Verkeersmanagement in Vlaanderen: algemeen kader en opportuniteiten Sven Maerivoet 21 S. Maerivoet Maart 2012 Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 1
Overzicht De groei van een netwerk van autosnelwegen. Wat staat ons te wachten bij ongewijzigd beleid? : Verkeersmanagement to the rescue! Wat verstaan we onder verkeersmanagement? Pleidooi voor vrijmaking en gebruik van verkeersgegevens... S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 2
De groei van een netwerk van autosnelwegen 1950 (28 km autosnelweg) Bronnen: Van De Wall (2007) FOD Economie (2008) S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 3
De groei van een netwerk van autosnelwegen. 1960 (180 km autosnelweg) Bronnen: Van De Wall (2007) FOD Economie (2008) S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 4
De groei van een netwerk van autosnelwegen.. 1970 (488 km autosnelweg) Bronnen: Van De Wall (2007) FOD Economie (2008) S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 5
De groei van een netwerk van autosnelwegen 1980 (1251 km autosnelweg) Bronnen: Van De Wall (2007) FOD Economie (2008) S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 6
De groei van een netwerk van autosnelwegen. 1990 (1680 km autosnelweg) Bronnen: Van De Wall (2007) FOD Economie (2008) S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 7
De groei van een netwerk van autosnelwegen.. 1995 (1666 km autosnelweg) Bronnen: Van De Wall (2007) FOD Economie (2008) S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 8
De groei naar volwassenheid 350% 300% 250% 200% 150% (AANBOD) 100% 1980 1985 1990 1996 2000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Lengte wegennet (tgo. 1980) Bron:FOD Economie (2008) S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 9
Maar niet alles blijft constant! 350% 300% (VRAAG) 250% (BENUTTING) 200% 150% (AANBOD) 100% 1980 1985 1990 1996 2000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Lengte wegennet (tgo. 1980) Afgelegde afstanden (tgo. 1980) Benutting (tgo. 1980) Bron:FOD Economie (2008) S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 10
Wat staat ons te wachten bij een ongewijzigd beleid? Tijdens een ochtendspits op Vlaamse autosnelwegen: Staat er ~ 139 km file. Verliezen we ~ 18.700 uren. Dit kost ~ 260.000 euro. Op het onderliggend wegennet: tot 4x erger! Bronnen: TML (2008, 2011) S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 11
Verkeersmanagement to the rescue! Wat willen we bereiken? De bereikbaarheid verbeteren. Vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen. In ruimte en tijd (bv. knelpunten tijdens spitsperiodes). De reistijdverliezen beperken. Hoe bereiken we dit? Via een heel palet aan maatregelen. Maar: dit is geen opzichzelfstaande oplossing! Beleid omtrent ruimtelijke ordening. We leggen hier de nadruk op wegverkeer voor personen, maar vergeet niet het goederenvervoer, spoor, binnenwateren en lucht. S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 12
Wat verstaan we onder verkeersmanagement? Reizigers die hun vertrektijdstip aanpassen (vroeger vertrekken, later toekomen, de reis niet maken, ). Flexibele uren, thuiswerk: kan niet altijd, JIT, ploegen,... Rekeningrijden (slimme kilometerheffingen, tolcordons, ). Beheren van parkings, dynamisch autodelen als car pooling, Spitsstroken, openbaar vervoer gebruikt speciale rijstroken. Detectie van mist, sneeuw, zware regenval, S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 13
Wat verstaan we onder verkeersmanagement? Advanced Traffic Management Systems (ATMS): Intelligente Transport Systemen (ITS). Automatische incident detectie. Intelligente verkeerslichten. Dynamische route informatie panelen (DRIPs). Dynamische snelheidslimieten. Toeritdosering. Advanced Traffic Information Systems (ATIS): Radioberichtgeving, navigatietoestellen, S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 14
Rekeningrijden: ervoor gaan! Proeftuin (Leuven): Gebruikers pasten hun gedrag aan. Minder congestie, verhoogde leefbaarheid. Stuurde beleid en vice versa. S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 15
Een gericht parkeerbeleid en parkeerinformatie Een goed parkeer/-prijsbeleid creëert kansen voor meer doorstroming in steden. Wenslijstje: Statische dynamische parkeerinformatie. Integratie met on-board PND. Reservaties van parkeerplaatsen in garages. We kunnen nog verder gaan, bv. voorspelling van de parkeerplaatsen langs de straatkant. S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 16
0 Integratie met het openbaar vervoer Oa.: nadenken of vrije busbanen wel gepast zijn. Decreet basismobiliteit ja, maar hoe passend? 200,000 180,000 160,000 140,000 120,000 100,000 80,000 60,000 40,000 20,000 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 Working days Saturdays Sundays Multi-modaliteit? Co-modaliteit! S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 17
