Jaarverslag 2015
Organisaties zoals GTB zijn nooit af. Het leek er op dat 2014 het jaar van de grote veranderingen was. De hele fusie-operatie met de vroegere GA s vulde al onze (overleg)agenda s van 2014. Het zag er misschien naar uit dat 2015 meer een jaar van stabiliteit en rust zou worden. Maar opnieuw stond het werkjaar in het teken van heel wat veranderingen. Misschien op het eerste zicht wat minder spectaculair, wat minder structureel. Toch hebben we de indruk dat de veranderingen in 2015 evenzeer onze agenda s hebben bepaald en dat ze gericht waren op de dieperliggende realisatie van onze klantwerking, elke dag opnieuw. We hebben gezocht hoe we de bijdrage van elke medewerker nog kunnen versterken in het vragende samenspel tussen de klant als individu en de VDAB als regisserende beleidsmaker. De verandering was constant, maar met een duidelijk doel. ver an de ring (de; v; meervoud: veranderingen) het veranderen; wijziging: ergens verandering in brengen Heel belangrijk in dit proces is dat we teruggekeerd zijn naar onze basiswaarden, naar het diepere waarom van onze dagelijkse inzet, van ons engagement, van onze gedrevenheid, van onze maatschappelijke opdracht. Die waarden blijven onveranderd en bieden het houvast om rond die stevige kern een organisatie te blijven bouwen die toekomstgericht kijkt naar de vraag van de klant, de inzet van de medewerker, de samenwerking met een ruim partnerschap en de gezondheid van een structurerende organisatie waarbinnen dit mogelijk wordt. Organisatie-werk is mensen-werk. In een krantenartikel van oktober 2015 lazen wij een zeer herkenbare uitspraak: Duurzaam succes van een organisatie heeft alles te maken met een redelijke afweging van waarden en belangen van alle betrokken partijen, met het oog op een zo menselijk mogelijke oplossing. Een bedrijf aansturen vanuit waarden is dus geen softe noch een vrijblijvende aangelegenheid. Integendeel. Het is de moeilijkste weg, maar ook de meest duurzame (Rik De Wulf De Standaard). Wij hebben na alle fusie-gebonden organisatorische zaken van 2014 stilaan de inhoudelijke draad weer opgenomen. We hebben ons gefocust op een toekomstbeeld dat vertrekt vanuit de sterktes van iedere medewerker. We hebben dit gedaan in een brede dialoog met VDAB, maar tegelijkertijd ook vanuit een eerlijke en authentieke houding als kwaliteitsvolle en dynamische organisatie. 2
In deze dialoog zijn we ook op zoek gegaan naar de balans tussen behouden wat aanwezig was en vernieuwen wat nodig of mogelijk was. Het bracht ons terug naar onze basiswaarden: integer, balans zoekend, vernieuwend en empowerend. waar de (de; v; meervoud: waardes, waarden) betekenis in morele, geestelijke, sociale enz. zin: iem. in zijn (eigen) waarde laten hem nemen en waarderen zoals hij is We hebben deze kernwaarden in 2015 mee omgezet in kernwoorden die onze boodschap alleen maar versterken: We zijn echt, integer, authentiek, we zijn eerlijk in onze communicatie ten opzicht van elkaar, van onze partners en van onze klanten. We zijn goed, niet de beste, we zoeken de juiste balans tussen werk en privé, tussen wat kan en wat niet kan soms, we doen altijd net iets meer dan wat gewoon goed is. We zijn nieuw, niet zomaar, maar vanuit de gedrevenheid om steeds goed te blijven, om te verbeteren wat nog niet helemaal ok is, om voorbereid te zijn op wat straks op ons of onze doelgroep afkomt. We zijn sterk, als organisatie, maar ook vanuit het perspectief van versterking, groei voor al onze klanten én al onze medewerkers. Die waarden kunnen we samen realiseren, elke dag opnieuw. ECHT Ook 2015 is gekenmerkt door heel wat afstemming en dialoog. GTB probeert hierin steeds zo goed mogelijk uit te gaan van de vraag van de klant én de mogelijkheden van de medewerkers. Uiteraard staan we niet alleen in het werkveld. We hebben ons hierbij vooral gericht op VDAB als regisseur van het arbeidsmarktgebeuren, ook voor onze doelgroep. Onze houding is steeds gekenmerkt door overleg en gesprek. Klant (de; m,v; meervoud: klanten) al of niet vaste koper: de klant is koning Samenwerken is hierbij in alle betekenissen een werk-woord. De grenzen van samenwerken worden verlegd, worden breder en soms ook dieper. Het is duidelijk dat de tendens tot grensoverschrijdend bruggen bouwen zich alleen heeft verdergezet of zelfs versterkt. Vanuit de vraag van de klant met een beperking of een gezondheidsproblematiek zijn nieuwe afspraken gemaakt met 3
