CURSUS LEREN EN COMMUNICEREN 2008 STUDENTEN ENGELS Donderdag : 13.00-16.00 uur Leren en Communiceren Zaal : Eyckhof 4 Zaal 006 en Lipsius 227 Docent: Drs. W. van der Es Willem Einthoven-gebouw Wassenaarseweg 62A 2333 AL Leiden email: vanderes@iclon.leidenuniv.nl INHOUD: pag. 1 Algemene informatie 1.1 Doel en inhoud van de cursus 2 1.2 Literatuur 2 1.3 Materiaal 2 1.4 Aanwezigheid 2 2 Informatie Vakdidactiek 2.1 Programma vakdidactiek 3 2.2 Opdrachten 4 2.3 Miniles 4 2.4 Schoolstage I 5 2.5 Observatie stagedocent 5 2.6 Miniles grammatica 6 2.7 Schoolstage II 7 2.8 Keuze opdracht 2 e stage 8 3 Beoordeling 3.1 Beoordeling van de cursus 9 3.2 Het eindverslag 10 4 Bijlagen 4.1 Schoolformulier 11 z.s.m. bij vakdidacticus inleveren als bekend is op welke school je de stage loopt en wie je begeleidt 4.2 Brief aan stagedocent 12 overhandigen aan stagedocent bij kennismakingsgesprek 4.3 Beoordelingsformulier voor stagedocent 13 overhandigen aan stagedocent, ingevuld bij vakdidacticus inleveren z.s.m. na 2 e stage 1
1 ALGEMENE INFORMATIE 1.1 Doel en inhoud van de cursus Iedere academicus moet tijdens de beroepsuitoefening informatie kunnen overdragen en kunnen communiceren met individuen en groepen. Deze cursus is een oriëntatie op het leraarschap en de postdoctorale lerarenopleiding van het ICLON. De volgende onderwerpen komen via een reeks praktische oefeningen en opdrachten aan de orde: - het lesgeven in het voortgezet onderwijs - het organiseren en begeleiden van leerprocessen in verschillende vormen van het taalonderwijs - oriëntatie op ontwikkelingen in het onderwijs (Basisvorming, Tweede Fase) In deze cursus zijn twee korte praktijkstages opgenomen. Gewoonlijk wordt de stage op een school voor voortgezet onderwijs uitgevoerd, in overleg zijn andere stagevarianten mogelijk. De cursus wordt gegeven door de sectie Lerarenopleiding van het ICLON (Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing) en is aan te raden voor studenten die via de duale variant of na hun doctoraalexamen de eerstegraads lerarenopleiding willen volgen. 1.2 Literatuur 1 Staatsen, F. (2004, herziene druk), m.m.v. Dick Meijer, Hetty Mulder, Gé Stoks, Han van Toorenburg Moderne Vreemde Talen in de onderbouw. Kerndoelen in de praktijk. Bussum: Coutinho, 345 pp. 27,00 euro ISBN 906283 4337. Let op dit is een nieuwe uitgave, rode kaft. Koop niet de vorige uitgave met de blauwe kaft. Deze uitgave is behoorlijk verouderd. 2 Leren en Communiceren Engels 2008, reader Methodology Verkrijgbaar aan de syllabusbalie van Sociale Wetenschappen, Pieter de la Court-gebouw, Wassenaarseweg 52. De balie bevindt zich op de eerste etage, openingstijden: 9.00-16.30 uur. Maandag en woensdag van 9.00-19.00 uur. Je kunt pinnen! Koop aub geen oude reader ( < 2007 ), ik heb de reader 2008 behoorlijk gewijzigd!! 1.3 Materiaal 1 Dvd. Neem een dvd schijfje mee voor het opnemen( branden ) van de miniles.kun je ook kopen bij de balie op de 1 e etage van het Pieter de la Courtgebouw. 1.4 Aanwezigheid Gezien het communicatieve karakter van de colleges is aanwezigheid verplicht! Indien je door omstandigheden NIET in staat bent het college bij te wonen, graag tijdig afmelden ( telefoontje of e-mail)! De totale studielast voor de cursus Leren en Communiceren als onderdeel van het bijvak didactiek bedraagt 10 ECTS. Kijk goed naar de data en de verschillende zalen! 2
