De Kracht van Verbeelding Innovatie Agenda CLICK//Media & ICT Inhoudsopgave Management Samenvatting... 2 1. Introductie... 3 2. Trends... 4 3. Visie en ambitie... 5 4. Innovatie Agenda... 6 4.1 Innovatie thema s... 6 4.2 Crossovers...13 4.3 Internationaal perspectief...13 4.3 Ecosysteem...14 5. Implementatie van de Innovatie Agenda...15 5.1 Totstandkoming Innovatie Agenda...15 5.2 Lopende onderzoeksprojecten...16 5.3 Financiering...16 5.4 Investeringen...19 5.5 Totaaloverzicht Innovatie Agenda Media & ICT...22 5.6 Instrumentarium...23 Bijlage 1: Samenstelling werktafel Media & ICT...25 Bijlage 2: longlist research topics per thema...26 Versie 1.1, 19 december 2011 Samengesteld door werktafel Media & ICT, topteam Creatieve Industrie onder redactie van immovator: Freek van t Ooster / Mir Wermuth TNO: Nathalie van Schie / Erik Huizer
Management Samenvatting Deze Innovatie Agenda van het Innovation Network is onderdeel van het InnovatieContract van de Topsector Creatieve Industrie. In 2020 wil Nederland behoren tot de top 3 mediaregio s in Europa en leidend zijn voor het ontwikkelen van nieuwe smart media en breedband diensten. Nederland zal hierbij fungeren als living lab waarbij hier uitontwikkelde diensten door bedrijven geëxporteerd kunnen worden. Om deze ambitie te bereiken is deze Innovatie Agenda opgesteld om meer samenhang te hebben in de onderzoeks- en innovatieactiviteitenten van Nederlandse bedrijven en onderzoeksinstellingen, hierbij ondersteund door de nationale, regionale en Europese overheid. Centraal in deze Innovatie Agenda staat dienstenontwikkeling: het toepasbaar maken van technologie om innovatieve diensten te ontwikkelen voor (latente) behoeftes van de gebruiker. Deze dienstenontwikkeling staat in het teken van dialoog en stelt de gebruiker als prosument centraal. De kracht van storytelling is hierbij essentieel om de content van die nieuwe diensten over te brengen. Naast innovatieve mediadiensten voor informatie en entertainment gaat het steeds meer om innovatieve contentdiensten voor de grand challenges en andere topsectoren. De Innovatie Agenda is inhoudelijk vormgegeven aan de hand van zes inhoudelijke thema s: Smart & social media: de opkomst van nieuwe, intelligente, technologie en de gebruiker als prosumer hebben nu en in de toekomst een grote impact op het media-aanbod en gebruik; Design thinking: manier van denken (ontwerpen, storytelling) vanuit de media om een bijdrage te leveren aan de EU grand challenges en andere topsectoren; Big data: de groeiende hoeveelheid (visuele) data en de ontwikkeling van vernieuwende diensten om (open) data op te slaan, te ontsluiten en te exploiteren; CI Next: business innovation: sectorspecifieke innovatie en innovatie ten behoeve van de Creatieve Industrie als geheel en/of langetermijn gericht; Cultural heritage: in een sterk gemedialiseerde wereld blijft erfgoed cruciaal als reservoir (digitale archivering), als reflectie op identiteit (mediawijsheid) en als inspiratiebron voor o.a. architectuur, design en ontspanning; Virtual interactive worlds: interactiviteit is in de media niet meer weg te denken, de innovatie richt zich op het verder integreren van de interactiviteit. De implementatie van deze InnovatieAgenda gaat in 2012 beginnen met een verdere prioritering en daaraan gekoppelde uitwerking van deze agenda. Voor 2012 en 2013 ligt de fundamentele en toegepaste kennisontwikkeling al grotendeels vast in verband met lopende verplichtingen. In de uitwerking wordt onderscheid gemaakt naar fundamenteel onderzoek, toegepast onderzoek, ontwikkeling en marktpilots. Kennisinstellingen en bedrijfsleven werken hierin op verschillende manieren samen. Daarnaast zal het Innovation Network Media & ICT samenwerkingen initiëren en de samenhang bewaren. De totale omvang van de Innovatie Agenda loopt op naar 26,5 miljoen in 2016. Hierin zitten de eigen bijdragen van bedrijven maar ook van NWO/KNAW, HBO, TNO, EU (FP7, Horizon2020), nationale en regionale overheden. De bijdrage van private partijen (in projecten, in cash en in kind) loopt hierbij op van 26 naar 40% in 2016. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 2
1. Introductie Innovation Network Media & ICT Media & ICT is een van de vijf Innovation Networks van de Topsector Creatieve Industrie. De mediasector is een diverse sector bestaande uit uitgevers, omroepen, producenten, facilitaire bedrijven, internetbureaus, marketingbureaus, distributiebedrijven, grafimediabedrijven etc. Gekozen is voor de combinatie Media & ICT omdat de ICT-component niet meer weg te denken is uit welk mediaproduct dan ook. De invloed van media en ICT is nu al heel groot en zal alleen nog maar groter worden: de huidige samenleving wordt immers al vaak omschreven als Digital Era of gemedialiseerde samenleving. De mediasector alleen al is met een omzet van bijna 10 miljard (Media & Entertainment cijfers 2008, bron Cross Media Monitor 2010) goed voor 43 procent van de omzet van de Topsector Creatieve Industrie. Deze mediasector is grotendeels regionaal geconcentreerd in de Noordvleugel van de Randstad (Amsterdam Hilversum Utrecht en belendende gebieden). Door haar verwevenheid met andere delen van de creatieve sector (kunst & cultuur, creatieve zakelijke diensten) heeft de mediasector een sterk multipliereffect voor de gehele creatieve sector. De Media & ICT sector kenmerkt zich door haar structuur van zowel grote als veel kleine bedrijven. Voor het tot stand brengen van innovatie en vernieuwing (technologisch of commercieel) is het noodzakelijk dat die unieke structuur optimaal wordt benut en gefaciliteerd. Grote bedrijven ervaren de noodzaak om te innoveren om hun marktpositie te behouden of uit te breiden, én hebben daarvoor het investeringspotentieel. Ze realiseren zich dat veel innovatie van buiten komt (buitenland, MKB) en verkennen deze in kleine, compacte trajecten. Kleinere bedrijven zitten dicht op technologische vernieuwing: door hun kleinschaligheid kunnen ze snel schakelen tussen vraag naar innovatie en bronnen van innovatie, bijvoorbeeld aan universiteiten. Kleinere bedrijven kunnen snel teams samenstellen van verschillende creatieve en technologische disciplines die nodig zijn voor vernieuwing. Die combinatie van investeringspotentieel en flexibiliteit is een vereiste om snel te kunnen inspelen op veranderende behoeften bij het publiek dat net zo gemakkelijk switcht van games naar social media naar TV, magazines en evenementen. Het heeft Nederland bijvoorbeeld op de derde plaats gebracht als exportland van televisieformats: met crossmediale formats die van kijkers deelnemers maken en alle nieuwe en bestaande communicatietechnologie benutten. Die flexibiliteit, oog voor praktische toepassingen en voor marktpotentie is ook het