Tomingroep BV JAARVERSLAG

Vergelijkbare documenten
JAARVERSLAG. Tomingroep BV feiten en cijfers. Uitgebreid jaarverslag:

JAARVERSLAG. Tomingroep BV, de feiten. Uitgebreid jaarverslag:

JAARVERSLAG WVS. Werkvoorzieningschap Tomingroep, de feiten. Uitgebreid jaarverslag:

Tomingroep BV JAARVERSLAG

JAARVERSLAG WVS. Werkvoorzieningschap Tomingroep feiten en cijfers. Uitgebreid jaarverslag:

Tomingroep BV Jaarverslag 2017

Profiel lid Raad van Commissarissen. Organisatie. Algemene gegevens

Tomingroep BV JAARVERSLAG

JAARVERSLAG. Tomingroep BV

Tomingroep BV JAARVERSLAG

Tomingroep BV JAARVERSLAG

JAARVERSLAG. Tomingroep BV

J A A R A G Tomingroep BV

Tomingroep BV JAARVERSLAG

Werkvoorzieningschap Tomingroep JAARVERSLAG WVS

Trots op onze medewerkers!

Werkvoorzieningschap Tomingroep JAARVERSLAG WVS

Eerste Kwartaal verslag

Bor Veen Algemeen Directeur Werkkracht

Oktober Participatiewet; kansen in samenwerking

Tomingroep Werkvoorzieningsschap Jaarverslag 2017

MEMO. Stand van zaken Participatiewet aangelegenheden

Transitieplan. 12 september 2013

Raadsinformatieavond. dinsdag 22 april Transitieplan UW

Overdrachtsdocument voor (nieuw) bestuur na de gemeenteraadsverkiezingen

De Participatiewet: dekking zoeken of ondernemen?

uw brief van: ons kenmerk: bijlage(n): datum: juni 2015

Van sociale werkvoorziening naar werkbemiddelingsbedrijf

Onderweg naar één Werk-Ontwikkelbedrijf. Divosa Masterclass

WSD voert verder opdrachten uit van gemeenten op het gebied van schoonmaak, catering, groenvoorziening en dienstverlening.

Risicoanalyse en scenariostudie als onderbouwing van de Kadernota. Samenvatting

Ondertussen.. In de SW

Sociaal Werk Amsterdam

Le L a e r a n n & & S h S a h r a e e b i b jie j e e n e k n om o s m t t S W S Zwolle 12 oktober

Managementsamenvatting

De aanpak van Inclusief Groep werkt! Werken leer je door te werken. We brengen mensen in bedrijf

Oplegnotitie begroting 2017

STUUR HOUDEN. Voldoende snelheid in het schip houden, zodat het naar het roer luistert. STUUR HOUDEN 1

Sessie 16: Hoe werkt beschut werk onder de Participatiewet

Coen van Hoorn raad

Raadsvoorstel. Geachte raad,

DE PARTICIPATIEWET VOOR U ALS WERKGEVER

Ralf van de Wiel

Transformatie Participatiewet in Den Haag

Financiële gevolgen van het beëindigen van tijdelijke contracten in de sociale werkvoorziening

Definitief bijgestelde begroting 2015 van Vixia BV en GR

Aan de slag met duurzame inzetbaarheid 3 november 2015

de toekomst van sociale werkgelegenheid

Kerngetallen 4 maandsrapportage Avres. Toeleiding naar werk, talentontwikkeling en sociale ontwikkeling

Bureau BERGS. Re-integratie Outplacement Loopbaanadvies. Noloc Erkend & Gecertificeerd

Analyse en visie BaanStede in het licht van de Participatiewet

Programma. Wat is de Participatiewet? Hoe kunnen wij u helpen?

Initiatiefvoorstel PvdA-GroenLinks

Voorstel aan Burgemeester en Wethouders Voorblad

Sociale werkbedrijven de toekomst

Informatie over stand van zaken vorming Regionaal Werkbedrijf Zuidoost-Brabant. 3 februari 2015

De gemeente aan zet. Presentatie t.b.v. bijeenkomst Dongemondraden op 10 juni Ad Baan Maarten Adelmeijer

Gemeente Den Haag. De voorzitter van de Commissie Samenleving. Geachte voorzitter,

BEGROTING bij ongewijzigd beleid Werkvoorzieningschap De Sluis

Aan de Raad. 1. Aanleiding Het voorstel wordt aan de raad voorgelegd in zijn kaderstellende rol

Sociaal verslag Sociaal verslag Dit verslag bevat de kengetallen van de personele organisatie van DZB Leiden over 2016.

Bruggen, Bootjes en Trampolines

Stroomopwaarts. Begeleiding jongeren met psychische kwetsbaarheid

Een verandering van tijdperk...

Notitie. Deze notitie is bedoeld voor de 12 deelnemende gemeenten in de gezamenlijke communicatie naar hun raden toe.

Bedrijfsplan Participatiebedrijf

Scenario Participatiewet Iedereen doet mee, niemand aan de kant

Het sociale werkbedrijf en reintegratiebedrijf. Joke Bandstra (Pastiel) Mattijs Endedijk (Satori)

Terugkoppeling motie 'Van bijstand naar baan' De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

Ten behoeve van het opstellen van het Jaarplan 2017 Sociale Zaken IJsselgemeenten brengen wij het volgende onder uw aandacht.

Gemeente Westvoorne AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS. Onderwerp: Kader van het regionaal arbeidsontwikkelbedrijf Voorne-Putten

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

Visiedocument van de ondernemingsraad van WVS

Raadsvoorstel. 1. Samenvatting. 2. Voorstel. 3. Inleiding. Agenda nr. 8

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

De werkschijf van 5. Hoe werkt IBN? 190 mm. 240 mm. IBN Postbus AR Uden T F E info@ibn.nl I

Toelichting Participatiewet Raadsbijeenkomst

: agendapunt : Onderwerp : Vergadering Algemeen Bestuur Hameland

Raadsbesluit Raadsvergadering: 28 mei 2014

DIERENOPVANGCENTRUM AMSTERDAM. Reglement. Raad van Toezicht. november 2018

Detacheren in de Participatiewet Door Maarten Adelmeijer en Johannes ten Hoor

Bijlage bij visiedocument. Overzicht re-integratieactiviteiten en projecten. Gemeente Barneveld

De missie van DZB en de Wet werken naar vermogen

JAARVERSLAG WVS. Werkvoorzieningschap Tomingroep

Bedrijfsplan & Halfjaarrapportage 2018 Lokale netwerkstrategie in uitvoering

Managementsamenvatting

H2 Arbeidsbemiddelingsorganisaties

Uitwerken/introduceren nieuwe (beleids-)instrumenten;

uw brief van: ons kenmerk: bijlage(n): datum: juni 2014

Fundament Rijnvicus Hier staan we voor Contact: T. Bezoekadres

COLLEGEVOORSTEL. Onderwerp Toekomst Promen

Participatiewet / Wsw. Raadsinformatieavond - 3 juli 2013

Vragen toekomststrategie ATEA voor de tweede beeldvormende sessie

WAARDE(N)VOL TOEZICHT IS MENSENWERK. Toezichtkader Bibliotheek Velsen

Nieuwe kansen voor intermediairs

Een nieuwe taak voor gemeenten

Gevolgen Participatiewet voor de sociale werkvoorziening

In de volgende paragrafen volgt een nadere uiteenzetting van tijdstippen en besluiten,.

