Over inhoud, functie en kwaliteit van het bestek 132 rg(j3r Stichting Bouwresearch
rapporteur: ir. M.G.M. Nelissen Twijnstra Gudde N.V.
Over inhoud, functie en kwaliteit van het bestek 132 Rotterdam, 1986. r(br Stichting Bouwresearch
Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied van de bouwvoorbereiding, de bouwtechniek en de bedrijfstechniek in de bouwnijverheid, alsmede de verbreiding van de resultaten daarvan, zowel ten behoeve van de opleiding als tot de vorming van kennis bij het bouwen. De Stichting verstrekt opdrachten aan researchinstituten; zij vormt stuurgroepen en studiecommissies voor onderwerpen die zij in opdracht geeft. De Stichting en degenen die aan deze publikatie hebben medegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het verwerken - volgens de huidige stand van wetenschap en techniek - van de in deze publikatie vervatte gegevens. Nochtans moet niet worden uitgesloten de mogelijkheid dat zich toch onjuistheden in deze publikatie zouden bevinden. Degene die van deze publikatie gebruik maakt, aanvaardt daarvoor het risico. De Stichting sluit, mede ten behoeve van al degenen die aan deze publikatie hebben medegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze gegevens. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Stichting Bouwresearch. No part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the Stichting Bouwresearch.
INHOUD 3 WOORD VOORAF 5 SAMENSTELLING VAN DE STUDIECOMMISSIE C 36 8 2 3 4 5 6 SAMENVATTING SUMMARY INLEIDING PARTIJEN IN HET BOUWPROCES HET BESTEK EN DE FUNCTIES HIERVAN IN HET BOUWPROCES OPBOUW VAN EEN BESTEK SAMENSTELLEN VAN EEN BESTEK VERREKENBAARHElD VAN WERKZAAMHEDEN EN HOEVEELHEDEN 9 12 15 17 23 26 30 33 7 8 STANDAARDBESTEK AANBESTEDINGSVORMEN EN CONTRACTEN 39 47 9 10 ARBITRAGE (BEHANDELING VAN GESCHILLEN) BEGR I PPENLI JST 53 56 Bijlagen Onderwerpen van de UAV 2 Standaardbepalingen 3 Arbitrage-instellingen 4 Informatiebronnen betreffende standaardbestekken 5 Overzicht van geraadpleegde literatuur 63 65 67 69 70
5 WOORD VOORAF Over inhoud, functie en kwaliteit van het bestek "Het bouwwerk is in het algemeen een produkt 'op bestelling'. Dit wil zeggen: het uitvoerend bedrijf levert het (bouw-)produkt naar de eisen en specificaties die de opdrachtgever heeft opgesteld. In de meeste gevallen voorziet de opdrachtgever zich voor de opstelling van deze specificaties van een ter zake deskundig adviseur (architect, adviseurs respectievelijk constructeurs voor onderdelen van het bouwwerk). Deze adviseur heeft de taak de bouwbehoefte van de opdrachtgever op een juiste wijze te vertalen en vast te leggen in documenten waaruit de specificaties, waaraan het bouwwerk moet voldoen, blijken." 1) Het bestek zoals dat in de bouw, d.w.z. zowel in de woning- en utiliteitsbouw als in de grond-, wegen- en waterbouw, wordt gebruikt, vertoont nog vaak gebreken. Hoewel het bestek kan worden gezien als het belangrijkste document in de bouw, wordt het beoogde kwaliteitsniveau in veel gevallen niet bereikt. Dit wekt des te meer verwondering wanneer men bedenkt dat in het nabije verleden richtlijnen werden opgesteld en standaardbestekken ontwikkeld voor alle sectoren van de bouw. De Stichting Bouwresearch heeft zich praktisch vanaf haar oprichting bezig gehouden met de problematiek rond de tekortkomingen van bestekken. Voor het laatst gebeurde dit in de A 17, die in 1974 het rapport uitbracht A 17 'Eisen standaardbestek'. In de daarop volgende periode werden standaardbestekken ontwikkeld woningbouw, grond-, wegen- en waterbouw, alsook recentelijk voor de utiliteitsbouwsector. 1) Zie: 'Naar een ordening op de bouwmarkt', rapport van de overleggroep Ordeningsthema's Aanbestedingswezen, Den Haag 1982
