Eindrapportage Noordoost Brabant Werkt!

Juni 2016 Eindrapportage Noordoost Brabant Werkt! 2013-2015 Emine Yildirim Veronique Scharenborg Karin van Meer

Inhoudsopgave Samenvatting 2 1. Inleiding 3 2. Arbeidsmarktanalyse 4 2.1 Vraagzijde 4 2.2 Aanbodzijde 7 2.3 Conclusie arbeidsmarktanalyse 10 3. Aanpak en doelstellingen 11 3.1 Doel en overtuiging 11 3.2 De aanpak 11 4. Uitkomsten evaluatie 14 4.1 Opgaven en activiteiten 14 4.2 Organisatie en sturing 14 4.3 Financiën 15 4.4 Communicatie 16 4.5 Conclusie evaluatie 17 5. Resultaten 18 5.1 Brabants arbeidsmarktakkoord 18 5.2 Crisisaanpak 20 5.3 ESF 23 5.4 Overige regelingen 23 6. Conclusie 24 Bijlage 1. Samenstelling stuurgroep Noordoost Brabant Werkt! Bijlage 2. Projectenkaart Bijlage 3. Deelnemers per gemeente Bijlage 4. Resultaten deelnemers 1

Samenvatting Eind 2012 startten we als werkgevers, onderwijsinstellingen en overheden in de arbeidsmarktregio Noordoost Brabant met een brede arbeidsmarktagenda met een stevige ambitie: De juiste persoon op de juiste plek met gebruik van alle talenten. En met een eigen aanpak: Werkgevers pakten in onze arbeidsmarkt écht de lead; de werkgeversbetrokkenheid is groot; We voeren bewust een brede arbeidsmarktagenda; dit leidde weliswaar tot versnippering, maar ook tot een breed netwerk, groot draagvlak en stevige regionale samenwerking; We benutten veel kansen voor extra financieringsstromen - ruim 7,7 miljoen -, energie bij partners in de regio en samenwerking buiten de arbeidsmarktregio; Het aanjaagteam paste financial engineering toe. 9 binnenkomende subsidiestromen van Provincie, Rijk en Europa en 42 uitgaande subsidiebeschikkingen en 25 opdrachten aan regionale partners. Resultaat eind 2015 van drie jaar breed arbeidsmarktbeleid is: Een investering in de arbeidsmarktregio Noordoost Brabant van 17 miljoen euro; Hierdoor veel extra resultaten voor onze inwoners en werkgevers; circa 1.500 werkgevers investeerden in de scholing, mobiliteit of inzetbaarheid van (nieuwe) medewerkers; ruim 7.000 werkzoekende inwoners versterkten hun positie op de arbeidsmarkt door deelname aan één van de projecten; Een sterke arbeidsmarktinfrastructuur met goed samenwerkingsklimaat; als werkgevers, onderwijsinstellingen en overheden beseffen we dat we arbeidsmarktvraagstukken niet meer alleen kunnen oplossen; Partners in de arbeidsmarktregio zijn overtuigd van de positieve effecten van regionaal arbeidsmarktbeleid; Er is een sense of urgency dat een partij het niet meer alleen kan, overheden gaan in de volgende periode structureel investeren in de regionale arbeidsmarkt. We gaan door na 2015. De ervaringen uit 2013-2015 die we meenemen voor de periode 2016-2020: meer focus, een intersectorale aanpak, meer eigenaarschap bij partners en een onderwijsagenda, die meer verbonden is met de economische agenda. Het Strategisch Beraad AgriFood Capital Werkt! heeft op 30 mei 2016 ingestemd met deze rapportage. 2

1. Inleiding Eind 2012 is de samenwerking Noordoost Brabant Werkt! van start gegaan in de arbeidsmarktregio Noordoost Brabant. Het uitvoeringsprogramma 2013-2015 1 + 1 = 3 werd vastgesteld in de stuurgroep Noordoost Brabant Werkt! en in de colleges van B & W van de gemeenten in de regio. En vervolgens uitgevoerd, mede dankzij een provinciale subsidie van 1,5 miljoen euro en de inzet van regionale partners. Het doel was: de juiste persoon op de juiste plek met gebruik van alle talenten met de mindset samen werken en gewoon doen. Samen werken aan oplossingen voor de huidige (crisis) en toekomstbestendige (krapte) problemen op de arbeidsmarkt in Noordoost Brabant. Met werkgevers in the lead richtten we ons op die arbeidsmarktvraagstukken die werkgevers, werknemers, overheden en onderwijsinstellingen niet alleen kunnen oplossen. Het uitvoeringsprogramma is op basis van nieuwe ontwikkelingen en opdrachten jaarlijks aangescherpt. In deze eindrapportage beschrijven we de projecten en activiteiten die in de periode 2013 tot en met 2015 zijn uitgevoerd en de resultaten die we hebben bereikt. De afgelopen periode is er een inhoudelijke evaluatie uitgevoerd, zijn de eindrapportages van de verschillende opgaven, activiteiten en projecten van Noordoost Brabant Werkt! opgeleverd en hebben de eindgesprekken plaatsgevonden. Op basis van deze input zijn we gekomen tot deze deze eindrapportage. Eind 2015 leverden we het evaluatierapport op aan de stuurgroep Noordoost Brabant Werkt! en deden we een voorstel voor de doorontwikkeling van het programma. We hebben veel mooie resultaten behaald en veel van en met elkaar geleerd. Op basis van de kennis en ervaring die we de afgelopen jaren met elkaar hebben opgedaan, zijn we gekomen tot het nieuwe arbeidsmarktprogramma Agrifood Capital Werkt! 2016-2020 met een scherpere inhoudelijke focus en een verbeterd governancemodel. We starten in deze rapportage met de analyse van de arbeidsmarkt aan het begin en eind van de programmaperiode. Welke veranderingen, ontwikkelingen en trends zien we? Vervolgens beschrijven we op hoofdlijnen de doelstellingen, opgaven en activiteiten van het uitvoeringsprogramma. In hoofdstuk 4 gaan we in op de uitkomsten van de eindevaluatie. Dit hoofdstuk bevat ook de financiële paragraaf. Vervolgens zetten we in hoofdstuk 5 de concrete resultaten die we de afgelopen jaren boekten op een rij. Tot slot sluiten we af met de conclusie. 3

2. Arbeidsmarktanalyse 2.1 Vraagzijde Banen per sector en groei Noordoost Brabant 2012 versus 2015 In de meeste sectoren in Noordoost Brabant groeit het aantal banen van werknemers. Binnen de marktsector zijn landbouw, industrie en financiële diensten de uitzonderingen die nog een afname laten zien. De groei in de zakelijke diensten bestaat voor een groot deel uit uitzendbanen die tot deze sector worden gerekend. Het feitelijke werk van de uitzendkrachten vindt plaats in andere sectoren. Binnen de collectieve sector is de ontwikkeling in Noordoost Brabant op alle onderdelen ongunstiger dan landelijk. Ook in het openbaar bestuur krimpt het aantal banen. Verder is er een grote krimp te zien in de sector zorg & welzijn, veroorzaakt door de grote bezuinigen op deze sector. 2012 2015 4