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN (050)

Bijlage 1 : Beschut werk

Transcriptie:

Tomingroep BV 20 16 JAARVERSLAG BV

BV JAARVERSLAG 2016 Colofon Uitgave Internet E-mail Redactie Tomingroep BV Franciscusweg 12 1216 SK Hilversum T 035 671 81 11 F 035 623 47 02 www.tomingroep.nl info@tomingroep.nl Tomingroep BV Correspondentieadres: TOMINGROEP BV Postbus 194 1200 AD HILVERSUM www.tomingroep.nl info@tomingroep.nl @tomingroep facebook.com/tomingroep linkedin.com/tomingroep 2

Inhoud 01. Voorwoord 02. De organisatie 2.1 Missie 2.2 Doelstelling 2.3 Verhouding Werkvoorzieningschap Tomingroep - Tomingroep BV 2.4 Beleid 2.5 Organisatieschema 03. Tomingroep in 2016 3.1 Mensontwikkeling 3.2 Werkvoorz iening 3.3 Stafafdelingen 3.4 Kwaliteit 3.5 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 04. Personeel 4.1 Personeelsbestand 4.2 Ziekteverzuimbeleid 4.3 Ondernemingsraad (OR) 05. Bestuur 5.1 Directieteam 5.2 Raad van Commissarissen 5.3 Bericht van de Raad van Commissarissen 06. Doelstellingen, realisaties en kengetallen 07. Geconsolideerde balans 3

BV JAARVERSLAG 2016 4

1. Voorwoord Tomingroep BV opereert in een veranderende omgeving. De Participatiewet is nu twee jaar van kracht en heeft zijn invloed op het bedrijf. Tomingroep werkt bij voorkeur met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze groep blijft bestaan, ondanks wijzigingen in de wetgeving, en wij blijven dan ook graag met deze mensen werken. Tegelijk streven we ernaar als bedrijf zo regulier mogelijk te opereren en te ondernemen. Dat vraagt creativiteit, initiatief en ambitie. De wensen van de klant zijn leidend voor onze producten en diensten en nog meer dan voorheen willen we de verwachtingen van onze opdrachtgevers overtreffen. Met onze bijzondere mix van medewerkers met een beperking en reguliere krachten, kunnen we complexe opdrachten uitvoeren en uitstekende kwaliteit leveren tegen marktconforme tarieven. We mogen ons gelukkig prijzen met een groot aantal tevreden opdrachtgevers, zowel in de publieke wereld (gemeenten) als in de private markt. Zij kiezen niet alleen voor ons vanwege onze kwaliteit en betrouwbaarheid, maar ook omdat ze daarmee invulling geven aan hun doelstellingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. In het verslagjaar zijn we in verschillende bedrijfsonderdelen begonnen met de introductie van lean werken. Onder het motto continu verbeteren worden alle werkprocessen zorgvuldig geanalyseerd en geoptimaliseerd. Bij elk onderdeel van het proces zoeken we de best passende medewerkers. Zo werken we niet alleen beter en efficiënter, maar doet elke medewerker bovendien het werk dat het beste bij hem of haar past. Al met al hebben we ook in 2016 weer een positief financieel resultaat behaald. En dat is in de wereld van de sociale werkvoorzieningen bepaald niet vanzelfsprekend. Ik nodig u graag uit dit jaarverslag verder te lezen. Bent u geïnteresseerd in de mensen achter onze organisatie, hun kansen en hun mogelijkheden, leest u dan ook het jaarverslag van het Werkvoorzieningschap Tomingroep. Veel leesplezier, Frank Oskamp Algemeen directeur Tomingroep BV 5

2. De organisatie BV JAARVERSLAG 2016 2.1 Missie Het zelfstandig of in partnerschap ontwikkelen en exploiteren van bedrijfsactiviteiten die passen bij de doelgroepen van Tomingroep (mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt), waarbij wij inzetten op het optimaal ontwikkelen van talenten en arbeidsvaardigheden. Mission Statement - Bij ons staan werk en mensontwikkeling voorop, bedrijfsmatig in een sociale context. - Bij ons geldt: afspraak is afspraak. - Wij werken veilig. - Wij zijn klantgericht, zowel extern als intern. - Wij zijn veranderingsbereid en slagvaardig. - Wij zijn open en duidelijk over wat we willen en wat niet. - Wij zijn actief en ondernemend. - Wij staan voor kwaliteit en professionaliteit. 2.2 Doelstelling Tomingroep heeft als doel zoveel mogelijk mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te helpen bij het verkrijgen van een betaalde baan. Dat doen we door het bieden van passende banen, leer-werkplekken, werkervaringsplaatsen en stageplaatsen en door de inzet van begeleiding, coaching en bemiddeling. Tomingroep biedt haar activiteiten op het gebied van groenvoorziening, integraal beheer openbare ruimte, schoonmaak, onderhoud, beheer, metaalbewerking, (elektro) montage, verpakken, re-integratie, werkgeversdienstverlening, detachering, uitzenden en retail & kringloop op een marktconforme manier aan. We werken aan een optimale bedrijfsvoering en aan groei van de werkgelegenheid voor de doelgroepen. Het financiële resultaat van Tomingroep BV vloeit terug naar de deelnemende gemeenten. 6

2.3 Verhouding Werkvoorzieningschap Tomingroep - Tomingroep BV Werkvoorzieningschap Tomingroep Enig aandeelhouder Tomingroep BV 9 deelnemende gemeenten Raad van Commissarissen Algemeen Bestuur Algemeen Directeur Dagelijks Bestuur Stafdiensten Secretaris SW-personeel Detacheren Werkbedrijven Begeleiding / re-integratie In het Werkvoorzieningschap Tomingroep werken negen gemeenten samen, te weten: Almere, Blaricum, Eemnes, Gooise Meren, Hilversum, Huizen, Laren, Weesp en Wijdemeren. In een samenwerkingsovereenkomst is de samenwerking tussen het Werkvoorzieningschap en Tomingroep BV vastgelegd. Met deze overeenkomst wordt de continuïteit van de werkgelegenheid van onze SW-medewerkers zo goed mogelijk gewaarborgd. Tomingroep BV garandeert Werkvoorzieningschap Tomingroep in de samenwerkingsovereenkomst een nulresultaat. Het Werkvoorzieningschap verklaart op haar beurt dat de SW-medewerkers bij de BV worden gedetacheerd. Voor de concrete uitvoering sluiten de BV en het Werkvoorzieningschap jaarlijks een contract. Hierin is vastgelegd aan hoeveel SW-medewerkers de BV werk dient te bieden en aan welke overige sociale doelstellingen de BV inhoud dient te geven. 7

BV JAARVERSLAG 2016 2.4 Beleid Tomingroep streeft naar een optimaal evenwicht tussen het creëren van aangepaste arbeidsplaatsen en het bedrijfseconomische rendement. De organisatie van Tomingroep BV rust dan ook op twee peilers: mensontwikkeling en werkvoorziening. Het Mensontwikkelbedrijf heeft als doel mensen naar de reguliere arbeidmarkt te begeleiden. WerkRoute, het Werkgevers Servicepunt Gooi en Vechtstreek, Tractio, TalentRoute en Focus@Work Uitzendbureau maakten hier in 2016 onderdeel van uit. We hielpen medewerkers om zich in de werksituatie zo ruim en goed mogelijk te ontplooien. Daarbij werkten we onder andere met Persoonlijke OntwikkelingsPlannen (POP s). Specifiek gericht op re-integratieactiviteiten maakten we gebruik van een professioneel intake-, diagnose- en assessmentinstrument (Dariuz) en een testbatterij om onder meer motivatie, leerbaarheid, weerbaarheid, persoonlijkheid, capaciteiten en beroepskeuze te onderzoeken. Daarnaast bestond het aanbod uit onder meer empowermenttraining, sollicitatietraining, sollicitatiepracticum en een uitgebreid spectrum aan leer-werkmogelijkheden, zowel binnen Tomingroep als bij reguliere werkgevers. Het Werkbedrijf heeft als doel mensen van werk te voorzien. Het Werkbedrijf kent drie divisies, met in totaal negen verschillende bedrijfsonderdelen. Met het Werkbedrijf zijn we gericht op het optimaal bedienen van onze klanten met producten en diensten. Daarbij streven we naar een verbetering van het rendement en van onze concurrentiepositie. Door een gerichte aanpak van samenwerking, marketing, verkoop, uitvoering en aftersales sluiten we aan op de wensen van onze klanten. In het Werkbedrijf werken mensen met een indicatie voor sociale werkvoorziening en reguliere krachten (onder wie medewerkers vanuit de Participatiewet) samen, en worden daarnaast mensen opgeleid voor en toegeleid naar betaald werk. Hiervoor zijn binnen het bedrijf Leer-werkcentra gecreëerd waar mensen op een leer-werkplek onder begeleiding aan de ontwikkeling van hun arbeidsvaardigheden kunnen werken. 28

9

BV JAARVERSLAG 2016 2.5 ORGANOGRAM TOMINGROEP BV Directeur Raad van Commissa Algemeen Direct Manager Beheer Manager Financiële Zaken Tomin Beheer Wagenparkbeheer Technische Dienst Manager I&A Inkoop Kwaliteit, Arbo & Milieu Manager Divisie Directeur IBOR Divisie Directeur Tomin Facilitair BV Tomin Groenvoorziening Tomin Schoonmaak Stads Beheer Service BV Buurt Beheer Service Almere Werkt! Tomin Catering 10 10 OHB / 1.1.3 Organogram Tomingroep

rissen eur Directeur Manager P&O Manager Werkgevers Servicepunt Personeelszaken Manager WerkRoute Bedrijfsmaatschappelijk werk Talent Route BV Secretariaat Divisie Directeur Industrie, Retail en Detachering Tomin Metaal Focus@Work BV Tomin Verpakken De Kringloper Centraal Magazijn versiedatum 01-01-2016 11 11