2 INFORMATIE OVER HET ONDERDEEL VAKDIDACTIEK: 2.1 Programma en rooster Data ZAAL 18 sep Eyckhof 005 25 sept. Eyckhof 005 2 okt. Eyckhof 005 Inhoud en centraal thema Vooraf te lezen Miniles gegeven door: 1:Kennismaking, doel, werkwijze en afspraken. 2:Het beeld van de leraar 3:Een eerste les 1:Basisvorming en Tweede Fase, de veranderingen 2: Het observeren van een les 3: Lesvoorbereiding en het maken van een lesplan 1:Leesvaardigheid en woordverwerving miniles Staatsen: blz. 15-35, Reader: blz. 1-16 Reader: blz.17-31 Staatsen: blz. 167-186, 309-334 Staatsen: blz.37-78 Reader : 39-73 09 okt. Eyckhof 005 1:Grammatica Iedereen ( korte) miniles Voorbereiding : 1 e schoolpracticum Staatsen, blz. 266-283 Reader: blz. 80-98 16 okt. 1 e Schoolpracticum Reader: blz.126-1139 23 okt. Herfstvakantie 30 okt Lipsius 227 6 nov. Lipsius 227 13 nov. Lipsius 227 2:Grammatica en Schrijfvaardigheid en ICT Miniles 1:Interactie, Classroommanagement 2: Lichaamstaal 3:Leerstijlen 1:Gespreksvaardigheid, miniles Voorbereiding 2 e schoolpracticum: orde Staatsen: blz.145-166, 266-283 Reader: blz. 111-125 Reader :blz.126-143 Reader: blz.99-110 Staatsen: blz.107-138 20 nov. 2 e Schoolpracticum 27 nov Lipsius 227 4 dec Lipsius 227 11 dec Lipsius 227 1:Luistervaardigheid Miniles Rapportage 2 e Schoolpracticum 1:Literatuur en Kennis van land en volk. miniles Reserve bijeenkomst Staatsen: blz. 79-112 Reader: blz.62-77 Staatsen blz. 187-230 Reader: blz.144-166 3
Tijdens de colleges vakdidactiek houdt iedereen een miniles. Over de verdeling van de minilessen maken we tijdens de eerste bijeenkomst op 18 september afspraken. Je kunt alvast nadenken welk onderwerp je voorkeur heeft. 2. 2 Opdrachten Vakdidactiek 1 Miniles elke deelnemer geeft één keer een miniles (zie 2.3; intekenen op rooster tijdens 1e bijeenkomst). Na de miniles maak je een reflectieverslag. 2 Opdracht 1e schoolstage: verzamelen en beoordelen van informatie ( zie 2.4). 3 Opdracht 1 e schoolstage : observatie stagedocent ( zie 2.5) 4 Tijdens het college van 9 oktober verzorgt iedereen een mini-grammaticales (zie 2.6). 5 Opdracht 2e schoolstage: voorbereiden, uitvoeren en evalueren van min. 5 lessen (zie 2.7, lesplannen en reflectieverslag in eindverslag). 6 Keuze opdracht 2 e Stage ( zie 2.8) 2. 3 Miniles Tijdens een van de bijeenkomsten geef je een miniles. Bij het geven van deze les gaat het erom ervaring op te doen met lesgeven in een veilige omgeving 1. De les wordt opgenomen en nabesproken met en door de groep.de dvd mag je meenemen en in het eindverslag lever je een reflectieverslag in waarin je je eigen optreden beschrijft / becommentarieert en formuleert aan welke punten je wilt werken. Aanwijzingen: - De miniles duurt maximaal 30 minuten. Daarna volgt een plenaire bespreking / evaluatie. - Blijf bij het thema van de week en kies een onderdeel daarvan dat jou aanspreekt. Gebruik een methode of ander materiaal. Je hoeft dus niet perse zelf iets te bedenken, wat je kiest moet wel bruikbaar zijn voor de schoolsituatie. Betrek de groep zoveel mogelijk bij de les (dus niet alleen doceren, maar ook interactie met de groep) en stem daarop je lesplan en opdrachten af. - De eerste 5 minuten van de miniles geeft je een korte samenvatting van de belangrijkste aspecten van de gelezen literatuur - Maak een lesplan (de opbouw van een lesplan wordt besproken in de colleges I en II,) waarin minimaal de volgende elementen zitten: Fase van de les: begin / midden / eind doelgroep (klas, onder- of bovenbouw) doel van de les verloop van de les, tijdsplanning gekoppeld aan activiteiten benodigde hulpmiddelen (videoset aanwezig, geef andere wensen tijdig door!) - Zorg ervoor dat je in de miniles de voor de bewuste bijeenkomst gelezen literatuur weet toe te passen of blijkt geeft deze gelezen te hebben!!. Leergangen en allerlei ander relevant materiaal vind je in de ICLON-mediatheek (De mediathecaris is Carla den Hartog, 071-5274029, hartog@iclon.leidenuniv.nl 4