geheim achter bedrijven als Layar (augmented reality op de smartphone, uitgeroepen tot Technology Pioneer 2011 door het World Economic Forum). Er zijn dus genoeg redenen om die internationale positie te behouden, versterken en uit te breiden. Het vergroten van het innoverend vermogen van de Media & ICT-sector mét economische en maatschappelijke impact (schaalgrootte) is daarvoor van levensbelang. Innovatie Agenda Deze Innovatie Agenda voor Media & ICT is onderdeel van de Innovatie Agenda van de Topsector Creatieve Industrie. Het doel van deze agenda is om een kader te stellen voor het Media & ICT onderzoek in de komende jaren en om de resultaten van dit onderzoek meer te laten renderen tot economische waarde van de Nederlandse bedrijven. Daarnaast wordt dit kader gebruikt om te komen tot publiek-private samenwerkingen waarin bedrijven en kennisinstellingen gezamenlijk werken aan de toekomstige uitdagingen. Deze agenda is nog relatief explorerend van aard vanwege de bottom up benadering die is gehanteerd. Er is input gekomen van veel en veelsoortige partijen. Dit maakt de innovatieagenda op het eerste gezicht erg omvangrijk. Deze omvangrijkheid heeft een duidelijke functie: alle partijen in de sector moeten zich er in kunnen herkennen en op basis van de vervolgstappen zullen we verder prioriteren. Beknopte leeswijzer: in hoofdstuk 2 staan de trends en de visie en ambitie is weergegeven in hoofdstuk 3. De inhoudelijke innovatieagenda is hoofdstuk 4 en in hoofdstuk 5 is een aanzet gegeven voor de agenda-implementatie met de benodigde investeringen in hoofdstuk 6. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 3
2. Trends De digitalisering heeft een grote impact op onze samenleving en (digitale) media krijgen steeds meer functies in ons werk en prive-bestaan. Media groeien bovendien naar elkaar toe en worden door elkaar gebruikt. Audiovisuele en geschreven media komen op elkaars domeinen door dezelfde infrastructuren en devices aan te spreken voor hun dienstverlening. Smartphones, internet, en sociale media integreren 1-op-1 communicatie en massacommunicatie (1-naar-veel). In de marketing- en corporate communicatie worden vele media voor communicatie naar hun verschillende stakeholders (veel-naar-veel) gebruikt, waardoor een dialoog op gang gebracht wordt die voorheen onmogelijk leek. ICTen telecommunicatie-ontwikkelingen en de daaruit volgende digitalisering zijn de grote enabler van deze ontwikkelingen. Trends op het gebied van gebruikers, technologie/toepassing, business en data zijn relevant voor deze innovatieagenda. De belangrijke trends zijn in onderstaande tabel weergegeven. Gebruikers Social media, user empowerment, consument wordt prosument Massale uptake van smart phones en tablets door gebruikers Individualisering van het mediagebruik Groei van nieuwe mediagebruik wat slechts deels ten koste gaat van oude media, toename van gelijktijdig gebruik van verschillende media Groeiende aandacht voor privacy, cyber crime Media overload Media consumptie onafhankelijk van tijd en plaats Duurzaamheid en authenticiteit Technologie / toepassing Verregaande digitalisering van media, appification Audiovisualisation of communication (education, public relations, advertising, mass communication, personal communication) Integration of devices (tablets, smartphones, connected TV, second screens etc) Cloud computing changing media distribution and consumption: e.g. from TV/DVD to streaming video on demand, from radio/mp3 to Soundcloud Sensor revolution: impact of sensoring on every day life and behaviour Continuing search for better quality and improved user experience: immersive media, beyondhd, 3D Open source technieken perpetual beta nu ook toegepast op alle producten/processen Opkomst van nieuwe informatiefilters en geavanceerde zoektechnieken Business Nieuwe business modellen zijn noodzakelijk in de digitale wereld Accountability is en wordt steeds belangrijker (effectiveness, impact, measurement, verantwoord ondernemen) Human centred approach to service development: co-creation, mobilizing crowds, crowdsourcing, direct influence of individuals on design of products, environment and services New forms of online and transmedia storytelling Fundamentele verandering in de rol van producent en consument van informatie: voorheen passieve consument wordt nu actieve producent, professionals zoeken een nieuwe rol/meerwaarde in de informatieketen Omslag in het denken over klassieke zekerheden als: origineel, authenticiteit en copyrights Data Digitisation leading to massive usage of data, data storage, need for metadata and smart search & retrieval Open data, open content, verrijkte content en open access; ontsluiten van data, contentaggregatie, contextualisation, visualiseren/inzichtelijk maken oa ook openstellen van overheidsdata, koppeling met sensortechnologie Digital curation, digital preservation veel nieuwe media toepassingen zijn niet gebouwd om de tand des tijds te doorstaan De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 4
3. Visie en ambitie Achtergrond De economische bijdrage van het Innovation Network Media & ICT is groot en ondanks de financiële crisis, nog steeds groeiende. Daarnaast is de maatschappelijke impact van media voor de dagelijkse behoefte aan nieuws, informatie, educatie, sport, entertainment en sociale contacten zeer groot. Als er één ontwikkeling is die vrijwel iedereen raakt, dan is dat veranderend mediagebruik en andere tools/middelen om te voorzien in die behoeften. Veel van de technologische innovatie en nieuwe platformen komen uit het buitenland (met name VS). Nederland vormt echter een markt die nieuwe technologieën snel omarmt, en tevens voortbouwt op die innovaties door daar bovenop nieuwe diensten te ontwikkelen. Daarmee heeft Nederland een fantastische startpositie om gidsland en living lab voor mediadiensten van de 21e eeuw te worden. De gebruikers dwingen de sector om de dienstverlening snel te enten naar de nieuwe platforms en de kleine thuismarkt dwingt de sector om internationaal te opereren. Het Innovation Network Media & ICT wil het media capital van mensen unlocken door ze te verbinden, te faciliteren en te mobiliseren. Ambitie In 2020 behoort Nederland tot de top 3 mediaregio s in Europa 1 en is leidend in het ontwikkelen van nieuwe smart media en breedband diensten. Media & ICT is een van de smart specializations van Nederland en Nederland fungeert als de Media Valley van Europa. Nederland is één groot living lab voor nieuwe mediadienstenontwikkeling en positioneert zich als de Digital gateway to Europe. Deze ambitie vertaalt zich uiteraard in concrete groei van (internationale) omzet en werkgelegenheid in de sector. Nederland wordt in 2020 geprezen om de wijze waarop Media & ICT wordt ingezet om sociale innovatie rond de EU grand challenges te faciliteren, om informatie/bewustzijn te vergroten, om mensen en capaciteiten met elkaar te verbinden. Big data wordt als zegen beschouwd doordat mediaplatforms data (in allerlei sectoren) inzichtelijk maakt, ordent en helpt te duiden. Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen verrichten baanbrekend onderzoek op dit terrein. Ze creëren dienstenlagen op technologie- en telecommunicatieplatforms waarin de big data omgezet worden tot relevante, tailormade combinaties van content, context en individu. Het ecosysteem van samenwerkende bedrijven, kennisinstellingen en overheden wordt alom geprezen met als centrale slogan Connect to invent. Missie Een vitale Media & ICT sector die groeit door innovatie en die wereldwijd leidend is in de export van innovatieve mediadiensten: formats, toepassingen en technologie. De sector levert een belangrijke bijdrage aan sociale en economische innovatie, en put zijn inspiratie uit economische en maatschappelijke vraagstukken. Visie De Media & ICT sector legt de verbinding tussen de kracht van creativiteit - verbeelden, inspireren, visualiseren, oplossen - en die van de dienstensector. De mediasector stimuleert creatief talent door een klimaat voor kennis en innovatie te creëren waar nieuwsgierigheid, creativiteit en ondernemerschap bij elkaar komen en elkaar inspireren tot nieuwe diensten. Daarnaast loopt Nederland voorop in het inventariseren van sociaal-maatschappelijke en juridische gevolgen van innovatieve mediadiensten. 1 Momenteel bezit de Mediavalley de 4 e positie na Parijs, Londen en Milaan [Bron: Priority Sector Report: Creative and Cultural Industries - March 2010] De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 5
4. Innovatie Agenda 4.1 Innovatie thema s Zoals ook verwoord in de visie en ambitie van het Innovation Network Media & ICT, is de kern van de innovatieagenda dienstenontwikkeling: De focus van de Media & ICT Innovatieagenda is dienstenontwikkeling: het toepasbaar maken van technologie om innovatieve diensten te ontwikkelen voor (latente) behoeftes van de gebruiker. Deze dienstenontwikkeling staat in het teken van dialoog en stelt de gebruiker als prosument centraal. De kracht van storytelling is essentieel om de content van die nieuwe diensten over te brengen. Naast innovatieve mediadiensten voor informatie en entertainment gaat het steeds meer om innovatieve contentdiensten voor de grand challenges en andere topsectoren. Dienstenontwikkeling is in deze Innovatie Agenda verder uitgewerkt in zes inhoudelijke innovatiethema s. Dit zijn thema s die gedefinieerd zijn voor de Topsector Creatieve Industrie. De innovatiethema s in volgorde van belangrijkheid voor Media & ICT 2 : Smart & social media: de opkomst van nieuwe, intelligente, technologie en de gebruiker als prosumer hebben nu en in de toekomst een grote impact op het mediaaanbod en gebruik; Design thinking: manier van denken (ontwerpen, storytelling) vanuit de media om een bijdrage te leveren aan de EU grand challenges en andere topsectoren; Big data: de groeiende hoeveelheid (visuele) data en de ontwikkeling van vernieuwende diensten om (open) data op te slaan, te ontsluiten en te exploiteren; CI Next: business innovation: sectorspecifieke innovatie en innovatie ten behoeve van de Creatieve Industrie als geheel en/of langetermijn gericht; Cultural heritage: in een sterk gemedialiseerde wereld blijft erfgoed cruciaal als reservoir (digitale archivering), als reflectie op identiteit (mediawijsheid) en als inspiratiebron voor o.a. architectuur, design en ontspanning; Virtual interactive worlds: interactiviteit is in de media niet meer weg te denken, de innovatie richt zich op het verder integreren van de interactiviteit. In de rest van deze paragraaf is voor alle innovatiethema s een uitgebreide beschrijving gegeven van de meest urgente onderzoeksgebieden (met vetgedrukt de belangrijkste topics). Deze zijn tot stand gekomen door bij elk thema op de assen van technological innovation, user innovation en business innovation de huidige trends te benoemen; welke nieuwe vraagstukken deze trends oproepen; en aan welke mogelijke oplossingsrichtingen in het onderzoek van de komende jaren daarom aandacht geschonken moet worden. In de bijlage is de longlist van research topics weergegeven, deze is gebruikt als bron voor de thema-beschrijvingen. 2 CI Next: business innovation en Cultural Heritage zijn aparte werktafels waarvoor vanuit het Innovation Network Media & ICT input geleverd is. Voor het thema Virtual Interactive Worlds wordt de aansluiting gezocht met het Innovation Network (Serious) Gaming. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 6
Smart & Social Media Consumenten of beter prosumenten maken steeds massaler gebruik van digitale en sociale media. Dit wordt mede gestimuleerd door de snelle opkomst van innovatieve devices zoals smartphones, tablets, ereaders en connectedtv s. Devices die zelf smart worden doordat ze bewust zijn van waar, wanneer, hoe en bij wie ze zijn. Het toenemende beeldgebruik, de hogere resoluties, het persoonlijker en interactiever door (mobiele) internettechnologie maakt media intenser. Dit brengt nieuwe uitdagingen met zich mee op verschillende vlakken. De gebruiker staat centraal en het onderscheidende vermogen ligt steeds minder in de content zelf, maar in de dienstverlening: aggregatie, context en functionaliteit. Het (media)gedrag van individuen verandert (on)bewust onder invloed van digitale en sociale media. Voor mediabedrijven biedt dit kansen om op vernieuwende manieren in te spelen op deze veranderende prosument. Een zoektocht naar nieuwe formats en nieuwe manieren van storytelling. Smart & social media bieden ongekende mogelijkheden voor individuen om zichzelf te ontplooien, identiteit te ontwikkelen en bij te dragen aan maatschappelijke processen. Mediawijsheid is een belangrijk aandachtspunt bij deze toekomstige ontwikkelingen, want hoe voorkom je dat (social) mediaontwikkelingen leiden tot misbruik, ongelijkheid of selectiviteit? Veel nieuwe mediatoepassingen leiden tot nieuwe vragen rondom gedrag van de gebruiker en de betaalbaarheid van de dienst: kortcylisch onderzoek zal zich daarom richten op de effectiviteit van mobiel afrekenen, perfomance based advertising en de toegevoegde waarde van de verschillende mediaplatforms binnen crossmediale formats/multichannel publishing. Smart & social media worden ingezet voor communicatie, informatie en entertainmentzakelijke en sociale toepassingen zoals doelen, maar daarnaast ook voor de meer bijvoorbeeld digitale diensten in het onderwijs of (tele)zorg. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 7