3. Tomingroep in 2016 3.1 Mensontwikkeling Dit verslagjaar is het tweede jaar waarin de Participatiewet van kracht was. De gemeenten hebben de volledige lead in en eindverantwoordelijkheid voor de uitvoering van deze wet gekregen. Daarmee zijn zij ook verantwoordelijk geworden voor de re-integratie van arbeidsgehandicapten in brede zin (ex-wajong, ex-doelgroep Wsw en arbeidsmatige dagbesteding AWBZ). De toegang tot de arbeid via de SW is sinds 1 januari 2015 afgesloten. De zittende groep Wsw-medewerkers heeft haar recht op arbeid en inkomen behouden, maar de subsidie voor deze groep zal de komende jaren verder afnemen. Tomingroep blijft zich inspannen om voor haar SW-medewerkers de best passende arbeid en begeleiding te realiseren en houdt daarbij ook het bedrijfseconomische belang in het oog. De decentralisatie van verantwoordelijkheden en de verlaging van de budgetten maken het noodzakelijk dat de gemeenten keuzes maken. Daarbij is ook telkens de vraag aan de orde welke rol Tomingroep het beste kan spelen. Dit heeft er eind 2016 toe geleid dat de gemeenten deels zijn teruggekomen op eerder gemaakte keuzes. WerkRoute Net als in 2015 heeft Tomingroep in 2016 in opdracht van de deelnemende gemeenten re-integratietraecten verzorgd voor participatiegerechtigden. De gemeenten en Tomingroep BV hadden hiervoor individuele contracten afgesloten, waarin de beoogde resultaten waren vastgelegd. Met de gemeenten in de regio Gooi en Vecht werd overeengekomen dat 30% van de aangemelde kandidaten een duurzame arbeidsplaats zou moeten vinden (buiten of binnen Tomingroep) en dat de overige kandidaten jobready zouden uitstromen. Met de gemeente Almere werd afgesproken dat de kandidaten na een proefperiode van twee maanden een half jaar betaald werk krijgen bij Tomin Groenvoorziening of Schoonmaak. Het bleek met name voor de gemeenten in de regio Gooi en Vecht niet eenvoudig om voldoende geschikte kandidaten te selecteren. Ook werd de mogelijkheid om voldoende maatwerk te bieden, gemist. Een en ander resulteerde in een kleiner aantal succesvolle trajecten dan beoogd en een tegenvallend financieel resultaat. De betrokken gemeenten hebben er daarom voor gekozen om met ingang van 2017 (weer) individueel op basis van maatwerk trajecten in te kopen. De gemeente Almere heeft het contract geëvalueerd en, met een aantal aanpassingen en verbeteringen, gecontinueerd. 12

BV JAARVERSLAG 2016 Werkgeversservicepunt Gooi en Vechtstreek De gemeenten in de regio Gooi en Vecht hebben in 2015 gekozen voor een integrale samenwerking op het gebied van werkgeversdienstverlening. Dit samenwerkingsverband is per 1 juni 2015 gestart onder directievoering van Tomingroep, en is onderdeel van een samenwerkingsverband met het UWV onder de naam Werkgeversservicepunt Gooi en Vechtstreek met een eigen huisstijl en website. Het Werkgeversservicepunt was hèt aanspreekpunt in de regio voor werkgevers met vragen en wensen op het gebied van personeelsvoorziening in de breedste zin van het woord. Het uitgangspunt daarbij was dat werkgeversdienstverlening binnen een regio effectiever en efficiënter uitgevoerd kan worden vanuit één gezamenlijke organisatie, waarin gemeenten, UWV en sociale werkvoorziening als complementaire partners zouden samenwerken. De gemeenten in de regio Gooi en Vecht zijn hier eind 2016 op teruggekomen en hebben werkgeversdienstverlening (inclusief haar medewerkers) onder te brengen bij de Regiokantoor Gooi en Vecht en de medewerkers van daaruit te detacheren bij één van de deelnemende gemeenten. Tractio Tractio werkt in opdracht van de gemeente Almere aan de activering en re-integratie van mensen met een gestapelde problematiek en een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt. Als gevolg van de bezuinigingen die aan de gemeenten zijn opgelegd, nam de afgelopen jaren de financiële druk toe. Dat leidde tot verkleining van het aantal trajecten en samenvoeging van de locaties tot één nieuwe locatie aan de Hefbrugweg in Almere. Ook kwam er een nieuwe teamleider en werd er gewerkt aan professionalisering van de methodiek. Het jaar 2016 was succesvol: er kon extra dienstverlening worden ingezet ten behoeve van statushouders en de bezettingsgraad van het aantal overeengekomen trajecten steeg. De financiële resultaten waren beter dan begroot, waardoor een deel van de opbrengst kon worden gerestitueerd aan de opdrachtgevende gemeente, Almere. 13

WerkRoute Type traject Aantal afgesloten in 2016 % Aantal succesvol afgesloten Sociale activering 8 2 1 13 % Trajectdoel Activiteiten aanbieden zonder uitstroomdoel (vaak ter overbrugging) Toeleiden naar werk vanuit situatie geen werk 273* 78 208 (107 baan, 101 jobready) 76% (39% baan, 37% jobready) Leerwerktrajecten met als doel uitstroom uit de uitkering of jobready Toeleiden van werk naar werk* 6 2 6 100 Bemiddelen naar een andere baan Toeleiden naar jobready vanuit situatie geen werk 63 18 57** 90 Totaal 350 100 272 78 Leerwerktrajecten met doel jobready, waarna 3de partij bemiddeling uitvoert *Exclusief 122 trajecten die tussentijds zijn afgesloten omdat het trajectdoel niet te realiseren bleek. **Waarvan 27 aansluitend een betaalde baan. De verhouding tussen interne en externe leer-werkplekken bedroeg in 2016 66% / 34%. Werkgevers Service Punt Type traject Bemiddeling naar werk Realiseren werkervaringsplaats reguliere arbeidsmarkt Aantal afgesloten in 2016 % Aantal succesvol afgesloten 228 100 187 82 169 100 nvt nvt % Trajectdoel Bemiddelen naar een baan Opdoen van werkervaring ter voorbereiding op bemiddeling Tractio Type traject Integrale begeleiding (zorg en activering) Aantal afgesloten in 2016 % Aantal succesvol afgesloten 35* 100 32 91 % Trajectdoel Maatschappelijke participatie *Exclusief 18 trajecten die tussentijds zijn afgesloten omdat het traject doel niet te realiseren bleek 12 14

BV JAARVERSLAG 2016 Detachering Tomin Detachering detacheert primair SW-medewerkers, maar ook een deel van de bemensing van de externe schoonmaakwerkzaamheden wordt vanuit Tomin Detachering verzorgd. Doordat instroom van SW-geïndiceerden sinds 1 januari 2015 niet meer mogelijk is en het bestand van gedetacheerden ouder wordt, zien we wel een daling van het aantal gedetacheerde medewerkers. Deze trend zal in de komende jaren verder toenemen. De omzet daalt evenredig mee. Vanaf 2015 is in samenwerking met Focus@Work Uitzendbureau een begin gemaakt met detachering van medewerkers die onder de Participatiewet vallen. Focus@Work Focus@Work is het uitzendbureau van Tomingroep. Het houdt zich bezig met o.a. uitzenden, werving & selectie, detacheren en payrollservice. De markt voor uitzendwerk is in 2016 opnieuw gegroeid en dat was merkbaar in de resultaten van Focus@Work: ten opzichte van 2015 is de omzet zeer fors gestegen. Focus@Work zoekt naar nieuwe toegevoegde waarde voor de doelgroepen van Tomingroep enerzijds en particuliere bedrijven anderzijds. Een belangrijk element is het payrollen van Participatiekandidaten voor collega SW- en re-integratiebedrijven in het land. Omdat de flexibilisering van het personeelsbestand bij bedrijven blijft toenemen, richten we ons ook op groei van payrolling en regulier uitzenden bij particuliere bedrijven in en buiten de regio. Begeleid Werken De constructie Begeleid Werken voor SW-medewerkers wordt uitgevoerd door (en financieel verantwoord in) het Werkvoorzieningschap. Op de afdeling Begeleid Werken van Tomingroep BV worden de resultaten begroot (en verantwoord) van de inspanningen die de BV levert ten behoeve van het Schap voor de Begeleid Werkers die extern geplaatst zijn (het ter beschikking stellen van accountmanagement en jobcoaching) en van de SW-medewerkers die bij Tomingroep BV zelf in dienst zijn (de interne Begeleid Werkers). Voor wat betreft dit laatste deel is strategisch gekozen voor een afbouw van het bestand, deels door natuurlijk verloop, deels door overgang naar reguliere SW-plaatsingen als de herindicatie daar aanleiding toe geeft. In 2016 nam het bestand van intern geplaatste Begeleid Werkers af met vijf medewerkers. Een aanpassing in het tarief van de begeleidingsvergoeding leidde tot een minder goed resultaat dan in het voorgaande jaar. 15