De afbeeldingen geven een beeld van de omvang en ontwikkeling van het aantal banen van werknemers in Noordoost Brabant. De afbeelding geeft drie dingen weer: De omvang van een sector. Hoe groter de bol, hoe groter het aantal banen en het aandeel in de regionale werkgelegenheid; De verwachte groei of krimp van een sector. Boven de horizontale as groeit het aantal banen en onder de as is sprake van krimp; Het relatieve belang van een sector: in welke mate verschilt het aandeel van een sector in de regio van het landelijke aandeel van die sector. Links van de verticale as is het regionale aandeel kleiner, rechts van de as is het regionale aandeel groter. Bron: UWV en Regio in Beeld Spanningsindicator Arbeidsmarkt 2013-2015 In alle sectoren neemt de spanning op de arbeidsmarkt toe over de periode 2013-2015. In de ICT sector is de spanning het grootst. Voor elke werkzoekende in de ICT zijn er gemiddeld 2,68 vacatures beschikbaar. Bij de werkzoekende ICT-ers lijkt er vooral sprake van structurele werkloosheid(kwalitatief). Vraag en aanbod sluiten slecht op elkaar aan. Opvallend is dat in sectoren waarvan de arbeidsmarkt krimpt, de spanningsindicator stijgt. Met name in de sector zorg & welzijn is dit opvallend. De oorzaken kunnen te maken hebben met een verminderd aanbod van werkzoekenden, gezien de matige toekomstperspectieven. Anderzijds is er relatief veel vraag naar hoger opgeleid personeel (HBO) en nauwelijks vraag naar lager opgeleid personeel. Regio Noordoost Brabant: Soort beroep Q1-2013 Q4-2015 Agrarisch 0,18 0,38 Bedrijfseconomisch en administratief 0,36 0,66 Commercieel 0,59 1,04 Creatief en taalkundig 0,17 0,34 Dienstverlenend 0,36 0,99 ICT 1,95 2,68 Management 0,44 0,69 Openbaar bestuur, veiligheid en juridisch 0,67 1,73 Pedagogisch 0,29 0,32 Technisch 0,21 0,38 Transport en logistiek 0,27 0,42 Zorg en welzijn 0,51 0,95 Bron: www.arbeidsmarktcijfers.nl 5

Ontwikkeling vacatures per kwartaal regio Noordoost Brabant Na een dieptepunt eind 2013 laten de vacatures een mooie stijgende lijn zien. Vanaf het dieptepunt zijn de vacatures gemiddeld met 3.000 per maand gestegen en liggen boven het niveau van 2011. De stijging wordt met name gevoed door de economische groei. Absoluut gezien is de stijging van het aantal vacatures in de sector zakelijke diensten het grootst. De grootste relatieve stijging ligt in de horeca, maar daarbij moet opgemerkt worden dat de horeca een kleine sector is en een deel van de stijging voortkomt uit part-time of oproep banen (flexwerk). 6

Ontstane vacatures naar beroepsniveau 2011-2015 regio Noordoost Brabant Onderstaande grafiek geeft een duidelijke verschuiving weer van de werkgelegenheid. Ondanks de groei van het aantal vacatures, de toenemende spanning op de arbeidsmarkt zit de groei vooral in de hoger opgeleiden. De huidige trend is een afnemend aanbod van werk voor laag opgeleiden. De grote groei van de ICT-sector en de krimp van zorg & welzijn dragen hiertoe mede bij. 2.2 Aanbodzijde Ontwikkeling bevolking per leeftijdsgroep Noordoost Brabant Noordoost Brabant loopt mee in de landelijke trend van vergrijzing. Het aantal 65+ neemt toe, het middengebied (20-65) stabiliseert en het aantal jongeren neemt af. Een stijging van het aantal 65+ ers veroorzaakt automatisch een daling van de beroepsbevolking. Een dalende beroepsbevolking leidt op den duur naar een krapte op de arbeidsmarkt en een kwalitatieve structurele werkloosheid, waarbij vraag en aanbod op de arbeidsmarkt niet meer matchen. Tijdige inzet van (om)scholing en activering van het werkloze deel van de beroepsbevolking is dan ook noodzakelijk om de toekomstige krapte op te kunnen vangen. Leeftijdsgroep jaartal <20 20-65 >=65 2013 150.105 383.616 109.028 2014 148.329 381.899 113.414 2015 147.041 380.788 117.834 2016 145.898 380.011 121.722 7

Ontwikkeling van de beroepsbevolking in Noordoost Brabant Bron: CBS Werkloosheid in de regio Het werkloosheidspercentage ligt in Noordoost Brabant structureel onder het landelijk gemiddelde en zet na een lichte stijging in 2013 een daling in en ligt in het 1 e kwartaal van 2016 onder het niveau van 2013 en komt uit op 6%. De werkloze beroepsbevolking als percentage van de totale beroepsbevolking. % werkloosheid 7,6 7,4 7,2 7 6,8 6,6 6,4 6,2 6 2013 2014 2015 2016 Werkloosheidspercentage NO Brabant Werkloosheidspercentage Nederland 8

Ontwikkelingen WW-uitkeringen per gemeente 2013-2015 De ontwikkelingen van het aantal WW-uitkeringen laat een positief beeld zien. Alleen in de gemeenten Sint Anthonis en Boxmeer is de afname van het aantal WW-uitkering minder sterk dan in de rest van de regio. Daarbij dient opgemerkt te worden dat Sint Anthonis al een zeer laag WW aandeel had. Jongeren en scholing Zorg, welzijn en sport is nog steeds de grootste sector, maar de instroom is sinds 2013 met circa 34% afgenomen (BOL en BBL). Techniek laat een lichte stijging zien van netto circa 10% (BOL en BBL). Het totaal aantal plaatsingen is afgenomen van 7.122 leerlingen in 2013 tot 6.038 leerlingen in 2015. Gerealiseerde plaatsingen op een stage (bol) en leerbaan (bbl) per sectorkamer in de periode 2013, 2014 en 2015 BOL - instroom zonder startkwal. BBL - instroom zonder startkwal. 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Techniek en gebouwde omgeving 246 204 296 466 405 493 Mobiliteit, transport, logistiek, maritiem 99 99 88 125 95 120 Zorg, welzijn, sport 51 26 26 2077 1367 1276 Handel 138 104 114 275 272 333 ICT en creatieve industrie 7 3 2 343 324 434 Voedsel, groen en gastvrijheid 125 92 85 1008 908 828 Zakelijke dienstverlening en veiligheid 20 20 26 545 554 455 Specialistisch vakmanschap 4 5 1 33 32 34 9