Design Thinking In onze belevingsmaatschappij is iedereen online en kunnen we naadloos overgaan van het ene medium naar het andere medium. We leven in een diensteneconomie waarin innovaties elkaar snel opvolgen. Creative literacy, social innovation en nieuwe manieren van storytelling zijn nodig om enerzijds alternatieve oplossingen te bedenken voor complexe problemen en anderzijds om deze oplossingen versneld (exponentieel) te laten groeien en daarmee een positieve (r)evolutie te starten. Mediabedrijven zijn specialisten in storytelling en kunnen deze kennis inzetten voor deze uitdagingen. Hierbij gebruik makend van de consument als co(producers).. Afspraken over auteursrechten en copyrights moeten hierop aangepast worden. Snelle innovatiemethoden zijn nodig om in deze diensteneconomie te overleven. Om vanuit Media & ICT een wezenlijke bijdrage te kunnen leveren aan complexe vraagstukken, binnen de andere topsectoren of de Europese Grand Challenges (zoals duurzaamheid en vergrijzing), is een aanpak nodig gericht op het hele systeem/ keten (duurzame systeem innovatie): Inclusive Design. Hierbij ligt de uitdaging in het samenbrengen van diverse aanpakken, platformen en oplossingen. Creatieve exploratie, inspirerende visieontwikkeling, snelle prototyping en exponentiële opschaling stand centraal Service innovation en design thinking leiden tot het over de eigen grenzen kijken. Tot het bijdragen aan oplossingen voor sociale en economische uitdagingen in andere disciplines en andere sectoren. Niet met een technologischeche bril, maar door juist in te zetten op sociale innovatie en uit te gaan van het individu. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 8
Big data In onze data society wordt steeds meer data gegenereerd. In combinatie met het toenemende gebruik van (bewegende) beelden in steeds hogere resoluties neemt de hoeveelheid data explosief toe. Dit leidt tot uitdagingen bij het verzamelen, uitwisselen, opslaan en beschikbaar stellen van big data via interoperabele architecturen en infastructuren. Een toenemend gebruik van hogere resolutie videobeelden legt een zware druk op de (mobiele) internetinfrastructuur, vernieuwingen in de content delivery networks zijn noodzakelijk om congestie in onze distributienetwerken te voorkomen. De ontwikkeling van open data en open access leidt tot steeds meer publieke data die toegankelijk gemaakt kan worden. Bij het toegankelijk maken van open data liggen de grootste uitdagingen in data-analyseanalyse en visualisatie. Open databronnen kunnen op nieuwe en creatieve manieren worden gecombineerd en zo totaal nieuwe media, informatie of beelden opleveren voor allerlei toepassingen. Om die toegankelijk te maken zijn creatieve interfaces, apps,, nodig die al die data combineren en inzichtelijk maken. Data mining is noodzakelijk om informatie geschikt te maken voor nieuwe gepersonaliseerde en toegepaste diensten. Het accuraat kunnen meten en voorspellen van gedrag uit massale gebruiksdata leidt tot betere en nieuwe mediadiensten. Er is grote behoefte aan kennis over het (semi-)automatisch analyseren van big data, zoals pattern matching en machine learning. De data-explosie is niet exclusief voor de mediasector zelf. Ook in sectoren als de gezondheidszorg, onderzoek, beveiliging en logistiek neemt de hoeveelheid data als gevolg van het groeiende gebruik van (bewegende) beelden explosief toe. De media & ICT sector kan hier haar kennis en ervaring met de opslag en ontsluiting van grootschalige hoeveelheden data inzetten net als haar ervaring met de gevolgen van big data gebruik zoals metadatering, beveiliging en privacy. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 9
CI Next Door de digitalisering, de laagdrempelige doch hoogwaardige infrastructuur en globalisering staan de huidige businessmodellen van mediabedrijven zwaar onder druk. Fundamenteel en toegepast onderzoek naar (effectiviteit van) nieuwe businessmodellen (nieuwe vormen van waardecreatie) inclusief financieringsinstrumenten is daardoor noodzakelijk. Enerzijds gaat het daarbij om het vinden van werkbare (gedeelde) rechtenmodellen (IPR),, anderzijds om de ontwikkeling van compleet nieuwe afrekenmodellen en instrumenten die mogelijk gemaakt worden door technologische innovaties. Technologische innovaties maken de roep om standaardisatie en interoperabiliteit van diensten en architecturen sterker. Gestandaardiseerde en/of interoperabele infrastructuren en platformen zijn cruciaal voor efficiënte en effectieve dienstenontwikkeling. Het gaat hierbij ook om de accountability en ROI van die nieuwe diensten. Ook vragen alle media- innovaties om een goed kader van wet- en regelgeving (mediawet, telecomwet, mededingingswet) en stimulerend (Europees) mediabeleid. Bovendien zal onderzocht moeten worden hoe bedrijven gestimuleerd kunnen worden tot duurzame groei.. Het gaat hierbij om sociale innovatie, professionalisering, samenwerking, business incubators en om te kunnen identificeren wat de groeifactoren zijn voor bureaus en hoe bedrijven individueel kunnen opschalen. Tot slot zal gemonitord worden wat de omvang van innovatie is in de hele Media & ICTsector, inclusief verborgen of informele innovatie. Gezien de omvang en diversiteit van de Media & ICT sector is het daarbij van belang hoe je de verworven kennis daarover deelt met de sector zelf, zodat zij daar concreet hun voordeel mee kunnen doen. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 10
Cultural Heritage Het behoud van de culturele waarde van (digitale) mediaproducties staat centraal in dit innovatiethema. Het gaat daarbij met name om het behoud en ontsluiting van ons erfgoed. Digitaal erfgoed wordt verrijkt door professionals en eindgebruikers.. Online la laten erfgoedgebruikers sporen na: tags, annotaties, links, likes, etc. Deze gebruikscontext heeft ongekende mogelijkheden voor verrijking van erfgoed: impliciete verrijking door sociale media en expliciete verrijking door crowdsourcing. Dit leidt in combinatie tie met (semi)automatische automatische verrijking met behulp van annotatieannotatie en mediamining technologie tot grote veranderingen in de bedrijfsprocessen van erfgoedaanbieders. erfgoedaanbieders Voor een betere toegankelijkheid van erfgoed zijn deze (gebruikers)contextualisatie en aanbevelingen cruciaal. Moderne erfgoedcollecties integreren een veelheid aan heterogene gegevens in verschillende talen en media, en standaard zoekingangen zijn niet voldoende deze rijkheid te verkennen. Er is noodzaak om effectievere zoektechnologie te ontwikkelen ontwikkelen die recht doet aan het karakter van de inhoud en de soort gegevens, maar ook aan de verscheidenheid van erfgoedgebruikers variërend van onderzoekers tot het algemeen publiek. Daarnaast gaat het ook om rijke ijke interactie en visualisering om de