Dyslexie. Beatrijs Brand

Transcriptie

1 Dyslexie Beatrijs Brand

2 Hoe lezen wij? T s errassend oeveel ekst r emist an orden Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de lttres in een wrood saatn (c) School Psychologische Praktijk

3 STRADIVARIUS (C) School Psychologische Praktijk

4 WODKAKATER (C) School Psychologische Praktijk

5 Lezen is Systematisch koppelen van gesproken aan geschreven taal Standaardtermijn: minimaal 1 jaar Geleidelijke integratie in brein (C) School Psychologische Praktijk

6 Dyslexie Hardnekkig probleem met aanleren en/of vlot toepassen Van lezen of lezen+spellen op woordniveau Stichting Dyslexie Nederland 2008 (C) School Psychologische Praktijk

7 Dyslexie Blomert 2006 Specifieke lees-en spellingsstoornis Neurobiologische basis Veroorzaakt door cognitieve verwerkingsstoornis Leidend tot ernstige problemen met lezen en spellen van woorden Waardoor normale ontwikkeling wordt beperkt

8 Dyslexie Gedrag Lees- en spellingsproblemen Informatieverwerking Fonologische problemen Neurobiologie Minimale afwijkingen in het brein Erfelijkheid 70% (C) School Psychologische Praktijk

9 Dyslexie in de hersenen Probleem in de hersenen met verwerking van taalklanken Integratie probleem Dyslexie heb je je hele leven

10

11 Wetenschap Alle taalgebieden Specifiek, problemen bij gedrukte taal Hardnekkig, gaat niet over Kerntekort in fonologische verwerking/ benoemsnelheid/automatisering Mate en ernst kan verschillen (c) School Psychologische Praktijk

12 Wat zie je? Ernstige problemen met lezen en spellen tempo en/of accuratesse Blijven bestaan, ondanks hulp en inzet Problemen nemen toe als taak complexer wordt en/of als meerdere taken tegelijk worden gevraagd Minder zelfvertrouwen Contrast t.o.v. andere vakken (rekenen) (c) School Psychologische Praktijk

13 Eén stoornis, verschillende klachten Verschillen tussen kinderen: Ernst dyslexie Bredere taal- of geheugenproblemen Comorbiditeit Compenserende factoren Karakter Verschillen tussen leeftijden

14 Vergoedingsregeling sinds 2009 Voor kinderen met ernstige dyslexie ernstig: 3 maal E-score lezen of D-score lezen+ E-score spelling Ondanks goed onderwijs methode +verlengde instructie + half jaar extra hulp Géén bijkomende stoornis die overheerst

15 Uitgesloten: Kinderen met alleen spellingsproblemen Kinderen met lichte leesproblemen Kinderen met ernstige comorbiditeit Kinderen in het Voortgezet Onderwijs

16 Vergoedingsregeling samengevat Lees-en spellingsproblemen en lichte dyslexie onderwijs Onderwijs is verantwoordelijk voor goede signalering en interventie Ernstige dyslexie vergoede zorg Zorgverzekeraars: diagnostiek en behandeling

17 Tijdstip diagnose Vroegste mogelijkheid aanmelding

18 Slim en dyslectisch Compensatie vanuit intelligentie Leerstoornis later manifest (VO) Alert zijn: Familiaire aanleg Contrast woordlezen vs andere vakken Onverwachte automatiseringsproblemen

19 Hoe lezen wij? Koo inz saatt ene hlee iher Lezen: vanuit grammatica & verwachtingen (c) School Psychologische Praktijk

20 Aanvankelijk lezen gericht op versterken relaties drie componenten klank betekenis letters

21 Stadia leesontwikkeling Lezen met begrip Leren toepassen van leesstrategieën Aanvankelijk en voorgezet technisch lezen: correct, vlot, vloeiend Woordenschat, Grammatica & Kennis van de wereld Fonologisch bewustzijn Letterkennis Mondelinge taal (C) School Psychologische Praktijk

22 Jong geleerd (C) School Psychologische Praktijk

23 Vroeg erbij zijn Kleuters Signaleren uitbreiden oefentijd op school en thuis Hardnekkig diagnostiek Lichtere vormen,later ontdekt soms pas in VO (C) School Psychologische Praktijk

24 Daniel Levitin: uur oefening: Niet één keer is een voorbeeld gevonden van iemand die de absolute wereldtop bereikte in minder tijd. (C) School Psychologische Praktijk

25 Wat betekent de dyslexie voor mij?

26 Wat betekent dyslexie voor mij? Vooral lezen? Vooral spellen? Waarbij heb ik hulp nodig op school? Welke hulpmiddelen heb ik nodig om zelfstandig te werken in de klas? (c) School Psychologische Praktijk

27 Wat betekent de dyslexie voor mij? Zelfbeeld, niet dom, maar leerstoornis Werkhouding,inzet meer moeite doen (c) School Psychologische Praktijk

28 Compensatie/dispensatie Extra tijd of minder opdrachten Geen (onverwachte) voorleesbeurten Bij toetsen: Goede lay-out of vergroot (Arial 12) Leesteksten tevoren meegeven Gesproken versie (c) School Psychologische Praktijk

29 Ouderbetrokkenheid Effect op schoolresultaten ( C) School Psychologische Praktijk

30 Wat kunnen ouders doen? Praten met uw kind Voorlezen Prentenboeken, bibliotheek boeken Elke dag 10 minuten samen lezen Educatieve televisieprogramma s samen kijken Schermpjes verstandig gebruiken! (C) School Psychologische Praktijk

31 Wat kunnen ouders doen? Accepteren en begrijpen Motivatie en plezier verzorgen Rust en regelmaat, structuur Reële verwachtingen hebben Indien nodig: software en digitale hulpmiddelen Regelmatig contact en overleg met school (c) School Psychologische Praktijk

32 Handige websites (voor ingesproken boeken) of Amis voorleesprogramma (gratis) (voor ict hulpmiddelen zoals Kurzweil, readingpen) (c) School Psychologische Praktijk

33