Over inhoud, functie en kwaliteit van het bestek. rg(j3r Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Over inhoud, functie en kwaliteit van het bestek. rg(j3r Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam"

Transcriptie

1 Over inhoud, functie en kwaliteit van het bestek 132 rg(j3r Stichting Bouwresearch

2 rapporteur: ir. M.G.M. Nelissen Twijnstra Gudde N.V.

3 Over inhoud, functie en kwaliteit van het bestek 132 Rotterdam, r(br Stichting Bouwresearch

4 Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied van de bouwvoorbereiding, de bouwtechniek en de bedrijfstechniek in de bouwnijverheid, alsmede de verbreiding van de resultaten daarvan, zowel ten behoeve van de opleiding als tot de vorming van kennis bij het bouwen. De Stichting verstrekt opdrachten aan researchinstituten; zij vormt stuurgroepen en studiecommissies voor onderwerpen die zij in opdracht geeft. De Stichting en degenen die aan deze publikatie hebben medegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het verwerken - volgens de huidige stand van wetenschap en techniek - van de in deze publikatie vervatte gegevens. Nochtans moet niet worden uitgesloten de mogelijkheid dat zich toch onjuistheden in deze publikatie zouden bevinden. Degene die van deze publikatie gebruik maakt, aanvaardt daarvoor het risico. De Stichting sluit, mede ten behoeve van al degenen die aan deze publikatie hebben medegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze gegevens. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Stichting Bouwresearch. No part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the Stichting Bouwresearch.

5 INHOUD 3 WOORD VOORAF 5 SAMENSTELLING VAN DE STUDIECOMMISSIE C SAMENVATTING SUMMARY INLEIDING PARTIJEN IN HET BOUWPROCES HET BESTEK EN DE FUNCTIES HIERVAN IN HET BOUWPROCES OPBOUW VAN EEN BESTEK SAMENSTELLEN VAN EEN BESTEK VERREKENBAARHElD VAN WERKZAAMHEDEN EN HOEVEELHEDEN STANDAARDBESTEK AANBESTEDINGSVORMEN EN CONTRACTEN ARBITRAGE (BEHANDELING VAN GESCHILLEN) BEGR I PPENLI JST Bijlagen Onderwerpen van de UAV 2 Standaardbepalingen 3 Arbitrage-instellingen 4 Informatiebronnen betreffende standaardbestekken 5 Overzicht van geraadpleegde literatuur

6

7 5 WOORD VOORAF Over inhoud, functie en kwaliteit van het bestek "Het bouwwerk is in het algemeen een produkt 'op bestelling'. Dit wil zeggen: het uitvoerend bedrijf levert het (bouw-)produkt naar de eisen en specificaties die de opdrachtgever heeft opgesteld. In de meeste gevallen voorziet de opdrachtgever zich voor de opstelling van deze specificaties van een ter zake deskundig adviseur (architect, adviseurs respectievelijk constructeurs voor onderdelen van het bouwwerk). Deze adviseur heeft de taak de bouwbehoefte van de opdrachtgever op een juiste wijze te vertalen en vast te leggen in documenten waaruit de specificaties, waaraan het bouwwerk moet voldoen, blijken." 1) Het bestek zoals dat in de bouw, d.w.z. zowel in de woning- en utiliteitsbouw als in de grond-, wegen- en waterbouw, wordt gebruikt, vertoont nog vaak gebreken. Hoewel het bestek kan worden gezien als het belangrijkste document in de bouw, wordt het beoogde kwaliteitsniveau in veel gevallen niet bereikt. Dit wekt des te meer verwondering wanneer men bedenkt dat in het nabije verleden richtlijnen werden opgesteld en standaardbestekken ontwikkeld voor alle sectoren van de bouw. De Stichting Bouwresearch heeft zich praktisch vanaf haar oprichting bezig gehouden met de problematiek rond de tekortkomingen van bestekken. Voor het laatst gebeurde dit in de A 17, die in 1974 het rapport uitbracht A 17 'Eisen standaardbestek'. In de daarop volgende periode werden standaardbestekken ontwikkeld woningbouw, grond-, wegen- en waterbouw, alsook recentelijk voor de utiliteitsbouwsector. 1) Zie: 'Naar een ordening op de bouwmarkt', rapport van de overleggroep Ordeningsthema's Aanbestedingswezen, Den Haag 1982

8 6 Met de komst van de standaardbestek ken zijn echter nog niet alle problemen en tekortkomingen opgelost. Allereerst is de toepassing van een standaardbestek nog geen algemeen gebruik. Daarnaast zal voor veel, vooral minder omvangrijke, werken het bestek op de oude, door 'knip- en plakwerk' gekenmerkte manier tot stand blijven komen. In het rapport 'naar een ordening op de bouwmarkt' 1) werden de tekortkomingen aan bestekken in het algemeen onderschreven, en werd een aantal aanbevelingen gedaan dat tot verbetering moest leiden van de informatie die in het bestek wordt vastgelegd en overgedragen. De stuurgroep Speurwerk Bouwvoorbereiding van SBR heeft op grond van deze aanbevelingen een studiecommissie ingesteld, die onderzoek heeft verricht naar de gesignaleerde lacune in de algemene voorlichting over de betekenis en de waarde van het bestek als contractstuk en informatiedocument. Bestaande literatuur hierover loopt sterk achter bij de huidige ontwikkelingen. Deze studiecommissie C 36 'Voorlichting bestekken' heeft een tweetal publikaties met een voorlichtend karakter samengesteld met betrekking tot het bestek. Deze publikaties zijn gericht op drie, in dit verband te onderscheiden doelgroepen: opdrachtgevers, onderwijs en professionele bestekschrijvers. De voor u liggende publikatie is in de eerste plaats bedoeld voor het onderwijs op HTS-niveau. Gezien de algemene aard van de inhoud van de publikatie is zij echter ook geschikt voor (niet-deskundige) opdrachtgevers. Omwille van de leesbaarheid is voor deze laatste groep de tekst hier en daar aangepast. 1) Zie: 'Naar een ordening op de bouwmarkt', rapport van de overleggroep Ordeningsthema's Aanbestedingswezen, Den Haag 1982