digitale tale collecties inzichtelijk te maken. Het linken en netwerken van digitale bronnen en objecten en het vindbaar en toegankelijk maken van deze door middel van web-api s web en protocollen protocollen is een bijdrage aan de semantische interoperabiliteit van digitale media en informatie. Op deze manier word worden collecties uit verschillende erfgoedtradities (bibliotheek, museum, archief, monument) toegankelijker en gebruiksgerichter benut. Moderne mobiele devices hebben mogelijkheden voor locatiebepaling en augmented reality waardoor het heden (de echter wereld) en de geschiedenis (historische bronnen), en de toekomst (projecties van toekomstige gebouwen) vermengen. De ontwikkeling van crossmediale diensten boven op de beschikbare culturele data voor bijvoorbeeld educ educatieve toepassingen, zelfeducatie, virtual learning society, society of `serious games.. Hoogwaardige en toepasbare kennis van story telling voor verscheidene media (tekst, beeld, geluid) én cross media dient ontwikkeld te worden om succesvolle diensten diens en formats mats te ontwikkelen. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media a & ICT, versie 1. 1.1, pag 11
Virtual Interactive Worlds De echte wereld en echte personen vermengen zich met een virtuele extensie van zichzelf, met twee schijnbaar tegengestelde hoofdrichtingen: De echte mens raakt steeds meer tijd/plaats onafhankelijk, denk aan sociale media of het nieuwe werken, de mens is virtueel tegelijkertijd op vele plaatsen verbonden via media, live of on-demand. demand. De echte mens interacteert met steeds meer extensies van zijn direct directe omgeving. De virtuele extensies bieden de gebruiker inzicht in het verhaal van zijn omgeving, in wat er gebeurt en wat er gebeurd is. De omgeving wint aan relevantie en wordt daarmee juist meer context-, context persoon-, tijd- en plaatsafhankelijk. Het benutten ten van de interactieve mogelijkheden van digitale media gebeurt al op steeds grotere schaal en dit zal de komende jaren nog verder doorontwikkeld worden. De gebruiker staat in deze ontwikkelingen centraal. De integratie van de virtuele en de echte wereld is cruciaal voor de beleving van gebruikers in bijvoorbeeld smart cities, interactieve boeken en educatief materiaal als mixed realities en het nieuwe werken. Interactiviteit wordt location based en steeds persoonlijker. Het realistischer maken van virtuele karakters,, het realtime renderen van hoge resolutie beelden, het begrijpen en doorgronden van dialoog vereist nog veel nader onderzoek om op een relevante manier te interacteren in de virtuele, interactieve werelden. Om te begrijpen welke mogelijkheden het meest effectief (zullen) zijn, is het essentieel om te begrijpen welke effecten de virtuele wereld heeft op het gedrag in de reële wereld. Daarmee ontstaat een meer wezenlijk begrip waarom bepaalde virtuele werelden zo succesvol zijn, en andere niet. Dit Dit begrip is essentieel bij het ontwikkelen van nieuwe innovaties, van virtual customer services tot simulatietrainingen. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media a & ICT, versie 1. 1.1, pag 12
4.2 Crossovers Media & ICT werkt samen met andere delen van de Creatieve Industrie (gaming, creatief zakelijke dienstverlening, design, cultuur, erfgoed), waar het elkaars innovatie en dat van de totale Creatieve Industrie versterkt. Centraal in de strategie van de Topsector Creatieve Industrie staat de crossover van dienstverlening vanuit de Creatieve Industrie voor andere (top)sectoren en als bijdrage in de oplossing van de Grand Challenges (EU). Dit geldt zeker ook het Innovation Network Media & ICT. Bij de inhoudelijke thema s zijn al een aantal links gemaakt met andere sectoren en de Grand Challenges. De kerncompetenties van Media & ICT bij crossovers liggen op gebieden als: het ontwikkeling van innovatieve mediadiensten waarbij de gebruiker centraal staat; storytelling voor het overbrengen van boodschappen door in dialoog te komen met interactieve gebruikers; verbeelding, expertise op vlak van communicatie, visualisering en inzet van media; de opslag en het ontsluiten van grote hoeveelheden data. Met deze kerncompetenties kan het Innovation Network Media & ICT een belangrijke bijdrage leveren aan de Grand Challenges op het gebied van zorg, onderwijs, mobiliteit en veiligheid. Op dit vlak lopen al initiatieven,maar dit kan nog verder versterkt worden. Enkele voorbeelden hiervan zijn digitale mediadiensten voor het onderwijs die worden ontwikkeld door educatieve uitgeverijen en de omgang met grote hoeveelheden medisch beeldmateriaal in het programma Dutch Health Hub. Media & ICT heeft een duidelijke link met de Digitale Agenda of Roadmap voor ICT die wordt opgesteld door alle topsectoren heen. Het betreft hierbij met name Smart & Social Media met de impact op mediaconsumptie, Big data voor de zoektocht naar nieuwe manieren om te zoeken en open en gesloten data op te slaan en te ontsluiten, en interactiviteit in Virtual interactive worlds. Daarnaast wordt ICT in Cultural Heritage gezien als essentieel om toegang te behouden tot tekst, beeld en geluid van nu en in de toekomst. 4.3 Internationaal perspectief Het Innovation Network Media & ICT stopt zeker niet bij de Nederlandse grens. De ontwikkelingen in deze sector zijn mondiale ontwikkelingen, veel onderzoek vindt plaats in Europese consortia en veel bedrijven in de sector hebben ook een internationale focus. De ambitie van deze agenda is om het internationale perspectief van het Innovation Netwerk op verschillende manieren verder te versterken. Lopende (FP7) en komende (Horizon2020) Europese kaderprogramma s bieden diverse aanknopingspunten voor de Creatieve Industrie en in het bijzonder voor het Innovation Network Media & ICT. Binnen het FP7-programma loopt bijvoorbeeld het project Fascinate waarin TNO samenwerkt met o.a. BBC, Technicolor, Arri en Frauenhofer aan hoge resolutie (6k) video oplossingen voor interactieve gebruikerservaringen. In Horizon2020 gaat het bijvoorbeeld om het ontwikkelen van digitale (mediawijsheid)programma s voor met name kwetsbare groepen zoals ouderen en eerste generatie migranten. Ook is de behoefte groot om performance-instrumenten (mediabereiksonderzoek, Ecommerce-tools, etc) te ontwikkelen voor mediagedrag binnen één Europese markt, als tegenhanger voor de huidige Amerikaanse hegemonie. Horizon2020 biedt kleine media & ICT bedrijven ook de uitgelezen kans om na gedegen markt- en productonderzoek hun diensten op te schalen naar een grotere markt dan die van hun eigen beperkte taalgebied. De uitdaging hier is om het Nederlandse aandeel te vergroten zodat meer Europese onderzoeksgelden voor Nederlandse kennisinstellingen en bedrijven beschikbaar zijn. In de huidige consortia van Nederlandse kennisinstellingen zijn nu opvallend vaak buitenlandse De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 13