Bedrijf/onderdeel Trajectgelden c.q. omzet 2015 Trajectgelden c.q. omzet 2016 Medewerkers ultimo 2015 Medewerkers ultimo 2016 WerkRoute 2,2 mln 2,8 mln 25 21 Werkgevers- Dienstverlening 10 13 Tractio 1,8 mln 1,0 mln 11 + 54 cliënten 8 + 58 cliënten Focus@Work 1,0 mln 1,5 mln 3 3 Tomin Detachering (incl. BW) 2,2 mln 1,8 mln 132 (incl. BW) 127 (incl. BW) 3.2 Werkvoorziening Het Werkbedrijf biedt werk aan mensen met een indicatie voor sociale werkvoorziening (SW-medewerkers) en aan reguliere medewerkers (BV-medewerkers). Daarnaast stromen er in toenemende mate mensen in die onder de Participatiewet vallen. Zij komen bij Tomingroep ofwel op een leer-werkplek in het kader van een re-integratietraject ofwel meteen in een dienstverband, veelal met loonkostensubsidie vanuit de gemeente. Ook biedt Tomingroep leer-werkplekken, werkervaringsplaatsen en stageplaatsen voor mensen die in het kader van activering, opleiding, tegenprestatie en dergelijke een passende werkomgeving zoeken. Integraal beheer openbare ruimte (IBOR) IBOR bestaat uit de bedrijfsonderdelen Tomin Groenvoorziening en Stads Beheer Service (SBS). Tomin Groenvoorziening verzorgt het ontwerp, de aanleg, het onderhoud en het beheer van tuinen, parken, plantsoenen etc. voor gemeenten, instellingen, bedrijven en particulieren. SBS verzorgt het beheer van de openbare ruimte in de gemeente Hilversum en doet ook de gladheidsbestrijding en het opruimen van evenemententerreinen. De omzet van IBOR is in 2016 met 1% gestegen. Alle in opdracht gekregen onderhoudsbestekken werden gecontinueerd en er vond uitbreiding plaats met onkruidbestrijding in Wijdemeren. Het beleid om steeds meer werkzaamheden in eigen beheer uit te voeren is doorgezet, met als resultaat een verbetering van de netto toegevoegde waarde met 4%. De grote verscheidenheid aan werksoorten biedt veel mogelijkheden om aan kandidaten uit de Participatiewet een passende (leer)werkplek te bieden. Het blijkt echter nog wel een uitdaging om de instroom van kandidaten synchroon te laten lopen met de pieken en dalen in het werkaanbod per seizoen. Dit leidde in 2016 tot loonkosten waar onvoldoende betaald werk tegenover stond. 16

BV JAARVERSLAG 2016 Bedrijf/onderdeel Omzet 2015 Omzet 2016 Medewerkers ultimo 2015 Medewerkers ultimo 2016 Tomin Groenvoorziening 11,6 mln 11,7 mln 301 294 Stads Beheer Service 5,6 mln 5,6 mln 84 86 Facilitair De divisie Facilitair bestaat uit de onderdelen Schoonmaak, Buurt Beheer Service en Catering. Schoonmaak is een professioneel schoonmaakbedrijf dat tevens glasbewassing, graffitiverwijdering, opleveringsschoonmaak, gevelreiniging en vloeronderhoud verzorgt voor tal van klanten. De omzet bij Schoonmaak steeg in 2016 met 23% als gevolg van nieuwe klanten en uitbreiding van de opdrachten van onder andere Asito (schoonmaak Schiphol) en P1 (parkeergarages). In het verslagjaar werd een mijlpaal bereikt met de vijftigste medewerker uit de Participatiewet die een arbeidscontract kreeg. Er waren mogelijkheden om de werkzaamheden voor Asito uit te breiden, maar helaas waren er onvoldoende geschikte kandidaten uit de Participatiewet voor dit werk te vinden. In het algemeen lijkt er krapte te ontstaan aan de onderkant van de arbeidsmarkt. In 2016 startte onder Tomin Schoonmaak de nieuwe activiteit Tomin Huishoudelijke Hulp (THH). Dit is opgezet in het kader van het project SchoonThuis, waarbij inwoners van de Gooi en Vechtstreek tegen gereduceerd tarief een huishoudelijke hulp kunnen inschakelen. THH is een van de aanbieders. De omzet was in 2016 nog bescheiden. Overigens is het project SchoonThuis eindig; de subsidie stopt medio 2018. Buurt Beheer Service (BBS) verzorgt klusactiviteiten in en om het huis zoals schilderwerk, plaatsen en renoveren van keukens en badkamers, maken van erfafscheidingen en verhelpen van storingen en defecten, vaak in opdracht van woningbouwcorporaties. De omzet bij BBS is in het verslagjaar gedaald met 12%. Dat is vrijwel geheel te wijten aan het wegvallen van woningcorporatie Ymere als opdrachtgever. Gelukkig kon, dankzij intensieve acquisitie, een aantal nieuwe opdrachtgevers worden geworven. De afdeling Catering richt zich vooral op de lunch- en broodjesservice en het verzorgen van catering voor evenementen bij externe partijen. Zowel in Hilversum als in Almere heeft Tomin Catering inmiddels trouwe klanten die regelmatig broodjes bestellen. Verder exploiteren we het bedrijfsrestaurant van de GAD in Bussum. In het verslagjaar is de omzet van Catering opnieuw gegroeid. Tomin Facilitair heeft in 2016 opnieuw de certificaten ISO 9001, ISO 14001 en VCA verlengd. Verder is er in het kader van stofvrij werken een forse investering gedaan in de vervanging van gereedschap, waardoor volledig volgens de laatste wetgeving op dit gebied kan worden gewerkt. 17 15

BV JAARVERSLAG 2016 Bedrijf/onderdeel Omzet 2015 Omzet 2016 Medewerkers ultimo 2015 Medewerkers ultimo 2016 Tomin Schoonmaak 3,0 mln 3,9 mln 242 244 Buurt Beheer Service 1,7 mln 1,4 mln 26 20 Tomin Catering 0,2 mln 0,2 mln 26 23 Industrie en Retail Verpakken De omzet van Verpakken daalde met 23%, doordat verschillende opdrachtgevers besloten hun activiteiten in het buitenland onder te brengen. Gelukkig lukte het om nieuwe opdrachten binnen te halen met een beter rendement, zodat het verlies beperkt bleef. Dit bedrijfsonderdeel blijft zichzelf continu verbeteren: in het verslagjaar werden twee nieuwe certificaten behaald voor het verpakken van gesloten voedsel. Verder werd de lean -werkwijze geïntroduceerd. Er stroomden zes nieuwe medewerkers in vanuit de doelgroep Beschut werk. Daarnaast werd voor vijftig medewerkers onderzocht of er een (beter) passende werkplek te vinden was bij een externe werkgever. Dat is voor zeventien mensen gelukt; de arbeidsmarkt blijkt hier maar zeer beperkt mogelijkheden voor te bieden. Metaal Voor Metaal was 2016 opnieuw een uitstekend jaar. De omzetstijging was voornamelijk te danken aan onze klant Esdec, leverancier van onderstellen voor zonnepanelen. Ook bij deze afdeling werd het lean werken geïntroduceerd, waarmee de productie beter inzichtelijk en planbaar is en de efficiency wordt verbeterd. 18 Retail Onder Tomin Retail vallen de Kringloopwinkels ( Kringlopers ) in Hilversum, Almere, Naarden en Weesp en het houtbewerkingsbedrijf in Hilversum. De Landgoedwinkel (biologische groentetuin, winkel en lunchroom) is met ingang van 2016 overgedragen aan een externe partij. Deze blijft wel (leer-)werkplekken bieden voor medewerkers van Tomingroep. Daarnaast is er plek voor mensen met de indicatie dagbesteding. De Kringlopers in Almere en Naarden ondergingen beide een verbouwing en upgrade en dat resulteerde in een lichte omzetstijging van enkele procenten. In het verslagjaar werd een belangrijke samenwerking met de GAD gerealiseerd: medewerkers van de Kringlopers zijn geplaatst op drie scheidingsstations, zodat zij alvast een eerste sortering van goederen kunnen uitvoeren voordat transport naar de winkels plaatsvindt.