2. 4 Schoolstage I In de week van 16 oktober is er geen bijeenkomst vakdidactiek. Het is de bedoeling in die week (eventueel eerder, maar zeker niet later!) de eerste praktijkstage uit te voeren. Gewoonlijk wordt deze praktijkstage op een school voor voortgezet onderwijs uitgevoerd. In overleg zijn andere stagevarianten mogelijk. Tijdens de eerste praktijkstage, in de week van 16 oktober, zul je vooral observeren en informatie verzamelen. Het is de bedoeling dat je zelf tijdig zorgt voor een stageplaats. Als dit niet lukt, kan de vakdidacticus helpen bij het zoeken naar een plaats. Zodra je een stageplaats hebt gevonden, informeer je de vakdidacticus daarover via het Schoolformulier (bijlage). Tijdens het kennismakingsgesprek met je begeleider overhandig je hem / haar de officiële brief van het ICLON met gegevens over de stage en het Beoordelingsformulier (zie de bijlagen). Op dit papier geeft je begeleidend docent aan wat je hebt gedaan tijdens je stage en eventueel hoe je dat hebt gedaan. Het formulier wordt door hem / haar ondertekend en aan jou mee gegeven. Een kopie hiervan neem je op in je eindverslag. Opdracht 1 e schoolstage: Schoolgegevens Verzamel zoveel mogelijk algemene informatie over de school waar je stage gaat lopen. Informatie over de school kun je vinden in de schoolgids of de website van de school. Verzamel informatie over bijv. het aantal leerlingen, afkomst van de leerlingen, de accommodatie, doelstellingen onderwijs, leerling begeleiding etc. De Tweede Fase Probeer zoveel mogelijk te weten te komen over het lesgeven in de Tweede Fase op jouw school. Richt je vooral op de veranderingen voor het vak Engels. Wat is er veranderd in de manier van lesgeven (didactiek, organisatie )? Wat is er veranderd in de beoordeling voor het vak Engels ( schoolexamen, handelingsdeel, CSE)? Het interview Interview een docent(e) Engels en een leerling uit de bovenbouw HAVO/VWO en vraag naar hun ervaringen in de Tweede Fase. Vraag naar de veranderingen, organisatie, beoordeling, werkdruk etc. Verslag Maak een kort verslag van je bevindingen (feiten) en geef over elk punt je mening. Maak ook een verslag van de twee interviews. Dit neem je op in je eindverslag. 2. 5 Observatie stage docent Tijdens de 1 e stage ga je ook de manier van lesgeven van jouw stagedocent observeren. Het is belangrijk dat je voor deze observatie opdracht eerst het artikel uit de reader leest over lichaamstaal van Victor Geel bladzijde 126 t/m 135. Je kunt zo veel gerichter deze observatie opdracht uitvoeren.voer 2 opdrachten naar keuze uit de thema s 1 t/m 5 uit. 5
Werkwijze : Van te voren een keuze maken : Wat wil ik observeren ( zie thema s) en wat ga ik daarvoor observeren? Tijdens de observatie maak je aantekeningen in telegramstijl Tijd Registraties in telegramstijl ---------- ------------------------------------------------------------- Achteraf maak je een selectie van de voor jou relevante observaties Ga tenslotte na op welke punten je nader zou willen ingaan met de stagedocent. Hoe zou je dit gesprek willen beginnen? Thema 1 : De opbouw van de les Hoe is de les opgebouwd? Zie je een samenhang tussen de verschillende onderdelen? Zo ja, welke? Voor welke werkvormen kiest de docent? Hoe sluit de docent de verschillende activiteiten af? Weten de leerlingen precies wat ze moeten doen? Thema 2 : Het samenspel tussen docent en leerlingen Hoe gedragen de leerlingen zich aan het begin van de les, voordat de les eigenlijk is begonnen? Hoe reageert de docent hierop? Geef voorbeelden. Reageert de docent op opmerkingen van de leerlingen? Geef voorbeelden. Reageren de leerlingen op de gang van zaken in de les? Hoe reageert de docent hierop? Geef voorbeelden. Hoe reageert de docent op goede en/of foute opmerkingen? Thema 3 : Verbaal en Non-Verbaal