9 7 Hoewel de studiecommissie zich voor wat de voorbeelden betreft, heeft beperkt tot de woning- en utiliteitsbouw, is de stuurgroep ervan overtuigd, dat de inhoud evenzeer geldig is voor de grond-, wegen- en waterbouw. Ten behoeve van de professionele bestekschrijver is een aparte publikatie verschenen onder de titel: 'Recente ontwikkelingen rond bestekken; leidraad voor de bestekschrijver'. In deze publikatie wordt meer nadrukkelijk ingegaan op de aan het bestek te stellen eisen van kwaliteit en op de recente ontwikkelingen van de informatica zowel als de automatisering in het bouwproces. E.A.B. van Vianen voorzitter stuurgroep Speurwerk Bouwvoorbereiding

10 8 SAMENSTELLING VAN DE STUDIECOMMISSIE C 36 Will.C. van Rossum voorzitter ir. J.A. Kooren coördinator tot ir. M. van den Berg-van Gink coördinator vanaf P.J.J. van Assem W.M. van Eysden ir. H.E.J. Ge1sing ir. O.M. Heijman ing. J.C. van Kuijen ir. M.G.M. Ne1issen rapporteur Stichting STABU Ede Stichting Bouwresearch Rotterdam Stichting Bouwresearch Rotterdam Buro Op ten Noort-B1ijdenstein B.V. Utrecht Uneto 's-gravenhage Bouwbedrijf Rhee en v.d. Berg B.V. Breda Stichting RAW Ede Rijksgebouwendienst 's-gravenhage Twijnstra Gudde nv Deventer

Recente ontwikkelingen rond bestekken. Leidraad voor de bestekschrijver. rs.br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam

Recente ontwikkelingen rond bestekken. Leidraad voor de bestekschrijver. rs.br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam Recente ontwikkelingen rond bestekken Leidraad voor de bestekschrijver 133 rs.br Stichting Bouwresearch -------------------------------------------- rapporteur: ir. M.G.M. Nelissen Twijnstra Gudde N.V.

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam rapporteur: ir. L. J. Visser raadgevend ingenieur Het programma van eisen bij nader inzien De functie van het programmeren in de bouwvoorbereiding Een systeembenadering 128 Rotterdam, 1985 I(br Stichting

Nadere informatie

Aanbesteding, bouwteam of brochurepla Wat bepaalt de keuze? r(br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam

Aanbesteding, bouwteam of brochurepla Wat bepaalt de keuze? r(br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam Aanbesteding, bouwteam of brochurepla Wat bepaalt de keuze? 24 r(br Stichting Bouwresearch Aanbesteding, bouwteam of brochureplan Wat bepaalt de keuze? 24 Rotterdam, 985 r(br Stichting Bouwresearch Het

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Het buitenspouwblad Het buitenspouwblad 84 Stichting Bouwresearch K1uwer Technische Boeken B.V. - Deventer - AntWerpen Ten Hagen B.V. - Den Háag Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Wapenen of voorspannen zonder aanhechting (VZA)? Wapenen of' voorspannen zonder aanhechting (VZA)? 70 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V. - Den Haag

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam : Ventilatie en energieverlies van woningen Enkele bouwkundige details Ventilatie en energieverlies van woningen Enkele bouwkundige details 85 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Copyright SBR, Rotterdam Vervormingen in gevelconstructies Vermijden van schade Copyright SBR, Rotterdam Copyright SBR, Rotterdam Vervormingen in g'evelconstructies Vermijden van schade 68 Stichting Bouwresearch

Nadere informatie

Het materieel beleid in het aannemingsbedrijf

Het materieel beleid in het aannemingsbedrijf Het materieel beleid in het aannemingsbedrijf Deel 11: Stappenplan voor de beleidsbepaling 148 rapporteur: ing. I. Bontekoe Adv. buro voor materieelefficiency ing. I. Bontekoe Het materieel beleid in het

Nadere informatie

rapporteur: ing. W. Bassie BouwcentrumlTechno Copyright SBR, Rotterdam

rapporteur: ing. W. Bassie BouwcentrumlTechno Copyright SBR, Rotterdam rapporteur: ing. W. Bassie BouwcentrumlTechno Met cement gebonden dekvloeren op een thermisch isolerende laag. Kwaliteit en uitvoering geschikt voor utiliteitsbouw 116 Rotterdam, 1985 r(br Stichting Bouwresearch