bedrijven betrokken en in mindere mate Nederlandse. Actieve betrokkenheid van Nederlandse bedrijven kan de internationale concurrentiepositie verder versterken. De ambitie van dit Innovation Network is om het Media & ICT living lab te benutten als springplank voor de Europese export als Digital Gateway to Europe. e. Het (gezamenlijk) uittesten van innovatieve mediadiensten in Nederland zodat de exportwaarde bewezen wordt. Dit gebeurt nu al met cross-mediale cross televisieformats isieformats zoals de Voice Voice-of-Holland. Het gaat hierbij niet alleen om het televisieprogramma maar om de gehele interactieve cross crossmediale beleving. Dit kan verder groeien naar andere innovatieve mediadiensten. 4.3 Ecosysteem De innovatieagenda is tot stand nd gebracht met een klein deel van de betrokken bedrijven en kennisinstellingen. In de verdere uitwerking en effectuering naar publiek-private publiek private samenwerkingen zal de betrokkenheid verbreed en vergroot worden. Onderstaande figuur is een overzicht van bedrijven, kennisinstellingen en overheden die hierbij betrokken worden, dit is geen uitputtend overzicht. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media a & ICT, versie 1. 1.1, pag 14
5. Implementatie van de Innovatie Agenda 5.1 Totstandkoming Innovatie Agenda Bij de totstandkoming van deze innovatieagenda voor Media & ICT is voor een bottom-up benadering gekozen. Veel partijen hebben een bijdrage kunnen leveren, ondanks het recordtempo waarin dit moest gebeuren. Er is echter nog een slag te maken om het eindresultaat verder aan te vullen. En natuurlijk om de agenda om te zetten naar actie. Daartoe zal allereerst het draagvlak en de kring van betrokken spelers worden vergroot. Kernspelers die betrokken zijn geweest bij het opstellen van de innovatieagenda zijn (geen uitputtende lijst): Bedrijven: Nederlandse Publieke Omroep, Submarine, Beeld en Geluid, Sanoma Media, United. Kennis/onderwijsinstellingen: NWO, TNO, KNAW, UvA, VU, UU, EUR, Hogeschool Utrecht, Hogeschool Rotterdam, HKU, NHTV, NHL Hogeschool, THNK. Netwerkpartijen: immovator cross media network, Federatie Dutch Creative Industries, PIBN, NUV, Waag Society, A&O fonds Grafimedia Het Innovation Network Media & ICT zal zich beijveren dat deelname zo open en transparant mogelijk blijft. Bij de uitvoering en herijking van het innovatiecontact zal verder geïnvesteerd worden in een breed draagvlak binnen de gouden driehoek van overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven. Hoewel kennisinstellingen als universiteiten, HBOinstellingen en TNO afgelopen jaren al fors hebben ingezet op valorisatie en samenwerking met bedrijfsleven, zijn er nog wel een aantal cruciale stappen te zetten. De omvang van de inbreng en inhoudelijke bijdragen aan de agenda vanuit het bedrijfsleven blijft nog achter ten opzichte van die van de betrokken onderzoeksinstellingen. Er is daarbij nog steeds sprake van een mismatch: 1. Het huidig onderzoek is vooral lange termijn gericht terwijl veel bedrijven een grote behoefte voelen aan meer toegepast en kortcyclisch onderzoek. 2. Het idioom van onderzoeksinstellingen en bedrijven verschilt sterk van elkaar. 3. Innovatie-inzet bij Media & ICT bedrijven blijft vaak onder de radar doordat het geen onderdeel uitmaakt van grote projecten. Deze verborgen innovatie-inzet zal verrassend groot zijn en zal in beeld gebracht worden als het gaat om de bijdrage en investeringen van bedrijfsleven in onderzoek en innovatie. 4. De inventarisatie van huidig onderzoek bij kennisinstellingen is indrukwekkend, maar daarbinnen is nog een onderscheid te maken naar onderzoek dat direct gericht is op het leveren van een bijdrage aan innovatie specifiek rond Media & ICT. 5. Samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen moet praktisch werkzaam gemaakt worden door organiseren van ontmoetingen via instrumenten als labs, embedded researchers en kenniswerkers-uitwisselingen. 6. De Creatieve Industrie heeft meer nodig dan onderzoek en innovatie: opdrachtgeverschap, stimulering van internationaal opereren, financiering voor risico-dragende producties; belendend economisch beleid is daarom noodzakelijk. Concluderend ligt er een mooie aanzet voor de Innovatie Agenda Media & ICT. De uitdaging voor 2012 is de vertaling naar actie, naar het werkelijk werkzaam en productief maken van de samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Variërend van grootschalige onderzoeksprojecten, publiek-private partnerships en evenementen tot kleinschalige labs, kennisuitwisselingen en kortcyclische innovatie, waarbij mensen, bedrijven en onderzoeksinstellingen gezamenlijk gaan werken aan innovaties om de gestelde ambitie waar te maken. Het Innovation Network Media & ICT zal 2012 daarom aanwenden als bouwjaar om het ecosysteem te versterken. Dit zal tijd, capaciteit en middelen vragen vanuit alle deelnemende partijen. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 15
5.2 Lopende onderzoeksprojecten onderzoeks De afgelopen jaren zijn tal van onderzoeksprojecten opgestart in het Media & ICT domein die de komende jaren nog doorlopen en waarvan de resultaten beschikbaar komen. De uitdaging hier is om in een valorisatieprogramma de kennis uit deze onderzoeksprojecte onderzoeksprojecten die met publieke middelen gefinancierd zijn, over te dragen aan de bedrijven. Hieronder volgt een selectie van grote onderzoeksprojecten projecten gerelateerd aan de verschillende innovatiethema s. Een meer uitgebreide lijst is beschikbaar. Smart & Social Media Design thinking Big Data CI Next Cultural Heritage Virtual Interactive Worlds Fascinate Fa scinate (FP7): schaalbare streaming van hoge resolutie video en innovatieve service concepten van immersive media 15 million reporters: gebruikersparticipatie e in online nieuws Metadata Extraction Services (SII): automatisch metadateren van video met geïntegreerde beeld-,, tekst tekst- en audio audio-analyse CRISP (FES) Service Design (Pieken in de Delta) E--access+ (FP7): inclusive design Commit (FES): information retrieval for information services Dutch Health Hub EDCCI (FP7): policy study on the entrepeneurial dimension of the cultural & creative industries BRIDGE en AGORA (NWO CATCH) Beelden voor de Toekomst (FES) PrestoPRIME, LinkedTV (FP7) Museumkompas en SpaceSee (RAAK) GATE (FES) 5.3 Financiering Op de korte termijn (eerste prioriteit 2012) zal deze Innovatie Agenda uitgewerkt worden naar prioriteiten en concrete acties om stappen te zetten om de gestelde ambitie te realiseren. Hierbij wordt gekeken naar een geschikte mix van fundamenteel onderzoek, toegepast onderzoek, ontwikkeling en marktpilots. Binnen die mix van verschillende typen onderzoek en innovatie wordt in verschillende verhoudingen samengewerkt door kennisinstellingen en bedrijven. Die verhouding is niet rigide, rigide, maar een glijdende schaal, waarbij kennisinstellingen meer inzetten op (langerlopend) (langerlopend) onderzoek en bedrijven meer op kortcyclische, cyclische, marktgedreven innovatie. Bijgaande figuur illustreert die glijdende schaal. De wolken om de figuur illustreren dat er nog veel meer gebeurt buiten de innovatie agenda om, zowel bij bedrijven als bij kennisinstellingen. De omvang van die activiteiten is sterk afhankelijk van de te kiezen definities en afbakeningen. De innovatieagenda Media & ICT ambieert om de verschillende typen onderzoek en innovaties in hun onderlinge samenhang als één totaalprogramma te verenigen. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media a & ICT, versie 1. 1.1, pag 16