gedrag van de leraar Observeer de manier waarop de docent door mimiek, lichaamshouding, gebaren en stemgebruik reageert op bijdragen van leerlingen aan het lesgebeuren. Wat doet hij bijvoorbeeld met zijn ogen en handen? Let bijvoorbeeld op de plaats waar de docent zich bevindt in het lokaal en op de manier en momenten waarop hij zich verplaatst? Thema 4 : Hoe motiveert de docent de leerlingen? Kijk uitsluitend naar wat de docent doet om de leerlingen aan het begin en tijdens de les te motiveren. Wat zegt de docent om de leerlingen te motiveren? Wat doet de docent om de motivatie in stand te houden? Thema 5 : Toetsen De docent is voortdurend bezig met de vraag of de leerlingen begrepen hebben wat hij uitlegt, in hoeverre ze de beoogde vaardigheid bereikt hebben en betrokken zijn bij het onderwerp van de les. Op welk moment toetst de docent? Aan het begin van de les, aan het begin van elke activiteit? Aan het einde van elke activiteit? Hoe toetst de docent? Met welk doel toetst de docent? Wat doet de docent als blijkt dat leerlingen de stof niet beheersen of iets niet begrijpen? 6
2. 6 Miniles grammatica In het college van 9 oktober verzorgt iedereen een korte miniles over een grammatica onderwerp. Ook nu proberen we de klassensituatie weer zo echt mogelijk na te bootsen. De lesjes mogen niet langer dan 10 minuten duren. Je moet een grammatica onderwerp, bijvoorbeeld het verschil tussen some en any, uitleggen aan je medestudenten die de leerlingen van een onderbouw klas zijn. Je laat je medestudenten ook een opdracht maken en bespreekt deze. Je mag gebruik maken van bestaand materiaal, je mag ook zelf een uitleg en opdracht bedenken. 2.7 Schoolstage II Tijdens de 2 e praktijkstage, in de week van 17 t/m 21 november, staat het lesgeven centraal. Het is de bedoeling dat je ongeveer 10 (deel)lessen min of meer zelfstandig verzorgt, uiteraard in overleg met de betreffende docent op school. De lessen mogen zowel in de onder- als bovenbouw worden gegeven. Probeer de lessen te verzorgen in de klassen die je in de 1 e stage al hebt geobserveerd. Het is de bedoeling dat je de lessen nabespreekt met je stagedocent, feedback krijgt van je stagedocent. Deze feedback verwerk je in het reflectie verslag. Opdracht 2 e schoolstage: Het is de bedoeling dat je minimaal 10 (deel-)lessen gaat verzorgen. Probeer deze lessen evenredig te verdelen tijdens de 2 e stage. Voor elke les maak je een lesplan. Maak je lesplannen aan de hand van de informatie besproken in college I en II. Informatie over het maken van een lesplan kun je ook vinden in de reader. Na elke les schrijf je een kort reflectie verslag. Wat ging goed, wat ging minder goed etc. Voor het eindverslag lever je minimaal 5 lesplannen in. De lesplannen bevatten ook het lesmateriaal,een theoretische onderbouwing, het reflectieverslag en de feedback van je stagedocent neem je ook op in je eindverslag. Voor de theoretische onderbouwing vragen we je bepaalde keuzes die je gemaakt het voor je lesplan toe te lichten aan de hand van de gelezen literatuur ( Staatsen en /of Reader L&C). Je kunt hier denken aan een motivatie voor bepaalde werkvormen ( klassikaal of niet), het aanbieden van bepaalde grammatica ( deductief of geleid inductief) of de manier van toetsen/controleren van de leerdoelen van een les. In het lesverslag vragen we je dus gericht te verwijzen naar de bronnen die je gelezen hebt tijdens de cursus L&C Het alleen beschrijven van het verloop van de lessen is dus niet voldoende! 7