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam ", Technologische en structurele ontwikkelingen in de bouw Een toekomststudie Technologische en structurele ontwikkelingen in de bouw Een toekomststudie Uitgevoerd in opdracht van de Stichting Structuuronderzoek

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Zon en ramen Zon en ramen Regels voor de keuze van raamgrootte en zonwering voor gebouwen zonder mechanische koeling 74 I Stichting Bouwresearch / Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied van de bouwvoorbereiding, de bouwtechniek en de bedrijfstechniek in de bouwnijverheid, alsmede de yerbreiding

Nadere informatie

Het beleidsplan in de bouwonderneming

Het beleidsplan in de bouwonderneming 93 Het beleidsplan in de bouwonderneming Methode voor de opzet van een meerjarenplanning instructieboek :1 Het beleidsplan in de bouwonderneming Methode voor de opzet van een meerjarenplanning Instructieboek

Nadere informatie

Handboek voor innovaties in de bouwonderneming. Richtlijnen voor het middelgrote bedrijf. t(br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam

Handboek voor innovaties in de bouwonderneming. Richtlijnen voor het middelgrote bedrijf. t(br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam Handboek voor innovaties in de bouwonderneming Richtlijnen voor het middelgrote bedrijf 122 t(br Stichting Bouwresearch Handboek voor innovaties in de bouwonderneming Richtlijnen voor het middelgrote

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam , '". Energiebesparing -.-.-.-. zonne-energie 96 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V. - Den Haag Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam r I; : ERRATUM Ti;denj een vergadering van de studiecomml:r.rie B la 'Afwerking van muren en plafonds' is vastgesteld dat het toepajsingsgebied en met name de constructieve en decoratieve mogelijkheden

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam '. Binnenriolering Binnenriolering 77 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V. - Den Haag Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam. Een nieuwe woning; gegevens voor bewoners

Copyright SBR, Rotterdam. Een nieuwe woning; gegevens voor bewoners Een nieuwe woning; gegevens voor bewoners Een nieuwe woning; gegevens voor bewoners Handleiding voor het verstrekken van gebruiks- en onderhoudsgegevens aan kopers en huurders van woningen 98 Stichting

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam i rapporteurs: ir. T. H. J. Liem en ir. L. Nederlof Vakgroep Bouwfysica Afd. Civiele Techniek en Bouwkunde Technische Hogeschool Delft Detectie van onvolkomenheden in spouwmuurvullingen 109 Rotterdam,

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam rapporteurs: ing. W. Bassie BouwcentrumfTechno ir. R. P. J. van Hees ing. L. A. J. van der Klugt IBBC-TNO Buitenisolatie-systemen met gepleisterde afwerking Kwaliteit en duurzaamheid 136 Rotterdam, 1986

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam rapporteur: ir. J. F. van Mierlo TNO-IBBC Wonen in de kou? 110 Rotterdam, 1985 r(br Stichting Bouwresearch Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied

Nadere informatie

Bouwrijp maken van terreinen. Copyright SBR, Rotterdam

Bouwrijp maken van terreinen. Copyright SBR, Rotterdam Bouwrijp maken van terreinen Bouwrijp maken van terreinen prof. ir. W. A. Segeren ir. H. Hengeveld 99 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V. - Den Haag

Nadere informatie

I nventarisatie onderzoeksinstellingen in de bouwnijverheid. r(br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam

I nventarisatie onderzoeksinstellingen in de bouwnijverheid. r(br Stichting Bouwresearch. Copyright SBR, Rotterdam I nventarisatie onderzoeksinstellingen in de bouwnijverheid 158 r(br Stichting Bouwresearch rapporteurs: ir. M. G. M. Nelissen mw. J. Haverkamp Twijnstra Gudde NV Inventarisatie onderzoeksinstellingen

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam rapporteurs: ir. Th. J. van den Boom ir. R. P. J. van Hees IBBC-TNO Binnenisolatie 156 Rotterdam, 1987 r:(br Stichting Bouwresearch Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam ----------------------------------------------- Afdichten van voegen in gevels met banden en profielen Droge beglazing Afdichten van voegen in gevels met banden en profielen Droge beglazing 64 Stichting

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied van de bouwvoorbereiding, de bouwtechniek en de bedrijfstechniek in de bouwnijverheid, alsmede de verbreiding

Nadere informatie

Nieuwbouw en onderhoud. hand in hand. Copyright SBR, Rotterdam

Nieuwbouw en onderhoud. hand in hand. Copyright SBR, Rotterdam s tichting ouwr esearch Nieuwbouw en onderhoud hand in hand rapporteur: mr.ing. A. G. J. Mak Advocaten en procureurs stichting:bouwifboesearch Nieuwbouw.en onderhoud h.and in hand Rotterdam, 1990 De stichting

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Copyright SBR, Rotterdam Copyright SBR, Rotterdam Copyright SBR, Rotterdam Handleiding voor de keuze van voegkitten Copyright SBR, Rotterdam -----------------------------. Handleiding voor de keuze van

