RAADSVOORSTEL GEMEENTE ONDERBANKEN Onderwerp: Regionalisatie Brandweer Zuid-Limburg Gemeentebladnummer :2006/46 Behandelend ambtenaar : BINDELS, PETER Agendapunt : Portefeuille : ALGEMENE ZAKEN Registratienummer : 5083 Raadsvergadering Commissie : Programma : Vitale samenleving AAN DE GEMEENTERAAD, Voorstel Instemmen met de Intentieverklaring Oprichting Brandweer Zuid-Limburg, de Contournota "Sterke Brandweer, vurig verlangen" en het Masterplan "Sterke brandweer, vurig verlangen", met uitzondering van: 1. de in de intentieverklaring opgenomen opmerking dat de gemeente Onderbanken geen beleidsbeslissingen zal gaan nemen die van substantiële invloed (kunnen) zijn op het project Sterke Brandweer, vurig verlangen ; 2. de open-eind-financiering van het projectbudget zoals beschreven in het masterplan. Inleiding In juni 2004 zijn zowel het kabinetsstandpunt Veiligheidsregio's als het beleidsplan Crisisbeheersing vastgesteld en door het kabinet in uitvoering genomen. Het fenomeen "veiligheidsregio" begint steeds vaster vorm aan te nemen. In ons land ontstaan 25 van deze regio's waarin gemeenten en hulpverleningsdiensten zowel bestuurlijk als operationeel afstemmen en samenwerken op het gebied van veiligheid. Een veiligheidsregio kan worden omschreven als een gebied waarin wordt samengewerkt door verscheidene besturen en diensten ten aanzien van taken op het terrein van brandweerzorg, rampenbeheersing, crisisbeheersing, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen en handhaving van de openbare orde en veiligheid. Hierbij is sprake van een territoriaal congruente indeling conform de indeling van de politieregio's. In 2005 is onderzoek verricht naar de organisatie van de brandweerzorg in Zuid-Limburg. Daarbij kwam vast te staan dat de brandweer voornamelijk in de gemeentelijke organisatie verankerd is en de activiteiten veelal versnipperd plaatsvinden. Hierdoor zijn kennis en kunde onvoldoende gebundeld. Dit leidt o.a. tot verschillend preventiebeleid, verschillen in de repressieve organisatie, versnipperd beheer van financiën en middelen, vrijwilligersproblematiek, verschillend personeelsbeleid, variaties in opleiden en oefenen en verschillende vormen van medezeggenschap. Verder wordt in algemene zin ook de noodzaak onderkend dat er verdergaand samengewerkt moet gaan worden om de aan de brandweer opgedragen (wettelijke) taken te kunnen volbrengen, zodat ook de inzet bij grootschalige brandweeractiviteiten wordt gewaarborgd.
Het Algemeen Veiligheidsbestuur heeft begin 2005 d.m.v. een Koersnotitie gekozen voor de ambitie om te komen tot één regionale brandweer. Deze ambitie sluit aan bij het kabinetsstandpunt Veiligheidsregio inzake het standpunt over de regionalisering van het beheer over de brandweer. "Het regiobestuur moet toezien op gelijkwaardige prestaties binnen het regionale verzorgingsgebied. Door deze taken op zich te nemen, vervult de regio een kwaliteitsborgende rol ten aanzien van personeel en materieel van de brandweer" (Bron: Kabinetsstandpunt Veiligheidsregio's). Op basis van artikel 1 van de Brandweerwet 1985 hebben burgemeester en wethouders de zorg voor de brandweer in de gemeente. Artikel 193 van de Gemeentewet verplicht de gemeente de kosten voor de brandweer te betalen. Gemeenten zijn op grond van artikel 3 van de Brandweerwet 1985 verplicht een gemeenschappelijke regeling aan te gaan met betrekking tot een regionale brandweer. Het doel is een doelmatig georganiseerde en gecoördineerde uitvoering te bewerkstelligen en een goede hulpverlening bij ongevallen en rampen te bevorderen. Artikel 1 van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen geeft aan dat de raden, de colleges van burgemeesters en wethouders en de burgemeesters een gemeenschappelijke regeling kunnen treffen ter behartiging van een of meer bepaalde belangen van gemeenten. Het doel is om de Brandweer Zuid-Limburg op 1 januari 2008 van start te kunnen laten gaan en derhalve wordt aan alle gemeenten in Zuid-Limburg gevraagd in te stemmen met de Intentieverklaring Oprichting