Raadsvoorstel Datum vaststelling voorstel door het college 24 februari 2015 Datum raadsvergadering 19 maart 2015 Nummer raadsvoorstel 2015-126 Bijbehorend veld van de programmabegroting Welzijn (incl. cultuurhuizenbeleid) en volksgezondheid Naam portefeuillehouder college / Initiatiefnemer raad H. Nijhof Wettelijke basis 1. Wet publieke gezondheid; 2. hoofdstuk I van de Wet gemeenschappelijke regelingen; 3. Gemeentewet, onverminderd het bepaalde in artikel 136 van de Wet gemeenschappelijke regelingen 4. Gemeenschappelijke Regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst regio Utrecht Onderwerp GGDrU zienswijze kadernota 2016 Samenvatting De Gemeenschappelijke Regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst regio Utrecht (GGDrU) heeft voorafgaande aan de begroting 2016 een kadernota opgesteld. Op deze wijze worden de deelnemende gemeenten in de gelegenheid gesteld om al bij het tot stand komen van beleid een zienswijze naar voren te brengen en zo invloed uit te oefenen op de beleidskaders van de GGDrU. Gevraagd wordt om eventuele zienswijze vóór 5 maart aan het bestuur van de GGDrU kenbaar te maken. Omdat dit niet realiseerbaar was binnen onze gemeente heeft het college 24 februari 2015 de geadviseerde zienswijze onder voorbehoud aan de GGDrU gezonden. Voorgesteld besluit Aan de GGDrU een zienswijze te geven op drie onderdelen van de kadernota: 1. Procesmatig 1.1. We zien het als een goede ontwikkeling dat de GGDrU gestart is gemeenteraden meer aan de voorkant te betrekken bij de beleidsontwikkeling. 2. Inhoudelijk 2.1. We verzoeken een visie op de dienstverlening aan inwoners toe te voegen om zo een innovatieve impuls aan de organisatie te geven; 2.2. We gaan niet akkoord met de richtinggevende verhouding tussen collectieve en individuele taken van 75% staat tot 25% omdat dit voor gemeenten een inperking betekent van de individuele beleidsvrijheid. Onze visie als gemeente is taken lokaal uit te voeren als het kan en regionaal samen te werken als dit meerwaarde heeft voor de kwaliteit;
2 2.3. Er ontbreekt een concrete uitwerking van de waterscheiding tussen Stad Utrecht en Midden- Nederland gemeenten en (hiermee samenhangend) de bewegingsvrijheid van subregio s om inhoudelijk iets te vinden van de dienstverlening (anders dan wat meer of minder afnemen). We zien hiervan graag een uitwerking. 3. Financieel 3.1. We verzoeken de ontwikkeling van de sociale lasten van bijna 2% mee te nemen in de loonkostenontwikkeling; 3.2. We gaan niet akkoord met het hanteren van de maximumschaal voor de loonkosten en verzoeken realistisch te begroten met de feitelijke salariskosten; 3.3. We adviseren voor het weerstandvermogen op het thema seksuele gezondheid een norm aan te houden (bv. 5%), en transparant te houden hoe er met deze buffer wordt omgegaan; 3.4. We adviseren een discussie aan te gaan om mogelijkheden tot financiële besparingen binnen de GGD te onderzoeken. Financiële consequenties / wijze van dekking n.v.t. Eerdere raadsbesluiten Ontwerpbegroting 2013 en jaarverslag 2011 GGD, besluit 2012-358, 13 september 2012 GGD gewijzigde begroting 2013, besluit 2013-415, 28 februari 2013 GGD jaarrekening 2012 en begroting 2014, besluit 2013-471, 26 september 2013 GGD Arrangement Wet publieke gezondheid, besluit 2013-505, 28 november 2013 GGD 2e begrotingswijziging 2013, besluit 2014-536, 30 januari 2014 GGD 1 e begrotingswijziging 2014, besluit 2014-002, 15 mei 2014 GGD jaarrekening 2013 en begroting 2015, besluit 2014-038, 14 juli 2014 GGD 2 e begrotingswijziging 2014, besluit 2014-084, 15 december 2014 Reacties van derden / communicatie n.v.t. Participatie De Kadernota 2016 van de GGDrU is het resultaat van gesprekken in het DB over ontwikkelingen en de toekomst van de GGD, resulterend in een bestuursconferentie met het AB op 24 november 2014. Gelijktijdig heeft een ambtelijke consultatieronde plaatsgevonden. De Kadernota is vervolgens besproken in het AB van 4 december 2014. Vervolgtraject We brengen het DB van de GGDrU door bijgevoegde brief op de hoogte van de zienswijze. De GGDrU heeft een planning opgesteld voor het vaststellen van de kadernota 2016 en de begroting 2016. Deze ziet er als volgt uit: Dagelijks Bestuur Commissie Algemeen Bestuur College/raad Financiën Concept- kadernota 2016 13 november 2014 1 december 2014 4 december december 2014- maart 2015 Kadernota 2016 5 maart 2015 26 maart 2015 (met zienswijze) (ontwerp) begroting 2 april 2015 April- juni 2015 2016 Begroting 2016 17 juni 2015 25 juni 2015