BOL - instroom met startkwal. BBL - instroom met startkwal. 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Techniek en gebouwde omgeving 234 169 216 59 96 110 Mobiliteit, transport, logistiek, maritiem 137 88 98 25 18 17 Zorg, welzijn, sport 94 59 74 402 327 349 Handel 75 67 61 51 37 53 ICT en creatieve industrie 3 5 3 96 79 89 Voedsel, groen en gastvrijheid 55 64 41 202 208 192 Zakelijke dienstverlening en veiligheid 24 12 15 97 113 97 Specialistisch vakmanschap 2 2 4 4 5 8 Bron: DUO en Stagemarkt.nl Ontwikkeling WW-uitkeringen aan jongeren (<27) Het aantal WW-uitkeringen over de periode 2013-2015 aan jongeren is fors gedaald. De daling is dubbel zoveel als het landelijk gemiddelde (25% versus 12%). Aantal geregistreerde werkzoekende jongeren (<27) Bron: Basiscijfers jeugd nov. 2015 2.3 Conclusie arbeidsmarktanalyse Op basis van bovenstaande gegevens kunnen we stellen dat de arbeidsmarkt in de periode 2013-2015 een positieve ontwikkeling heeft doorgemaakt. De werkgelegenheid is in bijna alle sectoren toegenomen, het aantal vacatures is gestegen, de werkloosheid laat een dalende lijn zien en steeds meer jongeren kiezen voor de kansrijke sectoren. Echter, de analyse laat ook ontwikkelingen zien op de arbeidsmarkt die de komende jaren extra aandacht vragen, zoals de spanning op de arbeidsmarkt, de dalende beroepsbevolking en de verschuiving van de werkgelegenheid. De vraag naar met name hoog opgeleid personeel neemt toe en de kansen op de arbeidsmarkt voor laag opgeleide mensen worden minder. Om tot een goed functionerende arbeidsmarkt te komen is het van belang dat partners in de nieuwe programmaperiode aan de slag gaan met deze uitdagingen. 10

3. Aanpak 2013-2015 3.1 Doel en overtuiging Noordoost Brabant Werkt! is eind 2012 van start gegaan vanuit de volgende doelstelling: Samen werken aan oplossingen voor de huidige en toekomstige problemen op de arbeidsmarkt. Dat is waar Noordoost Brabant Werkt! naar streeft. Het is een samenwerkingsverband dat actief zoekt naar oplossingen die werken. Oplossingen voor zowel de korte termijn (recessie, bezuinigingen, stelselwijzigingen) als middellange termijn (verminderen krapte in diverse sectoren). Heel concreet betekent dit: de juiste persoon op de juiste plek met gebruik van alle talenten. De regionale economie vaart hier wel bij. De volgende overtuiging lag ten grondslag aan deze doelstelling: Wij maken ons sterk voor een excellente arbeidsmarkt. Een markt waar vraag en aanbod goed op elkaar aansluiten. Wij creëren goede toekomstperspectieven voor jongeren. Zo behouden wij onze talentvolle professionals en blijven wij een aantrekkelijke regio voor nieuwe talenten. Wij stellen onszelf daarmee vragen als: welke eisen stellen werkgevers nu en in de toekomst aan hun medewerkers? Wat moeten schoolverlaters en werkzoekenden kunnen en kennen om aan deze eisen te voldoen? Wij ondernemen actie in onze netwerksamenwerking Noordoost Brabant Werkt!, onderdeel van AgriFood Capital. De mensen staan centraal in onze ambitie, met name in de match tussen mens en werk. Natuurlijk in de sector agrifood, maar ook in de andere speerpuntsectoren zorg en welzijn, techniek, logistiek en services. In 2020 werken wij in een arbeidsmarkt met voldoende en goed geschoold personeel, een beroepsgericht aanbod van opleidingen, hoogwaardige kennis(instellingen), focus op ondernemerschap en een flexibele arbeidsmarkt. Er is geen krapte op de arbeidsmarkt en iedereen doet mee! 3.2 De aanpak Eind 2012 startten we met een uitvoeringsprogramma met 10 actielijnen. In het eerste jaar kwamen werkgevers in the lead. Mede daardoor kwamen we het volgende jaar tot meer focus in 5 opgaven: 1. Versterking speerpuntsectoren, 2. Focus op kansrijke beroepen en sectoren, 3. Iedereen Doet Mee, 4. Kwetsbare jongeren in de boot en 5. Verbinding en Communicatie. Het jaar 2015 brachten we verder focus aan tot 4 opgaven: 1. Meer werkgevers actief op de arbeidsmarkt, 2. Jongeren goed opgeleid voor de arbeidsmarkt 3. Iedereen doet mee en 4. Ook effectief in de samenwerking na 2015. De breedte van het arbeidsmarktprogramma bleef hetzelfde met opgaven en activiteiten voor zowel werkgevers, overheden als het onderwijs. De meeste activiteiten en investeringen vonden plaats op de werkgeversagenda (vooral door de keuze werkgevers in the lead ) en op de overheidsagenda (omdat hier relatief veel geoormerkte subsidies in omgaan). 11

Op activiteitenniveau waren de belangrijkste wijzigingen in de afgelopen jaren: Werkgeversagenda: Logistiek werd een aparte speerpuntsector; opkomst van intersectorale thema s mobiliteit, duurzame inzetbaarheid, talent en sociaal ondernemen (reden: inzicht dat de belangrijkste thema s in alle sectoren spelen en dat een intersectorale en regionale aanpak meer kansen biedt); Overheidsagenda: E-portfolio en loopbaancentrum beroepsbevolking van de agenda af (reden: onvoldoende draagvlak bij partners); startersbeurzen en instroomarrangementen (crisisaanpak) op de agenda (reden: sluit aan bij behoefte, draagvlak en draagkracht werkgevers, eerst draagvlak verwerven vanuit korte/middellange termijn acties en vervolgens pas kijken naar lange termijn activiteiten en instrumenten, beschikbaarheid crisismiddelen) regionaal werkbedrijf op de agenda (reden; wettelijke taak en pilot regio); Onderwijsagenda: meer aandacht voor kwetsbare jongeren, meer aandacht voor aansluiting onderwijsprogramma s aan vraag ondernemers (reden: werkgevers in the lead) en meer aandacht voor future skills (reden: uitkomst van onderzoek Focus op kansrijke beroepen en sectoren). De leden van de stuurgroep Noordoost Brabant Werkt! (kartrekkers) zijn opgenomen in bijlage 1. 12

Onderstaand overzicht geeft een beeld van de uitvoering van het arbeidsmarktprogramma per jaar. 2013 2014 2015 Belangrijkste opgaven Belangrijkste activiteiten Mindset en principes Organisatie Financiering 10 actielijnen 4 sectoren; opstart Opleiding foodoperator 5* Werkt: Zaait en Oogst Startersbeurs 5 opgaven Geen krapte en iedereen doet mee 5 sectoren; sectorale aanpak Organiseren achterbannen Actieplannen 5 sectoren Focus op kansrijke sectoren 5* Werkt: Zaait en Oogst Instroomarrangementen Startersbeurs 2 ESF aanvragen 4 opgaven Geen krapte en iedereen doet mee 5 sectoren; intersectorale aanpak Toekomstbestendige arbeidsmarkt Jongeren goed opgeleid voor de arbeidsmarkt Regionaal Werkbedrijf Instroomarrangementen Startersbeurs Aanpak jeugdwerkloosheid Nieuwe arbeidsmarktprogramma 2016-2020 Samen werken en gewoon doen Werkgevers in the lead Werkgevers in the lead Start netwerkorganisatie Stuurgroep 5 NOB Werkt! Operationeel Management en beleidsoverleg Aanjaagteam Provincie BAA Provincie crisis Rijk Jeugdwerkloosheid Rijk ontsluiting werkzoekenden ESF TRIJN Optimalisering sturingsmodel Stuurgroep NOB Werkt! Verbindingsoverleg Sectorenoverleg Klankbordgroep dienstverlening Aanjaagteam Provincie BAA Provincie crisis Provincie Social Return Rijk Jeugdwerkloosheid Rijk aanvraag ESF ESF JONAS Communicatie Up to Date Up to Date Netwerkevent februari Integratie AgriFood Capital Uitreikingen en openingen Projecten in de pers www.agrifoodcapital.nl 5* Noordoost Brabant Werkt! Identiteit Herijking sturingsmodel Stuurgroep NOB Werkt! Stuurgroep Regionaal Werkbedrijf Verbindingsoverleg Werkgeversoverleg Aanjaagteam Integratie AgriFood Capital Provincie BAA Provincie crisis ESF JONAS ESF NINA ESF ARNO Rijk regionaal sectorplan (aanvraag) Rijk Jeugdwerkloosheid Up to Date Nieuwsbrief AgriFood Capital Projecten in de pers Twitter, LinkedIn AgriFood Capital Magazine www.agrifoodcapital.nl 13

