Medisch Leiderschap Prof.dr. Margriet Schneider Loes Nissen, aios MDL Jessica Vogel, Bedrijfsleider MDL Judith Voogt, student geneeskunde, onderzoeker V & V
Project CanBetter Patiëntveiligheid Doelmatigheid Ouderenzorg Medisch Leiderschap 01-04-2014 2
Medische professionals en leiderschap
Quote: Wat versta jij eigenlijk onder medisch leiderschap? Quote: Is een goede dokter worden niet mooi genoeg? Quote: Als aios zijn er al genoeg competenties waar je aan moet werken,moet daar medisch leiderschap nog bij? Quote: Is medisch leiderschap iets anders als medisch management? Quote: een cursus medisch leiderschap of management moet alleen beschikbaar zijn voor artsen met talent voor leiderschap/management Quote: Alle aios moeten leiderschapsen managementkwaliteiten ontwikkelen tijdens hun opleiding
Wetenschap / Leiderschap Elke arts doet een stevige cursus wetenschappelijk onderzoek De meeste artsen doen een wetenschappelijke stage Meerdere artsen promoveren Sommige artsen worden onderzoeker Enkele artsen worden hoogleraar Elke arts doet een stevige basis cursusbeleiden beheer De meeste artsen doen een stage organisatieen management Meerdere artsen doen een traineeship management Sommige artsen worden middenkader Enkele artsen worden topkader 5
Leiderschap 01-04-2014 Projectteam CanBetter 6
Leiderschap in en over eigen werk Canadian College of Health Leaders
Leiderschap in en over eigen werk frontline leadership 1 e 2 e 3 e Medisch Leiderschap plus(excellente AIOS) Verwonder & Verbeter project ( snuffelen ) Onderwijs modules Kenmerkende beroepssituaties
Leiderschap in en over eigen werk Voorbeelden 1 ste niveau: kenmerkende beroepssituaties Maatschappij Ziekenhuis CAT over controversieel onderwerp Politiek Vakgroep VIM bespreking Zorgverzekeraars Persoonlijk 1 op 1 Persoonlijke effectiviteit 01-04-2014 9
Leiderschap in en over eigen werk frontline leadership 1 e 2 e 3 e Medisch Leiderschap plus(excellente AIOS) Verwonder & Verbeter project ( snuffelen ) Onderwijs modules Kenmerkende beroepssituaties
en dit is de afdeling waar we onze aios trainen in out of the box denken
Wat doet Verwonder & Verbeter? 1. Leermoment AIOS Leren innoveren en verbeteren Competentie Leiderschap & Management Verandermanagement (wat kan ik zelf veranderen?) Identificatie van organisatorische drempels 2. Procesoptimalisatie/ doelmatiger werken 3. Verbetering van de kwaliteit van de patiëntenzorg
Hoe werkt Verwonder & Verbeter? Bij Verwonder & Verbeter bedenken de AIOS groepsgewijs zelf welke verwonderpunten zij zouden willen veranderen, op welke wijze zij dit zouden kunnen realiseren en wat zij hiervoor nodig hebben. De verwonderpunten die worden uitgekozen om mee aan de slag te gaan, worden door de AIOS groepsgewijs geselecteerd volgens een vaste werkwijze.
De praktijk... 01-04-2014 14
Pilot Verwonder & Verbeter 6 verschillende opleidingen in verschillende ziekenhuizen (perifeer, academisch) door heel Nederland. Interne Geneeskunde Heelkunde Kindergeneeskunde MDL-ziekten Neurologie Psychiatrie
Awareness AIOS Inzicht in de organisatie (verschillende lagen) AIOS voelen zich gehoord, serieus genomen Empowerment: ik mag dit doen Bewustwording eigen rol/verantwoordelijkheid..ik was door de sessie geënthousiasmeerd en ik heb daardoor ook in de assistentenvergadering twee dingen opgepakt waarvan ik dacht: oké, dat kan ik wel gaan doen. Want je wordt aangezet om dingen zelf ook te gaan doen. Je bent met elkaar verantwoordelijk, je moet niet gaan zitten wachten tot van nou, eerst maar eens kijken een jaartje hoe het allemaal werkt, je mag ook meteen mee doen.
