos 2,3 Nog te realiseren 6,8 Gedeeltelijk gerealiseerd 3,2 Gedeeltelijk gerealiseerd 2,4 Gedeeltelijk gerealiseerd 6,7 Gedeeltelijk gerealiseerd Etten-Leur, Rucphen, Waterschap, Staatsbosbeheer, (Halderberge) Etten-Leur, Breda, Waterschap, Staatsbosbeheer, uurmonumenten (en diverse andere gemeenten buiten de Baronie) Vereniging Markdal, Waterschap, Breda en Alphen-Chaam, Staatsbosbeheer Etten-Leur, Waterschap Realisatie completeert een bypass van de EVZ Mark ter hoogte van bedrijventerrein Zwartenberg. Gebiedspartijen zijn momenteel voor delen aan de slag, wacht nu op eventueel werk met werk maken (dijkversterking). Zonder deze koppeling, als gekozen wordt voor een andere oplossing dan dijkversterking, kan zondermeer voortzetting van EVZ-realisatie plaatsvinden. Meekoppelkans: dijkversterking (2016-2023), klei benutten uit EHS-gebied Noordrand Midden, natte natuurparel Kelsdonk en Zwermlaken. Gebiedspartijen zijn momenteel voor delen aan de slag, wacht nu deels op eventueel werk met werk maken (dijkversterking). Zonder deze koppeling, als gekozen wordt voor een andere oplossing dan dijkversterking, kan zondermeer voortzetting van EVZ-realisatie plaatsvinden. Meekoppelkans: dijkversterking (2016-2023), klei benutten uit EHS-gebied Noordrand Midden, waterberging Etten-Leur, vernattingsmaatregelen natte natuurparel, kleinschalige cultuurhistorische en recreatieve kansen. Ligt gedeeltelijk op grondgebied Halderberge; ook deze gemeente wil daar mee aan de slag (zuidelijk deel Kibbelvaart). Gebiedspartijen zijn momenteel voor delen aan de slag. Deel langs industriegebied Zwartenberg is niet haalbaar, daarom bypass via Halsche Vliet, EVZ Leursche Haven vormt laatste schakel in bypass. Meekoppelkans: dijkversterking (2016-2023). Burgerinitiatief/gebiedsinitiatief Markdal. Meekoppelkansen voor realisatie EVZ s Met deze EVZ wil de gemeente aan de slag. Deze EVZ heeft ook bij het waterschap draagvlak. 9

5. Kosten en financieringsmogelijkheden Kosten Het realiseren van EVZ s kost geld. Het waterschap staat bij natte ecologische verbindingszones aan de lat voor het realiseren van 10 meter EVZ langs de beek. Aansluitend hierop heeft de betreffende gemeente een opgave voor 15 meter (in totaal ontstaat er dan een EVZ met een gemiddelde breedte van 25 meter). De financiële verdeelsleutel is 40% voor het waterschap en 60% voor de gemeente. Om dit percentage van de kosten te kunnen dragen zoeken de partijen naar cofinanciering. Als normbedrag voor de aankoop, planvorming en inrichting van EVZ s kan globaal 250.000 per km natte EVZ worden gehanteerd. Aandachtspunten hierbij zijn dat (1) de kosten in de praktijk hoger kunnen uitvallen, bijvoorbeeld omdat het verwerven van gronden meer geld kost dan verwacht en (2) dat in dit bedrag de kosten voor beheer en onderhoud nog niet zijn meegenomen. Op basis van het normbedrag kan worden berekend hoeveel het realiseren van de prioritaire EVZ s in dit programma gaat kosten (zie onderstaande tabel). Het is zaak om de kosten voor beheer en onderhoud in een vroegtijdig stadium nadrukkelijk te bezien. ook de wijze van inzichten - van invloed op beheer en onderhoud - vormt daarbij een aandachtspunt. Tabel 3. Kosten realisatie EVZ s (let op het betreft een globale inschatting, daadwerkelijke kosten moeten per EVZ worden berekend aan de hand van de actuele situatie en actueel kaartmateriaal) Naam EVZ Nog te realiseren (km) Indicatie kosten* EVZ Boomkikker 7,7 1.925.000 Groote Leij 1,4 350.000 Bovenmark, Singels Breda, Mark 10,0 2.500.000 Aa of Weerijs 14,0 3.500.000 Kleine Beek 6,3 1.575.000 Hazeldonkse Beek 15,8 3.950.000 Leursche Haven 2,3 575.000 Kibbelvaart/Laakse Vaart 6,8 1.700.000 Mark en Dintel 3,2 800.000 Markdal 2,4 600.000 Etten-Leur Zuid 6,7 1.675.000 * Betreft een globale indicatie op basis van een gemiddeld normbedrag van 250.000 per km. De kosten voor beheer en onderhoud zijn niet meegenomen. Financieringsmogelijkheden De kosten voor het realiseren van 1 km EVZ (breedte 25 meter) bedragen gemiddeld 250.000 per km. Het waterschap Brabantse Delta hanteert voor zijn aandeel als richtlijn 100.000,- per km. Hiernaast heeft een aantal gemeenten gelden gereserveerd voor het realiseren van (delen van) EVZ s. Voor de restopgave wordt aanvullende financiering gezocht. Voor aanvullende financiering is er een aantal (subsidie)mogelijkheden. 10