4. Uitkomsten evaluatie In 2015 is het programma Noordoost Brabant Werkt! geëvalueerd. De bevindingen uit deze evaluatie zijn een resultaat van interviews met de kartrekkers, brede schriftelijke consultatie bij projectleiders, aanjagers, verbinders en beleidsmedewerkers in het arbeidsmarktprogramma, bespreking van de concept resultaten in aanjaagteam, verbindingsoverleg en een expertmeeting. In deze eindrapportage geven een samenvatting van de uitkomsten van de evaluatie. 4.1 Opgaven en activiteiten Noordoost Brabant Werkt! is gestart vanuit een brede strategische meerjaren arbeidsmarktagenda, waarbij sprake was van integratie van de werkgevers-en overheidsagenda. Het ambitieniveau en betrokkenheid van partijen was groot. Elke betrokken bestuurder had zijn eigen rol in het realiseren van de strategische agenda (eigenaarschap). Met Werkgevers in the lead voerden we een check uit bij werkgevers op uitvoerbaarheid van activiteiten en maatregelen. Met een groot aantal projecten zijn veel resultaten geboekt. In het volgende hoofdstuk gaan we hier verder op in. Het programma kent diverse best practices, zoals de startersbeurs, dagopleiding food operator, WerkTverband, diverse Zaait en Oogst-projecten en het werkgeversservicepunt. De toegevoegde waarde zat in deze opbouwfase in verbinden, coördineren, netwerken ontsluiten, vraagbundeling en het regionale overzicht bieden. De middellange termijn agenda met een heldere structuur had steviger neergezet kunnen worden. De hoge werkloosheid heeft ervoor gezorgd dat er veel aandacht is uitgegaan naar de crisisaanpak en dat we ons minder konden richten op de innovatie agenda. De sectorale aanpak van werkgeversthema s kwam moeilijk van de grond. Een intersectorale aanpak lijkt meer passend. De onderwijspartners hebben hun eigen strategische agenda (o.a. kennispact) en haakten pas later stevig op de regionale agenda aan. Tevens bleek het lastig te zijn om focus te houden in de veelheid aan initiatieven en kansen. Voor een helder profiel van het arbeidsmarktprogramma in de regio, zijn een beperkt aantal stevige instrumenten (hapklare brokken) nodig. In de toekomst dient meer aandacht uit te gaan naar innovatie en oplossing van transitievraagstukken. 4.2 Organisatie en sturing Eind 2012 is de samenwerkingsovereenkomst met ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden opgesteld en in alle colleges van B & W van Noordoost Brabant vastgesteld. Gedurende de looptijd van het programma bleek de overeengekomen manier van samenwerken redelijk goed te voldoen aan wat we in de loop der tijd tegen kwamen en nodig hadden. Grootste wijziging is de verbetering van de sturing eind 2013 en de aansluiting bij Agrifood Capital. In 2015 vond volledige aansluiting met AgriFood Capital plaats. De kartrekkers die elk een achterban vertegenwoordigen en die elk eigenaar waren van een actielijn of opgave hebben hun experimentele rol waargemaakt. De organisatie van de achterbannen en het over eigen organisatiegrenzen heen denken en doen bleek een grote uitdaging. De aandacht van gemeenten was vooral gericht op de Sociale Zaken agenda. Samenwerken op het gebied van het brede arbeidsmarktbeleid is nog altijd geen core business van 14

organisaties. De besluitvormende rol in de stuurgroep bleek soms lastig vanwege de breedte en complexiteit van het programma, omvang van geldstromen en veelheid aan voorstellen. Het aanjaagteam vervulde een spilfunctie in het arbeidsmarktprogramma de afgelopen jaren. De taken werden grotendeels naar tevredenheid uitgevoerd, vooral het programmamanagement, secretariaatsvoering, projectadministratie en financieel beheer. Met name op communicatievlak kon het aanjaagteam gedurende het programma niet altijd voldoen aan de verwachtingen en behoefte van werkgevers en overige partijen. Hiernaast heeft de capaciteit veel onder druk gestaan. Dit vanwege de veelheid aan nieuwe opgaven en diverse extra geldstromen. Na de start van het arbeidsmarktprogramma werd AgriFood Capital gelanceerd. Direct is de keuze gemaakt om Noordoost Brabant Werkt! als People-lijn onder AgriFood Capital te schuiven. De integratie heeft even tijd gekost, maar inmiddels draait het arbeidsmarktprogramma integraal mee in de strategische agenda en bedrijfsvoering. Echter, de integratie wordt door veel partners nog niet als zodanig ervaren. Op basis van deze uitkomsten kan gesteld worden dat er een heldere en relatief effectieve overlegen samenwerkingsstructuur was. De samenwerkingscultuur werd positief ervaren (begrip, open houding, elkaar gunnen, gezamenlijke zoektocht naar oplossingen). Echter, op verschillende fronten ervaarde men indirecte en niet effectieve communicatie (ja zeggen, nee doen). Hiernaast bleek dat achterbannen zich niet altijd even goed vertegenwoordigd en betrokken voelden. Voor de volgende fase van het programma is het van belang dat de governance helder en waar mogelijk eenvoudiger is, het arbeidsmarktprogramma volwaardig onderdeel is van AgriFood Capital, meer accent komt op programmamanagement in plaats van aanjagen en dat er meer focus is. 4.3 Financiering De provincie Noord-Brabant stelde eind 2012 1,5 miljoen euro beschikbaar voor de arbeidsmarktregio Noordoost Brabant. Dit was het basisbudget van het programma. Het aanjaagteam heeft financial engineering toegepast. In de loop van het programma zijn 9 nieuwe subsidies (financiering) binnengehaald. Er werden alleen middelen aangevraagd, die een deel van de regionale arbeidsmarktagenda konden financieren én die werkgevers in de stuurgroep zagen zitten. In totaal is het gelukt om ruim 7,7 miljoen euro onder de regionale arbeidsmarktagenda te leggen, dat is ongeveer 13 euro per inwoner. Regionale partners hebben zelf ook ruim 9,3 miljoen euro op tafel gelegd. Hierbij is dankbaar gebruik gemaakt van het overschot van de middelen jeugdwerkloosheid uit de periode 2009-2011 (=bijdrage regio in tabel op volgende pagina). De andere middelen zijn geleverd door partners op het moment, dat ze gingen participeren in een project of een project gingen aanvragen. Vaak was 50% cofinanciering vereist en dat is door de meeste partners ruimschoots gehaald. De sectoren die aanvankelijk nog geen georganiseerde achterban kenden, hadden wel moeite om de cofinanciering rond te krijgen. Bijzonder is dat meerdere financieringsstromen ingezet zijn op de totale arbeidsmarktagenda ( financial engineering ). Dat betekende een grote uitdaging voor het programmamanagement, maar heeft veel extra gelden en resultaten opgeleverd voor werkgevers en inwoners van de regio. Het programma is niet compleet door de overheid gefinancierd. Er was ook financiële inbreng en forse ureninzet van bedrijven in projecten en activiteiten. Het aanjaagteam heeft diverse subsidie / stimuleringsregelingen voor de regio zelf opgezet en uitgevoerd. 15