organisaties in de (geestelijke) gezondheidszorg, met ziekenhuizen, met scholen, met mutualiteiten en met RIZIV. Samenwerken is voor ons ook grensoverschrijdend als we lands- of regiogrenzen bekijken. GTB is en blijft actief in diverse transnationale projecten en partnerschappen. De samenwerking met partners, over de grenzen heen, wordt als een verrijking ervaren. De DUOday-werking met onze collega s in Wallonië en het Duitstalig landsgedeelte, onze inzet op bestuursvlak binnen EPR (European Platform for Rehabilitation), en het vice-voorzitterschap van de EUSE (European Union of supported employment) zijn slechts enkele voorbeelden hiervan. Samenwerking krijgt inhoud en vorm vanuit onze baseline samen kunnen we. Deze duidelijke boodschap werd toegevoegd aan de eerder beschreven kernwaarden. De hele cyclus van onze waarden, onze missie en visie, werd trouwens aan een evaluatie onderworpen binnen de vernieuwde vi sie (de; v; meervoud: visies) kijk, mening: hij heeft een interessante visie op dat probleem sa men wer ken (werkte samen, heeft samengewerkt) in onderling overleg werken organisatiecontext. Ook hier was het uitgangspunt om terug te gaan naar de kern, naar de diepere bestaansreden van de organisatie en van daaruit met een toekomstgerichte open blik naar onze komende opdracht en opstelling te kijken. GOED Dit woord kan als statisch begrip een beetje zelfingenomen klinken. Toch heeft het voor ons een voortdurend zichzelf vernieuwende betekenis met het oog op de kwaliteit van onze dienstverlening, elke dag opnieuw. Goed in deze betekenis heeft er mee te maken dat we proberen om wat we doen, ook goed te doen. We weten dat dit vraagt dat we voortdurend op zoek moeten gaan naar wat (nog) beter kan, want ons werk is nooit helemaal perfect. We werken met mensen voor mensen. We werken met een team dat zich heel hard inzet om elke dag een antwoord te bieden Team (het; o; meervoud: teams) groep samenwerkende personen op de steeds diversere vragen van elke individuele klant die op ons een beroep doet. We doen dit in een omgeving die ook probeert om goed te zijn, maar niet perfect is: niet ieder bedrijf staat open voor elke klant, niet iedere vraag kan 4
inclusief beantwoord worden, soms is er vanuit klantenperspectief te weinig tijd of net te veel wachttijd, soms is er te weinig capaci-teit. Maar toch kunnen we werken met een ploeg van mensen die telkens weer probeert om de job zo goed mogelijk te doen. Een ploeg die bestaat uit een keten van samenwerkende teams: mensen die actief bemiddelen en klanten op weg zetten, mensen die indiceren of zoeken naar de mogelijkheden, mensen die onthaal doen, mensen die alle administratieve zaken voor klant of medewerker verwerken, mensen die mee de organisatie ondersteunen of leiden, mensen die collega s coachen of zorgen voor nieuwe inhouden, mensen die computers en programma s laten werken,. Op dit vlak zijn we in 2015 opnieuw gaan nadenken over onze klantgerichte kernopdracht. Wij willen blijven vertrekken vanuit de droom van elke klant. Wij geloven dat iedereen krachten en talenten heeft die mee kunnen ingezet worden in onze samenleving. Wij vertrekken vanuit een in-sluiting van alle klanten (in-clusie) en niet vanuit uit-sluiting. De verandering die we hierrond hebben uitgewerkt sluit aan bij het thema iedereen bemiddelaar van VDAB. Wij hebben via een pilootgroep van medewerkers deze nieuwe visie, deze nieuwe werkwijze mee kunnen uittesten. We hebben van de betrokken medewerkers gehoord dat deze methodiek heel goed aansluit bij de kernopdracht die we voor onze bemiddelaars hebben uitgeschreven: het activeert, het vertrekt van mogelijkheden en kansen, het geeft verantwoordelijkheid, het structureert het traject naar werk,. Op basis van deze positieve feedback hebben we het gesprek geopend met VDAB centraal om ons hierop verder af te stemmen. Het is onze bedoeling om alle medewerkers van GTB binnen deze zienswijze te laten werken. Voor ons geeft iedereen bemiddelaar ook duidelijk aan