2.8 Keuze opdrachten 2 e stage Naast het verzorgen van de lessen en het maken van de lesplannen vragen we je om minimaal een van de volgende keuze opdrachten uit te voeren tijdens de 2 e stage en in te leveren bij het eindverslag Extra lessen Mocht je de smaak van lesgeven echt te pakken hebben kun je ervoor kiezen om het aantal lessen dat je wilt geven uit te breiden, uiteraard in goed overleg met de stagedocent. Het is de bedoeling dat je het aantal te verzorgen lessen gaat uitbreiden tot maximaal 15 lesuren. Het aantal lesplannen ( met onderbouwing) dat je moet inleveren is 7. Ontwikkelen eigen lesmateriaal Wellicht is het mogelijk om tijdens de 2 e stage eigen lesmateriaal te ontwikkelen. Je kunt hierbij denken aan een tekst met vragen, een stukje video met kijk/luistervragen, een grammatica les met opdrachten, een webquest etc. Belangrijk bij deze opdracht is wel dat het niet alleen het maken van de opdracht betreft. Wij vragen je nu ook de keuzes die je hebt gemaakt bij het ontwikkelen van het eigen lesmateriaal te onderbouwen. Ook nu vragen we je bijv. de keuzes voor bepaalde werkvormen te onderbouwen met verwijzingen naar de gelezen literatuur. Lesopname Je kunt een les van je 2 e stage laten opnemen en op dvd inleveren bij je eindverslag. Naast de dvd lever je een reflectieverslag in waarin je je eigen optreden beschrijft / becommentarieert en formuleert aan welke punten je wilt werken. Je kunt hierbij denken aan : De opbouw van de les, het samenspel tussen jou en de leerlingen, verbaal en non-verbaal gedrag, hoe motiveer je de leerlingen en/of toetsen. Methode analyse Beoordeel en analyseer de onderbouw- of bovenbouw methode die je tijdens de 1 e en 2 e stage gebruikt. Selecteer een van de vaardigheden ( lees, luister,spreek en/of schrijfvaardigheid). Analyseer welke keuzes de auteurs hebben gemaakt bij het aanbieden van een van de vaardigheden met betrekking tot bijv. de werkvormen, deductief versus geleid inductief, strategieën, docent gestuurd versus leerling gestuurd etc. etc. 8
4 De beoordeling 4. 1 De beoordeling van de cursus Wat wordt beoordeeld? Waar wordt op beoordeeld? 1.Aanwezigheid colleges Het niet tijdig melden van afwezigheid levert een extra opdracht op. 2 : De miniles en de grammatica miniles inhoud: inleiding, opbouw, samenhang en afsluiting. werkvormen, praktische opdracht, gebruik media, tijdsplanning en bewaking leidinggevend gedrag, interactie met de groep houding, verbale en non-verbale communicatie reflectieverslag kennis van de gelezen literatuur, toepassing literatuur in de miniles 2 : Stage beoordeling stagebegeleider (formulier) vaardigheden m.b.t. stageactiviteiten, gebleken uit verslag 3 : Opdrachten tijdig en compleet ingeleverd bevatten reflectie, conclusies, resp. voornemens 4: Eindverslag meningen onderbouwd bevat reflectie, toont ontwikkeling tussen begin/eind van de cursus 5: Literatuur kennis van de gelezen literatuur, toepassing literatuur in de lesverslagen, eigen standpunt bepalen ten opzichte van gelezen literatuur 9
4. 2 Het eindverslag Het eindverslag bevat : Een inleiding waar je jouw beeld van het leraarschap beschrijft en de verwachtingen van de cursus ( College 1) Reflectieverslag van de miniles ( 2.3) en de grammatica miniles (2.6) Opdracht schoolstage I ( schoolgegevens, de Tweede Fase, interview docent en leerling) ( 2.4) Observatie opdracht stagedocent (2.5) Opdracht schoolstage II ( lesplannen, lesmateriaal, reflectieverslag, onderbouwing dmv gelezen literatuur, feedback stagedocent) (2.7) Keuze opdracht 2 e Stage ( 2.8) Conclusie (Wat heb je geleerd van de minilessen, de schoolstage, het leraarschap? En tenslotte je mening over de cursus leren en communiceren) Het eindverslag moet uiterlijk worden ingeleverd op donderdag 18 december 2008!! Postvakje Wibo van der Es ICLON Willem Einthoven-gebouw Wassenaarseweg 62A 10
