Disclosure gesprek Hoe vertel ik het aan de patiënt? Lucy Dijkman, coördinator traumaopvang OLVG Mariëlle van Pampus, perinatoloog OLVG Catherine Poorthuis, communicatietrainer & jurist Training in Praktijk Incidenten in de patiëntenzorg, AMC Amsterdam, 28.09.2017
Disclosure belangen sprekers Mariëlle van Pampus; Lucy Dijkman; Catherine Poorthuis (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk nvt nee nvt nvt nvt
Inleiding Peer Support in OLVG 20 jaar geleden Drie gesprekken model (OLVG model) 2000 ziekenhuisbreed Start afdeling traumaopvang Unieke afdeling niet alleen zorg voor de patiënt, maar ook zorg voor de zorgprofessional! Taken traumaopvang: - Trainen Peer Support - Intervisie & supervisie - Opvangen medewerkers Afbeeldingen: Saar Koopman & David Ladiges AMC Innovatiesubsidie
Training Peer Support medisch specialisten Belang en waarde Peer Support Trainen alle ziekenhuismedewerkers in Peer Support In 2015 eerste groep medisch specialisten getraind
Peer Support & EHBI medisch specialisten Intervisie medisch specialisten: Hoe acceptatie vergroten? Hoe gebruik Peer Support vergroten? Waar is behoefte aan? Eerste Hulp Bij Incidenten: Collega ondersteuning bieden bij open disclosure gesprek Gesprekstechnieken voor een effectieve open disclosure Emotionele impact
Het disclosure gesprek Mariëlle van Pampus, perinatoloog
Juli 2017, zaterdagavond 22.30 Patiënte, GIP0, meldt zich in het OLVG met minder leven bij 41 1/7 week Verloskundige zorg in de 1 e lijn CTG goed, echter we staan op scherp Besloten tot nastreven van de baring middels ballon katheter, vanwege niet inleidbaar zijn Gedurende 1 ½ uur goed CTG, om 0.30 CTG afgesloten, patiënte en partner gaan slapen Volgende ochtend, 7 uur later, bij aansluiten CTG: geen harttonen Intra-uteriene vruchtdood bevestigd middels echo
Impact op afdeling Ik wilde jullie eigenlijk nog even spreken vanmorgen, maar ik was ook niet op mijn best etc. Wat een verdrietige casus. Op de overdracht vanmorgen werd de casus verteld, zonder de afloop, incluis CTG s en iedereen had hetzelfde gedaan. Dat wilde ik vooral zeggen. Daarnaast moeten we soms ook verdragen dat er onder onze handen iets gebeurt, waarop je geen invloed hebt of had kunnen hebben. We hebben niet alles onder controle dus. En achteraf is het makkelijk praten, daarom was deze overdracht zo waardevol, omdat iedereen hetzelfde gedaan zou hebben. We spreken hem nog wel een keer na denk ik, maar als je mij wil spreken of wat dan ook, of als je ergens mee zit, laat het mij weten. Sterkte, en groeten, Mariëlle
1½ dag later bevalt ze van een dochter van 3840 gram Vastzittende placenta, naar OK, fluxus van 2300 cc
1 e nagesprek Na 2½ week Met echtpaar en moeder van patiënte, oma dus Samen met de gynaecoloog die de bevalling en manuela placenta verwijdering heeft gedaan en met mij, als dd gynaecoloog in de bewuste nacht Voorbesproken met collega Rustige ruimte, einde van het spreekuur, geen eindtijd, telefoons uit, iets te drinken
Voorbesproken Korte introductie, direct zeggen dat het je spijt hoe een en ander is gelopen Uitkijken voor defensief gedrag, zo open mogelijk dus Empathisch zijn Ruimte voor emoties geven
1 e nagesprek Uitleg waarom ik erbij zit, als dienstdoende gynaecoloog Het spijt me hoe dit is gelopen Hoe is het gegaan? Verdriet Zijn er al gegevens? Rationeel Oma zit met schriftje klaar en noteert een en ander CTG laten zien We hebben vragen ik: hoe was het afscheid Emoties, ook van oma Schriftje gaat dicht
De ratio Zou u het nu weer zo hebben gedaan? Ja Verteld van ons ochtend rapport, zonder de afloop Volgende zwangerschap Vervolgens een lijstje met complimenten en een bedankje voor dit fijne gesprek, 60 minuten Maar ook wat commentaar..