Aanbevolen wordt om voor de toekomstige financiering van het programma aan te sluiten bij de regionale inwonerbijdrage voor AgriFood Capital. Middelen arbeidsmarktprogramma Noordoost Brabant Werkt! 2013-2015 Ontvangen Bijdrage Bijdrage Totaal door CG regio Partners Provincie BAA 1.500.000 756.198 1.621.226 3.877.424 Rijk Crisis 600.000 45.000 2.036.665 2.681.665 Social Return 20.000 19.000 0 39.000 Ontsluiting Werkzoekenden bestand 130.000 0 0 130.000 JW 2013-15 768.000 0 zie crisis provincie 768.000 JW 2015-2016 100.000 0 0 100.000 Implementatie 1.000.000 0 0 1.000.000 Werkbedrijf ESF ESF JONAS 1 1.494.427 0 996.286 2.490.713 Uitvoering ESF CG 100.000 93.638 0 193.638 ESF ARNO 2 623.250 0 1.773.010 2.396.260 ESF NINA 3 1.454.250 0 203.4671 3.488.921 Totaal 7.789.927 913.836 8.461.858 17.165.621 Per inwoner 12,98 4.4 Communicatie De communicatie van Noordoost Brabant Werkt! is gericht op het vergroten van de betrokkenheid van de partners van Noordoost Brabant Werkt! om draagvlak te creëren en actie voor een goed functionerend arbeidsmarktprogramma. Gedurende de looptijd van het programma zijn diverse communicatiemiddelen ingezet, zoals: Website AgriFood Capital met circa 20 beschreven good practices / projecten arbeidsmarkt; De Oogst van Noordoost Brabant Werkt! (jaarverslag) 2014 (oplage van 1200) en 2015 (600); Resultatenkaart met de successen uit 2013-2014; Diverse factsheets, namelijk voor de opgaven Versterking speerpuntsectoren, Iedereen doet mee en Kwetsbare jongeren in de boot; Netwerkbijeenkomst voor 130 partners in februari 2014; diverse andere bijeenkomsten, zoals voor raadsleden, portefeuillehouders, werkgevers, ambassadeurs, jongeren (bijv. regiodag, uitreiking, kick-off, etc.); 1 JONAS: Jongeren Noordoost Brabant Aan de Slag (ESF 2017-2013 Actie Jeugdwerkloosheid). Cijfers op basis rapport van bevindingen. 2 ARNO: Arbeidsmarkt Noordoost Brabant VSO/PRO (ESF 2014-2020 Actieve inclusie) 3 NINA: Noordoost Brabant Iedereen naar Arbeid (ESF 2014-2020 Actieve inclusie) 16

Diverse persberchten (o.a. Startersbeurs, PSO voucher, Werkgeversservicepunt Noordoost Brabant); 6 8 keer per jaar arbeidsmarktnieuwsbrief Up to Date naar meer dan 500 lezers. Noordoost Brabant Werkt! bestaat uit veel partijen met hun eigen achterbannen. Er wordt al vanaf de start van het programma ingezet op communicatie. Ondanks deze inzet bleek de informatiestroom niet altijd even effectief. In de doorontwikkeling van het programma is het van belang om een heldere communicatiestrategie te bepalen voor met name de communicatie met de achterbannen. 4.5 Conclusie evaluatie In de afgelopen periode is gewerkt aan het opbouwen van de samenwerking, draagvlak en betrokkenheid van ondernemers, overheden en onderwijsinstellingen in de regio. Hiernaast zijn er diverse activiteiten en projecten uitgevoerd in de verschillende opgaven en zijn wettelijke taken opgepakt. De regionale samenwerking op het gebied van arbeidsmarktbeleid heeft zich bewezen; Noordoost Brabant Werkt! is geaccepteerd als construct en partijen hebben besloten om verder te gaan met een nieuw arbeidsmarktprogramma. Met hierbij aandacht voor de ontwikkelpunten op het gebied van de sturing, samenwerking en communicatie. De toegevoegde waarde van 3 jaar regionaal arbeidsmarktbeleid met enthousiaste partners en een kleine, slagvaardige en faciliterende basisorganisatie is: Een gezamenlijke stip op de horizon voor de arbeidsmarktregio; hierop krachten en middelen van overheden, ondernemers en onderwijsinstellingen bundelen én concreet resultaat bereiken; Focus op strategische middellange termijn vraagstukken, waar niet direct een oplossing voor op de plank ligt en waar samenwerking voor noodzakelijk is; innovatie en doelstellingen aanjagen en faciliteren; Het vergroten van de transparantie op de arbeidsmarkt (mismatch, baanperspectief, kansrijke beroepen); zodat vraag en aanbod zoveel mogelijk vanzelf bij elkaar komen; Een samenwerkingsstructuur als stevige basis en fundament voor het 3 O netwerk op de schaal van de arbeidsmarktregio, waar gewerkt wordt aan oplossingen voor de problemen op de arbeidsmarkt; overzicht van good practices; Ontwikkelen en uitvoeren van (wettelijke) taken van de arbeidsmarktregio in 3 O verband. 17

5. Resultaten In dit hoofdstuk beschrijven we per financieringsstroom globaal de resultaten van de projecten en activiteiten die wij samen met onze partijen in de verschillende opgaven uitvoerden. We beschrijven wat we mogelijk hebben gemaakt met deze middelen en wat we hebben bereikt. Wij hebben drie bijlagen bijgevogd. Bijlage 2 geeft de projecten verspreid over de regio weer. In bijlage 3 geven we een overzicht van het aantal deelnemers per gemeente. De resultaten die per opgave zijn bereikt, staan in bijlage 4. 5.1 Brabants Arbeidsmarktakkoord (BAA) Voor de middellange termijn hebben de partners in Pact Brabant in 2012 het Brabants Arbeidsmarktakkoord gesloten. In dit akkoord is afgesproken dat iedere partner van het Pact een bijdrage levert aan de vernieuwing van de arbeidsmarkt. Zij zetten in op innovaties rond arbeidsmobiliteit, betere samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven, iedereen doet mee en ondersteuning van het midden- en kleinbedrijf. Vanuit het Brabants arbeidsmarktakkoord heeft de regio voor uitvoering van het arbeidsmarktprogramma 1,5 miljoen ontvangen. Deze middelen vormden de basis van het programma. De opgaven van het programma, de Zaait en Oogst projecten en het programmamanagement, zijn hieruit bekostigd. Opgave Activiteit Subsidies/ betalingen Centrum gemeente 2013-2015 in euro s Actieplannen sectoren Project Goed en Voldoende Personeel voor de Sector Agro en Food Doel bereikt? Resultaten 200.000 + Er is ingezet op activiteiten gericht op goed en voldoende personeel (werving en behoud). Er is een BOL opleiding procestechniek gestart voor 51 deelnemers waarvan 38 met baangarantie. Actieplannen sectoren Actieplan Zorg en Welzijn 100.000 +/- Leergang Strategisch Personeelsplanning opgezet en door 10 zorginstellingen doorlopen, netwerk verstevigd en mobiliteitsvraagstukken geagendeerd en uitgevoerd, structureel overleg tussen regionale opleiders en zorgaanbieders, 2 arbeidsmarktrapportages zorg per jaar. Actieplannen sectoren Actieplan Services 58.400 +/- Stichting Services is opgericht. Bijdrage geleverd aan instroomprojecten van het programma, het regionaal werkbedrijf en sociaal ondernemen (leerwerkbedrijven). Praktijkleren is in ontwikkeling gebracht. 18