Brandweer Zuid-Limburg, de Contourennota "Sterke brandweer, vurig verlangen" en het Masterplan "Sterke brandweer, vurig verlangen". Medio 2007 zal de definitieve medewerking worden gevraagd van de gemeenten. Het belangrijkste doel van de regionalisering is de kwaliteitsverbetering van de brandweerzorg in brede zin. De Contourennota "Sterke brandweer: vurig verlangen" is een uitwerking van de visie op de brandweerzorg in 2010 en is gebaseerd op drie kernelementen: verbetering van de kwaliteit van de brandweerzorg, één bestuur en één organisatie, die sterk lokaal verankerd is. Zoals bovenstaand aangegeven zijn er veel versnipperde activiteiten op brandweergebied. Intensievere samenwerking / samenvoeging van de korpsen moet de vernieuwingen en verbeteringen uitvoerbaar maken en betaalbaar houden. In de Contourennota wordt beschreven dat wordt gestreefd naar één korps, onder één bestuurlijke regeling, met één visie en missie, met één begroting en één commandant. Leidend beginsel is de kwaliteit / kostenverhouding van de brandweerzorg, crisisbeheersing en rampenbestrijding. Een professionele organisatie die sterk sociaal maatschappelijk verankerd is in de lokale gemeenschappen, die vraaggericht functioneert en daarbij duurzaam kostenefficiënt en -effectief is. De Brandweer Zuid-Limburg moet daarbij de belangrijkste adviseur blijven van het lokale bestuur op het gebied van fysieke veiligheid en is leidend / initiërend in het overleg met de veiligheidspartners op het terrein van multidisciplinaire rampenbestrijding. Het gezag is feitelijk en wettelijk verankerd in de gemeenten. De gemeenteraden beslissen over de financiële bijdrage aan de brandweer, de burgemeester blijft opperbevelhebber en het bestuur wordt gevormd door de burgemeesters van de deelnemende gemeenten. Het Algemeen Veiligheidsbestuur gaf op 2 maart 2005 het groene licht voor de regionalisatie en heeft op 4 november 2005 besloten dat de regionaal commandant a.i. door kan gaan met de uitwerking op basis van de contourennota. De weg om de hoofddoelstelling, verbetering van de kwaliteit van de brandweerzorg in Zuid-Limburg, te bereiken is vastgelegd in het Masterplan "Sterke brandweer, vurig verlangen" Aan deze hoofddoelstelling zijn twee subdoelstellingen gekoppeld, te weten: - het bestuurlijk samenbrengen van de verschillende brandweerorganisaties in één aanspreekpunt 2
voor de regionale organisatie en; - het integreren van de brandweerorganisaties in één korps. Om het uiteindelijke resultaat te realiseren is er een groot aantal deelresultaten benoemd. Deze deelresultaten worden verder uitgewerkt in deelprojecten. Inmiddels zijn 18 deelprojecten benoemd, verdeeld over de portefeuilles organisatie, communicatie en rampenbestrijding, pro-actie en preventie, repressie en opleiden en oefenen (zie bijlage 2 van het Masterplan). De deelprojecten dienen in 2006 te starten en sommige dienen in 2006 al afgerond te zijn. Het project is ingedeeld in drie fasen. In de voorbereidingsfase (november 2005- maart 2006) is de kernopdracht: het afbakenen en verder concretiseren van het project(resultaat) in termen van eisen, prestaties en randvoorwaarden. In deze fase is het Masterplan vastgesteld, de deelprojectleiders worden / werden opgeleid en de deelprojectplannen voor de verschillende deelprojecten worden / werden uitgewerkt. In de uitvoeringsfase (januari 2006- oktober 2009) is de kernopdracht dat de deelprojecten worden uitgevoerd en gecoördineerd met het oog op het projectresultaat. Op 1 januari 2008 zal naar verwachting de Brandweer Zuid-Limburg formeel van start gaan. In de nazorgfase (november - december 2009) is de kernopdracht het implementeren van het projectresultaat in de lijnorganisatie. De beëindiging van de projectorganisatie is het resultaat van deze fase. Het Algemeen Veiligheidsbestuur Zuid-Limburg is opdrachtgever van het project. Deze rol is invulling gegeven door het instellen van een projectgroep. De projectleider en 5 burgemeesters vormen deze projectgroep. Intentieverklaring In de voorliggende