Is je diagnostiek van leerstoornissen nog futureproof? 1 LEERSTOORNISSEN 2 Inleefoefening 1
Inleefoefening: vervolg AUTOMATISEREN 6 2
> 1-3 % : Italiaans/Spaans/Chinees: 5 % : Nederlands kat paard/ web/ hout, paus mijn, eik 20 % : Engels : a a cat came 7 5 % : Nederlands = Hans Christian Andersen Leonardo Da Vinci Thomas Edison Einstein Leterme: ik het dyslexie voor cijfers 8 GEEN TYPISCHE DC/DL FOUTEN 3
2 DIAGNOSTIEK 10 BESCHRIJVENDE DIAGNOSE http://www.prodiagnostiek.be http://www.netwerkleerproblemen.be/standpunten.php 11 GEEN VERKLARENDE DIAGNOSE 12 4
CATEGORIALE DIAGNOSE 13 ACHTERSTANDCRITERIUM <pc 10 (-1,28 SD) = klinische score DSM 5: < pc 7 (-1,5SD) mag tss -1SD & -2,5SD Private logo: < pc 17 (-1SD) op 2 tests RIZIV: < pc 3 (-2SD), SLN pc10. CLB: http://www.prodiagnostiek.be 14 EXCLUSIE CRITERIUM Verkorte intelligentie: WISC-III: OV, PO, BP, W Corr. met TIQ volledige WISC-III:.92 DYSLEXIE: -klinisch voor spellen + dyscalculie - DYSCALCULIE: -25% DCD -25% ADHD -17/43% dyslexie -50% dysorthografie 15 5
DIAGNOSTIEK FUTURE PROOF? Kun je dyslexie hebben bij een intelligentie van 80? Is het verbale of het perfomale IQ doorslaggevend? Kun je een leerstoornis hebben bovenop ADHD? 16 3 TOEKOMST 17 IS HERSENONDERZOEK DE TOEKOMST? 18 6
LET OP voor VALS POSITIEF/NEGATIEF 19 DYSLEXIE LET OP VOOR TYPE 2 FOUTEN/ VALS NEGATIEVEN DYSCALCULIE LET OP VOOR TYPE 2 FOUTEN/ VALS NEGATIEVEN 7
IS ONDERZOEK NAAR GENETISCHE MARKERS DE TOEKOMST? 22 GENETISCHE MARKERS - DC 10 SNPs (Single Nucleotide Polymorphismes) op chromosomen: 2, 5, 6 (2x), 7, 11 (2x), 12, 21 GENETISCHE FACTOREN - DL DCDC2 gen bij 150 kinderen toch DL maar test was normaal VALS NORMAAL DL uiteindelijk geen DL VALS AFWIJKEND 8
25 DIAGNOSTIEK FUTURE PROOF? Wat is de waarde van medische beeldvorming in de diagnostiek van dyscalculie? Is neuropsychologisch onderzoek nodig om de diagnose dyslexie vast te stellen? 26 4 DIAGNOSTIEK LEREN 27 9
10
Dowker, 2016 Rekencomponenten AANDACHTSPUNTEN Nood aan Vlaamse tests/normen Nood aan recente normen Let op normperiodes; Let op leeftijdsadequate normen Let op bij anderstaligen Let op bij kinderen uit methodescholen 33 11
DIAGNOSTIEK FUTURE PROOF? Is het stellen van een diagnose nog mogelijk op volwassen leeftijd? Zijn kale sommen en nonsens woorden nog van deze tijd? 34 5 DIAGNOSTIEK IMPACT/ AANPAK 35 Actief faalangst Perfectionisme Planning: overmatige inspanning uitputting Geheugen (+ inzicht) Controle (soms dwangmatig) Conformistische instelling: evaluatie! Emoties en stress Passieve faalangst Lage betrokkenheid, minimalistisch Planning: uitstelgedrag tot laatste moment Ongestructureerd Voor de evaluatie: stress en paniekaanvallen 12
Sociale aanvaarding Vgl van het effect positieve en negatieve feedback (Huber, Schwab & Gebhardt, 2015) 1,2 1,0 1,14 (T = 3,584; df = 251; p<0.1) 0,8 0,6 0,81 negatieve FB > positieve FB 0,4 0,2 negatieve feedback positieve feedback Mindset Motivatie Gevoelens, mooie boeken : 30% Waarden, betekenis10% Feiten, weetboeken 25% Actie, avontuur, doeboek: 5% Speels, Grappig, fun/ sympathie :20% Alleen kunnen lezen, reflecteren 10% 13
Werkgeheugen Verantwoordelijk voor redelijke aanpassingen/ STICORDI? Veel ll. met DC hebben problemen met werkgeheugen Redelijke aanpassingen Meldpunt discriminatie www.gelijkekansen.be Bv. meldpunt AC-Portus Gent (meldpunt.discriminatie@gent.be) UNIA (http://unia.be/nl/actiedomeinen/onderwijs) Meldpunt inspectie (meldpunt.onderwijsinspectie@ond.vlaanderen.be). 14
Leerstoornis = beschrijvende /categoriale diagnose Kies je tests doordacht vanuit model : kale sommen en nonsenswoorden blijven zinvol Rekenen = componentieel (test meten en metend rekenen = zinvol) Comorbiditeit kan en kleurt het beeld vb. spelling onderzoeken bij DC Neuropsychologisch onderzoek niet nodig voor beschrijvende diagnose, wel zinvol voor HGD/HGW vanuit sterkte perspectief Een categoriale diagnose stellen op volwassen leeftijd kan HGW houdt UDL en aantal redelijke aanpassingen in 43 CONGRES: 7.02.2017 annemie.desoete@arteveldehs.be 15