In de eerste plaats heeft het Groen Ontwikkelfonds Brabant (GOB) financiën beschikbaar. Het gaat om gelden voor verwerving, functiewijziging en inrichting van EVZ s. Om in aanmerking te komen voor financiering vanuit het GOB moet onder andere voldaan worden aan de voorwaarde van een goedgekeurde ecologische visie. Hiernaast moet de EVZ op de subsidiekaart ecologische verbindingszones zijn aangeduid met prioriteit hoog (dat zijn de in de tabellen genoemde EVZ s allemaal). De hoogte van de subsidie bedraagt maximaal 50% van de subsidiabele kosten. Voor 2015 is een budget vastgesteld van 15 miljoen. Ook voor 2016 en verder is budget beschikbaar; dit budget wordt jaarlijks vastgesteld. Deze regeling is niet alleen voor het waterschap en gemeenten, ook particulieren kunnen er aanspraak op maken. Goedgekeurde visies zijn weergegeven in bijlage 2 van het investeringsreglement van het GOB. In de onderstaande tabel staat per EVZ aangegeven of er een visie beschikbaar is en of ze zijn goedgekeurd. Voor EVZ s die nog geen visie hebben maar die genoemd staan in het investeringsreglement, kan ook een subsidieaanvraag worden ingediend. Met de aanvraag dient dan een visie te worden meegezonden. Tabel 4. Aanwezigheid gebiedsvisies Naam EVZ Visie wel of niet beschikbaar Goedgekeurd door GOB EVZ Boomkikker EVZ-visie beschikbaar; GAB rapport (Arcadis, 2011) Nog niet opgenomen in EVZ-visie beschikbaar; EVZ s Gilze en Rijen, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau Groote Leij EVZ-visie beschikbaar; GAB rapport (Arcadis, 2011) Nog niet opgenomen in Bovenmark, Singels Breda, Mark Aa of Weerijs EVZ-visie beschikbaar; EVZ s Gilze en Rijen, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau EVZ-visie beschikbaar; Toekomstvisie Stadsmark (gemeente Breda, 2000) EVZ-visie beschikbaar; Beken met toekomst (Royal Haskoning, 2004) Nog niet opgenomen in Kleine Beek Nog geen EVZ-visie beschikbaar Nog niet opgenomen in Hazeldonkse Beek EVZ-visie beschikbaar; Toekomstvisie Galderse en Hazeldonksche Nog niet opgenomen in beek (waterschap Brabantse Delta, 2005) Leursche Haven EVZ-visie beschikbaar; Groene linten langs vaarten van het bruine goud (gemeente Etten-Leur, 2008) Kibbelvaart/Laakse Vaart Mark en Dintel EVZ-visie beschikbaar; Groene linten langs vaarten van het bruine goud (gemeente Etten-Leur, 2008) EVZ-visie beschikbaar; EVZ s Rucphen EVZ-visie beschikbaar; Groene linten langs vaarten van het bruine goud (gemeente Etten-Leur, 2008) Markdal Etten-Leur Zuid EVZ-visie beschikbaar; Toekomstvisie-plus Mark en Vliet (Arcadis, 2003) EVZ-visie beschikbaar; GAB rapport (Arcadis, 2011) EVZ-visie beschikbaar; Groene linten langs vaarten van het bruine goud (gemeente Etten-Leur, 2008) Nog niet opgenomen in 11