Bedrijf/onderdeel Omzet 2015 Omzet 2016 Medewerkers ultimo 2015 Medewerkers ultimo 2016 Tomin Verpakken 3,7 mln 3,0 mln 495 484 Tomin Metaal 4,1 mln 5,1 mln 92 110 Tomin Retail 3,5 mln 3,5 mln 266 239 Overige activiteiten Tomin Vakantievilla s Deze activiteit betreft de verhuur en het onderhoud van een aantal vakantiewoningen op de Buitenplaats Horsterwold in Zeewolde en op het Landal vakantiepark De Veluwse Hoevegaerde in Putten. De omzet in Zeewolde steeg dankzij verbeterde marktomstandigheden en een actiever marketingbeleid, terwijl die in Putten daalde ondanks vergelijkbare inspanningen. Bedrijf/onderdeel Omzet 2015 Omzet 2016 Medewerkers ultimo 2015 Medewerkers ultimo 2016 Tomin Vakantievilla s 0,7 mln 0,6 mln 1 1 19

3.3 Stafafdelingen De stafafdelingen van Tomingroep BV faciliteren de bedrijven en zorgen ervoor dat de bedrijven hun werkzaamheden optimaal kunnen uitvoeren. De stafafdelingen zijn: - (directie)secretariaat - marketing & communicatie - telemarketing - personeel & organisatie - receptie - financiële zaken - salarisadministratie - informatisering & automatisering - beheer - kwaliteit, arbo & milieu - technische dienst - inkoop - centraal magazijn Stafafdelingen Medewerkers ultimo 2015 Medewerkers ultimo 2016 Met dienstverband 75 81 Zonder dienstverband 23 6 Totaal 98 98 2020

BV JAARVERSLAG 2016 3.4 Kwaliteit Veiligheid, kwaliteit en professionaliteit zijn onderdeel van ons Mission Statement. Dit willen wij bereiken door het continu verbeteren van de processen, begeleiding en scholing van onze medewerkers en wanneer mogelijk meer te doen dan wat de klant van ons mag verwachten. Het continu verbeteren van processen wordt o.a. geborgd door certificering t.a.v. veilig werken, kwaliteit, milieu en voedselveiligheid. Tomingroep heeft onderstaande certificaten: Bedrijf Certificaat Focus@Work Uitzendbureau ABU-lidmaatschap volgens NEN 4400-1 ISO 9001:2008 Tomin Facilitair ISO 14001:2004 VCA* 2008/5.1 ISO 9001:2008 Tomin Groenvoorziening VCA** 2008/5.1 Groenkeur BRL Groenvoorzieningen 2012 ISO 9001:2008 Stads Beheer Service VCA** 2008/5.1 Groenkeur BRL Groenvoorzieningen 2012 Tomin Metaal ISO 9001:2015 Tomin Verpakken ISO 9001:2015 ISO 22000:2005 Tomin WerkRoute WerkRoute voldoet aan de OVAL kwaliteitseisen Tomingroep is een door het UWV erkende Jobcoachorganisatie 21

3.5 Maatschappelijk verantwoord ondernemen Voor veel bedrijven of organisaties is het aantrekkelijk om met Tomingroep BV samen te werken in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zelf streeft Tomingroep BV een duurzame bedrijfsvoering na en ontwikkelt daartoe MVO-beleid op basis van de ISO 26000 richtlijn voor MVO. Daarnaast heeft het Facilitair bedrijf van Tomingroep het ISO 14001 certificaat voor het milieumanagementsysteem en is IBOR bezig met certificering voor de CO2-Prestatieladder niveau 3. Ons MVO-beleid uit zich in tal van vernieuwingen en maatregelen, zoals een bewuster energieverbruik binnen alle locaties. Verder heeft een speciale MVO-inspiratiegroep in het verslagjaar een aantal projecten uitgewerkt over de volgende onderwerpen: 1. Uitbreiding elektrische voertuigen 2. Continuering van acties ter bevordering van een gezonde levensstijl van de werknemers zoals een groene week in de kantines van Tomingroep en een stoppen met roken training. 3. De nieuwe technieken voor onkruidbestrijding (warm water) leiden ook daadwerkelijk tot gunning van opdrachten aan Tomingroep o.b.v. deze factoren. 4. De houtgestookte kachel voor de (groene) verwarming van het bedrijfspand van IBOR is in 2016 in gebruik genomen. 5. Realisatie inzamelpunten voor taxus snoeisel t.b.v. kankermedicijnen. 22

4. Personeel 4.1 Personeelsbestand BV JAARVERSLAG 2016 Tomingroep heeft een zeer divers personeelsbestand. De meeste medewerkers hebben een afstand tot de arbeidsmarkt. Ultimo 2016 waren er ruim 2000 mensen binnen Tomingroep BV actief. Ze waren als volgt onder te verdelen: *) Inclusief medewerkers Begeleid Werken Ultimo 2015 Ultimo 2016 Medewerkers WSW *) 1171 1104 Medewerkers Tomingroep 419 480 Re-integratiekandidaten 331 358 Overig (vrijwilligers, stagiairs) 70 59 Totaal 1991 2001 De ruim 1100 WSW-medewerkers werken op verschillende niveaus. Een groot aantal heeft een beschutte interne werkplek, bijvoorbeeld op de afdeling Verpakken, bij een Kringloopwinkel of het Metaalbedrijf. Anderen werken extern in een groep, bijvoorbeeld in de groenvoorziening of in de vorm van een groepsdetachering bij een externe werkgever. Ook zijn er SW-medewerkers die individueel gedetacheerd werken of via de methode Begeleid Werken. Via deze methode treedt de SW-medewerker in dienst van de reguliere werkgever. Het SW-budget wordt aangewend voor assessment, jobfinding, jobanalyse, matching, loonkostensubsidie en werkplekaanpassing. Het aantal medewerkers met een dienstverband bij Tomingroep bedroeg ultimo 2016 480. Hierbij worden ook degenen gerekend die vanuit de Participatiewet bij Tomingroep een al dan niet tijdelijk dienstverband hebben. Het re-integratiebedrijf WerkRoute had ultimo 2016 358 re-integratiecliënten in traject. Een fors deel van deze cliënten is werkzaam op in- of externe leer-werkplaatsen. Tomingroep biedt ook kansen aan vrijwilligers en stagiairs. Ultimo 2016 waren er 59 personen binnen ons bedrijf op deze manier werkzaam. Tomingroep BV zet haar deskundigheid en middelen in voor zoveel mogelijk kansarme doelgroepen op de arbeidsmarkt. Ter bevordering hiervan wordt door Tomingroep waar mogelijk initiatief genomen tot, dan wel geparticipeerd in, het ontwikkelen van werkgelegenheidsprojecten. Daarbij past een goede samenwerking met collegainstellingen, instituten voor beroepsopleidingen, trajectbegeleiders van collega reintegratiebedrijven, centra voor asielzoekers, gemeentelijke sociale diensten enzovoort. 23

