Vakdidactiek 2 Didactiek van de hoofdvaardigheden

Transcriptie

1 Onderwijs en Opvoeding MODULEHANDLEIDING Vakdidactiek 2 Didactiek van de hoofdvaardigheden Fase Hoofdfase, jaar 2 Leerroute Voltijd en deeltijd Schrijver(s)/docenten Ilona de Milliano, Catherine van Beuningen, Netty Danenberg Datum februari 2015

2 1. Inleiding/verantwoording Wat is vakdidactiek? Deze module is de tweede van de drie modules vakdidactiek die je in de opleiding krijgt. Vakdidactiek is het hart van de opleiding. Daarmee bedoelen we dat je bij vakdidactiek de belangrijkste taak van een leraar Nederlands leert vormgeven. Dat is: leerlingen taalvaardiger maken door ze goed te leren lezen, schrijven, spreken en luisteren. Deze vier basisvaardigheden zijn nauw verbonden met kennis over en vaardigheden in woorden en grammatica. Daar moeten leerlingen dus ook over leren. Daarnaast is het van belang dat een leraar inzicht heeft in hoe leerlingen deze kennis ook bij andere vakken kunnen oefenen. Want of je nou geschiedenis hebt of biologie of Nederlands het is allemaal taal! En veel dingen die een leerling bij Nederlands leert, kan hij gebruiken bij de andere vakken. De genoemde onderdelen zijn op de volgende manier verdeeld over drie modules vakdidactiek: Vakdidactiek 1 Vakdidactiek 2 Vakdidactiek 3 woordenschat, spelling, grammatica spreken, luisteren, lezen, schrijven Nederlands vakoverstijgend. Aan welke competenties werk je? Bij vakdidactiek 2 leer je over taal (vakkennis) en leer je tegelijkertijd om vakkennis over te dragen, te didactiseren (vakdidactiek). Hiermee werk je aan competentie 3: vakinhoud en vakdidactiek. Relatie met landelijke kennisbasis De inhoud van vakdidactiek 2 correspondeert met de inhouden van de landelijke kennisbasis op de volgende punten: 1.1 (kerndoelen en eindtermen; leer(stof)lijnen; complexiteit; basis- deel- en totaalvaardigheden; transfervormen); 1.2 (aansluiting op primair onderwijs; aansluiting onderbouwbovenbouw; vmbo-mbo beginsituatie en aansluiting); 1.3 (lesontwerp en lesuitvoering; leeractiviteiten; leermiddelen; (taal)didactische werkvormen); 1.4 (evaluatie en toetsing). 2. Leerdoelen Leerdoel De student kan lessen in de vier taalvaardigheden (spreken, luisteren, lezen en schrijven) ontwerpen en verantwoorden in termen van beginsituatie, doelstellingen, fasering van de les, inhoud, werk- en organisatievormen en toetsing. De student kan lessen uit schoolboeken (een leergang Nederlands) analyseren en leggen naast de handboeken van Bonset (inhoud) en Ebbens (werkvormen). Bewezen in - eindopdracht lessen ontwerpen - formatieve opdrachten: eyeopeners, presentatie en workshop - eindopdracht brief aan de uitgever De student kan met het referentiekader voor de taalvaardigheden werken en aan de hand daarvan het niveau van opdrachten en leerlingenuitwerkingen bepalen en/of beoordelen. - eindopdracht lessen ontwerpen - eindopdracht brief aan de uitgever

3 3. Wekelijks programma Collegeweek Inhoud Voorafgaand aan het college lezen/voorbereiden: 1. (5 feb.) Introductie 2. (12 feb.) Lezen (1) 3. (19 feb.) Lezen (2) Inhoudelijke en organisatorische introductie van het vak Definitie, belang en situatieschets leesvaardigheid Voorbeeldpresentatie onderzoeksartikel Tekstvormen Referentieniveaus Leesdidactiek Voorjaarsvakantie - Bonset et al. (2010) H1, H2 paragrafen 2.1, 2.2 en Bonset et al. (2010) H2 paragraaf Presentatie artikel leesvaardigheid 4. (5 maart) Toetsen op school (1) Doel, inhoud en ontwerpen van toetsen en toetsplan (toegepast op tekstbegrip) 5. (12 maart) Schrijven (1) Definitie schrijfvaardigheid en het schrijfproces Situatieschets schrijfonderwijs 6. (19 maart) Schrijven (2) Pijlers in schrijfvaardigheiddidactiek Observerend leren 7. (26 maart) Schrijven (3) Succesvolle schrijfopdrachten Evalueren van een methode Nederlands Presentatie artikel leesvaardigheid Bonset et al. (2010) H2 paragraaf 2.5 (toetsen lezen) - Toetsen op school (H1, H2, H6 en H7) - Bonset et al. (2010) H3 - Bonset et al. (2010) (rest) H3 - Presentatie artikel schrijfvaardigheid - Bonset et al. (2010) (rest) H3 - Presentatie artikel schrijfvaardigheid - Lesideeën voor schrijfopdrachten meenemen - Methode Nederlands meenemen Toetsweken

