E-mental health bij problematisch alcoholgebruik Dr. Matthijs Blankers Arkin Mental Health Care, Amsterdam Trimbos, the Netherlands institute of mental health and addiction, Utrecht Academic Medical Center, University of Amsterdam The Netherlands Studiedag VAD 22 november 2013, Brussel
Alcohol in Nederland 16.5 miljoen inwoners (1) 730.000(2) misbr. & afh. (4.5%) In behandeling: 36.000 (=5%)(3) Vooral ambulante zorg Kortom: een Treatment gap! e-mental health voor TG Effectief? Kosteneffectief? (1) Statistics Netherlands / CBS (2012) (2) Last year, data from NEMESIS-2 prevalence study (2011) (3) LADIS: National Alcohol and Drugs Information System (2011)
Alcohol in België 11 miljoen inwoners (1) 500.000(2) probleemdr. (4.5%) 24.000 opn. + 3400 CGG (5%) 3) Ook hier een Treatment gap! (1) Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (2013) (2) VAD website 2013 (3) VAD Factsheet alcohol (2013)
Toelichting interventies
Jellinek.nl Start in 1999 Informatie, kennis-, gebruikstests Sociale toepassingen, animaties Internet zelfhulp sinds 2003 Online behandelen sinds 2006
Jellinek.nl zelfhulp 2003-2006 2006-2012 2012- Alcohol, cannabis, roken, cocaïne, gokken
Jellinek.nl online behandelen 2006-2012 2011- Alcohol, cannabis In principe mogelijk bij alle verslavingsproblemen
Ontwikkeling E-Mental Health Informatie, advies, zelfhulp 00-05 100% Online Interventies 05-10 Integratie regulier en online 10-15 Aantrekkelijk; haalbaar? Effectief; kosteneffectief? Bruikbaar; implementatie?
E-mental health alcohol interventies uit NL Riper et al. Addiction Postel et al. JMIR Blankers et al. JCCP
Alcohol interventies in deze RCT Internet zelfhulp (IS) Geen behandelaar betrokken Onbeperkt toegankelijk Gebaseerd op CBT/MI protocol Internet therapie (IT) Begeleid door behandelaar 7 één-op-één chats in 10 weken CBT/MI
Internet Zelfhulp (IS)
Internet Zelfhulp (IS)
Internet Therapie (IT)
Doelgroep & Effectiviteit
Studie hypothesen Relatief goed functionerende, nieuwe doelgroep Alcoholgebruik, kwaliteit van leven: 3 maanden 6 maanden IT IS WL
Study flowchart 621 declined 386 no response on invitation 150 not willing to participate 75 no informed consent 10 other reasons 1720 assessed for eligibility 832 eligible 211 t0 measure 205 randomly allocated 888 ineligible 236 severe co-morbidity 218 alcohol consumption < 14 u/wk 202 prior addiction treatment 106 substantial drug use 35 AUDIT composite < 8 13 no internet connection at home 9 age <18 or >64 69 other reasons 6 withdrew from study after t0 measure 68 internet therapy (IT) 48 (71%) received allocated intervention 68 internet self-help (IS) 57 (84%) received allocated intervention 69 waiting list (WL) 35 (51%) received IT intervention after t1 measure 44 (65%) completed t1 (3 mo) 40 (59%) completed t2 (6 mo) 48 (71%) completed t1 (3 mo) 38 (56%) completed t2 (6 mo) 51 (74%) completed t1 (3 mo) 40 (58%) completed t2 (6 mo) 68 in ITT analysis 68 in ITT analysis 69 in ITT analysis
Demografie Variabele Internet studie Korte CBT(1) Geslacht vrouw 50% 31% Leeftijd 43 ±10 45 ±12 Opleiding HBO 50% 33%* Leeft alleen 26% 61% Betaald werk 81% 64% Drinkdagen /30 25 ±6 15 ±12 AUDIT 19 ±5 - Alc.probleem (jr) 5 ±6 13 ±9 Mean ±SD or % * also includes other substances - (1) Oudejans 2009. PhD Thesis p. 30, p.62)
Therapietrouw Item median (min-max) IT IS Bezoeken interventie 23 (1-163) 5 (1-77) Chat sessies 6 (1-10) Tijd / chatsessie 45 (22-62) Figures for those receiving treatment
Drinks per week (TLFB) Alcoholreductie (TLFB) 55 45 35 IT WL IS 25 15 baseline 3 months 6 months Time
Drinks per week (TLFB) Alcoholreductie (TLFB) 55 45 35 TAO IT WL SAO IS 25 15 baseline 3 months 6 months Time * P < 0.05 20