intentieverklaring wordt aan de gemeente Onderbanken gevraagd in principe mee te werken om te komen tot één regionale brandweer Zuid-Limburg. Verder wordt gevraagd de gehele brandweerzorg te laten verzorgen door die nieuw op te richten brandweer, de eigen brandweerorganisatie te beëindigen, niet te tornen aan de thans bestaande financiële kaders, geen beleidsbeslissingen te nemen die van substantiële invloed zijn op het project en de regionaal commandant de ruimte te geven een Bijzonder Georganiseerd Overleg en een Bijzondere Ondernemingsraad te laten instellen. In de intentieverklaring staat verder dat voordat er een definitief besluit wordt genomen over de nieuwe gemeenschappelijke regeling alle relevante organisatorische, personele en financiële consequenties van en voor alle partners zullen zijn onderzocht en geanalyseerd. Als datum heeft het Algemeen Bestuur de ambitie uitgesproken om de samenwerking binnen één korps per 1 januari 2008 te formaliseren. Het Masterplan geeft aan dat er twee maal een beslissing wordt gevraagd van de gemeenten: eenmaal over de intentieverklaring (medio 2006) en eenmaal over de definitieve gemeenschappelijke regeling (mogelijk medio 2007). Advies ondernemingsraad De ondernemingsraad gemeente Onderbanken heeft d.d. 18 juli 2006 positief geadviseerd t.a.v. de contournota, de bestuurlijke opdracht, het masterplan en de intentieverklaring. Doelstelling en beleidskader Door een regionalisatie van de brandweer in Zuid-Limburg komen tot een kwaliteitsverbetering van de brandweerzorg in brede zin. 3
Argumenten 1. hiervoor bestaan diverse redenen die staat opgesomd onder de overwegingen in de intentieverklaring. 2. Het is van belang dat uw raad vooruitlopend op de besluitvorming 2007 het recht behoud om beleidsbeslissingen met betrekking tot de organisatie van de lokale brandweerzorg. Zoals reeds is aangegeven wordt van de gemeente Onderbanken medio 2007 nog een beslissing verwacht, namelijk om definitief het sein op groen te zetten voor de regionalisering van de brandweer. Tussentijds kan het dus niet zo zijn dat er afhankelijk van respectievelijk met verwijzing naar de uitkomsten van de diverse werkgroepen geen beleidsbeslissingen meer kunnen worden genomen. Uiteraard ligt het voor de hand dat de betrokken gemeenten geen beleidsbeslissingen nemen die indruisen tegen de hierbij uitgesproken intentie en het proces van regionalisering frustreren. 3. het projectbudget ad 462.000 is taakstellend en er dient een accurate begroting op te worden gesteld. In het Masterplan (blz 19) staat aangegeven dat de projectbegroting 462.000 bedraagt. Weliswaar wordt in het Masterplan uitgesproken dat het projectbudget zoveel mogelijk wordt ontzien (d.w.z. dat reguliere regionale budgetten in eerste instantie worden aangesproken), tegelijkertijd wordt aangegeven dat het projectbudget overschreden zal worden. Wij stellen derhalve vast dat sprake is van open-eind-financiering. Wij stellen u voor hiermee niet akkoord te gaan aangezien het projectbudget ad 462.000 als taakstellend dient te worden aangemerkt en dat uitgaven in principe moeten kunnen worden gedekt uit het daarvoor beschikbaar gestelde budget. Hiervoor is een accurate begroting en bewaking van het budget vereist. Eind 2007 worden de totale kosten pas inzichtelijk. Met betrekking tot de financiering zal separate bestuurlijke besluitvorming moeten plaatsvinden. Kanttekening - Uitvoering Na besluitvorming in de gemeenteraad zal het Algemeen Veiligheidsbestuur schriftelijk in kennis worden gesteld van het besluit van de raad. Evaluatie N.v.t. Middelen financiële middelen Nog niet van toepassing personele middelen N.v.t. 4
Schinveld, 5 september 2006 Burgemeester en wethouders van Onderbanken, M.A.H. Clermonts-Aretz burgemeester F.C.W. Geraets secretaris/algemeen directeur Bijlage(n) : Ter inzage : 1. Intentieverklaring Oprichting Brandweer Zuid-Limburg 2. Contournota Sterke Brandweer, vurig verlangen 3. Masterplan Sterke brandweer, vurig verlangen 4. Advies Ondernemingsraad gemeente Onderbanken 5