Omgaan met Dyslexie in de klas. drs. R.Stewart, neuropsycholoog

Transcriptie

1 Omgaan met Dyslexie in de klas drs. R.Stewart, neuropsycholoog

2 Introductie Er zijn verschillende redenen om meer aandacht te besteden aan Dyslexie 2-8%(3.6%) van schoolkinderen krijgt de diagnose Dyslexie (gemiddeld 1 per klas) We hebben te maken met een blijvende stoornis We zijn beter in staat leerstoornissen te objectiveren`

3 Leerstoornissen Leerstoornis vs Leerprobleem (het kip-ei dilemma) Type leerstoornissen Input Auditieve en visuele perceptie Integratie Ordenen Abstraheren Integreren Geheugen Werkgeheugen Korte termijn geheugen Lange termijngeheugen Output Motorische tekorten Expressieve taal (Broca afasie)

4 Mogelijke oorzaken Ontwikkelingsachterstanden Erfelijkheidsfactoren Co-morbiditeit (bijv. Concentratietekorten) Hersenletsel (anoxia, hoofdtrauma s, infecties)

5 Dyslexie Is een aangeboren blijvende neurologische afwijking en manifesteert zich voornamelijk in een stoornis in het leren lezen en spellen. Het woord dyslexia komt van twee griekse woorden namelijk dys en lexis. 1 op de 5 kinderen hebben lees- en spellingsproblemen maar 2-8% is dyslectisch

6 De hersenen

7 De twee hersenhelften Linkerhemisfeer Rechterhemisfeer

8 Balansmodel van Bakker Typen Dyslexie Perceptuele Dyslexie Blijven stekenin rechterhemisfeer Sterks spellend Linguistische Dyslexie Te vroeg overschakelen naar linkerhemisfeer Snel, gehaast, radend lezen maar onnauwkeurig

9 Noem de kleuren, niet de woorden!!!

10 Probeer hard op te lezen Vlognes een oznrdeeok op een Eglenese Uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn, het einge wat blegnaijrk is is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de ltteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we neit ekle ltteer op zich lzeen maar het wrood als gheeel.dus het makat neit meer uit hoe je shcjrift als je de estree lteter en de ltaatse maar op hun pelk saatn.

11 Meer typen Dyslexie Spelling Dyslexie Zeer langzaam lezen letter-voor-letter lezen, moeite met alle soorten woorden Zuivere Dyslexie Lezen zeer zwak maar verbale spelling en spraak intact Schrijfvaardigheid redelijk goed Diepe Dyslexie Alle aspecten van taal, lezen en spelling zijn zeer zwak

12 Meer typen Dyslexie Letterlijke Dyslexie (ook woordblindheid) Lezen letters i.p.v. woorden Lezen soms woorden gedeeltelijk Fonologische Dyslexie Raden woorden in bekende klanken (mus-bus) Neglect Dyslexie Negeert linker of rechter gedeelte van woord (huiswerkwerk) Semantische dylexie Raden woorden die een semantische overeenkomst hebben (hond-kat)

13 Meest voorkomende symptomen Moeilijkheden met gesproken taal Laat met praten begonnen Moeilijkheden met de uitspraak van woorden Moeilijkheden met de verwerven van de woordenschat en het spraakgebruik is niet passend bij de leeftijd. Moeite met het volgen van richting Begrippen als voor / achter, links / rechts enz. worden door elkaar gehaald. Het aanleren van het alfabet, kinderrijmpjes en liedjes gaat moeizaam of zelfs niet. Moeite met het onthouden van namen.

14 Meest voorkomende Moeilijkheden met lezen symptomen Moeite met het leren lezen, automatiseren verloopt traag. Moeite met het onthouden van de klank van letters (m/ n; p/t/k; s/f/g; eu/u/ui). Draait letters, of de volgorde van letters om tijdens het lezen (wrop ipv worp). kleine woordjes fout of slaat deze over (de, het een). Hakkelt bij het lezen van langere woorden.

15 Meest voorkomende symptomen Moeilijkheden met geschreven teksten Moeite met het op schrijven van ideeën. Onzeker over links- of rechtshandigheid. Slecht en/of traag handschrift. Rommelig en ongeorganiseerd schoolwerk. Moeite met overschrijven. Letter omkeringen/ weglatingen/ toevoeging. In spiegelbeeld schrijven. Veel spellingsfouten (oe/ui/ eu; ei/ij; ch/g; t/d). Tijdens overhoringen of toetsen weinig fouten maar in het dagelijks werk veel spellingsfouten. Moeite met het zelf corrigeren van teksten.

16 Meest voorkomende symptomen Moeilijkheden met rekenen. Soms worden getallen omgedraaid. Moeite met het onthouden van reken regels. Moeite met het overschrijven van rekensommen. Moeite met het begrijpen van verhaal sommen. Het automatiseren van de tafels gaat erg moeizaam. Moeite met klok kijken en soms weinig begrip van tijd

17 Prognose Korte termijn Met intensieve begeleiding redelijke schoolprestaties Faal angstige gevoelens Soms gedragsproblemen Lange termijn Goede aanpassing Inzicht in eigen kunnen acceptatie

18 Wat kan de school bieden? Accepteren Corrigeren Stimuleren Compenseren Dispenseren Extra leerhulp; preteaching, reteaching, multisensorieel onderwijs, computerhulpprogramma s en remediering

19 Gedrag en Dyslexie Onrustig gedrag structuur Ongemotiveerd gedrag Prikkelen/talenten/sterke capaciteiten gebruiken Emotioneel gedrag Stimuleren/negeren Oppositioneel gedrag Gedragsmodificatie/ consequenties en belonen Faalangstig gedrag Bevestiging/positieve feedback

20 Praktische richtlijnen Zorg voor een rustige ruimte voor activiteiten zoals lezen, luistervaardigheid vragen. Gebruik waar nodig boeken op audiocassette Gebruik boeken meer groter lettertype en meer spatie tussen de regels. Biedt aantekeningen aan Tel geen spellingsfouten mee op niet taalvakken (e.g. geschiedenis ed.)

21 Praktische richtlijnen Tel geen spellingsfouten mee op niet taalvakken (e.g. geschiedenis ed.) Gebruik van een computer in de klas Gebruik multi-modale onderwijs methoden Leer leerlingen om logische verbanden te trekken in plaats van uit het hoofd te leren. Presenteer nieuw materiaal in kleine hoeveelheden.

22 INTERACT Diagnostic, Learning & Training Center Tel: (+5999) Fax: (+5999)