6 Met de komst van de standaardbestek ken zijn echter nog niet alle problemen en tekortkomingen opgelost. Allereerst is de toepassing van een standaardbestek nog geen algemeen gebruik. Daarnaast zal voor veel, vooral minder omvangrijke, werken het bestek op de oude, door 'knip- en plakwerk' gekenmerkte manier tot stand blijven komen. In het rapport 'naar een ordening op de bouwmarkt' 1) werden de tekortkomingen aan bestekken in het algemeen onderschreven, en werd een aantal aanbevelingen gedaan dat tot verbetering moest leiden van de informatie die in het bestek wordt vastgelegd en overgedragen. De stuurgroep Speurwerk Bouwvoorbereiding van SBR heeft op grond van deze aanbevelingen een studiecommissie ingesteld, die onderzoek heeft verricht naar de gesignaleerde lacune in de algemene voorlichting over de betekenis en de waarde van het bestek als contractstuk en informatiedocument. Bestaande literatuur hierover loopt sterk achter bij de huidige ontwikkelingen. Deze studiecommissie C 36 'Voorlichting bestekken' heeft een tweetal publikaties met een voorlichtend karakter samengesteld met betrekking tot het bestek. Deze publikaties zijn gericht op drie, in dit verband te onderscheiden doelgroepen: opdrachtgevers, onderwijs en professionele bestekschrijvers. De voor u liggende publikatie is in de eerste plaats bedoeld voor het onderwijs op HTS-niveau. Gezien de algemene aard van de inhoud van de publikatie is zij echter ook geschikt voor (niet-deskundige) opdrachtgevers. Omwille van de leesbaarheid is voor deze laatste groep de tekst hier en daar aangepast. 1) Zie: 'Naar een ordening op de bouwmarkt', rapport van de overleggroep Ordeningsthema's Aanbestedingswezen, Den Haag 1982
7 Hoewel de studiecommissie zich voor wat de voorbeelden betreft, heeft beperkt tot de woning- en utiliteitsbouw, is de stuurgroep ervan overtuigd, dat de inhoud evenzeer geldig is voor de grond-, wegen- en waterbouw. Ten behoeve van de professionele bestekschrijver is een aparte publikatie verschenen onder de titel: 'Recente ontwikkelingen rond bestekken; leidraad voor de bestekschrijver'. In deze publikatie wordt meer nadrukkelijk ingegaan op de aan het bestek te stellen eisen van kwaliteit en op de recente ontwikkelingen van de informatica zowel als de automatisering in het bouwproces. E.A.B. van Vianen voorzitter stuurgroep Speurwerk Bouwvoorbereiding
8 SAMENSTELLING VAN DE STUDIECOMMISSIE C 36 Will.C. van Rossum voorzitter ir. J.A. Kooren coördinator tot 15-7-1985 ir. M. van den Berg-van Gink coördinator vanaf 15-7-1985 P.J.J. van Assem W.M. van Eysden ir. H.E.J. Ge1sing ir. O.M. Heijman ing. J.C. van Kuijen ir. M.G.M. Ne1issen rapporteur Stichting STABU Ede Stichting Bouwresearch Rotterdam Stichting Bouwresearch Rotterdam Buro Op ten Noort-B1ijdenstein B.V. Utrecht Uneto 's-gravenhage Bouwbedrijf Rhee en v.d. Berg B.V. Breda Stichting RAW Ede Rijksgebouwendienst 's-gravenhage Twijnstra Gudde nv Deventer