Nadere informatie

rapporteur: ing. I. Bontekoe Adv. buro voor materieelefficiency ing. I. Bontekoe Copyright SBR, Rotterdam

rapporteur: ing. I. Bontekoe Adv. buro voor materieelefficiency ing. I. Bontekoe Copyright SBR, Rotterdam rapporteur: ing. I. Bontekoe Adv. buro voor materieelefficiency ing. I. Bontekoe Het materieel beleid in het aannemingsbedrijf Deel I: Basisinformatie 148 Rotterdam, 1986 rs.br Stichting Bouwresearch Het

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam. Een nieuw gebouw; gegevens voor gebruikers

Copyright SBR, Rotterdam. Een nieuw gebouw; gegevens voor gebruikers Een nieuw gebouw; gegevens voor gebruikers Een nieuw gebouw; gegevens voor gebruikers Handleiding voor het samenstellen van gegevens over oplevering, gebruik en technisch beheer van gebouwen 76 Stichting

Nadere informatie

I(ostenbewust beheer. s tichting >ouw r esearch. syllabus. Rekenmethodiek voor strategische aanpak naoorlogse woningcomplexen, buurten en wijken

I(ostenbewust beheer. s tichting >ouw r esearch. syllabus. Rekenmethodiek voor strategische aanpak naoorlogse woningcomplexen, buurten en wijken s tichting >ouw r esearch syllabus I(ostenbewust beheer Rekenmethodiek voor strategische aanpak naoorlogse woningcomplexen, buurten en wijken rapporteurs: ing. K. H. Dekker KD/Consultants BV ir. P. Haberer

Nadere informatie

Beperken van wind hinder om gebouwen deell

Beperken van wind hinder om gebouwen deell Beperken van wind hinder om gebouwen deell Beperken van windhinder om gebouwen deell 65 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V. - Den Haag Het doel van

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Buitenisolatiesystemen met gepleisterde afwerking Buitenisolatiesystemen met gepleisterde afwerking 92 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V.-Den Haag

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam rapporteurs: ir. H. Hengeveld ir. W. de Wijs Tauw Infraconsult B.V. Snel bouwrijp maken Een zettingsvrije methode als alternatief voor integraal ophogen 119 Rotterdam, 1985 R(br Stichting Bouwresearch

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam rapporteurs: ir. A. T. de Borst mr. ing. G. J. Krèmers TAUW Infraconsult BV Bodemverontreiniging en bouwen 108 2, herziene druk Rotterdam, 1987 r5flr Stichting Bouwresearch De stichting stelt zich ten

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam ir. H. Hengeveld ing. J. J. Damen Adv.bur. TAUW Intra Consult,; Bouwrijp maken en bouwkosten 157 Rotterdam, 1987 r(br Stichting Bouwresearch De stichting stelt zich ten doel: a. in de bouwnijverheid produktiviteit

Nadere informatie

;-.:. 'orch. s tlchting. ", b ouwr. " v :, ,,: Copyright SBR, Rotterdam

;-.:. 'orch. s tlchting. , b ouwr.  v :, ,,: Copyright SBR, Rotterdam ,. ;-.:... ".. s tlchting ", b ouwr 'orch " v :,.',,:. Rapporteurs: P. van Soomeren H. Stienstra Bureau Criminaliteitspreventie De stichting stelt zich ten doel: a. in de bouwnijverheid produktiviteit

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied van de bouwvoorbereiding, de bouwtechniek en de bedrijfstechniek in de bouwnijverheid, alsmede de verbreiding

Nadere informatie

s tichting ouw esearch Geluidisolatie: ankerloze spouwmuur of enkelvoudige muur Copyright SBR, Rotterdam

s tichting ouw esearch Geluidisolatie: ankerloze spouwmuur of enkelvoudige muur Copyright SBR, Rotterdam s tichting ouw esearch Geluidisolatie: ankerloze spouwmuur of enkelvoudige muur stichtingbouwi-esearch Geluidisolatie: ankerloze spouwmuur of enkelvoudige muur Rotterdam, 1988 De stichting stelt zich

Nadere informatie

Praktij ktoepassi ng bouwbesluit en de bouwaanvraag voor kleinere bouwwerken

Praktij ktoepassi ng bouwbesluit en de bouwaanvraag voor kleinere bouwwerken -..:... tichting ouw esearch Praktij ktoepassi ng bouwbesluit en de bouwaanvraag voor kleinere bouwwerken Deze publikatie is tot stand gekomen in samenwerking met het Nederlands Verbond van Ondernemers

Nadere informatie

Bouwrijp maken met schuimbeton;

Bouwrijp maken met schuimbeton; s tichting b ouwr esearch Bouwrijp maken met schuimbeton; een technisch-economische visie rapporteurs: ir. A. Boogert TAUW Intra Consult BV ir. W. de Wijs TAUW Intra Consult BV IJ Bouwrijp maken met schuimbeton;

Nadere informatie

Bodemsanering; wegwijzer in vergunningenland

Bodemsanering; wegwijzer in vergunningenland s tichting ouwr esearch Bodemsanering; wegwijzer in vergunningenland rapporteurs: mr. ing. G. J. Kremers mr. J. W. Takke TAUW Intra Consult BV stichting rch Bodemsanering; wegwijzer in vergunningenland

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam I Energieverbruik en energiebesparing in kantoorgebouwen Gebouwen met volledige winter- en zomerconditionering 97 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V.

