Trend of hype? Een verdiepende visie op Micro-wonen en Tiny Housing Stec Groep Esther Geuting 5 oktober 2017
Klein wonen rukt op
Trendbreuk Gemiddelde inhoud woningen waarvoor omgevingsvergunning is afgegeven 1990-2015 600 500 400 300 200 100 0 1990 19931996199920022005200820112014 Koopwoningen Nederland Koopwoningen West-Nederland (LD) Huurwoningen Nederland Huurwoningen West-Nederland (LD) Bron: CBS (2016). Ontwikkeling van voorkeur voor klein wonen 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 2009 2012 2015 2009 2012 2015 Zeer sterk stedelijke gemeenten Nederland t/m 40 m² 40 t/m 60 m² Bron: WoON (2009, 2012, 2015).
Volgens 60% van de gemeenten, provincies en corporaties bedient klein wonen een structurele vraag Relevantie van klein wonen 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Corporatie Gemeente Provincie Ja, klein wonen is een permanente oplossing (voor een structurele vraag naar kleine woningen) Ja, klein wonen is een tijdelijke oplossing (voor statushouders, studenten of anderszins) Nee, klein wonen biedt noch een tijdelijke noch een permanente oplossing
Waarom aandacht voor, bij u? Leegstand panden/terreinen Eigenbouw/placemaking Statushouders Studenten Starters Huishoudensverdunning Vergrijzing Verdichting Heel belangrijk Belangrijk Neutraal Niet belangrijk Helemaal niet belangrijk 0% 20% 40% 60% 80% 100% Voor welke situaties geschikt? 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Braakliggend terrein Corporatie Gemeente Leegstaand vastgoed (transformatie) Nieuwbouw Provincie Eigenbouw Gemiddeld respondenten Geen
Veel behoefte aan inzicht in behoefte, Provincie Gemeente Ja, we worden regelmatig benaderd met vragen hierover Ja, we hebben een behoefteonderzoek gedaan/laten uitvoeren Ja, anders, namelijk: Corporatie 0% 20% 40% 60% 80% 100% Nee, maar we zouden graag meer inzicht willen in de behoefte en veel kennisvragen: over. 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% a. Financieel b. Bouwbesluit c. Parkeernorm d. Toekomstwaarde van het vastgoed e. Geen f. Anderszins, namelijk: Corporatie Gemeente Provincie
Maar hoe kunnen we het duiden?
Wat is klein wonen? Provincie Gemeente Corporatie Micro-wonen Tiny housing Allebei Anders, namelijk 0% 20% 40% 60% 80% 100% En hoe groot is het? Provincie Gemeente Corporatie Tot 30 m² gbo Tot 40 m² gbo Tot 50 m² gbo Tot 60 m² gbo Tot 70 m² gbo Wij richten ons niet op klein wonen 0% 20% 40% 60% 80% 100%
3 typen Klein Wonen Micro-wonen Tijdelijk Tiny Housing Intrinsiek Extrinsiek Intrinsiek
Wonen gaat niet over stenen woonidentiteit..geld.huishoudensverdunning.zelfvoorzienendheid van bezit naar ervaring..verstedelijking.flexibele leefstijl
Micro-wonen óf Tiny Housing? Trend Microwonen Tiny Housing Verstedelijking + -- Hoge vierkante meterprijs + - Huishoudensverdunning + +/- Woonidentiteit ++ ++ Leefstijl: van bezit naar ervaring ++ ++ Leefstijl: flexibiliteit ++ ++ Sociale cohesie +/- + Footprint, zelfvoorzienendheid -- ++
Drijfveren zijn leidend Leefstijl = Woonoppervlak = Woonidentiteit Druk op de markt
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Aandeel eenpersoonshuishoudens groeit Huishoudensgroei 10 jaar Huishoudensverdunning 450.000 115 400.000 350.000 113 111 109 300.000 107 250.000 105 103 200.000 101 150.000 99 100.000 97 95 50.000 Gezinnen Alleenstaanden - Gemiddeld aantal kinderen per gezin Aandeel éénpersoons-huishoudens in totaal
Opgave van 60.000 tot 100.000 kleine woningen 8-15% van de woningbouwopgave in Nederland Vraag geconcentreerd in G4, studentensteden in de G32 en steden met historisch centrum, zoals Alkmaar, Leiden en Nijmegen Hier circa 20% van het woningprogramma maar ook onzeker voor lange termijn: Flexibele maten en plattegronden Visie op waar wel en waar niet Gemeenschappelijke ruimten