Actieplannen sectoren Versnelling en integraal sectoren Focus op kansrijke beroepen en sectoren Jongeren goed opgeleid voor de arbeidsmarkt Zaait en Oogst 2013 Zaait en Oogst 2013 Zaait en Oogst 2013 BZW projectleider voor de speerpuntsectoren Techniek, Services en Logistiek Versnelling overkoepelende thema s sectoren 172.404 +/- Stuurgroep techniek opgericht, publiek private samenwerkingen gestart. Netwerkvorming en bijdrage aan projecten programma. 243.874 + Drie inspiratiesessie met 20-25 koploperbedrijven. Aanzet tot ondernemersagenda 2016-2020 intersectorale aanpak. Sectorplan van de regio is aangevraagd. Arbeidsmarktdashboard is ontwikkeld. Cofinanciering ondernemers in the lead 2.0 Projectleider 18.252 +/- Onderzoek uitgevoerd en plan opgesteld Future Skills. Projectleider 41.418 + Projectontwikkelaar onderwijs, app ontwikkeling LOB, Pilot Elde college future skills. Efficiënte 29.000 ++ Operationeel ICT-community van 100 personeelsvoorziening werkgevers in s-hertogenbosch voor voor ICT bedrijven behoud en groei werkgelegenheid. Ondernemen doe je niet alleen in Sint-Oedenrode Stagebureau Noordelijke Maasvallei 70.890 +/- Operationeel ondernemerssteunpunt ZZP om deskundigheid te bevorderen en netwerk te vergroten. 28 casussen, 11 starters uit uitkering en 14 crisissituaties. 24.000 ++ Operationele website, 100 matches, advisering bedrijven en inrichten stageopdrachten. Zaait en Oogst 2013 Vorstengrafdonk Werkt! 12.125 + 15 van de 16 bedrijven op bedrijvenpark aangesloten bij HRM netwerk. Website is operationeel voor match vraag en aanbod. Zaait en Oogst 2013 www.werkeninboxtel.nl 42.616 +/- Operationeel digitaal uitleenportaal. Meer dan 800 actieve gebruikers (werkgevers en werkzoekenden). Door personele wijzigingen zijn niet alle doelstellingen behaald. Zaait en Oogst 2013 DUO leerbanen 91.600 ++ Borging toekomstige vaklieden door gezamenlijke scholingstraject ondernemers en onderwijs. 20 leerlingen hebben BBL diploma elektromonteur behaald Zaait en Oogst 2014 Firestarters 21.685 ++ 6 bedrijven en 12 jongeren hebben deelgenomen en gewerkt aan een verbeterplan gericht goed werkgeverschap voor de deelnemende bedrijven. Zaait en Oogst 2014 High Five 71.625 ++ 28 kwetsbare jongeren hebben entree opleiding opmaat gevolgd met aandacht voor alle leefgebieden. 24 19

Zaait en Oogst 2014 Logistiek Expertise Centrum NOB jongeren hebben het traject afgerond waarvan er 14 succesvol zijn doorgestroomd naar regulier werk of een opleiding. 26.350 + Inventarisatie uitgevoerd en plan van aanpak opgesteld voor het Huis van de Logistiek. Zaait en Oogst 2014 Rooi Werkt 45.000 + Samenbrengen van vraag en aanbod om zo afstand van werklozen tot de arbeidsmarkt te verkleinen. 26 kandidaten bemiddeld waarvan 18 naar een baan 2 naar een leerwerkplek en 6 naar een werkervaringsplek. Kwetsbare jongeren WerkTverband 2013-2015 68.276 ++ Samenwerkingsverband opgezet met overlegstructuur onderwijs (PRO, VSO, MBO entree en niveau 2) en gemeenten gericht op duurzame arbeidstoeleiding van kwetsbare jongeren. Ondersteuning geboden aan onderwijs en gemeenten over de gevolgen van de Participatiewet. Landelijk lopen we voorop met de aanpak. Iedereen doet mee Pilot regionaal Werkbedrijf 15.000 + Ruim 300 werkgevers zijn bereikt met uitleg over het Werkgeversservicepunt en sociaal ondernemen. Programmateam 2013-2015 Programmateam 829.789 ++ Afgesproken taken (o.a. coördinatie, secretariaat, communicatie, financieel beheer, aanjagen, vertegenwoordiging arbeidsmarktregio) zijn naar tevredenheid uitgevoerd en inhoudelijke en financiële realisatie loopt volgens planning. 5.2 Crisisaanpak 5* Noordoost Brabant Maakt Werk met Werk! In het najaar van 2013 startten we de crisisaanpak met zowel Rijksmiddelen Jeugdwerkloosheid ( 768.000,-) als provinciale middelen ( 600.000,-). Vanwege de recessie was er weinig vraag naar personeel en dit maakte het moeilijk om werkzoekenden te plaatsen op de arbeidsmarkt. De werkloosheid onder jongeren, 55 plussers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt was relatief hoog. Uitgangspunt bij de crisisaanpak was vraaggericht werken. Via de inzet van de extra crisismiddelen zijn werkzoekenden toegeleid naar kansrijke sectoren. We zetten in op drie sporen: 1. De bestaande structuur en aanpak versterken door aan te sluiten bij de bestaande activiteiten en werkwijze; 2. We ontwikkelden op aangeven van werkgevers in het arbeidsmarktprogramma ( werkgevers in the lead ) een beperkt aantal nieuwe maatregelen, namelijk de Startersbeurs en instroomarrangementen, om jongeren en werkzoekenden (55+ of 20