3 Bijlage(n): GGDrU concept kadernota 2016 Aanbiedingsbrief van GGDrU Conceptbrief Raad aan GGDrU over zienswijze kadernota 2016 Conceptbrief college aan GGDrU over zienswijze kadernota 2016 Nadere informatie te verkrijgen bij T. den Boer, thekla.den.boer@heuvelrug.nl B. Burema, beja.burema@heuvelrug.nl, beide bereikbaar op 0343-565600 Toelichting op gevraagde beslissing Vooraf Bij het aanbieden van de ontwerpbegroting 2015 heeft het Algemeen Bestuur(AB) van de Gemeenschappelijke Regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst regio Utrecht (GGDrU) besloten om voorafgaande de begroting 2016 een kadernota op te stellen. Hiermee worden de deelnemende gemeenten in de gelegenheid gesteld om al bij het tot stand komen van beleid een zienswijze naar voren te brengen en zo invloed uit te oefenen op de beleidskaders van de GGDrU. De 26 gemeenten in de regio hebben gezamenlijk de GGDrU om de publieke gezondheid van hun inwoners te beschermen en te bewaken. Om deze rol zo goed en zo efficiënt mogelijk te vervullen is het bestuur op zoek naar een sluitende visie op de dienstverlening door de GGDrU: hoe kan deze in het gezamenlijk eigenaarschap zo goed mogelijk aansluiten op de lokale situatie en behoeften van gemeenten. Het bestuur doet hiertoe een aanzet in de Kadernota 2016. Deze Kadernota vormt de basis voor de begroting 2016. De GGDrU vraagt aan de gemeenten, als mede eigenaar, hun zienswijze te geven op deze kaders. Gevraagd wordt om eventuele zienswijze vóór 5 maart aan het bestuur van de GGDrU kenbaar te maken. Omdat dit niet realiseerbaar was binnen onze gemeente heeft het college op 24 februari de geadviseerde zienswijze onder voorbehoud aan de GGDrU gezonden. Een kadernota is formeel niet opgenomen in de gemeenschappelijke regeling. Vooruitlopend op de aankomende wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen, wil het AB gemeenten in de gelegenheid stellen een zienswijze naar voren te brengen. Zij hanteert hierbij dezelfde termijnen als voor de zienswijze procedure voor begrotingen. Het AB stelt de kadernota vast in de vergadering van 26 maart 2015. Na vaststelling van de kadernota verzendt het dagelijks bestuur(db) de ontwerpbegroting 2016 voor zienswijze aan gemeenten. Ad 1, proces: In de kadernota staan uitgangspunten voor 2016. Dit is de eerst keer dat de GGDrU een kadernota uitbrengt, én deze uitbrengt in een vroeger stadium dan voorheen in de GR. Het AB wil de raden van de aangesloten gemeenten in staat stellen om bij het tot stand komen van het beleid een zienswijze naar voren te brengen en zo invloed uit te oefenen op de beleidskaders van de GGDrU. Als gemeente zijn we bezig een nieuwe werkwijze te ontwikkelen tussen de raad en de ambtelijke organisatie, en tussen rapporteurs van de raad en de ambtelijke organisatie. Voor deze kadernota waren we er nog niet op toegerust om hierover aan de voorkant van het proces al met de nieuwe werkwijze aan de slag te gaan. Volgend jaar kunnen we hier vroeger op inspelen. Ad 2, inhoud: 2.1 Vijf thema s om aan te werken. In deze nota worden fundamentele keuzes voorgelegd voor de komende jaren. De GGDrU wil de komende twee jaar aan de slag gaan met de volgende thema s: a) Een zichtbare GGD b) Een eenduidig takenpakket c) Lokale betrokkenheid d) Kansen zien en benutten e) Een degelijke organisatie
4 Er mist hierin een visie van GGDrU op de dienstverlening aan inwoners. Hierdoor komt de nadruk te veel te liggen op de gemeente als klant en op (wettelijke) taken zonder een duidelijke innovatie impuls. 