Welke doelgroepen vallen onder de paraplu? Millennials Urgenten Ouderen Woonnomaden Bewuste zelfbouwers
Millennials 1. Kenmerken Alleenstaand (/stel) tot 35 jaar Student / starter Ervaring > bezit Flexibel 2. Wensen Locatie/prijs > woning Omgeving verlengstuk woonkamer / variëteit Goed (OV-)bereikbaar 3. Product Micro-appartement 25-40 m² Huur, betaalbaar Deelvoorzieningen Friends / campus / short stay 4. Afweging Centrum-stedelijke locatie Dicht bij voorzieningen + OV Efficiënte indeling Adaptieve bouw
PMC s (Micro-wonen) Villa Mokum, Amsterdam North Orleans, Amsterdam Criteria Beschrijving Oordeel Locatie Amsterdam Amstel + Product 350 koop- en 280 huurappartemente + n van circa 30 m². Flexibiliteit Onbekend +/- Prijs-/kwaliteit Circa 600 / 150k + Overall + Criteria Beschrijving Oordeel Locatie Amsterdam Noord + Product 120 gemeubileerde appartementen + van circa 30 m² Flexibiliteit Onbekend +/- Prijs-/kwaliteit 1.000-1.250 p.m. -
Woonnomaden 1. Kenmerken Footloose Flexibel Tijdelijk / mobiel Focus op omgeving 2. Wensen Gemakkelijk te vervoeren Zelfvoorzienend / off-grid Passend binnen regelgeving 3. Product Mobiel Tiny House Zelfvoorzienend / off-grid Efficiënte indeling 4. Afweging Mobiel Zelfvoorzienend / off grid Stapelbaar?
Urgenten 1. Kenmerken Noodzaak Studenten, statushouders, gescheiden alleenstaanden Wisselende omstandigheden 2. Wensen Woning > locatie Betaalbaar Geschikt voor diverse doelgroep 3. Product Tijdelijk karakter Verplaatsbaar Betaalbaar Modulair / flexibel indeelbaar 4. Afweging Binnenstedelijke plekken Flexibel / modulair Verplaatsbaar Stapelbaar
Voorbeelden (urgent/nomaden) Finch, Leiden Tiny TIM (o.a. Haarlem, Den Helder, Almere) Criteria Beschrijving Oordeel Locatie Leiden (168) + Product 27 m², micro-app., sociale huur. + Flexibiliteit Mobiel, modulair, stapelbaar, + adaptief Prijs-/kwaliteit 50-75k. / 500 + Overall + Criteria Beschrijving Oorde el Locatie Braakliggend terrein + Product Autarkisch, mobiel, huur/koop + Flexibiliteit Mobiel, 10-jaars pilot Haarlem div. + locaties
Bewuste zelfbouwers 1. Kenmerken Creëren / zelfbouwen Zelfstandig of als collectief Zelfvoorzienend Vaak alleenstaand/stel 55+ 2. Wensen Woning > locatie Keuzevrijheid woonwensen, geen beperkingen door regels Zelfvoorzienend 3. Product Tiny House Zelfbouw of bouwpakket Zelfvoorzienend Eigen invulling 4. Afweging Ruimte eigen initiatief Conform bouwbesluit
Voorbeelden (Tiny Housing) Tiny House Farm, Oosterwold Tiny House Village, Den Helder Criteria Beschrijving Oordeel Locatie Oosterwold, Almere + Product Kavels 600-900 m², zelfbouw, + 12,5% bebouwing Flexibiliteit Tijdelijk/permanent +/- Prijs-/kwaliteit Grond 40/m² + Overall + Criteria Beschrijving Oorde el Locatie Den Helder + Product 40 zelfvoorzienende Tiny H., zelfbouw/ + projectmatig Flexibiliteit In zekere mate +/- Prijs-/kwaliteit 30 m²: ca. 35.000 +
Ouderen 1. Kenmerken 55-/75-plus zonder kinderen Voorzieningen / bereikbaar Sociale cohesie / veiligheid Hoge kwaliteitseisen 2. Wensen Hoogwaardige afwerking, levensloopbestendig Bereikbaar / voorzieningen Activiteiten / ontmoeting 3. Product Stads micro-appartement Niet té klein, vanaf 50 m² Luxe, levensloopbestendig Voorzieningen binnen + buiten 4. Afweging Nabij (zorg)voorzieningen Hoogwaardig product/service Levensloopbestendig Minimale afmeting
Wat u moet onthouden Trendbreuk Opgave: 60.000-100.000 20% van de nieuwbouw in studentensteden Waarschijnlijk structureel Gaat meer om drijfveren dan om nood Onderscheid micro- tiny- tijdelijk is waardevol voor de discussie en hoe er beleidsmatig mee om te gaan
Vragen? Esther Geuting e.geuting@stec.nl tel. 026 751 41 00 www.stec.nl