Fundamenteel onderzoek NWO / KNAW NWO heeft het beleid geënt op het Topsectorenbeleid en een specifiek programma opgesteld voor de Creatieve Industrie. De innovatie agenda Media & ICT vormt voor NWO een belangrijk toetsingskader bij het beoordelen van relevante projecten. Budgetomvang is nog afhankelijk van nadere besluitvorming binnen NWO. De innovatie agenda Media & ICT sluit goed aan t bij het NWO-thema Creatieve Industrie en de crosssectorale thema s daarbinnen. Media & ICT vormt een inhoudelijk uitdagend onderdeel van de Creatieve Industrie, waarin onderzoeksvragen voor het oprapen liggen. Het Innovation Network Media & ICT biedt NWO en kennisinstellingen de kans om de sterk gewenste vraagsturing te realiseren. Op basis van de Innovatie Agenda s Creatieve Industrie zal NWO selecties maken van een aantal inhoudelijke thema s en hierop calls uitzetten waaruit onderzoeksprojecten gefinancierd kunnen worden. Het budget dan NWO beschikbaar heeft voor deze calls zal de komende jaren oplopen. Daarnaast kunnen in de komende jaren ook projecten vanuit bestaande subsidieinstrumenten, zoals de Vrije Competentie en de Vernieuwingsimpuls, toegerekend worden aan het innovatiecontract. Ook KNAW zal zijn onderzoeksbudgetten in lijn met de innovatie agenda s van het topsectorenbeleid brengen. Naast NWO/KNAW beschikken universiteiten over eigen middelen voor onderzoek, die in deze agenda nog buiten beschouwing zijn gelaten. Fundamenteel / toegepast onderzoek / Ontwikkeling EU financiering Het Europese onderzoeksprogramma Horizon2020 biedt met ingang van 2014 mogelijkheden voor financiering van fundamenteel en toegepast onderzoek. In de aanloop naar het opengaan van de eerste calls kunnen Nederlandse kennisinstellingen en bedrijven zich voorbereiden samen met Europese partners. Ook zal worden verkend of EUprogramma s als het FP7, het MEDIA-programma en EFRO (Kansen voor West) kansen op kortere termijn bieden. Toegepast onderzoek / Ontwikkeling HBO financiering Voor Media & ICT is een sterke aansluiting met opleidingen en onderzoek aan HBOinstellingen en daaraan verbonden lectoraten. De hogescholen investeren jaarlijks ca. 6,07,5 miljoen in onderzoek (projecten, lectoraten) rond Media & ICT als onderdeel van de totale investeringen van ca. 21 miljoen in de Creatieve Industrie. Via de programma s van Stichting Innovatie Alliantie (SIA) werd afgelopen vijf jaar ruim 20 projecten gefinancierd binnen Media&ICT met een gezamenlijke waarde van 9,5 miljoen waarvan 5,6 miljoen gefinancierd vanuit SIA. Breder kunnen ook de alle Media-, Communicatie- en ICT-opleidingen binnen de HBOinstellingen als investeringen of bijdragen gezien worden, maar dat is voor deze innovatieagenda nog buiten beschouwing gelaten. De investeringen en betrokkenheid van HBOinstellingen bij Media & ICT is afgelopen jaren alleen maar gegroeid. Toegepast onderzoek / Ontwikkeling TNO financiering TNO kent een reeks instrumenten waarmee activiteiten en projecten gefinancierd kunnen worden van toegepast onderzoek tot aan concrete ontwikkeling (proof of concept). Dit betreft instrumenten als Small Business Innovation Programma (SBIR), Branche Innovatie Contracten (BIC) en EL&I-Cofinancieringsregeling. Aan alle programma s hangen spelregels die aanpassing behoeven om optimaal aan te sluiten bij de Creatieve Industrie. TNO heeft (onder voorwaarden) toegezegd komende jaren een investering van ca. 1 miljoen per jaar te koppelen aan de innovatie agenda Creatieve Industrie, waarbinnen de grootste aansluiting wordt verwacht bij Media & ICT. Veel van dit geld ligt voor de korte termijn vast in lopende verplichtingen. Voor de toekomst is investeringsruimte afhankelijk van de totale financiering van TNO. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 17
Ontwikkeling / marktpilots Financiering bedrijfsleven In paragraaf 5.1 is beschreven dat er nog een mismatch is tussen de innovatiebehoeften van bedrijven en de onderzoeksaanpak bij kennisinstellingen. Met alleen een innovatie agenda is die mismatch niet opgelost. Bedrijven hebben de indruk dat het onderzoek aan kennisinstellingen maar zeer marginaal bijdraagt aan hun innovatievermogen of businessbehoeften. Als er wel deelname is in projecten, worden bijdragen vanuit bedrijven vaak in kind (uren, faciliteiten) geleverd. Investeringen blijven buiten de projectscope. Subsidies worden niet bewust gezocht of bewust gemeden uit vrees voor meer gedoe en controle dan de subsidie oplevert. Bedrijven kiezen er dan ook voor hun eigen boontjes te doppen en vanuit het eigen perspectief innovatieprojecten te starten (en te stoppen), indien nodig samenwerkingen aan te gaan en financieringen aan te trekken. Daarnaast kent Media & ICT zeker bij dienstverleners als communicatiebureaus en producenten veel opdrachtgebonden innovatie, waar de opdrachtgever hen inhuurt om een innovatie te verkennen en te realiseren. Een sector als grafimedia is zich in snel tempo aan het omvormen van traditionele drukkerijen naar creatieve dienstverleners. In zijn algemeenheid is er sprake van kortcyclische innovatie waarbij de innovatie niet via lineaire kennis -> kunde -> kassa processen verloopt. Ten onrechte ontstaat het beeld dat de sector maar beperkt in innovatie investeert. Een bedrijf als Sanoma Media investeert jaarlijks minimaal 10 miljoen in eigen innovatie. Soortgelijke bedragen worden geïnvesteerd door bedrijven als Telegraaf Media Groep, uitgeverijen en de grote omroepen. 