waar het echt op staat: we bemiddelen de klant, in de eerste plaats naar betaald werk, maar in sommige gevallen moet onze bemiddeling ook ruimer be mid de len (bemiddelde, heeft bemiddeld) tussen twee of meer partijen een overeenkomst tot stand brengen Droom (de; m; meervoud: dromen; verkleinwoord: droompje) fantastische toekomstbeelden zijn en gericht op alternatieve vormen van maatschappelijke inzet of zorg. In die zin is 2015 ook een beetje het jaar geworden waarin we de klassieke term trajectbegeleiding stilaan zijn gaan vervangen door bemiddeling. Het is een evolutie die nog niet af is,en waar we verder zullen moeten inzetten op de verfijning van de methodiek. Vooral de vraaggestuurdheid en de gerichtheid op de werkgeverskant van het verhaal zijn onderwerp van verdere van opleiding en ondersteuning voor onze medewerkers. 5
De voorbereiding en opstart van het nieuwe maatwerkdecreet heeft ons hierbij voor bijkomende uitdagingen gesteld. De hele hervorming van het indiceringsproces lag dicht bij de inzet van onze medewerkers. Wij hebben ervoor gezorgd dat iedereen de kans kreeg om zich ook als indiceringsconsulent te laten erkennen en deze opdracht ook op te nemen. Om die reden hebben we zwaar geïnvesteerd in de uitwerking en de opleiding van ICF. VDAB en GTB hebben nu samen een team van door de WHO (wereld gezondheidsorganisatie) erkende trainers die collega s kunnen opleiden en attesteren. Zij hebben samen al honderden mensen de basistraining gegeven en zorgen ook voor opvolging en intervisie. ICF is voor ons niet te beperken tot een instrument of methode. Voor GTB is ICF een taal die aansluit bij de visie op talent en competentie, een taal die mensen niet langer herleid tot hun probleem maar telkens op zoek gaat naar krachten en mogelijkheden. Met het maatwerkdecreet is er ook een duidelijker uitspraak gekomen in verband met onze doelgroep. Waar alle vorige erkenningen en opdrachten van VDAB systematisch spraken over personen met een arbeidshandicap, is onze nieuwe overeenkomst nu gebaseerd op personen met een beperking. Dit is een verbreding van de doelgroep die verder gaat dan de oorspronkelijke indiceringscriteria, maar het is ook meer. Het verwijst naar een bredere visie inzake doelgroepen. We hebben de indruk dat VDAB het inclusieve denken steeds meer doortrekt en in die zin de doelgroep ook gaat zien als een ruime groep van mensen die een gespecialiseerde begeleiding of bemiddeling nodig heeft die aansluit bij een bepaalde methodiek. Het is ook duidelijk dat via alle akkoorden met RIZIV en mutualiteiten de deelgroep van mensen met een gezondheidsproblematiek veel uitdrukkelijker in beeld is gekomen. NIEUW zich spe ci a li se ren (wederkerend werkwoord; specialiseerde zich, heeft zich gespecialiseerd) zich op een vak, onderdeel in het bijzonder toeleggen ta lent (het; o; meervoud: talenten) natuurlijke begaafdheid; aanleg De allergrootste vernieuwing die we in 2015 hebben ingezet, is de hele operatie waarbij we de inzet van onze medewerkers verder hebben afgestemd op de verwachtingen en tendensen van VDAB. Een belangrijk vertrekpunt voor deze ontwikkeling blijft terug te vinden in de fusie-operatie van de vroegere GA s. Wij zijn in overleg gegaan met de centrale diensten van VDAB (zowel dienstverlening als regie) met als duidelijke doelstelling om de deskundigheid en de inzet van de nieuwe medewerkers op 6
een zinvolle en professionele manier duurzaam te verankeren. Bij dit overleg kwamen we uit bij een prioritaire inzet op de werking van de DABP (dienst arbeidsbeperking). Op die dienst werken vooral mensen die indiceren, screenen en rechten toewijzen. Een opdracht die in het verlengde lag van wat in de GA s ook gebeurde. De dienst bestaat vooral uit psychologisch geschoolden die sterk analytisch bezig zijn. Ook daar lag een sterke parallel met onze teams. Het werd wel duidelijk dat VDAB van onze medewerkers ook een meer inclusieve inzet verwachtte en het leek ons daarom een evidente en korte stap naar een corporate invulling van samenwerking binnen één dienst. We spraken over nieuw samengestelde teams die de DABPwerking in elke regio samen zouden kunnen opnemen. In 2015 is alle voorbereiding en sa men ge steld (bijvoeglijk