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam rapporteur: ing. F.J. van den Berg Adviesbureau voor Bouwconstructies Inventarisatie funderingsherstel 117 Rotterdam, 1985. r(br Stichting Bouwresearch Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren

Nadere informatie

Automatisering in de bouw

Automatisering in de bouw s tichting ouwr esearch Automatisering in de bouw Gevolgen voor werknemers rapporteur: ir. J. J. Habets EGM Architekten co-rapporteurs: ir. D. Spekkink SAOB drs. J. A. M. Louman AVEO ir. D. B. Joseph lo-design

Nadere informatie

Computertoepassingen in het bouwtechnisch onderwijs

Computertoepassingen in het bouwtechnisch onderwijs s tichting ouw esearch Computertoepassingen in het bouwtechnisch onderwijs a rapporteurs: ing. K. H. Dekker ir. F. Pries KD / Consultants stichtingbouwi""esearch Computertoepassingen in het bouwtechnisch

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van het bouwtechnische en bedrijfstechnische speurwerk in de bouwnijverheid en de verbreiding van de resultaten, zowel ten behoeve

Nadere informatie

Het management voor de spiegel

Het management voor de spiegel s tichting ouw esearch Het management voor de spiegel Een handleiding voor zelfonderzoek rapporteur: ir. J. Benes stichting bouwresearch Het management voor de spiegel Een handleiding voor zelfonderzoek

Nadere informatie

Lijmen in de bouw. deel 5. Copyright SBR, Rotterdam

Lijmen in de bouw. deel 5. Copyright SBR, Rotterdam Lijmen in de bouw deel 5 LJ Auteur ir. Th. J. van den Boom, TNO Bouw, Rijswijk Deze publikatie kwam tot stand in samenwerking met Triam Kennismanagement, bureau voor advies, ontwerp en produktie te Papendrecht.

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam. Maatbeheersing in de bouw

Copyright SBR, Rotterdam. Maatbeheersing in de bouw Maatbeheersing in de bouw Maatbeheersing in de bouw 86 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer;.. Antwerpen Ten Hagen B.V. - Den Haag Het doel van de Stichting is het coördineren,

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Copyright SBR, Rotterdam Colofon Auteur: prof. ir. E. Gerretsen, TNO-TPD Vormgeving: RePro Slotboom, Breda Druk: W.D. Meinema B.V., Delft Copyright SBR, Rotterdam til stichting bouwresearch Geluidwering

Nadere informatie

Richtlijnen voor avegaarpalen

Richtlijnen voor avegaarpalen s tichting ouw esearch Richtlijnen voor avegaarpalen Ontwerp en uitvoering rapporteurs: ir. F. L. Beringen Fugro BV ir. W. J. Heijnen Grondmechanica Delft stichtingbouwiesearch Richtlijnen voor avegaarpàlen

Nadere informatie

De bouwsector en Europa 1992;

De bouwsector en Europa 1992; DE EUROPESE MARKT s tichting b ouwr esearch De bouwsector en Europa 1992; een marktoriëntatie voor België, Frankrijk, Groot-Brittannië en West-Duitsland België I 1 >'t rapporteurs: drs. D. Reitsma, rapporteur

Nadere informatie

De hybride vraag van de opdrachtgever

De hybride vraag van de opdrachtgever De hybride vraag van de opdrachtgever Een onderzoek naar flexibele verdeling van ontwerptaken en -aansprakelijkheid in de relatie opdrachtgever-opdrachtnemer prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis ing. W.A.I.

Nadere informatie

Gebouwbeheerinformotie Utiliteitsbouw

Gebouwbeheerinformotie Utiliteitsbouw b ouwr esearch Gebouwbeheerinformotie Utiliteitsbouw Informatie Systeem Handleiding voor de overdracht van elektronische dokumenten aan de opdrachtgever Ter visie exemplaar IN FOR'ÎVlATIE ( utiliteitsbouw.:>

Nadere informatie

Kwaliteitsbeheersing in werkvoorbereiding en uitvoering

Kwaliteitsbeheersing in werkvoorbereiding en uitvoering s tichting b ouwr esearch Kwaliteitsbeheersing in werkvoorbereiding en uitvoering Praktische tips voor het kwaliteitsbeleid in het uitvoerend bouwbedrijf rapporteur: ing. L. Brokelman SAOB stichtingbouwjl"'esearch

Nadere informatie

stichting bouwresearch Onderhoud van bitumineuze dakbedekkingssystemen Copyright SBR, Rotterdam

stichting bouwresearch Onderhoud van bitumineuze dakbedekkingssystemen Copyright SBR, Rotterdam stichting bouwresearch Onderhoud van bitumineuze dakbedekkingssystemen ", " Rapporteurs: A. van den Hout ing. J.M. Bruins BDA Buro Dakadvies b.v. stichting bouwresearch Onderhoud van bitumineuze dakbedekkingssystemen

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied van de bouwvoorbereiding, de bouwtechniek en de in de bouwnijverheid, alsmede de verbreiding van de resultaten

Nadere informatie

rapporteur: ir. R. P. J. van Hees IBBC-TNO Copyright SBR, Rotterdam

rapporteur: ir. R. P. J. van Hees IBBC-TNO Copyright SBR, Rotterdam rapporteur: ir. R. P. J. van Hees IBBC-TNO Vochtproblemen in bestaande woningen 151 Rotterdam, 1986 r(br Stichting Bouwresearch Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van