Kwaliteit van leven (EQ-5D) IT WL IS
Kwaliteit van leven (EQ-5D) IT WL IS * P < 0.05 22
Effectiviteit digitale zelfhulp alcohol MA Riper et al. (2011) alcohol
Effectiviteit internettherapie alcohol MA Unpublished data
Conclusie effectiviteit Steun voor effectiviteit internetinterventies alcohol Begeleide hulp (IT) groter effect (op langere termijn) Effectgrootte is klein tot middelmatig Differentieel effect IS-IT klein
Kosteneffectiviteit
Kosten effecten vergelijking Internet zelfhulp (IS) Internet therapie (IT)
Kosteneffectiviteit IS vs IT Effecten Kosten Societal perspective QALY s - Quality-Adjusted Life Year - 1 QALY = 1 volmaakt gezond leefjaar - Gebaseerd op EQ-5D Direct medische kosten interventie Direct niet-medisch eigen uitgaven cliënt Indirecte kosten productiviteit client additionele zorg additionele maatschappelijke kosten
Kosteneffectiviteit IS vs IT Vergelijking van 2 interventies: verschillen Kosten (IT) Kosten (IS) Effecten (IT) Effecten (IS) = ICER(IS->IT) 2277 1387 (0.89 0.78)/2 = 14000 per QALY
Kosteneffectiviteit IS vs IT + Less Less effects More More costs costs More effects More costs - 0 + Less effects Less costs - More effects Less costs 80% IT meer effect, meer kosten 20% IT meer effect, minder kosten <1% IT minder effect, meer kosten 14,000 per QALY Blankers et al., 2012 JMIR
Kosteneffectiviteit IS vs IT Cost-Effectiveness Acceptability Curve WHO NICE Mediane kosten /QALY IT vs IS 14k per QALY IT NICE (1999) WTP / QALY: 22-34k WHO (2002) 3x GDP per capita NL: 90k
Macroperspectief (Budget Impact Analyse) Smit et al 2011 JMIR Toevoegen -> Deels vervangen
Conclusie kosteneffectiviteit IT duurder dan IS Meer kosten, meer effect Vanaf 14,000 per QALY, IT grotere kans kosteneffectief dan IS Stepped care? IS -> IT? E-mental health verbetert kosten/baten ratio VZ alcohol, of vermindert kosten (BIA)
Nieuwe ontwikkelingen
Blended behandelen Hybride / Blended interventies Combinatie van F2F en internetsupport Zelfhulp ipv wachtlijst Zelfhulp en forum als nazorg
Blended behandelen Hybride interventie doelen: Optimalisatie van behandelresultaat Minder drop-out Verbeterd succespercentage Verbeteren cliënt empowerment Meer self-management Reductie kosten per behandeling Optimalisatie doelmatigheid en protocoltrouw
Blended behandelen Eerste voorlopige zorgevaluatiegegevens:
mhealth en Ecological momentary assessment (EMA) Nieuwe ontwikkeling of hype? Gurvich (2013): technology-based techniques can be utilized to significantly improve the quality and accuracy of alcohol-related results in clinical trials. Scharf (2013): EMA is a useful tool for tracking and characterizing middle and high school students real-world exposures to alcohol- and smokingrelated media
mhealth en EMA Nieuwe ontwikkeling of hype? Moore (2013): Results showed that using EMA procedures did not influence relapse rates. Kaplan (2013, Ann Rev Psy): Among 21 randomized clinical trials evaluating interventions that used mobile technologies, more than half failed to document significant improvements on health outcomes
mhealth en EMA
mhealth en EMA
Toekomst.?
Hoofdlijnen / ter discussie Toenemende sterke evidentie effect internetinterventies Meerwaarde behandelaar Naar kosteneffectiviteitsmaatstaven behandelaar meerprijs waard Interessante nieuwe ontwikkelingen: Blended behandelen, doelgroepen, mhealth/ema
Sigmund...
Dank u wel! Onderzoeksgroep Prof. W van den Brink PI AIAR Prof. GM Schippers Prof. J Dekker Prof. F Smit Dr. M Koeter Dr. M van Laar Dr. U Nabitz Dr. Matthijs Blankers matthijs.blankers@arkin.nl; mblankers@trimbos.nl