Naast een bijdrage vanuit het GOB is een bijdrage uit het Plattelandsontwikkelingsprogramma 2014-2020 (POP3) wellicht mogelijk. POP3 betreft gelden uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de Europese Unie. Provincies in Nederland werken het POP3 uit. In de provincie Noord-Brabant gaat de eerste tender in november 2015 open, maar deze is nog niet van toepassing op EVZ s. De provincie Noord-Brabant moet nog definitief beslissen of er een regeling voor EVZ s komt en hoe deze er uit moet komen te zien. Mogelijk komt er in de loop van 2016 een tender voor EVZ s. Het is zaak om dit in de gaten te houden en, als zeker is dat er een tender op komst is, de voorbereidingen voor een aanvraag te treffen en deze meteen bij openstelling in te dienen (dit is belangrijk als er sprake is van het principe first come first serve ). Ook de regeling Kwaliteitsverbetering Landschap biedt mogelijk kansen om EVZ s te realiseren. Deze regeling vloeit voort uit de provinciale Verordening Ruimte. Bij ruimtelijke ingrepen in het buitengebied wordt een tegenprestatie verlangd in het belang van kwaliteitsverbetering van het landschap. Dit kan een fysieke, maar ook financiële bijdrage zijn voor natuur- en landschapsdoelen die in de gemeentelijke Structuurvisie worden benoemd. EVZ s kunnen zo n doel zijn. Daarnaast kunnen ook de Rood met groen-regeling en eventueel de Rood voor groen-regeling worden ingezet voor de realisatie van EVZ s. De Rood met groen-regeling omvat het toepassen van een financiele opslag per m2 te verkopen grond voor woonof werkdoeleinden die vervolgens wordt ingezet voor natuur en landschap in het buitengebied. De Rood voor groen-regeling vraagt een groene tegenprestatie voor het realiseren van nieuwe rode ontwikkelingen op een landgoed. 6. Rollen en verantwoordelijkheden Streeknetwerk LandStad De Baronie beschouwt het als haar taak om samen met de gebiedspartijen in de regio (onder andere gemeenten, het waterschap, het Brabants Landschap, Staatsbosbeheer, uurmonumenten en de ZLTO) de kwaliteit van onder andere natuur en landschap te behouden en te versterken. Die taak pakt zij op door relevante partijen met elkaar in contact te brengen en hen te wijzen op aanwezige kansen. Zij gaat initiatieven aanjagen en ondersteunt bij het creëren van draagvlak en het vinden van financiering. Uitgangspunt voor het Streeknetwerk LandStad De Baronie is het zoeken naar win-win situaties door gebiedspartijen en hun ambities met elkaar te verbinden. Zij is een verbinder die het overkoepelende geheel bewaakt en zorgt voor afstemming (bijvoorbeeld omdat EVZ s vaak de gemeentegrenzen overschrijden), samenwerking en uitwisseling zodat ervaringen opgedaan in het ene traject gebruikt kunnen worden bij een ander traject. Om deze rol vorm te geven, stelt de provincie Noord-Brabant ten behoeve van het Streeknetwerk een alliantiemakelaar extra (½ fte) aan per 1 januari 2016. Deze alliantiemakelaar coördineert de uitvoering van dit programma en ondersteunt de gebiedspartners. De daadwerkelijke uitvoering van de EVZ s ligt bij de gebiedspartners, bijvoorbeeld waterschap, gemeenten, terreinbeherende organisaties en eventueel particulieren. Zij voeren de opgave daadwerkelijk uit. Het Streeknetwerk kan hen hierbij waar nodig helpen, denk aan het creëren van draagvlak en het vinden van aanvullende financiering. Het is van groot belang om te onderzoeken of één gezamenlijk EVZ-programma, in te dienen bij het GOB, de basis kan zijn voor één subsidietoekenning. Dan kunnen de beschikbare financiële middelen worden ingezet waar zich in de Baronie de beste kansen voordoen. Dit geldt ook in relatie tot een eventuele POP3-subsidie. 12