Nadere informatie

B-toets Vragenlijst Bejegening Versie voor jongeren

B-toets Vragenlijst Bejegening Versie voor jongeren B-toets Vragenlijst Bejegening Versie voor jongeren J.W. Veerman N. van Erve M. Poiesz Praktikon BV Postbus 6906 6503 GK Nijmegen tel. 024-3615480 www.praktikon.nl praktikon@acsw.ru.nl 2010 Praktikon

Nadere informatie

.,. Lijmen in de bo. Copyright SBR, Rotterdam

.,. Lijmen in de bo. Copyright SBR, Rotterdam .,. Lijmen in de bo s tichting ouw esearch Auteurs ir. Th. J. van den Boom, TNO Bouw, Rijswijk; ing. D. van Deventer, TNO Kunststoffen en Rubber Instituut, Delft; drs. J.c. van Broekhuizen, Chemiewinkel,

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied van de bouwvoorbereiding, de bouwtechniek en de bedrijfstechniek in de bouwnijverheid, alsmede de verbreiding

Nadere informatie

Richtlijnen voor funderingen op staal

Richtlijnen voor funderingen op staal s tichting b ouwr esearch Richtlijnen voor funderingen op staal Ontwerp en uitvoering ,I rapporteurs: ir. W. J. Heijnen Grondmechanica Delft ir. H. M. A. Pachen stichting Richtlijnen voor funderingen.

Nadere informatie

Het prestatieconcept;

Het prestatieconcept; s tichting b ouwr esearch Het prestatieconcept; begrip, inhoud en betekenis voor het bouwproces deel 1 CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Boonekamp, HAL. Het prestatieconcept / [rapporteurs

Nadere informatie

s tichting ouw esearch Bouwafval Instructieboek voor het bepalen van de Afval-Index Copyright SBR, Rotterdam

s tichting ouw esearch Bouwafval Instructieboek voor het bepalen van de Afval-Index Copyright SBR, Rotterdam s tichting ouw esearch Bouwafval Instructieboek voor het bepalen van de Afval-Index .. rapporteur: ir. D. Spekkink Stichting Arbeidstechnisch Onderzoek Bouwnijverheid stichting bouwi""esearch Bouwafval

Nadere informatie

Aanbesteden op basis van het prestatiebeginsel

Aanbesteden op basis van het prestatiebeginsel stichting bouwresearch Aanbesteden op basis van het prestatiebeginsel Evaluatie van een experimentele toepassing Colofon Auteur: Ir. H.A.L. Boonekamp, PRe Bouwcentrum, Bodegraven Projectmanager: Ir. G.J.M.

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam. Bouwen in houtskeletbouw

Copyright SBR, Rotterdam. Bouwen in houtskeletbouw Bouwen in houtskeletbouw T' Bouwen in houtskeletbouw Deze uitgave is mede tot stand gekomen met steun van: waarin opgenomen: - Houtvoorlichtingsinstituut (HVI) - Centrum voor Houtresearch (CHR) Stichting

Nadere informatie

N iet-constructieve voegen in gevels

N iet-constructieve voegen in gevels s tichting ouw esearch N iet-constructieve voegen in gevels Richtlijnen voor ontwerp en specificatie rapporteur: ir. H. van Hulst c.l stichting houwi-esearch N iet-constructieve voegen in gevels Richtlijnen

Nadere informatie

Colofon. Titel: Xact groen Wiskunde deel 2 ISBN: 978 90 3720 834 4 NUR: 124 Trefwoord: Wiskunde groen

Colofon. Titel: Xact groen Wiskunde deel 2 ISBN: 978 90 3720 834 4 NUR: 124 Trefwoord: Wiskunde groen Colofon 1 Colofon Titel: Xact groen Wiskunde deel 2 ISBN: 978 90 3720 834 4 NUR: 124 Trefwoord: Wiskunde groen Uitgeverij: Edu Actief b.v. Meppel Auteurs: E. Benthem, J. Broekhuizen, H. La Poutré, J. Bruinsma,

Nadere informatie

Gevelbekledingssystemen met een afwerking van plaa ateriaal

Gevelbekledingssystemen met een afwerking van plaa ateriaal s tichting ouw esearch Gevelbekledingssystemen met een afwerking van plaa ateriaal rapporteur: ing. W. Bassie BC Technologie stichting :botjwif$pesearch. -. Gevelbekledingssystemen.. met een afwerking,van..

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied van de bouwvoorbereiding, de bouwtechniek en de bedrijfstechniek in de bouwnijverheid, alsmede de verbreiding

Nadere informatie

Lijmen in de bouw. Wandbekle. s tichting b ouw r esearch. deel 4. Copyright SBR, Rotterdam

Lijmen in de bouw. Wandbekle. s tichting b ouw r esearch. deel 4. Copyright SBR, Rotterdam Lijmen in de bouw Wandbekle en s tichting b ouw r esearch deel 4 CJP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Boom, Th.J. van den Lijmen in de bouw / [auteur: Th.J. van den Boom].- Rotterdam: Stichting

Nadere informatie

Coördinatie geregeld?