Schoolformulier S.v.p. invullen en voor 1 e Schoolpracticum naar vakdidacticus retourneren. Student: Adres: Telefoonnummer: Stageschool: Adres van stageschool: Telefoonnummer: Begeleidend docent: Privéadres: Telefoonnummer: (Indien van toepassing) Ik doe mijn stage samen met: Andere relevante informatie: 11
Leiden, september 2008. Geachte collega, Onlangs bent u door een / enkele van onze studenten die de cursus Leren en Communiceren (oriëntatie op het leraarsberoep) volgen benaderd. Zij hebben u verzocht in het kader van hun schoolpracticum een aantal lessen op uw school bij te wonen resp. te geven. In verband daarmee volgt hier enige informatie. Het gaat om studenten die zich tijdens de predoctorale fase willen oriënteren op het beroep van leraar. Daarnaast bevat de cursus een training in communicatieve vaardigheden die ook in andere situaties bruikbaar zijn. Om de studenten zich een beeld te laten vormen van de lespraktijk bevat de cursus 2 onderdelen Schoolpractium, de 1 e korte stage is van 13 t/m 17 oktober en de 2 e stage van 17 november t/m 21 november 2008. Mocht deze periode u minder goed uitkomen, dan is het aan te bevelen de stage eerder te plannen, zodat de studenten tijdens de colleges op hetzelfde moment hun stage-ervaringen in kunnen brengen. In de eerste periode ligt de nadruk de observatie van enkele lessen (waarvoor de studenten opdrachten meekrijgen), waarbij het denkbaar is dat ze al wat kleinere taken (deelles, assistentie in de klas) uitvoeren dit te uwer beoordeling. Zo mogelijk observeren de studenten ook andere lessen door een dag met een klas mee te maken. Daarnaast willen de studenten proberen een beeld te krijgen van de vormgeving van de Tweede Fase op uw school, o.a. door een gesprek te voeren met een docent en een leerling van de school. In de tweede periode is het gewenst dat ze circa 10 lessen of deellessen geven. Dit is immers de beste manier om na te gaan of ze feeling hebben met het leraarschap en/of het leraarschap ambiëren. Onderwerp en inhoud van deze lessen worden uiteraard in overleg met u bepaald. Het is wel de bedoeling dat de student zowel in onder- als bovenbouw les geeft (indien mogelijk). De studenten maken (aan de hand van aanwijzingen) van hun ervaringen in beide periodes een verslag dat door mij wordt beoordeeld. Indien u wilt, kunt u een kopie van dit verslag ontvangen. Ik verzoek u aan het eind van de 2 e periode uw bevindingen met de student beknopt te noteren op het formulier dat is bijgevoegd en dit formulier aan de student mee te geven. Wij maken bij onze beoordeling mede gebruik van uw mening. Mocht u behoefte hebben aan meer informatie, wilt u dat dan aan een van ons of aan de student(en) laten weten? Gezien het huidige tekort aan leerkrachten is het in ieders belang studenten te stimuleren een carrière in het onderwijs te overwegen. De oriënterende stage kan daarvoor een goede basis vormen! Alvast zeer bedankt voor uw medewerking! Met vriendelijke groet, Wibo van der Es Vakdidacticus Engels 071-5277164 vanderes@iclon.leidenuniv.nl 12
Cursus Leren en communiceren Naam leraar/stagebegeleider: Naam school: Naam student / stagiar(e): 1. Bovengenoemde student heeft tijdens de stage van Leren en Communiceren de volgende werkzaamheden op mijn school verricht: a. aantal geobserveerde lessen: b. aantal lessen waarin geassisteerd: c. aantal lessen waarin zelf lesgegeven: d. andere activiteiten op school: De student heeft zich redelijk / weinig / zeer (s.v.p. omcirkelen) actief betoond. Eventuele toelichting: 3. Als leraar / stagebegeleider acht ik wel / geen redenen aanwezig om deelname van deze student aan de post-doctorale lerarenopleiding te ontraden. Eventuele toelichting: 4. Sterke en/of zwakke punten van de student: Datum: Handtekening: 13