B&W voorstel Agendapunt Nummer Onderwerp Tussentijdse evaluatie Integraal beleidskader Activerend minimabeleid 2015-2018 Ambtenaar Afdeling Telefoonnummer F. Dieleman Economie en Werk (0318) 538690 Paraaf afdelingsmanager Datum advies Registratienummer Kopie aan afdeling Openbaar 25 april 2016 Olz_ MO/WMO Ja Paraaf toetser Akkoord Bespreken Kopie Burgemeester Planning behandeling Weth. Verloop B&W 10-05-2016 Commissie 14-06-2016 Weth. mw. Kundié Raad Weth. mw Hollander Weth. Beckerman Weth. mw. Overduin-Biesma ' Datum vergaderin 1 0 MEI 2016 Advies secretaris Beslissing * Akkoord conform het voorstel. Voorgestelde beslispunten 1. De tussenevaluatie "Integraal beleidskader Activerend minimabeleid 2015-2018" vast te stellen 2. De tussenevaluatie ter kennisname toe te zenden aan de raadscommissie 3. Overschrijdingen op het minimabeleid te betrekken bij de bestuursrapportage 4. In te stemmen met de bijgevoegde reactie op het Advies van de Cliëntenraad Werk en Inkomen en het Wmo-forum
Inleiding... Eind 2014 is het beleltlskader Activerend minimabeleid 2015-2018 door de raad vastgesteld. In dit beleidskader is uitgegaan van een aantal aannames met betrekking tot de omvang van de doelgroep, ontwikkeling van de koopkracht en het gebruik van inkomensondersteunende maatregelen. Daarnaast is aangekondigd dat de gemeente de inkomensondersteunende maatregelen actief onder de aandacht van haar inwoners brengt. De raad heeft een kaderstellende en controlerende taak. Vandaar dat het college de raad informeert over de uitvoering van het beleidskader. Aan de hand hiervan kan (indien gewenst) het kader worden aangepast. Eind 2015 is al een deel-evaluatie gestuurd aan de raad over het gebruik van de collectieve ziektekostenverzekering voor minima, compensatie schoonmaakondersteuning en de besteding van Wtcg/Cer middelen in 2015. Deze evaluatie heeft geleid tot extra voorzieningen voor de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten. Nu wordt in bijgevoegd rapport het gehele beleidskader (incl. aanpassing 2016) geëvalueerd. Bovendien wordt vooruitgekeken naar 2016 en verder. Deze tussenevaluatie is in april voor advies gestuurd naar de Cliëntenraad Werk en Inkomen en het Wmo-forum. Dit advies is nu ontvangen. De tussenevaluatie wordt nu definitief vastgesteld en gezonden naar de raad. Tevens wordt een reactie op het advies vastgesteld. Beoogd resultaat Inzicht verkrijgen in het gebruik van lokale minimaregelingen, ontwikkeling van de koopkracht en omvang van de doelgroep. Deze evaluatie levert (samen met een evaluatie van de eigen bijdrage Wmo en het beleidsplan schuldhulpverlening) ingrediënten voor de visie op en uitvoering van het sociaal domein. Argumenten 1.1 De evaluatie geeft inzicht in het gebruik van lokale regelingen, ontwikkeling koopkracht en ontwikkeling doelgroep Enkele conclusies: De koopkracht is in 2015 en 2016 voor bijna alle huishoudens iets toegenomen. Dit geldt ook voor minima. Ondanks deze lichte koopkrachtstijging hebben deze huishoudens het nog steeds krap. Voor alleenstaande ouders is het nu aantrekkelijker geworden om uit te stromen uit de bijstand (geen armoedeval) De uitgaven minimabeleid hebben betrekking op inkomensondersteunende maatregelen en het flankerend beleid. De inkomensondersteunende maatregelen zijn allemaal open-einde regelingen. In 2015 bleven de uitgaven minimabeleid binnen het minimabudget Uitgaven inkomensondersteunende maatregelen groeien echter sneller dan de omvang van de doelgroep. Stijging van de uitgaven minimabeleid heeft vooral betrekking op het onderdeel bijzondere bijstand en met name de posten: beschermingsbewind en huisvestigingskosten statushouders. De beïnvloedingsmogelijkheden van de gemeente op deze posten is zeer beperkt. Ook het beroep op het jeugdsportfonds voor diplomazwemmen stijgt. Als we de regeling voortzetten zal het beroep op de regeling waarschijnlijk 50.000 hoger zijn dan begroot. Preventie en voorlichting komen nadrukkelijker aan bod in het minimabeleid 2