Coördinatie geregeld? s tichting ouw esearch Coördinatie geregeld? Juridische aspecten van coördinatie in de bouw Rapporteurs: mr. D.E. van Werven, mr. L.C. Makkinga, Instituut voor Bouwrecht. tichting ouw esearch Coördinatie

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Colofon Rapporteur: Ing. ra. Knegt MSc, Aboma+Keboma, Ede Vormgeving: RePro Slotboom, Breda Druk: W.D. Meinema B.V., Delft stichting bouwresearch Een ernstig ongeval op de bouw Handleiding voor aannemers

Nadere informatie

Ambitie.info. BPV Werken in de detailhandel, goederen komen binnen

Ambitie.info. BPV Werken in de detailhandel, goederen komen binnen Ambitie.info BPV Werken in de detailhandel, goederen komen binnen Colofon Uitgeverij: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Auteur: M. Steenbergen Redactie: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie:

Nadere informatie

BOUWAFVAL WAT DOE JE ERAAN? Handleiding en checklists. voor ontwerp en uitvoering. stichting bouwresearch 230' Copyright SBR, Rotterdam

BOUWAFVAL WAT DOE JE ERAAN? Handleiding en checklists. voor ontwerp en uitvoering. stichting bouwresearch 230' Copyright SBR, Rotterdam BOUWAFVAL WAT DOE JE ERAAN? Handleiding en checklists voor ontwerp en uitvoering stichting bouwresearch 230' BOUWAFVAL WAT DOE JE ERAAN? Handleiding en checklists voor ontwerp en uitvoering irow Oicke

Nadere informatie

Dag...onderwijs. Een onderzoek naar uitstroombeslissingen van meao-leerlingen. Ineke Lokman

Dag...onderwijs. Een onderzoek naar uitstroombeslissingen van meao-leerlingen. Ineke Lokman Dag...onderwijs Een onderzoek naar uitstroombeslissingen van meao-leerlingen Ineke Lokman Dag...onderwijs Een onderzoek naar uitstroombeslissingen van meao-leerlingen CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK,

Nadere informatie

lespakket bouwrneten Copyright SBR, Rotterdam

lespakket bouwrneten Copyright SBR, Rotterdam s tichting b ouwr esearch lespakket bouwrneten 159 Rapporteur: ing. N. Zondag Ing.- en Juridisch Adv. Bur. Zondag lespakket bouwrneten. Rotterdam, 1993 5e druk 159 De stichting stelt zich ten doel: a.

Nadere informatie

Wijzigingen Unit4 Audition 15.1

Wijzigingen Unit4 Audition 15.1 Wijzigingen Unit4 Audition 15.1 Unit4 N.V. Telefoon +31 88 247 17 77 Papendorpseweg 100 Supportlijn +31 88 247 24 72 Postbus 500 Self Service https://my.unit4.com 3502 JA Utrecht Internet www.unit4.nl

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam. d.ntiui" - search

Copyright SBR, Rotterdam. d.ntiui - search d.ntiui" - search Auteur ir. Th. J. van den Boom, TNO Bouw, Rijswijk. Vormgeving en inhoudelijke bewerking: Triam bv, Produktieen adviesbureau voor opleidingen en documentatie te Papendrecht. Rotterdam

Nadere informatie

iliging van gebouwen 3 deel winkels

iliging van gebouwen 3 deel winkels s tichting b ouwr esearch iliging van gebouwen 3 deel winkels In de reeks Beveiliging van gebouwen zijn reeds verschenen: Deel 1: Eengezinswoningen, SBR-publikatie 304 Deel 2: Meergezinswoningen, SBR-publikatie

Nadere informatie

Een eigen bedrijf beginnen

Een eigen bedrijf beginnen 9 Een eigen bedrijf beginnen Naam:... Klas:... Colofon Uitgeverij: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Auteur: Arie Reijn Redactie: Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Inhoudelijke redactie: Arie Reijn, Ingrid

Nadere informatie

Seksuele vorming Ik Sova. Ik.indd 1 29/09/14 07:58

Seksuele vorming Ik Sova. Ik.indd 1 29/09/14 07:58 Seksuele vorming Colofon Auteur: Mandy Rooker, werkzaam bij On(der)wijs Goed! Eindredactie: Daphne Ariaens Redactie: Edu Actief b.v. Vormgeving: Crius group Illustraties: Edu Actief b.v. Titel: Seksuele

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Copyright SBR, Rotterdam Colofon Rapporteur: ir. D. Spekkink, EGM onderzoek bv, Dordrecht Vormgeving: RePro Slotboom, Breda Druk: W.D. Meinema B.V., Delft Copyright SBR, Rotterdam lil stichting bouwresearch

Nadere informatie

Opdrachtgevers in beeld

Opdrachtgevers in beeld -- tichting ouwr esearch Opdrachtgevers in beeld Van der \ eur: Waddinx.;tallateur: dktriciën: F COMPLEX 27 f\j[ MING JT N VALK lec\\n1sct\ AOVIESBUREAU A SU.RnA -- 307 ' Auteurs: ir. W.L.C. DulIaart,

Nadere informatie

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen Publicatiedatum : 1 augustus 2014 Ingangsdatum : 1 augustus 2014 VOORWOORD Pagina 2/5 De Vereniging van Inspectie-instellingen