naamwoord) uit verschillende bestanddelen gevormd overleg over deze stap gebeurd: onze objectieven werden aangepast, de methodiek werd besproken en afgestemd, we hebben nagedacht over procedures,. In alle provincies startten in de loop van het jaar al experimenten met een beperkt aantal medewerkers. We hebben hieruit kunnen leren dat de ingeslagen weg de (enige) juiste was, maar ook dat nog heel wat afstemming en verdere opvolging zou nodig zijn. Maar, hoe dan ook, zijn de nieuwe teams een feit en is de job van een grote groep van onze medewerkers in die zin ook geëvolueerd. Het waarderen van inzet en motivatie van onze medewerkers, we zijn op de goede weg. Ook hier is verandering een constante met andere woorden. Heel deze beweging past trouwens in een nog ruimer kader waarbinnen samenwerking heel sterk vertrekt vanuit een gerichtheid op de klanten en de dienstverlening, en minder vanuit de klassieke organisatieopstelling of belangen. Grenzen tussen organisaties worden vager, uitgangspunt van de (samen)werking is steeds meer de klant! Wij willen voor elke klant die beroep doet op DABP (en straks wellicht ruimer op VDAB?) naar buiten komen als 1 team met gezamenlijke doelen en een gedeelde dienstverlening. Eén klant, één team, één doel. Voor onze medewerkers betekent dit meteen ook een loopbaan in volle beweging. Het biedt de kans om de eigen talenten in te zetten in nieuwe teams met een duidelijkere, nieuwe opdracht. Ook voor de andere medewerkers is het jaar gekenmerkt door beweging. Nieuwe thema s kwamen op tafel, nieuwe opdrachten of aanpassingen van de taken werden besproken en voorbereid: iedereen bemiddelaar! be we ging (de; v; meervoud: bewegingen; verkleinwoord: beweginkje) verandering van plaats: in beweging komen 7
Zoveel veranderingen doen vaak de vraag naar stabiliteit toenemen. Ook bij GTB hebben we dit signaal gehoord. Toch is stilstaan een vorm van achteruitgaan, zelfs in onze sector. Het is nodig om voortdurend te blijven zoeken naar nieuwe mogelijkheden, nieuwe uitdagingen. Dit is de grondslag voor onze projectwerking. Via Vlaamse middelen of via ESF proberen we nieuwe domeinen te verkennen, nieuwe partners te betrekken of nieuwe manieren van werken te ontwikkelen en in te voeren. In 2015 zijn we blijven inzetten op nieuwe samenwerkingsmodellen met twee aangrenzende beleidsdomeinen: zorg en onderwijs. We hopen dat deze investeringen in de nabije toekomst zullen resulteren in duurzame samenwerkingskaders voor mensen die een re-integratie nodig hebben na ziekte, of een transitie van onderwijs naar werk. Het project rond Leerloopbanen van de Toekomst met onderwijs, en het project FABIA in samenwerking met revalidatiecentra en een GOB zijn hiervan voorbeelden. Andere projecten hebben meer te maken met ontwikkelingen in de eigen methodiek of doelgroep. Voorbeelden hiervan zijn onze werking voor mensen die als zelfstandige aan de slag willen (Z²O), ons project loopbaanbegeleiding voor werkenden (Inzicht) en de ontwikkeling van oplossingsgericht coachen (OCA). Vernieuwing als motor voor verbetering en verdieping. STERK Nog meer dan vroeger hebben we in 2015 stilgestaan bij de kracht, bij de sterkte en de versterking van de klant. We spreken in dit kader ook graag over empowerment. In de visie is dit een uitgangspunt, het is een permanente uitdaging om dit ook sterk te in de praktijk waar te (de; v; meervoud: maken. We hebben geprobeerd om de sterkten, sterktes) visie te vertalen naar onze werking. De klant het sterk-, duurzaam- enz. zijn aan het stuur was het thema van heel wat besprekingen en initiatieven. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de klant zelf de kans krijgt om zelf initiatief te nemen, om zelf actief stappen te zetten, om zelf keuzes te maken, om zelf te ervaren wat werk betekent op een realistische werkvloer,? Duidelijk werd dat we veel meer dan nu nog moeten inzetten op acties waarbij de klant zelf aangesproken wordt. Een traject werd soms omschreven als een opeenvolging van stappen, een bemiddeling is een aaneenschakeling van acties. We hebben dit aan al onze medewerkers laten voelen of laten beleven op zuurstofdagen in het najaar. We hebben werk gemaakt van concrete opdrachten om mensen actief aan het werk te zetten tijdens de begeleiding (huis-werkopdrachten). De klant komt steeds meer in het middelpunt, in de focus van de bemiddeling. We geloven in de kracht van iedere klant! 8
