Nieuwbouw en onderhoud. hand in hand. Copyright SBR, Rotterdam

Transcriptie

1 s tichting ouwr esearch Nieuwbouw en onderhoud hand in hand

2 rapporteur: mr.ing. A. G. J. Mak Advocaten en procureurs

3 stichting:bouwifboesearch Nieuwbouw.en onderhoud h.and in hand Rotterdam, 1990

4 De stichting stelt zich ten doel: a. in de bouwnijverheid produktiviteit en kwaliteit te verhogen, en de continuïteit in de werkgelegenheid te bevorderen; b. de kennis op het terrein van de bouwnijverheid te vergroten en te 'verspreiden naar en binnen alle organisaties waarmede de stichting een relatie onderhoudt; c. voorts al hetgeen dat met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan,zijn, alles in de ruimste zin des woords. De stichting en degenen die aan deze publikatie hebben medegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het verwerken - volgens de huidige stand van wetenschap en techniek - van de in deze publikatie vervatte gegevens. Nochtans moet de mogelijkheid dat zich toch onjuistheden in deze publikatie zouden bevinden ' niet worden uitgesloten. Degene die van deze publikatie gebruik maakt, aanvaardt daarvoor het risico. De stichting sluit, mede ten behoeve van degenen die aan deze publikatie hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van informatie in deze publikatie. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Stichting Bouwresearch. No part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without written perrnission from the Stichting Bouwresearch.

5 Inhoud 3 Inhoud Woord vooraf Samenvatting Sununary Uitgangspunten van het onderzoek 1.1 Verantwoording 1.2 Plaatsbepaling product-markt 1.3 Risico-factoren 1.4 Historische ontwikkelingen 1.5 Samenvatting Structuren en scheidslijnen 2.1 Gevestigde structuren en scheidslijnen 2.2 Structuur-integratie 2.3 Samenvatting Rechtskarakter van overeenkomsten in de bouw 3.1 Huidige contractvorming 3.2 Opdrachtgever en architect 3.3 Opdrachtgever en raadgevend ingenieur 3.4 Opdrachtgever en projectontwikkelaar 3.5 Opdrachtgever en aannemer 3.6 Samenvatting ' Rol en positie van bouwbelanghebbenden 4.1 Algemeen kader 4.2 Opdrachtgever 4.3 Architect 4.4 Raadgevend Ingenieur 4.5 Projectontwikkelaar

6 4 Inhoud 4.6 Aannemer 4.7 Installatie-aannemer 4.8 Samenvatting De overeenkomst "nieuwbouw en onderhoud in dezelfde hand" 5.1. Algemeen kader 5.2 Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid 5.3 Theoretisch model 5.4 Samenvatting Aansprakelijkheid 6.1 Facetten 6.2 Productaansprakelijkheid 6.3 Wetgeving 6.4 Contractuele beperking 6.5 Samenvatting Plaatsbepaling product-markt 7.1 Aspecten 7.2 De Interne flexibiliteit 7.3 De Externe flexibiliteit 7.4 Onderhoudscomponent 7.5 Normen 7.6 Samenvatting De overeenkomst 8.1 Overeenkomstvormen 8.2 Wetgeving '8.3 Precontractuele fase 8.4 Geschillen 8.5 Samenvatting 1'

7 Inhoud 5 9 Contractuele stadia 9.1 Algemeen kader 9.2 Stadium 1: De Aanvrage A B 9.3 A B C D 9.4 A B C D 9.5 Opstellen van de aanvrage Checklist Stadium 2: De Onderhandelingen Voorportaal stadium 2 Hoofdvormen van de overeenkomst Formele zaken Karakter van de overeenkomst Stadium 3: De Overeenkomst Begrenzing en onderscheiding Overeenkomstelementen Hoofdverplichtingen van partijen Verspreide onderwerpen Samenvatting Samenwerkingsvormen 10.1 Positie partners 10.2 Interne rol van de aanbieders 10.3 Partnerovereenkomst 10.4 Samenvatting Conclusie Management Resumé 167 Geraadpleegde literatuur Afkortingen Begrippenlijst

8 6

9 Woord vooraf 7 Woord vooraf Deze publicatie beoogt de scheiding van verantwoordelijkheden vóór, tijdens en na de oplevering van een bouwwerk een andere dimensie te geven. De huidige contractuele verhoudingen in de bouw, namelijk dat de aanbiedende partijen alleen verantwoordelijk zijn voor verborgen gebreken die door ontstaan, brengt verstrekkende uitsluiting van aansprakelijkheid met zich mede. Het gevoel van opdrachtgevers, namelijk 'niet goed, geld weg' en de mening van de bouwbelanghebbenden "men krijgt wat men vraagt" wordt in toenemende mate als onbevredigend ervaren. Het consumentbewustzijn van de opdrachtgever en het niet willen negeren van vragen uit de markt door de bouwbelanghebbenden, zal in een aantal specifieke gevallen onvermijdelijk leiden tot een overeenkomst 'nieuwbouw en onderhoud in dezelfde hand'. Het ligt.daarbij te zeer voor de hand uitsluitend aan de grotere bouwwerken te denken. Dit is onjuist. Met name kan een dergelijke overeenkomst ook goed van pas komen bij gebouwen van en verbouwingen voor het midden- en kleinbedrijf vanwege de vaak zeer persoonlijke relatie met de opdrachtgever. De overeenkomst 'nieuwbouw en onderhoud in dezelfde hand' beoogt de opheffing van de segregatie in de rol en positie van alle bouwbelanghebbenden. Onder bouwbelanghebbenden worden alle bij de bouw betrokken partners, met uitzondering van de opdrachtgever, verstaan. Door integratie van belangen en verantwoordelijkheden van de bouwbelanghebbenden kan een bouwwerk worden aangeboden, waarvoor na de ingebruikname verantwoordelijkheid wordt aanvaard.

10 8 Woord vooraf Ook is er sprake van rol verandering aan de zijde van de opdrachtgever. Vaak is de opdrachtgever als bouwheer passief. Het bouwen wordt aan de bouwbelanghebbenden uitbesteed, maar vandaag de dag vinden sommige opdrachtgevers dat zij een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben. Een bouwwerk is namelijk een element in de bebouwde omgeving en oefent zijn invloed daarop uit. In de afgelopen jaren is het besef gegroeid dat een gebouw een belangrijke rol in het milieu speelt. Niet alleen tijdens het gebruik van het gebouw maar ook bij de herbestemming van het gebouw en bij hergebruik van de grond na verwijdering van het gebouw. Daarmede is dan ook een einde aan de passiviteit van de opdrachtgever als bouwheer gekomen. In de komende tijd zal de opdrachtgever zich in toenemende mate bewust moeten worden van zijn verantwoordelijkheid voor een bouwwerk. Een vorm van sociale vernieuwing dus. Deze publicatie beoogt slechts een richting aan te geven. Getracht is in beeld te brengen dat de traditionele scheidslijnen en de bestaande structuren in de bouw niet zonder meer tot sjabloon-oplossingen aangaande bouwen en onderhouden behoeven te leiden. Een passieve houding tegenover ontwikkelingen in de omgeving van de eigen organisatie laat zich namelijk niet verenigen met goed ondernemerschap. Een woord van dank is op zijn plaats aan de voltallige studiecommissie voor de bijdrage aan dit bijzondere onderwerp.