2.2 Verhouding 75% collectieve taken en 25% lokale taken. De GGDrU stelt voor toe te werken naar een GGDrU die voor 75% procent uit collectieve taken bestaat en voor 25% uit maatwerk. Dit betekent het collectieveren van taken die nu in lokale of regionale contracten vervat zijn. Mogelijke voorbeelden zijn inspectie kinderopvang of JGZ 0-4. Dit voorstel betekent een aanzienlijke wijziging ten opzichte van de beleidslijn die afgelopen jaren is ingezet. Die beleidslijn hield in dat meer gestuurd werd op autonomie en keuzevrijheid voor de regio s. En daarmee op een kleiner collectief pakket. Als gemeente hebben wij de visie taken lokaal uit te voeren als het lokaal kan en regionaal samen te werken als dit een meerwaarde heeft voor de kwaliteit. Op deze wijze is het ook mogelijk om taken die vanuit de rijksoverheid bij ons zijn neergelegd een lokale inkleuring te geven en per taak te onderzoeken of we hierin een regionale samenwerking voorstaan of dit op een lokale wijze invullen. Voor beleidsarme taken geldt dat i.h.a. deze wel in het collectieve takenpakket kunnen worden opgenomen omdat deze overal op dezelfde wijze worden uitgevoerd. 2.3 Productenmatrix. Uitgangspunt van de productenmatrix van GGD-taken(blz.8) is een clustering van taken over de assen collectief individueel, en wettelijk verplicht niet wettelijk verplicht. Deze indeling met takenclusters biedt voldoende houvast om tot een beheersbare GR te komen. In het kader van de congruentie van GGD-regio met veiligheidsregio is destijds overeengekomen dat er een zogenaamde waterscheiding moest komen in de besturing, verantwoordelijkheid en financiering tussen de cluster A-taken die de GGD uitvoert voor alle 26 gemeenten, en de cluster B-taken van de 25 oorspronkelijk Midden-Nederland gemeenten. (raadsbesluit 28 november 2013). Doel hiervan is dat de 25 gemeenten met elkaar, zonder inmenging van de gemeente Utrecht, kunnen blijven beslissen over de uitvoering van deze cluster B- taken en, als logisch gevolg hiervan, de gemeente Utrecht geen verantwoordelijkheid heeft voor de financiering en uitvoering van deze taken. We missen in deze matrix nu echter de concrete uitwerking van deze waterscheiding tussen Stad Utrecht en MN gemeenten en (hiermee samenhangend) de bewegingsvrijheid van regio s om inhoudelijk iets te vinden van de dienstverlening (anders dan wat meer of minder afnemen). Dit zijn voor gemeenten twee belangrijke punten om af te kunnen wegen of het voorstel voldoende ingaat op de wens van gemeenten. Ad 3, financieel: We hebben deze kadernota getoetst aan het collegebesluit van 27 januari 2015: uitgangspunten kaderstelling verbonden partijen 2016. 3.1 De indexering die de GGDrU hanteert, houdt geen rekening met ontwikkeling sociale lasten. In de systematiek van de GGDrU wordt de indexering 2016 samengesteld uit de ontwikkelingen ten aanzien van de caoloonindex (70%) en de prijsindex (30%). Om grote schommelingen in de jaarlijkse indexatie te voorkomen worden de cijfers op basis van gecorrigeerde cijfers over de voorliggende twee jaar, gecorrigeerd. Dit komt overeen met de uitgangspunten die wij voor verbonden partijen hanteren. De GGDrU heeft echter de ontwikkeling van de sociale lasten niet meegenomen in de berekening van de loonkosten terwijl deze kosten wel de loonkosten beïnvloeden. De sociale lasten laten een dalende trend zien (bijna 2%). Door de sociale lasten mee te nemen in de berekening van de loonkosten, kan het indexeringspercentage verder dalen. 3.2 Loonkosten realistisch begroten. De GGDrU stelt voor om de loonkosten te begroten op het maximum van de schaal (blz. 22) terwijl niet iedereen op dat maximum zit. Door echter realistisch te begroten, krijg je inzicht in de feitelijk te maken kosten. 3.3 Percentage weerstandsvermogen. De GGD stelt voor om een weerstandsvermogen op het thema diagnostiek seksuele gezondheid (blz. 11) op te bouwen om fluctuaties op te kunnen vangen. 3.4 Financiële besparingen. Dit punt is toegevoegd conform het aanvullend kader in het collegebesluit van 27 januari 2015 nummer 20152601A26.
Risico s benoemd in de kadernota In de Kadernota zijn een aantal risico s benoemd die kunnen leiden tot hogere kosten voor de deelnemende gemeenten en dus ook voor Utrechtse Heuvelrug maar dat nu nog niet doen: - De beperkte formatie op de ondersteunende diensten waardoor de GGDrU zegt niet meer aan haar wettelijke verplichtingen te kunnen voldoen. Dit geldt bijvoorbeeld op het onderdeel bedrijfsvoering en met name op financiële controles en P&C cyclus. - De overheadtoerekening. Utrecht is een grote voorstander van het aanpassen van de methodiek omdat de huidige methodiek ongunstig voor hen uitvalt. 5