arbeidsgehandicapt) toe te leiden naar (vervolg)onderwijs, arbeid of een combinatie daarvan. Er zijn 11 instroomarrangementen mogelijk gemaakt die grotendeels vanuit werkgevers geïnitieerd zijn en waaraan ruim 400 werkzoekenden uit de hele regio hebben deelgenomen. 280 vielen onder de subsidievoorwaarden. De Startersbeurs bleek ook een groot succes. Met dit instrument hebben 316 jongeren relevante werkervaring opgedaan, waarvan 162 direct een baan. 3. We ondersteunden twee uitgewerkte projecten uit onze regionale speerpuntsectoren (Horizon Technisch Vakmanschap en Wijkleerbedrijf) die succesvol zijn uitgevoerd. Bij de crisisaanpak pasten we met de extra middelen van de provincie en het rijk financial engineering toe. In onderstaande overzicht is per activiteit het bereikte resultaat en het beschikte bedrag door Noordoost Brabant Werkt! weergegeven. Opgave Activiteit Subsidie door CG 2013-2015 in euro s Zaait en Oogst 2013 Zaait en Oogst 2013 Horizon Technisch Vakmanschap Wijkleerbedrijf Noordoost Brabant Doel bereikt? Resultaten 118.400 ++ Er zijn 358 extra leerwerkbanen (40 opleidingsjaren) gerealiseerd op 24 maatschappelijk verantwoorde bouwprojecten. Hierdoor hebben jongeren hun opleiding kunnen volgen en /of afronden. Nieuwe samenwerking om te komen tot een duurzame 3-jarige vakopleiding waarbij de vakman in opleiding ook aandacht blijft houden voor andere disciplines die in de bouw actief zijn. 32.800 +/- Het bieden van een passende leeromgeving aan werkzoekenden, ze voorbereiden op een opleiding en werk (BBL-contract) bij een zorginstelling en zo bijdragen aan het kwalificeren van mbo-niveau 1 en 2 studenten. Zorg en Welzijn en zo tegengaan van verwachte personeelstekorten zorgsector. 16 deelnemers, 11 hebben diploma behaald. Instroomarrangementen Welslagen 10.000 +/- 4 jongeren naar BBL en 2 direct toegeleid naar een baan en 3 uitvallers. Instroomarrangementen Duurzame banen in Noordoost Brabant 65.000 +/- 26 jongeren volgden voortraject voor retail en logistiek opleiding, waarvan 24 doorgestroomd zijn naar verkort BOL traject. Het aantal trajecten dat daadwerkelijk is gestart is een stuk lager dan gepland. 21

Instroomarrangementen Kloosterhotel Soete Moeder 25.242 ++ Leerwerktraject voor jongeren in kloosterhotel. 17 deelnemers waarvan 7 toegeleid naar werk, 1 BBL opleiding en 1 BOL opleiding. Instroomarrangementen De Schoonmaak Coöperatie 100.000 ++ Pilot WWB-banen Participatiewet. In totaal 53 deelnemers met een afstand tot de arbeidsmarkt geplaatst. Subsidie verstrekt voor 40 deelnemers. Business case ontwikkeld. Instroomarrangementen Werkacademie 17.452 + Begeleidingstraject kwetsbare jongeren. 12 deelnemers, 9 een baan en 1 in BBL. Instroomarrangementen Stap voor stap naar werken in de procestechniek en logistiek 43.016 ++ 25 jongeren (WWB) hebben BOL (niveau 1 of 2) (deeltijd) opleiding logistiek of procestechniek gevolgd, 17 uitgestroomd naar werk en 2 naar opleiding. Instroomarrangementen Logiflext 135.000 ++ 51 jongeren deden mee aan praktijkgericht leerwerktraject met zicht op een baan. Instroomarrangementen Werken in het Groen 28.500 + Selectie en motivatie voor BBL traject aan de voorkant. Werkgevers enthousiast. 19 deelnemers, 15 toegeleid naar BBL traject en 4 naar een baan. Instroomarrangementen Kweekvijver medewerkers logistiek 29.603 ++ 50 jongeren deelgenomen aan cursus basisvaardigheden gericht op instroom in BOL opleiding Logistiek. Instroomarrangementen DUO Electro 20.000 ++ 20 jongeren opgeleid tot elektromonteur. Interventiesubsidie Maatwerktrajecten 89.363 + 41 kwetsbare jongeren kregen een duwtje in de rug gericht op instroom of behoud van werk. Startersbeurs Startersbeurzen 1.114.000 ++ Eenvoudig, eenduidig instrument met grote tevredenheid en goede effectiviteit; tot 3 keer toe uitgebreid tot een totaal van 316 Startersbeurzen. Meer dan 50% van de jongeren met een Startersbeurs heeft aansluitend werk gevonden. Jongeren en werkgevers kunnen gebruik blijven maken van het instrument via Startersbeurs Nederland. 22

5.3 Europees Sociaal Fonds Via Noordoost Brabant Werkt zijn door de centrumgemeente s-hertogenbosch in periode 2013-2015 drie subsidieaanvragen ingediend bij het Europees Sociaal Fonds (ESF). Dit namens de deelnemende partijen uit de regio. Opgave Activiteit Subsidie door CG 2013-2015 in euro s Doel bereikt? Resultaten ESF Voorbereiding 100.000 + 3 ESF aanvragen zijn gedaan. Iedereen doet mee ESF JONAS ESF NINA ESF ARNO 3..571.927 +/- Nog in uitvoering Aan 5.312 werkzoekenden en leerlingen is ondersteuning geboden bij het vinden van stage, leerbaan of baan. Het vergt veel inspanning om alle kosten ESF-subsidiabel te krijgen. 5.4 Overige regelingen Alle nieuwe en extra opgaven en middelen van de provincie en het Rijk kwamen binnen bij het Noordoost Brabant Werkt!. Gedurende het programma heeft het aanjaagteam diverse nieuwe opdrachten opgepakt, hiervoor samen met partijen plannen ontwikkeld en tot uitvoering gebracht. Afhankelijk van de opdracht is wijze van uitvoering bepaald. Opgave Activiteit Subsidie door CG 2013-2015 in euro s Iedereen doet mee Ontsluiting Werkzoekenden bestand Doel bereikt? Resultaten 130.000 +/- Samenwerking tussen sociale diensten en uitzendbureaus om WWB-ers beter in beeld te krijgen. 550 CV s zijn ontsloten waarbij bijna 50 werkzoekenden in projectperiode zijn opgeleid of bemiddeld. Iedereen doet mee Social Return 2.0 39.000 + Het regionaal kader social return 2.0 is opgesteld. 11 werkgevers zijn ambassadeur voor sociaal ondernemen en hebben een PSO voucher ontvangen. Iedereen doet mee Aanpak jeugdwerkloosheid 2015-2016 Implementatie Regionaal Werkbedrijf 2014-2016 Kwetsbare jongeren naar werk 1.000.000 Nog in uitvoering 82.500 Nog in uitvoering Functioneel ontwerp werkgeversdienstverlening vastgesteld in alle gemeenteraden. Het Werkgeversservicepunt Noordoost Brabant is opgericht. In de uitvoering zijn dienstverlening en instrumenten zoveel mogelijk geharmoniseerd. Er zijn: marktbewerkingsplan, communicatieplan en website. 427 baanafspraken en 1.256 plaatsingen in 2015 gerealiseerd. Via de dependances van het Werkgeversservicepunt zijn 47 jongeren geplaatst op een werkplek. Er is ingezet op verbetering van de samenwerking tussen Sociale Zaken, RMC en het werkgeversservicepunt. 23