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam. stichting bouwresearch

Copyright SBR, Rotterdam. stichting bouwresearch Copyright SBR, Rotterdam stichting bouwresearch Colofon Rapporteurs: ing. A.A.J. Damen en ir. H.C.M. van Egmond, Damen Consultants B.V. te Rotterdam Vormgeving: RePro Slotboom, Breda Druk: W.D. MeiTIema

Nadere informatie

Juridische aspecten van ketensamenwerking. Naar een multidisciplinaire benadering

Juridische aspecten van ketensamenwerking. Naar een multidisciplinaire benadering Juridische aspecten van ketensamenwerking. Naar een multidisciplinaire benadering Preadviezen voor de Vereniging voor Bouwrecht Nr. 41 Juridische aspecten van ketensamenwerking Naar een multidisciplinaire

Nadere informatie

Handleiding Eetmeter. Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding Eetmeter. februari 2007

Handleiding Eetmeter. Aan de slag. in beroep en bedrijf. Handleiding Eetmeter. februari 2007 Aan de slag in beroep en bedrijf februari 2007 Branche Uitgevers 1 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand dan wel

Nadere informatie

PrOmotie. Seksuele vorming. Werkboek 2 Veilig vrijen

PrOmotie. Seksuele vorming. Werkboek 2 Veilig vrijen PrOmotie Seksuele vorming Werkboek 2 Veilig vrijen Colofon Auteur: Onder redactie van: Tekstredactie: Vormgeving: Illustraties: Drukwerk: Aveline Dijkman (DAT) Aveline Dijkman (DAT), Edu Actief Edu Actief

Nadere informatie

UAV 2012 Toegelicht. Handleiding voor de praktijk. prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis. Eerste druk

UAV 2012 Toegelicht. Handleiding voor de praktijk. prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis. Eerste druk UAV 2012 Toegelicht Handleiding voor de praktijk prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis Eerste druk s-gravenhage - 2013 1 e druk ISBN 978-90-78066-67-5 NUR 822 2013, Stichting Instituut voor Bouwrecht, s-gravenhage

Nadere informatie

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen

INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen INSPECTIE BOUWKUNDIGE BRAND- VEILIGHEID Specifieke normen en verwijzingen Publicatiedatum : 15 februari 2019 Ingangsdatum : 15 februari 2019 VOORWOORD Pagina 2/5 De Vereniging van Inspectie-instellingen

Nadere informatie

REKENEN Getallen en bewerkingen. voor 1F Deel 2 van 2

REKENEN Getallen en bewerkingen. voor 1F Deel 2 van 2 REKENEN Getallen en bewerkingen voor 1F Deel 2 van 2 Colofon Auteur: Lisanne Martens Eindredactie: Jiska van Hall Redactie: Edu Actief b.v. Vormgeving: DTP-Studio Joke Wensing Illustraties: Edu Actief

Nadere informatie

Copyright SBR, Rotterdam

Copyright SBR, Rotterdam Het uitgevoerde onderzoek werd verricht in opdracht van: Vereniging van Betonmortelfabrikanten in Nederland rapporteurs: ing. G.M. de Dreu N. Boterbloem Stichting IKOB Instituut voor Keuring en Onderzoek

Nadere informatie

Kader voor Kwaliteit

Kader voor Kwaliteit Kader voor Kwaliteit Opzet voor een algemeen geldige beschrijving van het bouwproces in de vorm van beslisdocumenten per bouwprocesfase ...,. De herziening van dit eerder door SBR uitgegeven 'Kader voor

Nadere informatie

Leidraad inbrengwaarde

Leidraad inbrengwaarde Leidraad inbrengwaarde Leidraad inbrengwaarde drs. ing. F.H. de Bruijne RT ir. ing. T.A. te Winkel RT ISBN: 978-90-78066-47-7 NUR 820-823 2010, Instituut voor Bouwrecht Alle rechten voorbehouden. Niets

Nadere informatie

stichting bouwresearch Copyright SBR, Rotterdam

stichting bouwresearch Copyright SBR, Rotterdam stichting bouwresearch Auteurs: drs. A.J. Vervoorn, Technische Universiteit Eindhoven ir. A.W. Wichers Hoeth, DHV AIB BV, Amersfoort ir. J.F. van Dortmont, DHV AIB BV, Amersfoort Vormgeving: Meinema, Delft

Nadere informatie

PRODUCTSPECIFICATIE PHALAENOPSIS IN POT

PRODUCTSPECIFICATIE PHALAENOPSIS IN POT PRODUCTSPECIFICATIE PHALAENOPSIS IN POT mei 2015 Aanvullend op de Algemene Specificaties Kamerplanten gelden voor Phalaenopsis in pot de eisen genoemd in deze productspecificatie. De Productspecificatie

Nadere informatie

Het kan -best anders in de bouw

Het kan -best anders in de bouw s tichting b ouwr esearch Het kan -best anders in de bouw rapporteurs: prof. dr. F. Haselhoff organisatie-adviseur E. Rijlaarsdam Struktongroep NV , Het kan best anders in de bouw Rotterdam, 1988 De stichting

Nadere informatie

Schachten als kern voor hoge gebouwen?

Schachten als kern voor hoge gebouwen? Schachten als kern voor hoge gebouwen? Vuistregels voor de onderlinge afstemming van bouwtechniek en installatietechniek in de fase van het voorlopig ontwerp van kantoorachtige gebouwen 120 r(br Stichting

Nadere informatie