Resultaten (work in progress) Resultaten USBO studenten gebundeld in leidraad voor opleiders Praktische handvatten voor implementatie Aanbeveling Bijeenkomst Niet verplicht Informele sfeer Kost niet veel tijd Bottom-up inbreng Geen ventilatiesessie Voorzittersrol Stuurt niet inhoudelijk Tijdsgericht Enthousiasmerend Verkennend Voorbij gaan aan hiërarchie Voorbeeld AIOS mogen hun pieper beantwoorden of later binnenkomen/eerder weg gaan Frisdrank, chips of (lunch)broodjes verzorgen Tijdens de lunchpauze, na de overdracht AIOS dragen de ideeën aan Opbouwende inbreng via verwonderpunten Verbeterpunten worden niet toegewezen Strenge tijdsbewaking: bijvoorbeeld 3 x 20 min. Er is gebleken dat te lange sessies het toekomstige succes van de bijeenkomsten drastisch vermindert Opleider pakt ook zelf een verbeterproject op Alle ingebrachte punten worden serieus overwogen Wie het weet mag het zeggen 01-04-2014 Projectteam CanBetter 17
Onderzoek Verwonder en Verbeter Doel onderzoek Identificeren randvoorwaarden implementatie V&V Invloed V&V op competentieontwikkeling AIOS Kwalitatieve methode: interviews, observaties, document analyse, literatuur Geïnteresseerd? verwonderverbeter@umcutrecht.nl Als je iets wil bereiken in een organisatie of in je eigen leven dan moet je zelf daar de leiding over nemen en dan moet je zelf zorgen dat je ergens heen gaat.. 4 e jaars AIOS 01-04-2014 Projectteam CanBetter 18
Leiderschap in en over eigen werk 1 e 2 e 3 e Medisch Leiderschap plus(excellente AIOS) Verwonder & Verbeter project ( snuffelen ) Onderwijs modules Kenmerkende beroepssituaties
Operationeel medisch leidinggeven Een geslaagd initiatief! Prof. dr. J. de Graaf Mw. drs. L.C.H. Nissen Mw. drs. J. Vogel
Achtergrond Burnout bij jonge medisch specialisten door stress over niet-medische zaken 18 december 2012 Beginnend medisch specialisten voelen zich goed voorbereid op hun medische taken. Daarentegen ervaren zij hun voorbereiding op competenties zoals management, bestuurlijke zaken en omgaan met financiële aspecten van de gezondheidszorg als onvoldoende. Het grote aantal burnout verschijnselen onder jonge specialisten is hiermee in verband te brengen, blijkt uit onderzoek van Michiel Westerman. Woensdag 19 december promoveert hij bij VUmc.
Inhoud training MBTI: inzicht in competenties Internetvragenlijst Persoonlijk gesprek Evaluatie Cursus: 4 modules: 1: bedrijfskunde in vogelvlucht 2: financiën in de zorg 3: operationeel medisch leidinggeven 4: samenwerking en communicatie
Tips & Tricks Eenmalige cursus is onvoldoende, inbedden in curriculum MVO Aansluiten behoefte aios Inhoud cursus is specialisme specifiek (CRM sluit minder aan bij medische oncologie) MBTI niet alleen individueel, maar in groep bespreken Opleidingsteam dient zich te professionaliseren Gebruik alle mogelijkheden om aios te betrekken bij je afdeling; - Vertegenwoordiger tijdens stafvergadering - Voorzitter opleidingsvergadering - AIOS overleg - Verwonder en verbeter
Leiderschap in en over eigen werk Wat leert een aios van... Werkwijze: 1. In groepjes van 4-6 personen 2. Beantwoorden van vragen 3. Conclusie in groep terugkoppelen Opdracht: 1. Bedenk 3 situaties 2. Kies er voor de opdracht 1 uit 3. Bedenk vragen die een aios vooraf moet bedenken om van de situatie te kunnen leren. 4. Wat vindt u dat de aios in ieder geval moet leren? 5. Schrijf uw antwoorden op het formulier
Take home message Behoefte bij aios om leiderschap te ontwikkelen Op dit moment aios onvoldoende voorbereid Diverse lokale initiatieven Zie site KNMG: Canbetter In ieder ziekenhuis mogelijkheden om leiderschap te ontwikkelen Belangrijke rol opleidingsteam