Verpleegkundige op de gang: tja, soms piept er weleens eentje tussenuit. De anesthesist en ok personeel bij de manuele placenta verwijdering die hen feliciteerden..
Is er iets wat ik voor u kan doen? We willen graag uitdraai van dossier
Open disclosure training: het incidentgesprek Catherine Poorthuis communicatietrainer / jurist Training in Praktijk Pagina 16 www.traininginpraktijk.nl
Het schriftje gaat dicht... Mooie metafoor voor: vergeving Pagina 17 www.traininginpraktijk.nl
Hoe vergeving bereikt? Empathisch communiceren Non verbaal empathisch gedrag (!!) Verbaal empathisch: spijtbetuiging Pagina 18 www.traininginpraktijk.nl
Waarom vergeving zo belangrijk? - Helend effect 1,2 op - patiënt / diens familie (1 st victim) - verantwoordelijke arts (2 nd victim) - Voorkomt onnodige juridisering 3-1 Stress, Forgiveness and Health,Toussaint, Ann Behav Med, 2016, april 11-2 Medical Errors: Disclosure Styles, Interpersonal forgiveness and outcomes, A.F. Hannawa e.o. Soc Sci Med 2016 May. - 3 Opvang en schadeafwikkeling bij onbedoelde gevolgen van medisch handelen, Prof.mr.J.L. Smeehuijzen, Prof.mr. J.Legemaate, Prof.mr. A.J.Akkermans e.a., VU 2013 Pagina 19 www.traininginpraktijk.nl
Empathisch communiceren? Appeltje eitje! Artsen kunnen slechtnieuwsgesprekken voeren! Of toch niet altijd? Pagina 20 www.traininginpraktijk.nl
Pagina 21 www.traininginpraktijk.nl
Als er iets fout gaat... gevolgen... Gevoelens van schaamte, schuld, angst (voor de gevolgen): zelfabsorptie 4 - Gesprek aangaan moeilijkste moment... - Vrijwel automatisch schiet arts in verdediging - Waarop boosheid patiënt / familie automatisch versterkt Irritatie / boosheid > frictie cq conflict > verlies contact Logische gevolgen > klacht / tuchtzaak / claim / media 4 Social Intelligence: the new science of human relationships, D.Coleman, 2007 Pagina 22 www.traininginpraktijk.nl
Pagina 23 www.traininginpraktijk.nl
Training Eerste Hulp Bij Incidenten (EHBI) Gesprek voorbereiden en oefenen met een trainer van Training in Praktijk of: Peer Supporter in eigen instelling Pagina 24 www.traininginpraktijk.nl
Voorwaarden training - Veiligheid - Vertrouwelijkheid - Tijdigheid - Tijd (+/- 2 uur) - Kundigheid Pagina 25 www.traininginpraktijk.nl
EHBI training, wat leert u? - Op empathische wijze een boodschap brengen die ook voor uzelf pijnlijk is; - Uw eigen emoties controleren voor dit cruciale moment; - Iets uitleggen wat soms niet uit te leggen is; - De boosheid / het verdriet van de patiënt of diens familie opvangen; - Een begin maken met het herstel van het vertrouwen in u als zorgverlener. Pagina 26 www.traininginpraktijk.nl
Wachten met trainen tot incident / calamiteit? Hoeft niet, preventief trainen ook effectief. Door oefenen 80% permanente opslag in brein. Pagina 27 www.traininginpraktijk.nl
Vragen? - Voor Mariëlle van Pampus: ervaring Peer Supporter gesprek - Voor Lucy Dijkman: disclosure coaching, trauma-opvang - Voor Catherine Poorthuis: training incidentgesprek (EHBI) Pagina 28 www.traininginpraktijk.nl