1.2 Voorgesteld wordt het huidige beleid ongewijzigd voort te zetten. In het advies van de cliëntenraad en Wmo-forum wordt voorgesteld ons beleid te wijzigen. Hier zien wij geen aanleiding toe omdat er 1) dan eerder sprake is van een armoedeval en er 2) nu al een budgetoverschrijding voor 2016 lijkt te komen. 2.1 De tussenevaluatie beleidskader minimabeleid 2015-2018 kan de raad gebruiken voor zijn controlerende en kaderstellende rol. De raad heeft het beleidskader 2015-2018 vastgesteld. Wijziging van het beleidskader dient dan ook ter besluitvorming te worden voorgelegd aan de raad. In dit geval stellen we voor het reeds vastgestelde beleid niet te wijzigen. De evaluatie wordt wel toegezonden naar de raad. Zo krijgt zij inzicht in het gebruik van de regelingen. Indien gewenst kan de raad ook zelf verzoeken het beleid te wijzigen. 3. Op basis van de evaluatie verwachten we (op termijn) een overschrijding van de minimabudgetten De omvang van deze overschrijding op bijzondere bijstand voor 2016 is nu nog niet te schatten, Mogelijk zijn er in 2016 andere posten binnen het minimabeleid waar er een financieel voordeel is te zien. Medio 2016 kan over worden gegaan tot een meer reële prognose. Dit zal, waar nodig, betrokken worden bij de bestuursrapportage. 4. De Cliëntenraad Werk en Inkomen en Wmo-forum hebben geadviseerd op de evaluatie van het minimabeleid. In de brief gaat het college puntsgewijs in op dit advies Dit advies is bijgevoegd. Het college ziet geen aanleiding om naar aanleiding van dit advies het beleidskader aan te passen. Wel zal het college periodiek rapporteren over de uitgaven in het kader van het minimabeleid. Daarbij wordt ook onderscheid gemaakt in de verschillende kostensoorten. Dit gaat via de P&C cyclus. Kanttekeningen 1. 1 In de tussenevaluatie richten we ons voornamelijk op lokale inkomensondersteunende maatregelen. Armoedebeleid is meer dan inkomensondersteuning. Het omvat bijvoorbeeld ook Wmo-beleid en schuldhulpverlening. Op deze onderdelen ontvangt de raad ook evaluatierapporten. Gezamenlijk leveren deze rapporten input voor de visie op het sociaal domein. 1.2 Waarschijnlijk gaan we toe naar een (beperkte) overschrijding van het minimabudget in 2016 en 2017 Minimaregelingen zijn veelal open-einde regelingen. Dit maakt sturen op budgetten erg lastig. Als de huidige trend doorzet zal het minimabudget in 2016 e.v. worden overschreden. Dit is hoofdzakelijk gelegen in ontwikkelingen waar wij als gemeente weinig invloed op uit kunnen oefenen, te weten huisvestingskosten statushouders en kosten beschermingsbewind. Het is nog onzeker of deze trend zich voortzet: de toegang tot beschermingsbewind wordt waarschijnlijk aangescherpt en tussen de VNG en het rijk vindt overleg plaats over aanvullende financiering van deze posten. Vandaar dat we nu ook geen beleidswijziging voorstellen. 3
Dit geldt ook voor de regeling diplomazwem men. Deze regeling is door de gemeente zelf in het leven geroepen. Zij hecht er aan dat alle kinderen in Veenendaal in staat worden gesteld te leren zwemmen. Dit is goed voor de veiligheid en sociale ontwikkeling van de kinderen. De regeling wordt uitgevoerd door het jeugdsportfonds. Op deze post zien we ook overschrijdingen ontstaan. Om te voorkomen dat het sportfonds kinderen niet toe kan laten tot diplomazwemmen, heeft het college besloten de bijdrage aan het jeugdsportfonds in 2015 met 20.000 te verhogen. Als daar in 2016 aanleiding voor is, zal deze bijdrage ook in 2016 worden verhoogd. In de P&C-cyclus zullen de uitgaven minimabeleid worden gevolgd. Aanpak en uitvoering Voorlichting is geen eenmalige activiteit. We zullen regelmatig aandacht schenken aan de minimaregelingen. Periodiek wordt gerapporteerd over de ontwikkeling van de uitgaven minimabeleid, Kosten, baten, dekking We stellen geen nieuw beleid voor. Bij voortzetting van de trend verwachten we voor 2016 een overschrijding van 100.000 en voor 2017 een overschrijding van 250.000. Dit wordt veroorzaakt door landelijke ontwikkelingen. Op landelijk niveau (VNG en rijk) is dit aangekaart. We zullen de wetswijzigingen, kostenontwikkeling en rijksvergoedingen terzake scherp in de gaten houden en hierover rapporteren in de Planning & Control-cyclus. Communicatieaspecten De portefeuillehouder licht het besluit toe in het wekelijkse persgesprek. Hierbij geeft ze een toelichting op de evaluatie en de conclusies. De brief aan de elientenraad en de Wmo-raad zal verzonden worden voordat het besluit openbaar wordt voor de pers. Aanvullende aandachtspunten Financiële aspecten P&O aspecten Niet van toepassing. OR&GO Advies OR: Advies GO: Juridische aspecten Wkpb-plicht Nee Paraaf Wkpb-beheerder: 4
Toelichting op de voorgestelde besllspunten: Informatie- en automatiseringsaspacten Overleg gevoerd met adviesraden Cliëntenraad Werk en Inkomen en Wmo-forum hebben op de evaluatie gereageerd. Extern I intern overleg gevoerd met Intern: MO/WMO Overige aspecten Bijlagen Bijlage 1: Tussenevaluatie Integraal beleidskader activerend minimabeleid 2015-2018 Bijlage 2: Advies van de Cliëntenraad Werk en Inkomen en het Wmo-forum Bijlage 3: Reactie op het advies van de Cliëntenraad Werk en Inkomen en het Wmo-forum 5