4 8. (16 april) Toetsen op school (2) Corrigeren en beoordelen van toetsen (toegepast op schrijfproducten) 9. (23 april) Luisteren/spreken (1) Definitie spreek- /luistervaardigheid Werken met referentiekader en kijkwijzers 10. (30 april) Luisteren/spreken (2) Het spreek-/luisterproces Een luisterles - Toetsen op school (H9) - Bonset et al. (2010) H4 paragrafen 4.1 t/m Online training referentiekader volgen - Bonset et al. (2010) (rest) H4 - Presentatie artikel luistervaardigheid Meivakantie (14 mei) Geen college (Hemelvaart) 11. (21 mei) Luisteren/spreken (3) Toetsen van spreek- /luistervaardigheid Elevator pitches workshops 12. (28 mei) Luisteren/spreken (4) Conferentie met workshops 31 mei uur Deadline inleveren dossier - Voorbereiden workshop en elevator pitch conferentie - Werken aan dossier - Bonset et al. (2010) (rest) H4 - Presentatie artikel spreekvaardigheid 13. (4 juni) Beoordeling dossiers 14. (9-11 juni) Beoordeling dossiers Tentamen (week juni) 4. Literatuur Verplichte literatuur: Bonset, H., Boer M. de, & Ekens T. (2010). Nederlands in de onderbouw. Bussum: Coutinho (5e druk). Sanders, P. (red.) (2013, herziene versie). Toetsen op school. Arnhem: CITO. Te downloaden via x De methode Nederlands voor het voortgezet onderwijs waarmee de student werkt op de (stage)school.

5 4. Toetsing Vakdidactiek 2 heeft vier afsluitingseisen. Dat zijn: 1. Je bent 80% aanwezig geweest; 2. Je hebt je volledige dossier op tijd ingeleverd (uiterlijk 31 mei 2015); 3. Je hebt de eindopdrachten ( lessen ontwerpen en brief aan de uitgever ) met een voldoende afgerond (minimaal 5,5); 4. Je hebt het tentamen met een voldoende afgerond (minimaal 5,5). Ad 1 aanwezigheid Je mag 20% afwezig zijn. Dat zijn afgerond twee bijeenkomsten. Bij 3x afwezigheid krijg je een extra opdracht (nl. het ontwerpen van een extra les). Ad 2 dossier Het dossier moet de volgende producten bevatten: - Vier onderzoeksartikelen uit Levende Talen Tijdschrift (niet ouder dan vijf jaar), één voor elke vaardigheid; - Voorbereiding presentatie (bv. spiekbriefje, smartboardpresentatie, powerpoint, prezi, hand-out) over één van de artikelen; - Beschrijving van eyeopeners, ongeveer 1 A4 voor elke vaardigheid. Baseer je eyeopeners op zowel Bonset et al. (2010) als de onderzoeksartikelen; - Twee lesontwerpen (lezen en schrijven) incl. een verantwoording die gelinkt is aan eyeopeners en (waar mogelijk) aan de gelezen onderzoeksartikelen; - De brief aan de uitgever (spreken of luisteren); - Voorbereiding en materialen workshop (bv. spiekbriefje, smartboardpresentatie, powerpoint, prezi, hand-out) (spreken of luisteren; als je brief ging over spreken, gaat je workshop over luisteren en vice versa). Ad 3 tentamen Het tentamen bestaat uit open vragen over de vier hoofdvaardigheden (lezen, schrijven, spreken en luisteren) en vragen over taaltoetsing. De tentamenstof bestaat uit de gelezen literatuur uit het overzicht hierboven aangevuld met de collegestof. Elk onderdeel heeft evenveel vragen in het tentamen en weegt even zwaar. Het tentamen wordt afgenomen in de verwerkingsweken aan het eind van het semester waarin de module is aangeboden. De herkansing zal enkele weken later plaatsvinden, nog in hetzelfde collegejaar. 5. Verantwoording studielast De module heeft een studielast van 6 ECTS. Dat zijn totaal 6x28 klokuren = 168 klokuren. Die 168 uren zijn als volgt verdeeld: Bijwonen 12 colleges à 2 uur Voorbereiden 12 colleges à 2 uur Maken/uitvoeren 4 formatieve dossieropdrachten à 8 uur 32 klokuren Maken 3 eindopdrachten à 8 uur Voorbereiden tentamen 16 klokuren Diversen 48 klokuren Totaal 168 klokuren