4.2 Ziekteverzuimbeleid Tomingroep streeft ernaar het beïnvloedbare deel van het arbeidsverzuim tot het minimum te beperken. Met een gerichte aanpak van het arbeidsverzuim en een daaraan gekoppelde procedure ziek- en herstelmelding, alsmede een consequente begeleiding bij verzuim, is gewerkt aan het voorkomen van ziekteverzuim. Tomingroep werkt hierbij samen met arbodienst Arbo Triple One. Ondanks de inspanningen is het verzuim van de SW-medewerkers in 2016 licht gestegen. Verzuimpecentage 2015 2016 BV-medewerkers 6,9 5,8*) SW-medewerkers 10,7 11,8**) *) Landelijk gemiddelde: 5,5% **) Landelijk gemiddelde: 12,8% Het verzuim onder BV-medewerkers kan mogelijk deels verklaard worden uit het feit dat er met de instroom van Participatiewetters een kwetsbaarder groep in dienst is gekomen van de BV. Het verschil met het landelijk gemiddelde wordt veroorzaakt door het feit dat Tomingroep BV verhoudingsgewijs meer productiemedewerkers in dienst heeft dan collega SW-bedrijven. De stijging van het verzuim onder SW-medewerkers wordt mogelijk veroorzaakt door het feit dat de populatie veroudert. 4.3 Ondernemingsraad De Ondernemingsraad wil samen met de directie een eerlijke en open samenwerking tot stand brengen en onderhouden, waarin informatie en ideeën in een vroeg stadium worden gedeeld. Op deze wijze kan de Ondernemingsraad het best voor de belangen van het bedrijf en de achterban opkomen. Een belangrijke rol van de OR is ervoor te zorgen dat de medewerkers de gelegenheid hebben om voor zichzelf op te komen. Daarom krijgt de communicatie van de OR met de medewerkers veel aandacht. Onderstaand de belangrijkste onderwerpen voor de OR in het verslagjaar. Klachtenafhandeling De OR heeft ingestemd met de herziene procedure voor de behandeling van klachten. Deze geldt voor alle doelgroepen bij Tomingroep en de verbonden bedrijven. De vertrouwenspersoon is mevrouw Sonja Schaaphok, bedrijfsmaatschappelijk werkster. Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO) De OR heeft ingestemd met het uitvoeren van een PAGO voor medewerkers die in een 24

BV JAARVERSLAG 2016 stoffige omgeving werken en een PAGO voor het gezichtsvermogen van medewerkers die voor hun werk veel op de weg zitten. Het inschakelen van een extern adviesbureau door onze directie De OR heeft hierover een positief advies afgegeven. Het adviesbureau adviseerde over de vernieuwing van de governance van Tomingroep en werkte een aantal scenario s uit voor de toekomstige inrichting van het bedrijf. Contact met het Algemeen Bestuur De OR heeft het Algemeen Bestuur van het Werkvoorzieningschap Tomingroep schriftelijk en mondeling aangegeven zich zorgen te maken over het feit dat de gemeenten afwijken van de keuzes die in het bedrijfsplan zijn gemaakt en de arbeidsontwikkeling door Tomingroep willen afbouwen. Hierover heeft een gesprek plaatsgevonden tussen een delegatie van de OR en van het bestuur. Werktijdenregeling en ATV 2017 In goed overleg met de directie heeft de Ondernemingsraad hiermee ingestemd. Herplaatsen van het Werkgeversservicepunt van Tomingroep naar de Regio Gooi en Vecht Hierover heeft de OR negatief geadviseerd omdat vragen onbeantwoord bleven. De keuze voor herplaatsing ligt niet bij Tomingroep, wel bij de gemeenten. 25

5. Bestuur 5.1 Directieteam Het directieteam van Tomingroep BV werd ultimo 2016 gevormd door: Naam De heer F.C. Oskamp De heer J. Roos De heer H.F. Meijer De heer M.B. Elstrodt De heer P.J.E. Hagenaar De heer P.C. van Wijk Mevrouw C.W. Hoogenkamp Functie algemeen directeur directeur sociale zaken en re-integratiediensten directeur financiën en automatisering divisiedirecteur Facilitair divisiedirecteur Integraal beheer openbare ruimte divisiedirecteur Industrie, Retail en externe plaatsingen directiesecretaris Het directieteam heeft in het verslagjaar tweewekelijks vergaderd. 5.2 Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen van Tomingroep BV was ultimo 2016 als volgt samengesteld: Naam De heer C.W.J. Schreuders Mevrouw J.A.B.M. van der Burgt De heer B.G. Jeene Mevrouw G.E. van Weering Mevrouw L. van Wijngaarden De heer A.T.J.M. Zuure Functie voorzitter lid lid lid lid lid 5.3 Bericht van de Raad van Commissarissen voor jaarverslag 2016 Maatschappelijk en financieel resultaat 2016 Tomingroep BV heeft ook in 2016 voor werkgelegenheid en ontwikkeling gezorgd voor onze SW-medewerkers en andere mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De directie van Tomingroep BV gaf ons in elke bijeenkomst inzicht in de sociale prestaties van de organisatie en wij zijn blij dat deze sturing op ontwikkeling van competenties goed verankerd is in het bedrijfsproces en dat vaak kan worden geconstateerd dat mensen stappen in hun ontwikkeling zetten. Bij Tomingroep BV draait het in de eerste plaats om die maatschappelijke prestatie. Die prestatie vond ook in 2016 plaats in een bedrijf waarin het ondernemerschap en de bedrijfsvoering als 26 27

27 vanouds goed op orde zijn. Wij, de gemeenschappelijke regeling (GR) als aandeelhouder, de gemeenten als deelnemers in de GR en de Raad van Commissarissen, zijn dat zo gewend en verwachten niet anders. Toch is dit goede resultaat niet vanzelfsprekend. De subsidie voor de zittende SW-ers neemt steeds verder af en de instroom van SW-medewerkers is per 1 januari 2015 gestopt. Dat stelt de gemeenten overal in het land voor grote uitdagingen en op veel plaatsen zijn of moeten ingrijpende herstructureringen worden doorgevoerd om forse tekorten om te buigen. Anders dan in veel andere regio s, is Tomingroep BV in de regio Gooi en Vechtstreek en Almere steeds in staat gebleken om het oplopende tekort op de WSW ruimschoots te compenseren met het bedrijfsresultaat. De toekomst van Tomingroep BV Dat neemt niet weg dat ook in ons werkgebied de vraag aan de orde is hoe dit zich in de toekomst gaat ontwikkelen en welke rol daarin dient te zijn weggelegd voor Tomingroep. Ook in 2016 hebben de directie van Tomingroep en de RvC daarom veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van de organisatie in relatie tot de dienstverlening voor onze gemeenten. Aan die discussie heeft de RvC in 2016 bijgedragen door een toekomst te schetsen van de ontwikkeling van een Social Firm enerzijds en een arbeidsontwikkelbedrijf anderzijds. Dit vanuit de gedachte dat een zelfstandige organisatie meer ruimte heeft om te ondernemen en bedrijfsrisico s te nemen, dan een organisatie onder directe verantwoordelijkheid van de gemeenten. Onze bijdrage heeft in 2016 geleid tot een opdracht aan de directie om deze gedachte verder uit te werken en te concretiseren. Eind 2016 was de besluitvorming daarover nog niet afgerond. Als bedrijf van en voor de gemeenten is het hebben van een glasheldere opdracht van cruciaal belang voor de ontwikkeling van onze dienstverlening. De discussie daarover kwam ook in 2016 nog niet volledig tot een afronding. Wel werd in de loop van 2016 steeds duidelijker waar de gemeenten op koersen. Zij zien in Tomingroep niet het brede participatiebedrijf, inclusief arbeidsontwikkeling, dat inwoners met het instrumentarium van de Participatiewet ontwikkelt en op de arbeidsmarkt plaatst. Voor de gemeenten is Tomingroep vooral een bedrijf waar mensen met een grote(re) afstand tot de arbeidsmarkt werk vinden en zich via dat werk vervolgens verder ontwikkelen. Gemeenten ervaren daarbij Tomingroep als een, zeker op dit moment, gewenste maar ook noodzakelijke werkgelegenheidsmotor, in aanvulling op het gemeentelijk beleid om in te zetten op het realiseren van een inclusieve arbeidsmarkt. In het licht van deze ontwikkelingen werd in 2016 voor Tomingroep en de RvC steeds duidelijker dat het Werkgeversservicepunt (werkgeversdienstverlening) en WerkRoute (arbeidsontwikkeling) door de gemeenten op dit moment niet tot de kerntaken van Tomingroep BV worden gerekend. In 2015 nog stelden de gemeenten dat verbreding van de opdracht aan Tomingroep van belang was voor de levensvatbaarheid van het bedrijf. Door de infrastructuur van Tomingroep tevens te benutten voor andere doelgroepen in de Participatiewet, zou de terugloop in het aantal SW-medewerkers kunnen worden opgevangen en zou het bedrijfsresultaat op niveau kunnen blijven. De gemeenten sloten individuele contracten met Tomingroep BV over het aantal participatiegerechtigden dat via Tomingroep een