25 MKB-ers verenigt in een IPC van immovator investeren 5,5 miljoen in individuele innovatieplannen die slechts voor 1,3 miljoen gesubsidieerde worden. Of anders bekeken: een belangrijke deel van de crossmediasector bestaat uit MKB-bedrijven die de afgelopen jaren zijn opgericht en dienstverlening creëren of faciliteren op het snijvlak van media, ICT en telecommunicatie. Eén en al investeringen in innovaties en voornamelijk privaat gefinancierd. Het totaal van innovatie-investeringen in Media & ICT in Nederland vereist dan ook nader onderzoek. Geraadpleegde bedrijven herkennen zich in de innovatie-agenda Media & ICT, maar plaatsen eigen kanttekeningen en accenten om meer relevantie voor de eigen business te realiseren en benoemen onderwerpen als: Distributievraagstukken en QoS rond congestie in het internet en andere netwerken onder druk van intensivering gebruik van mediadiensten en de daarmee gemoeide investerings- en verrekeningsvraagstukken Kennis over nieuwe distributiekanalen als LTE en het daarmee verbonden spectrumbeleid Netneutraliteit in het voorkomen dat diensten worden geblokkeerd, geknepen of overbeprijsd Experimenteerregelingen voor nieuwe content/mediadiensten met rechtenafdracht bij succes Interoperabiliteit voor het verder ontwikkelen van digitale leermiddelen ConnectedTV / Over-the-top TV / Hyper Broadcast Broadband TV (HBBTV) Second screen toepassingen via smartphones / tablets Veilige en gebruikersvriendelijke Ecommerce tools Mogelijkheden van FttH voor het produceren van community-diensten (wijk-tv, zorg op afstand, etc) Appification van mobiele mediadiensten naar andere sectoren (van bijv. hartmeter-apps tot open data apps om de veiligheid van een gebied of een dienst te controleren) Entertainment-on-demand (video, games, music, sports) Vraagstukken over acceptatie door gebruikers, afrekenmethodes, rechtenbescherming, rechtenafdracht, meetbaarheid van gebruik en effect Voor de bijdrage vanuit het bedrijfsleven aan de innovatie-agenda wordt derhalve uitgegaan van een ingroeimodel waarbij het realiseren van 40% financiering op de totale inspanningen van de agenda geen probleem is, mits daarvoor werkbare definities, afspraken en instrumenten worden gehanteerd (zie paragraaf 5.7) De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 18
Financiering overheden De nationale overheid zal via de betrokken ministeries vooral bijdragen via het inregelen en faciliteren van een instrumentarium dat investeren in innovatie binnen de creatieve industrie ondersteunt. Over optimalisatie van dat instrumentarium en de gehanteerde spelregels wordt nog uitgebreid teruggekomen in paragraaf 5.7. In de begroting is bijv. uitgegaan van twee succesvolle InnovatiePrestatieContracten per jaar. Naast het instrumentarium ondersteunt de overheid ook de Topsector Creatieve Industrie. In eerste instantie via een eenmalige impuls van 1 miljoen voor 2012 en 2013 om de nieuwe werkwijze voor de gouden driehoek van overheid, kennisinstellingen en bedrijven werkzamer te maken binnen de creatieve industrie. Naast de nationale overheden investeren decentrale overheden als gemeenten en provincies in de agenda middels het ondersteunen van activiteiten, het stimuleren van samenwerking en het cofinancieren van projecten die binnen de innovatie-agenda vallen. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in het EFRO-programma Kansen voor West. Een bijzonder voorbeeld vormt de bestuurlijke samenwerking rond Media Valley en het project The Amsterdam Campus. In dit laatste project investeert de regionale gouden driehoek voor de jaren 2012-2014 gezamenlijk ca. 244 miljoen in de creatieve industrie & ICT, waarvan 55 miljoen nieuwe investeringen. Deze nieuwe investeringen worden door regionale overheden (30M), bedrijfsleven (22M) en kennisinstellingen (3M) opgebracht. Ondersteuning ecosysteem Financiering door alle partners Alle deelnemende partijen worden verenigd in het ecosysteem Innovation Network Media & ICT. De ondersteunende activiteiten worden door alle partners meegefinancierd in kind of middels financiële bijdragen. 5.4 Investeringen Voor de implementatie van deze Innovatie Agenda wordt een programma opgezet met verschillende type projecten. Afhankelijk van de afbakening zal het totale budget van dit programma geleidelijk groeien naar circa 26,5 miljoen in 2016, met een groeiende bijdrage vanuit het bedrijfsleven. Per onderdeel van de innovatieagenda wordt een voorlopige budgettaire breakdown gegeven. Fundamenteel onderzoek Dit betreft lange termijn, strategische onderzoeksprojecten waarbij onderzoekers in de lead zijn. De financiering is via landelijke (NWO-)calls en EU-kaderprogramma s. De betrokkenheid van Nederlandse bedrijven is hierbij zeer gewenst, maar blijft naar verwachting gering. Fundamenteel NWO KNAW HBO TNO ELI EU regio bedrijfsleven Totaal % bedrijfsleven 2012 1,00 0,70 1,30 4,00 13% 2013 1,50 0,70 1,30 0,60 4,60 13% 2014 2,00 0,70 1,50 0,70 5,20 13% 2015 2,50 0,70 1,50 0,75 5,75 13% 2016 3,00 0,70 1,50 0,80 6,30 13% gemid p/j 2,00 0,70 0,38 1,42 0,67 5,17 13% De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 19
Toegepast onderzoek Dit betreft toegepast onderzoek inclusief evaluatieonderzoek, marktonderzoek, effectiviteitsonderzoek en middellange termijn knowledge transfer projects. In dit domein past het reguliere lectoraatsonderzoek aan HBO-instellingen en SIA projecten. Veel onderzoek is publicatiegedreven en leunt in toenemende mate op (co)financiering vanuit betrokken bedrijfsleven ( matching ). Toegepast NWO KNAW HBO TNO ELI EU regio bedrijfsleven Totaal % bedrijfsleven 2012 2,50 0,20 1,00 4,50 22% 2013 2,80 0,40 1,20 5,00 24% 2014 2015 2016 3,20 3,50 0,25 3,50 0,25 0,20 1,40 5,40 26% 0,10 1,60 5,95 27% 0,10 1,75 6,10 29% gemid p/j 3,10 0,34 0,40 0,20 1,39 5,39 26% Ontwikkeling Dit betreft Living labs, fablabs, embedded researchers; experimenteerruimtes om bedrijven en kennisinstellingen bij elkaar te brengen. En het meer toegepast onderzoek dat door bedrijven zelf wordt opgezet en geïnitieerd. Onderdeel hiervan is ook matchmaking waarin interactie en samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen wordt bevorderd. Instrumenten als InnovatiePrestatieContracten (IPC), Branche-innovatiecontracten (BIC) en Small Business Innovation (SBIR) bieden hiervoor werkbare kaders. Ontwikkeling NWO KNAW HBO TNO ELI EU regio bedrijfsleven Totaal % bedrijfsleven 2012 0,10 0,80 2,20 36% 2013 1,20 3,10 39% 2014 0,55 1,80 4,15 43% 2015 0,75 0,55 2,50 5,10 49% 2016 1,00 0,55 3,00 5,85 51% gemid p/j 0,53 0,53 0,45 1,86 4,08 46% Marktpilots Dit betreft korte termijn innovatieve pilot projecten waarbij bedrijven in de lead zijn en zij waar opportuun de samenwerking zoeken met kennisinstellingen. Het gaat hierbij om een samenwerking van bedrijven (en kennisinstellingen), waarbij de partijen uit het ecosysteem gezamenlijk werken aan de uitontwikkeling van innovaties ter voorbereiding op marktintroductie. In dit model passen ook de IPC-projecten rond concrete toepassingen. Instrumenten als vouchers en open call-projecten hebben een aanjagende waarde. De Kracht van Verbeelding - Innovatieagenda Media & ICT, versie 1.1, pag 20