Actiever reageren op filevorming De beschikbaarheid van meer gedetailleerde informatie geeft ons belangrijke informatie: verplaatsingsgedrag, knelpunten, vervoerswijzes, S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 18
Efficiënter en sneller incidentmanagement Niet enkel naar de autosnelwegen kijken. Procesoptimalisatie (detectie, begeleiding, hulpverlening). S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 19
Intelligente afstemming van verkeerslichten Doel: kruispunten op elkaar afstellen, verkeer op de hoofdas vlotter laten stromen, minder uitstoot van schadelijke gassen in canyons (bv. Wetstraat). Leuke dingen voor hoog rendement: Groene golven voor doorstroming op prioritaire routes. Aanduidingen van resterende rood-/groentijden. Nederland: GGT België: 3 personen. S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 20
Dynamische snelheidsbeperkingen op DRIPs 90 70 50 70 100 stroomopwaarts bewegende schokgolf S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 21
Dynamische snelheidsbeperkingen op DRIPs Nu vaak standaardalgoritme in regellogica. Gevaarlijke situaties aan bv. Craeybeckxtunnel (E19): 3u s nachts 50 km/u. Soms idem aan Kennedytunnel. Het kan echt beter! Cfr. KUL studie: +8 tot 15% S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 22
Witte verf! Sommige dingen zijn onvoorstelbaar R1 richting E19 (CW): 20 km file/dag. Ongevallen. 40% 60% (Bron: KUL et al., 2009) S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 23
Coördinatie en begeleiding van wegenwerken Treffen van Minder Hinder maatregelen. Betere coördinatie en conforme signalisatie. Ook hier is er mogelijkheid tot serieuze intelligentie! S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 24
Historische patronen zijn essentieel om te weten ochtendfile avondfile Ochtend: Zware files rond Vilvoorde en Strombeek-Bever. Trager verkeer rond aansluiting met E19 en E40. Avond: Zware files aan het Vierarmenkruispunt, Tervuren en Wezembeek-Oppem. S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 25
Gebruik van de nieuwe generatie van mobiele data Opkomst van klassieke floating-car data (FCD). GSM is redelijk out, GPS is meer dan in! Vaak nog problemen met schatting van verkeersvolumes. Fusie met beschikbare metingen van bv. Verkeerscentrum. Verder kijken dan louter (X-)FCD: Bv. mobiliteitspatronen afleiden uit bluetooth-scanners, smartphones, ) OLYMPUS proeftuin elektrische voertuigen. S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 26
De opportuniteiten liggen voor het rapen! Personenmobiliteit in Vlaanderen (Metaforum Leuven, 2011). 10 verbeteropties op weg naar een performant en duurzaam transportsysteem voor België (K.U. Leuven, Be-Mobile, Touring, Febiac, 2009). Uitbouw van Dynamisch Verkeersmanagement op het Vlaamse autowegennet, Visie en realisatievoorstel (Ministerie MOW, Verkeerscentrum, 2009). S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 27
Pleidooi voor vrijmaking en gebruik van verkeersgegevens Samenwerking tussen de overheid en de privésector intensifiëren. De ITS RE-USE directive stelt: minimum beschikbaar maken van bepaalde informatie uit de publieke sector. Vb.: openbaar maken van verkeersgegevens van het Verkeerscentrum Vlaanderen (+ modeltransparantie). Het is een misvatting te stellen dat ruwe data per se verkocht moet worden: Beter is om de data vrij te maken. De privésector kan deze data verrijken en zo meer waarde geven (bv. data warehouse data clearing house). Men kan op basis van deze data diensten betaald aanbieden. Netto win-win effect: maatschappij en privé vaart er bij. S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 28
Er is een gans scala aan mogelijkheden om aan intelligent dynamisch verkeersmanagement te doen. Wat als oplossing niet vanuit de overheid komt, zie je vaak via de privésector opduiken. Laat de overheid en het bedrijfsleven de handen in elkaar slaan. Er zijn meer dan voldoende beste praktijken en succesvolle gevallenstudies beschikbaar. Overheid mag best wat meer investeren in de opzet en uitbating van proeftuinen (bv. via IWT/IBBT). S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 29
De technische kant van verkeersmanagement alleen volstaat niet. Beleidsmatig de juiste keuzes maken: Beleid omtrent ruimtelijke ordening afstemmen (concentreren versus spreiden). Een samenhangend regionaal robuust, hiërarchisch en multimodaal wegennet voor de structuur van Vlaanderen. Subsidiëring openbaar vervoer in vraag stellen. Laat massa-investeringen in de aankoop van elektrische voertuigen achterwege. S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 30
Meer informatie? Transport & Mobility Leuven: Sven Maerivoet +32 (16) 31.77.33 sven@tmleuven.be http://www.tmleuven.be/ S. Maerivoet Verkeersmanagement: algemeen kader en opportuniteiten 31