6. Conclusie Op basis van de evaluatie die is uitgevoerd en de resultaten en opbrengsten van de diverse projecten en activiteiten kunnen we stellen dat de afgelopen jaren een sterke impuls is gegeven aan de triple helix samenwerking op het gebied van arbeidsmarktbeleid in de regio Noordoost Brabant. Men is tevreden over deze samenwerking. Partners weten elkaar te vinden, zijn open naar elkaar, er is wil tot samenwerking en men zoekt samen naar oplossingen. Uit de evaluatie komt ook naar voren dat het niet altijd mee viel om met de veelheid aan partners met hun eigen werkwijze en eigen achterbannen plannen te ontwikkelen en uit te voeren. Op basis van deze samenwerking zijn in de periode 2012-2015 diverse initiatieven ontstaan en is hier financiering voor gevonden. Werkgevers stonden hierbij in de lead en partners werkten aan de grote uitdagingen geen krapte en iedereen doet mee. Het aanjaagteam heeft in de periode 2013-2015 ruim 7,7 miljoen euro naar de arbeidsmarktregio gehaald. Het arbeidsmarktprogramma heeft in de afgelopen jaren geen beroep gedaan op de regionale inwonerbijdrage van 3 euro per inwoner per jaar. Gemeenten, werkgevers en onderwijsinstellingen hebben zelf ook miljoenen bijgedragen als cofinanciering om projecten en resultaten te bereiken. Veel partners hebben hierdoor een stap extra kunnen zetten. Er is circa 17 miljoen in de arbeidsmarkt geïnvesteerd. Zoals ook uit de resultaten blijkt zijn in de periode 2013-2015 in de regio Noordoost Brabant: - meer werkzoekenden aan de slag gegaan; - ruim 7.000 mensen geschoold of hebben hun arbeidsmarktpositie versterkt: o 427 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werden extra geplaatst bij werkgevers in de regio in het kader van de baanafspraken in het regionaal Werkbedrijf; o 316 jongeren deden met de Startersbeurs een half jaar werkervaring op bij werkgevers; o 400 werkzoekenden gingen aan het werk of versterkten hun positie op de arbeidsmarkt door deelname aan één van de elf instroomarrangementen; - meer werkgevers aan de slag gegaan met strategische personeelsplanning voor hun medewerkers o 200 regionale werkgevers sloten zich aan bij één of meer projecten in de actieplannen voor goed en voldoende personeel in agrofood, zorg en welzijn, techniek, logistiek of services. - nieuwe methodieken en aanpakken ontwikkeld en innovatieve activiteiten aangejaagd: o 12 concrete projecten in de regio konden (sneller) van start door een financiële Bijdrage vanuit regeling 5* Zaait en Oogst, zoals de ICT Community (samenwerking onderwijs-bedrijfsleven), Ondernemersadviespunt ZZP St. Oedenrode en Stagebureau Land van Cuijk. Hoe actiever de werkgevers, inwoners en organisaties in een gemeente, hoe meer resultaat geboekt werd door gebruik te maken van middelen en initiatieven in het programma. - Regionale partners kennen elkaar steeds beter en werken samen ten gunste van de inwoners en werkgevers in onze arbeidsmarktregio. Enkele voorbeelden: o Het WerkTverband (structurele samenwerking tussen onderwijs en gemeenten) werd opgericht en doorontwikkeld; onze regio loopt hiermee voor op de landelijke aanpak 24

o van het Ministerie OCW en op en veel andere regio s als het gaat om duurzame arbeidstoeleiding of dagbesteding van jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt; Het samenwerkingsklimaat tussen ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden is vergeleken met veel andere arbeidsmarktregio s van onze omvang erg goed (tevredenheid, betrokkenheid, inzet, open houding, gezamenlijke zoektocht naar oplossingen). Kortom, we concluderen dat Noordoost Brabant Werkt! als katalysator en smeermiddel heeft gewerkt richting een toekomstbestendige arbeidsmarkt. Voor de komende programmaperiode gaan we de ingezette weg vervolgen met een scherpe agenda, een nieuw governancemodel en een meer bedrijfsmatige aanpak om ook in de toekomst gezamenlijk te werken aan innovaties en oplossingen voor de regionale arbeidsmarkt. 25

Bijlage 1. Samenstelling stuurgroep Noordoost Brabant Werkt! Geert-Jan Derks Kees van Geffen Monique Genevace Edward de Gier Bob Hutten Pieter van der Meulen Mérie Michels Huib van Olden Rene Peters Willem Poen Frank Pörteners Jan Simons Peer van Summeren Gaby Westelaken Hanneke Wouters Diederik Zijderveld Directeur Derks Schilders, Lid Platform Noordelijke Maasvallei (vanaf 2014) Wethouder gemeente Oss, namens gemeenten in de subregio Oost (vanaf 2015) Regiomanager UWV Directeur Bossche Vakschool, namens VO Directeur Hutten en voorzitter stichting Food en Feed Noordoost Brabant, namens sector Agro en Food Directeur Heineken, bestuurslid BZW Coördinator Stichting Beroepsonderwijs en Bedrijfsleven Wethouder gemeente s-hertogenbosch, namens gemeenten subregio Meijerij (voorzitter) Wethouder gemeente Oss, namens gemeenten in de subregio Oost (tot eind 2014) Voorzitter TechXperience en Brabant voor Techniek, namens sector Industrie en Techniek Directielid PGI Nonwovens Directeur WSD-Groep, namens de sociale werkvoorziening in Noordoost Brabant Voorzitter CvB ROC de Leijgraaf, namens MBO Directeur GWS de Schoonmaker, namens sector Services Directeur HR Bernhoven Ziekenhuis en voorzitter HRM overleg Transvorm, namens sector Zorg en Welzijn Lid CvB Avans Hogeschool, namens HBO 26

Bijlage 2. Projectenkaart 27

Bijlage 3. Deelnemers per gemeente Deelnemers per gemeente van projecten waarbij de deelnemers per gemeente zijn geregistreerd (dit was niet het geval bij alle projecten). Het grootste aantal deelnemers betreft de ESF projecten (5.241). Van deze projecten wordt geen woonplaats geregistreerd. Aan ESF ARNO nemen 11 VSO scholen en 5 PRO scholen deel verspreid over de hele arbeidsmarktregio. Aan ESF NINA doen de gemeenten Bernheze, Boekel, s-hertogenbosch, Oss, Schijndel, Veghel, Sint-Michielsgestel, Sint- Oedenrode en Uden mee. Zaait en Instroom- Starters- Jeugdwerk- Totaal Oogst arrangement beurs loosheid 2015-2016 Bernheze 4 9 16 29 Boekel 1 6 6 13 Boxmeer 5 13 18 Boxtel 1 5 16 22 Cuijk 12 12 3 27 Grave 17 3 2 22 Haaren 6 7 13 s-hertogenbosch 17 98 85 25 225 Landerd 2 4 16 22 Maasdonk 5 2 3 10 Mill en St. Hubert 6 6 1 13 Oss 12 58 38 12 120 Schijndel 6 14 20 Sint-Anthonis 6 6 Sint-Michielsgestel 3 15 18 Sint-Oedenrode 26 6 9 41 Uden 14 16 17 47 Veghel 3 23 18 2 46 Vught 1 6 16 1 24 Heusden/overig 10 1 11 28

Bijlage 4. Resultaten deelnemers Onderstaande tabel geeft per project de behaalde resultaten aan van 6.037 deelnemers. Er zijn nog 1.493 deelnemers die in de evaluatie zijn opgenomen maar waarvoor geen directe subsidie is toegekend. De meeste deelnemers hiervan zijn bezoekers aan de website www.werkeninboxtel.nl (ruim 800 werkzoekenden) en het project Horizon Technisch vakmanschap, dat ruim 350 jongeren op een leerbaan plaatste. Dat maakt het aantal deelnemers ruim 7.000. Baan Leerbaan BOL Werk- Nog in Anders Uitval/ BBL opleiding ervarings traject geen plaats vervolg Actieplannen sectoren 51 Zaait en Oogst project 28 38 4 6 15 Instroomarrangement 89 63 38 44 24 6 27 Jeugdwerkloosheid 47 Startersbeurs 162 154 ESF NINA 2.632 ESF ARNO 943 ESF JONAS 35 113 1.231 287 Totaal 361 214 93 1.281 3.886 160 42 29