BV JAARVERSLAG 2016 re-integratietraject zou doorlopen en spraken daarbij af dat minimaal 30% van de kandidaten duurzaam uit de uitkering diende te gaan, bij voorkeur via een dienstverband bij een werkgever in de reguliere arbeidsmarkt. Tevens besloten de gemeenten in de regio Gooi en Vecht het gezamenlijke Werkgeversservicepunt bij en onder aansturing van Tomingroep te organiseren. Het uitgangspunt daarbij was dat werkgeversdienstverlening binnen een regio effectiever en efficiënter uitgevoerd kan worden vanuit één gezamenlijke organisatie, waarin gemeenten, UWV en sociale werkvoorziening samenwerken. Zoals hiervoor toegelicht, zijn in 2016 de gemeenten in de regio Gooi en Vecht op deze besluiten teruggekomen. Hoewel de resultaten van de re-integratietrajecten voldeden aan de vooraf geformuleerde normen, bleek het vooral lastig de goede kandidaten te selecteren en laten instromen. Daarnaast willen de gemeenten meer maatwerk kunnen leveren. Het contract met de gemeente Almere met betrekking tot arbeidsontwikkeling werd, met een aantal aanpassingen, gecontinueerd. Het Werkgeversservicepunt wilden de betrokken gemeenten bij nader inzien liever onderbrengen bij de Regio Gooi en Vecht, van waaruit de medewerkers gedetacheerd worden naar de deelnemende gemeenten. Alhoewel voor de RvC uiteraard geldt dat de opdracht van de gemeenten mede uitgangspunt is voor ons toezicht, is de RvC toch wel teleurgesteld door deze besluiten omdat de RvC van mening is dat de kennis en infrastructuur van Tomingroep ook voor de doelgroep die arbeidsontwikkeling nodig heeft, mogelijkheden biedt. Dat neemt niet weg dat de RvC met de gemeenten deelt, dat nu en de komende jaren de werkgelegenheidsmonitor van Tomingroep goed moet worden benut. Tomingroep BV gaat met dit nieuwe perspectief aan de slag. Zoals altijd constructief, gedreven en ondernemend en in nauwe samenwerking met de sociale diensten, de Regio Gooi en Vechtstreek en andere afdelingen van de gemeenten. Immers alleen in nauwe en collegiale samenwerking kunnen de resultaten voor de doelgroep worden geboekt. De RvC is ervan overtuigd dat met deze inzet Tomingroep BV een waardevolle partner voor de gemeenten blijft en ziet de toekomst met vertrouwen tegemoet. Nieuwe opdracht stelt ook eisen aan toezicht Daarbij is de RvC verheugd dat de gemeenten Tomingroep BV stimuleren om als onderneming de vleugels uit te slaan en nieuwe opdrachten te verwerven. Die ruimte is nodig om ook straks voor de aandeelhouder goede resultaten te realiseren. Tegelijk vraagt dit van de gemeenten, Tomingroep en de RvC dat ze nadenken over het beperken van de risico s en daarvoor passende maatregelen nemen. Als RvC zullen wij in 2017 nagaan of wij in dat kader ons toezicht moeten herijken en welke afspraken daarover moeten worden gemaakt. Elementen van toezicht De gevolgen van de Participatiewet, de veranderende opdrachten die Tomingroep van de gemeenten kreeg en de governance van Tomingroep waren in 2016 belangrijke onderwerpen op de agenda van de RvC. Meerdere malen heeft de RvC met de directie gesproken in zijn rol als adviseur op afstand. Naast deze adviesrol heeft de RvC zijn statutaire, wettelijke 28

en inhoudelijke toezichttaken uitgeoefend. De RvC heeft vastgesteld dat, ondanks alle ontwikkelingen, het jaar 2016 qua bedrijfsvoering en risico s een gewoon jaar was. Net als in andere jaren is de begroting ruimschoots gerealiseerd en heeft de accountant bevestigd dat het bedrijf zeer goed in control is en de risico s worden beheerst. Ook de solvabiliteit en liquiditeitseisen voldoen ruimschoots aan de bandbreedten die worden gesteld. De onderneming liet in haar kernactiviteiten een mooie omzetgroei zien. Met name Facilitair (+12%), Metaal (+24%) en Focus@Work (+27%) groeiden stevig ten opzichte van vorig jaar. De omzet van Arbeidsontwikkeling bleef ook in 2016 weer ver achter t.o.v. de planning. De opdrachtgevende gemeenten hebben zich echter gecommitteerd om dit te compenseren. De omzet van Verpakken daalde door het wegvallen van enkele belangrijke klanten (NTW -/- 8% t.o.v. vorig jaar). Tevens daalde de omzet van Tractio (-48%) doordat de opdrachtgever (gemeente Almere) haar opdrachten inperkte. Bijeenkomsten In 2016 heeft de RvC zes keer vergaderd. Er werd overleg gevoerd met de gemeenten annex aandeelhouders en het bestuur van het Werkvoorzieningschap. Vertegenwoordigers van de RvC namen deel in een aantal ambtelijke en bestuurlijke overleggen over de vormgeving van de governance van Tomingroep. De RvC hield zelf een verkennende sessie over verschillende scenario s voor de toekomst van het bedrijf. Daarnaast heeft de RvC via zijn vertegenwoordiger overleg gevoerd met de OR van de vennootschap en hebben de commissarissen bedrijfsbezoeken afgelegd. Verder zijn in het overleg tussen directie en de ondernemingsraad alle advies- en instemmingtrajecten goed doorlopen. Functioneren De RvC is zelf verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn functioneren. De taken en bevoegdheden zijn vastgelegd in de statuten en de reglementen. De RvC heeft ook in 2016 zijn eigen functioneren geëvalueerd. Dit gebeurde voor het derde jaar op gestructureerde wijze aan de hand van een vooraf door de commissarissen en directie ingevulde vragenlijst. Tevens is er een vergelijking gemaakt met de evaluatie van 2015. De thema s uit 2015 zijn goed opgepakt. Ook voor 2017 heeft de RvC een aantal onderwerpen geformuleerd die specifieke aandacht krijgen, zoals klanttevredenheid en ongevallenregistratie. De uitkomsten zijn in aanwezigheid van de directie, inclusief bestuurder, besproken en vervolgens door de commissarissen onderling verder uitgediept. De besproken onderwerpen vormen opnieuw de basis voor de zelfevaluatie van 2017. Aangegeven is dat na drie jaar de vorm van de gehanteerde methode van zelfevaluatie door de RvC wordt geëvalueerd, dit kan leiden tot aanpassingen dan wel veranderingen in de te hanteren methodiek in 2017. Vastgesteld is dat de RvC voldoende zicht heeft op de ontwikkelingen in het bedrijf en naar behoren functioneert. Werkgeversrol De RvC is verantwoordelijk voor het toezicht op goed bestuur en is in dat kader o.a. verantwoordelijk voor de benoeming, schorsing, en ontslag van de bestuurder, zijn arbeids- 29

BV JAARVERSLAG 2016 voorwaarden en de evaluatie van het functioneren van de bestuurder. De RvC heeft zich in 2016 opnieuw positief uitgesproken over de wijze waarop de bestuurderstaak is vervuld. Het bestuur van de vennootschap werd in 2016 ingevuld door één statutair directeur, de heer F.C. Oskamp. In 2016 heeft de RvC met de bestuurder overeenstemming bereikt over een vrijwillige afbouw van het salaris tot de WNT-norm over een periode van zeven jaar (tot en met 2022). Het Algemeen Bestuur heeft aangegeven dat het, net als de RvC, van oordeel is dat voor Tomingroep BV de WNT moet worden toegepast en dat het zich, gegeven de situatie dat er sprake is van een vrijwillige afbouw, kan vinden in het met de directeur overeengekomen afbouwschema. Besluiten 2016 Besluitvorming van de RvC heeft in het verslagjaar onder meer plaatsgevonden over: - Jaarverslag 2015 - Budget 2016 - Positief advies inzake aanwijzing accountant voor de controle jaarrekening 2016 - Voorstel tot verkleining van de RvC van zeven naar zes personen - Uitkering van dividend à 2,3 miljoen (tweede tranche bijzonder dividend en uitkering winst 2015 als dividend in 2016). Commissies De jaarplanning en de agenda s van de reguliere vergaderingen van de RvC worden voorbereid in een drietal commissies: de auditcommissie, de remuneratiecommissie en de agendacommissie. Remuneratiecommissie De remuneratiecommissie heeft in het verslagjaar vijf keer vergaderd. In het begin van het jaar is het profiel opgesteld voor de nieuw te werven commissaris. De Wet Bestuur en Toezicht (Wbt) ziet toe op een evenwichtige verdeling van de zetels over mannen en vrouwen in de raad van bestuur en de raad van commissarissen. Als gevolg van het aftreden van de heer L. Kooyman per 31 december 2015 en de heer A.V.M. Pouw per 1 februari 2016, waren er twee vacatures ontstaan in de RvC. Echter door het besluit om de RvC te verkleinen van zeven naar zes personen, bleef er één te vervullen vacature over. De wervingsprocedure is succesvol afgerond met de benoeming van mevrouw G.E. van Weering per 1 september 2016. De man-vrouw verdeling in de raad kwam hierdoor op 50%-50%. Het eenhoofdige bestuur van de vennootschap werd ingevuld door een man. Ook de voorbereiding van de afspraak met de bestuurder over de afbouw van zijn salaris was voor de remuneratiecommissie een belangrijk aandachtspunt in het verslagjaar. Het door de remuneratiecommissie opgestelde beleid voor scholing van de RvC heeft erin geresulteerd dat in 2016 diverse RvC-leden gebruik hebben gemaakt van deze mogelijkheden. Ten slotte is de remuneratiecommissie verantwoordelijk voor de voorbereiding en uitvoering van de uitgebreide jaarlijkse zelfevaluatie van de RvC en van de beoordelingsprocedure van de statutair directeur. 30