7. Acties en planning Na het vaststellen van dit programma gaan de gebiedspartners de realisatie van de EVZ s verder ter hand nemen. Er gaan overkoepelende acties uitgevoerd worden die dienen ter ondersteuning van de afzonderlijke EVZ projecten. Het Streeknetwerk gaat deze acties trekken en hiermee de afzonderlijke trajecten ondersteunen. Hiernaast worden dus per EVZ afzonderlijk door een projectgroep acties opgepakt. Het Streeknetwerk gaat hierbij een aanjagende rol innemen. Tabel 5. Acties LandStad De Baronie Acties Wie Wanneer gereed Definiëren restopgave per EVZ. De eerste stap die gezet moet worden is het definiëren van de (rest)opgave. In dit programma is met behulp van normbedragen en oppervlakten (uitgaande van een breedte van 25 meter) een eerste indicatie gegeven van de opgave. Deze dient per EVZ nader uitgewerkt te worden. Ook dienen alle EVZ s in een planning te worden uitgezet (met welke EVZ s wordt gestart). Vormen projectgroep. Per EVZ wordt een projectgroep gevormd met een vertegenwoordiger van elke gebiedspartij (in ieder geval de gemeente en het waterschap). Streeknetwerk met een vertegenwoordiger van het waterschap en de betreffende gemeente(n). Voorjaar 2016 Streeknetwerk Landstad De Baronie. Voorjaar 2016 Onderzoek financieringsmogelijkheden POP3. Streeknetwerk LandStad De Baronie. Voorjaar 2016 (als de tender voor EVZ s open gaat) Meekoppelkansen verkennen (bv. dialoog RWS over A58). Subsidieaanvragen POP3. Streeknetwerk LandStad De Baronie met een vertegenwoordiger van de betreffende gemeente, en zo nodig het waterschap. Streeknetwerk LandStad De Baronie coördineert een gezamenlijke aanvraag. Februari 2016 Voorjaar 2016 (als de tender voor EVZ s open gaat) 13

Tabel 6. Acties per EVZ Acties Wie Wanneer gereed Grondverwerving (of anderszins, bijvoorbeeld middels particulier landschapsbeheer) Startbijeenkomsten per EVZ met waterschap, gemeenten en eventueel anderen. Partijen gaan per EVZ een startbijeenkomst plannen waarin afspraken gemaakt worden over de te nemen vervolgstappen om te komen tot een projectplan per EVZ met de definitieve route, inrichting, beheer, kosten, organisatie en aanpak. Projectplan per EVZ opstellen met de definitieve route, inrichting en aanpak. Gedetailleerde acties worden geformuleerd in de projectplannen die voor de diverse EVZ s worden opgesteld. Inhoudsopgave: Een inrichtingsplan. Een onderbouwing van de inrichtingsmaatregelen in relatie tot hydrologie, afgestemd met het waterschap; Beheer en onderhoud; Een sluitende begroting; Beschrijving van de wijze van voldoen aan de vereisten van het investeringselement GOB; Een beschrijving van de risico s van het project en de te nemen beheersmaatregelen; Een kadastrale omschrijving van het terrein; Een kaart met topografische ondergrond met een schaal van ten hoogste 1:10.000 met daarop de ligging van het terrein. Planvorming (EVZ s) Projectgroep EVZ Streeknetwerk LandStad De Baronie (initiëren en faciliteren bijeenkomsten) Projectgroep EVZ (bij natte EVZ s is het waterschap in principe de trekker) Projectgroep EVZ en terreinbeherende instanties. 2016 en verder Na grondverwerving of bij andere realisatiekansen Na grondverwerving of bij andere realisatiekansen 2017-2020 Vergunningen en procedures Projectgroep EVZ 2017-2020 Realisatie Projectgroep EVZ 2017-2020 Beheer en onderhoud Projectgroep EVZ Na realisatie 14

Colofon Titel: Opdrachtgever: Groen Ontwikkelprogramma Ecologische Verbindingszones De Baronie Streeknetwerk Landstad De Baronie Status en datum: Definitief 4 december 2015 Kenmerk: Auteurs: Vormgeving: Begeleiding GM345632 ir. J. Poppema, S. Kuiper MSc, ir. W. Snellen R. Popeijus Het Baronieteam, GOB 15

16