In overleg met VDAB hebben we hiervoor ook een pakket van korte versterkende acties (vera s) voorbereid. Korte groepsmomenten waarin klanten actief kunnen werken aan gezamenlijke opdrachten: het bepalen van een jobdoelwit, netwerken opbouwen, omgaan met pijn of stress, de juiste arbeidsattitudes aanmeten. Het is de bedoeling om deze pakketten verder te gaan ontwikkelen en in de praktijk aan te bieden vanaf het voorjaar van 2016. Ook de gerichtheid op het contact met de werkvloer via een oriënterende stage als leer- en ervaringsmoment past in deze versterkende filosofie. Een versterkte inzet op werkvloeren betekent ook dat de werkgevers steeds duidelijker in beeld (moeten) komen. We zetten in op de versterking van het werkgeversperspectief. Eén van de belangrijkste instrumenten hiervoor is de DUOday die opnieuw een groot succes is geworden, ditmaal in heel België. De DUOday is een uniek instrument dat de kans biedt aan klanten om een dag te proeven van een echte bedrijfsvloer, aan werkgevers om zeer gemotiveerde kandidaat-werknemers te leren kennen, en aan onze bemiddelaars om geëngageerde bedrijven te verkennen. Om dit alles mogelijk te maken hebben we gezorgd voor een sterke ondersteuning via veel leerkansen voor onze medewerkers. Het leerbeleid werd onder handen genomen: er werden degelijke inwerkingspakketten voor nieuwe mensen uitgewerkt en ingevoerd, we hebben een eigen leertool ontwikkeld en vooral: we hebben veel mensen een gerichte opleiding of leerinhoud kunnen aanbieden. Achter iedere (ver)sterke(kende) actie staat een sterke organisatie. In de cijferanalyse via het uitstroomonderzoek en de financiële jaarafsluiting zien we dat GTB op alle or ga ni sa tie (de; v; meervoud: organisaties) 1het organiseren 2manier waarop de verschillende delen tot een systematisch geheel in elkaar zijn gezet werk ge ver (de; m,v; meervoud: werkgevers) bedrijf dat, persoon die één of meer werknemers in dienst heeft onderdelen in 2015 zeer mooie resultaten behaalt: de organisatie is financieel gezond, we behalen ruimschoots alle door VDAB gevraagde objectieven en zien opnieuw een stijgende tewerkstelling als resultaat met een hoge duurzaamheid. Dit wordt mogelijk gemaakt door een sterke inzet van alle medewerkers, in een sterk organisatiekader. Ook aan de organisatie blijven we echter werken. We hebben via een welzijnskompas bij alle medewerkers gepeild naar de tevredenheid en het welzijn. De punten waarop verbetering mogelijk of gevraagd is worden meegenomen in overleg en acties. We blijven inzetten op goed intern overleg en communicatie en kunnen ook op dit vlak rekenen op een zeer goede afstemming met VDAB. 9
De structurele en oprechte inzet van de leden van het bestuur en van de ondernemingsraad zijn volgens ons ook mee de bouwstenen van de sterkte van GTB. We kunnen werken met betrokken bestuurders, met gedreven vakbondsafgevaardigden die mee hun schouders zetten onder de vele veranderingen die GTB voortdurend doormaakt. in zet (de; m; meervoud: inzetten) toewijding, overgave: met veel inzet iets doen Elk huis moet gedragen worden door stevige fundamenten. Een jaar samenvatten in enkele waarden, in enkele woorden is bijzonder moeilijk. Misschien gebruiken we beter enkele zinnen om te proberen om onze basisvisie wat dichterlijk weer te geven: Woorden zonder einde GTB vertrekt van de sterkte van elke klant. Elke klant heeft een, soms verborgen, talent. Dit talent is de beste basis voor zinvol werk. Werk wordt kans en kans wordt loopbaan. Die loopbaan stemmen we af op de vragen van werkgevers. Werkgevers krijgen betere bedrijven, net door diversiteit. Diversiteit en gedrevenheid zijn een kenmerk van onze medewerkers. Medewerkers werken samen met vele collega s bij onze partners. Wij bieden partners een sterke en open samenwerking met onze organisatie. De organisatie wil duurzaam bouwen aan een betere samenleving. De samenleving waardeert de sterkte en de inzet van onze klant. Want elke klant heeft een talent. Dit talent. Luc Henau Juni 2016 10