BV JAARVERSLAG 2016 Auditcommissie De auditcommissie heeft in 2016 vijf keer vergaderd. De auditcommissie doet schriftelijk verslag van al haar bijeenkomsten en heeft haar bevindingen en adviezen gerapporteerd aan de RvC. Vanaf 1 september werd de auditcommissie versterkt met mevrouw G.E. van Weering. In de auditcommissie zijn in 2016 de volgende onderwerpen aan de orde geweest: - Financiële informatievoorziening, waaronder maand- en kwartaalrapportages en forecastcijfers - Evaluatie externe accountant - Jaarrekening 2015 - Accountantsverslag 2015 - Managementletter 2015 van de externe accountant - Risicoanalyse eigen vermogen - Budget 2016 - Jaarplan en budget 2017 - Fiscaliteiten zoals de voorbereiding op eventuele VpB-plichtigheid - Dividenduitkering - Dividendbeleid Agendacommissie De agendacommissie, bestaande uit de voorzitter van de RvC, de voorzitters van de audit- en remuneratiecommissie en de statutair directeur van de vennootschap, heeft het jaarplan opgesteld voor het toezichthoudend proces en andere werkzaamheden van de RvC. De RvC spreekt graag zijn waardering uit voor de inzet van management en medewerkers van Tomingroep. Een organisatie als die van Tomingroep valt of staat met hun passie en ambitie. Ook in 2016 hebben zij laten zien dat zij uit het goede hout zijn gesneden. C.W.J. Schreuders Voorzitter Raad van Commissarissen 31 21

6. Doelstellingen, realisaties en kengetallen In 2016 bouwden we voort aan de doelstellingen zoals verwoord in het bedrijfsplan Samen in beweging 2015 2018. De kern daarin is dat we zoveel mogelijk mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, door het bieden van werk, begeleiding en bemiddeling ondersteunen bij het vinden van een betaalde baan, binnen of buiten Tomingroep. Dit betekent dat we aan de ene kant hebben ingezet op het zoveel mogelijk in de reguliere arbeidsmarkt aan het werk helpen van mensen en aan de andere kant ook hebben gezorgd voor behoud en groei van de werkgelegenheid binnen Tomingroep zelf, door het binnenhalen van passend werk voor de brede doelgroep van de Participatiewet. Voor 2016 stonden Tomin breed o.a. de volgende onderwerpen op de agenda: 1. Succesvolle uitvoering van de re-integratie trajecten voor onze deelnemende gemeenten conform de (in het businessplan gedefinieerde en contractueel over eengekomen) doelstellingen. 2. Succesvolle uitvoering van de werkgeversdienstverlening en integratie met die van het UWV tot een gezamenlijk Werkgevers Service Punt. 3. Inrichting en uitvoering van de in het businessplan 2015-2018 gedefinieerde plannen (doelstellingen), kwalitatief en kwantitatief. 4. Omzetoptimalisatie, de voorwaarde om voor de medewerkers de werkgelegenheid in stand te houden; o.a. vergroting van het aantal opdrachten. 5. Optimale ondersteuning van de SW-populatie, o.a. door het creëren van passend werk en het optimaliseren van de verdienwaarde. 6. Succesvolle integratie van medewerkers vanuit de Participatiewet ter vervanging van SW-medewerkers in het werkbedrijf. 7. Vaststellen en uitvoeren van significante procesverbeteringen en kostenbesparingen. 8. Implementatie software voor HR en salarisadministratie. De resultaten op bovengenoemde doelstellingen waren wisselend. Bedrijfsmatig werd met succes de omzet verbeterd en werden de klanten naar tevredenheid bediend, hetgeen resulteerde in een mooi operationeel resultaat. Maar ondanks beter dan verwachte resultaten voor re-integratie en werkgeversdienstverlening (met uitstroompercentages boven 30%) besloten onze gemeenten deze taken elders te organiseren. De integratie van de Participatiewetters in het bedrijf verliep naar tevredenheid. Verder werd in 2016 veel aandacht besteed aan procesverbeteringen en kostenbesparingen. Binnen het onderdeel Verpakken werden op basis van lean-trajecten procesverbeteringen doorgevoerd, die in 2017 verder zullen worden versterkt. De implementatie van de software voor HR en salarisadministratie liep door naar 2017. 32

Het financiële resultaat voor 2016 was goed. Het operationeel resultaat was 0,7 miljoen hoger dan gebudgetteerd. Er moest in 2016 echter een voorziening inzake de reorganisatie van het bedrijfsonderdeel WerkRoute worden getroffen, waardoor het netto resultaat uiteindelijk uitkwam op + 0,3 miljoen. De omzet steeg met 0,8 miljoen tot 42,1 miljoen. Met name Schoonmaak, Metaal en ons uitzendbureau Focus@Work lieten een mooie omzetstijging zien, terwijl voor Verpakken en Tractio de omzet terug liep. Door o.a. het mixeffect van de omzet steeg het gemiddelde NTW-percentage met 1,5%-punt. Daarmee kwamen de totale opbrengsten in 2016 uit op 46,0 miljoen. De totale indirecte bedrijfslasten stegen licht door o.a. de cao-loonstijging en door de instroom van Participatiewetters met loonkostensubsidie. De begeleidingsvergoeding die Tomingroep BV ontving van het Werkvoorzieningschap voor de ondersteuning en begeleiding van de SW-medewerkers daalde in 2016 met 25%. Door het positieve netto resultaat van het Werkvoorzieningschap werd er door Tomingroep BV in 2016 geen garantiebijdrage aan het Werkvoorzieningschap betaald. Sociale kengetallen Ultimo 2013 2014 2015 2016 Medewerkers Wsw* 1238 1239 1171 1104 Medewerkers Tomingroep 352 354 419 480 Re-integratiekandidaten 404 447 331 358 Overig (vrijwilligers, stagiaires) 58 68 70 59 Totaal 2.052 2.108 1.991 2.001 * Inclusief medewerkers begeleid werken Financiële kengetallen (x 1 miljoen) 2013 2014 2015 2016 Lasten 45,8 43,1 45,0 45,7 Omzet derden (ex. interne omzet) 47,3 44,1 45,8 46,0 Resultaat W 1,5 W 1,0 W 0,8 W 0,3 33

BV JAARVERSLAG 2016 7. Geconsolideerde balans Balans per 31 december 2016, na voorstel resultaatbestemming Activa 2014 2015 2016 Vaste activa Materiele en vaste activa 12.918 10.978 13.368 Passiva 2014 2015 2016 Groepsvermogen 24.032 21.993 23.028 Voorzieningen 997 750 1.112 Vlottende passiva Crediteuren, overige schulden en overlopende passiva 6.123 7.917 7411 Totale passiva 31.152 30.660 31.551 34

BV JAARVERSLAG 2014 Tomingroep BV Uitgave Internet E-mail Redactie Tomingroep BV Franciscusweg 12 1216 SK Hilversum T 035 671 81 11 F 035 623 47 02 www.tomingroep.nl info@tomingroep.nl Tomingroep BV