Meten van lichaamsbeleving ALV NVPMT 31 maart 2016 Mia Scheffers wjscheffers@gmail.com 1
Twee delen Deel 1 Waarom belangrijk; resultaten tot nu toe Deel 2 Obstakels en valkuilen, aandachtspunten 2
Waarom? Belangrijk in kader diagnostiek Evalueren psychomotorische interventies 3
Definitie lichaamsbeleving? Het gaat om een zeer persoonlijke, dus subjectieve, interpretatie van de eigen lichamelijkheid de individuele wijze waarop iemand het eigen lichaam ervaart en beoordeelt, waarbij zowel gevoelsmatige als perceptuele en cognitieve aspecten een rol spelen (Emck & Bosscher, 2004) 4
Maar: goede stoornisoverstijgende meetinstrumenten ontbreken In het Nederlandse taalgebied 5
Context vragenlijsten 1. Wetenschappelijk doel: informatie verzamelen bij een groot aantal personen, om inzicht te krijgen in een bepaald psychologisch, sociaal wetenschappelijk en / of gezondheidsgerelateerd fenomeen. Voorwaarde voor goede PMT-evaluatiestudies! 2. Klinisch doel: informatie verzamelen over gevoelens, klachten, attitudes en soms ook gedrag bij specifieke cliënt of patiënt om inzicht te krijgen in de problematiek en aangrijpingspunten voor behandeling te krijgen. Vragenlijsten bij intake PMT, mogelijk ook bij ontslag/evaluatie 1 en 2 zijn ook prima te combineren! 6
Dus: Inventarisatie instrumenten op het gebied van Lichaamsbeleving (Scheffers et al.,2006) : > 75! Aanbeveling: geen nieuwe instrumenten ontwerpen! gebruik mogelijk geschikte buitenlandse instrumenten! Starten met stoornisoverstijgende meetinstrumenten; Zelfrapportage (patient reported outcome measurement) 7
Dresdner Körperbild Fragebogen (DKB-35) Meet lichaamsattitude: cognitieve en affectieve evaluatie van het lichaam en de consequentie hiervan voor het gedrag Vijf subschalen Betrouwbaarheid en validiteit in niet-klinische groep zijn goed (Scheffers, Van Duijn, Bosscher, Wiersma & Van Busschbach, submitted). 8
DKB-35 Subschalen met voorbeelden Acceptatie Ik hou van mijn lichaam Seksualiteit Ik ben zeer tevreden met mijn seksuele beleving Vitaliteit Ik ben lichamelijk fit Aanraking Ik zoek lichamelijke nabijheid en tederheid op Waardering Andere mensen vinden mij aantrekkelijk (35 items; vijfpuntsschaal 1= niet van toepassing; 5= volledig van toepassing) 9
Clinical sample: N=267, Mean age 35.56, SD =12.00 Non-clinical sample: N= 986, Mean age 31.44, SD=13.53 10
4 3,5 3 Mean score 2,5 depressive disorders (n=79) 2 anxiety (n=39) PTSD (n=20) eating disorder (n=17) 1,5 adjustment disorder (n=23) 'normal' (n=986) 1 Subscales DBIQ Vaktherapie NN vit acc sex self-aggr phys. cont. total
Onderzoek Master PMT Hogeschool Windesheim door Maike Hoek bij Transit Cliënten met complex trauma - 50 vrouwen(respons 62,5%) - 20 60 jaar - Klinisch, deeltijd en ambulant - Gemiddelde behandelduur 18,9 mndn
Verschillen vrouwen Transit en gezonde vrouwen op scores subschalen DKB 13
Klinische is relevant in welke mate lichaamsbeleving bij verschillende vormen van psychopathologie specifiek verstoord is (aard en ernst) 14
Deel 2 uitdagingen en obstakels bij psychometrische onderzoek DKB 15
Vertalen instrument Methode Wel/niet aanpassen 16
17
gezonde mensen meten Van belang om te kunnen vergelijken Maar wanneer representatief sample? sneeuwbalmethode Normgroep dient representatief te zijn 18
Verkrijgen klinische data gezonde mensen meten is niet zo moeilijk, mensen in de GGz meten is moeilijker Samenwerking (met veel dank!) met: RGOc (data vaktherapie Noord-Nederland) Minke v.d. Kamp (PsyQ) Maike Hoek (Transit) Marion Beldman (UMCG) En anderen! 19
Afname vragenlijsten Therapeut(en) vinden het soms moeilijk Cliënten vinden het soms moeilijk Vragenlijst is een diagnostisch middel; mag een vragenlijst ontregelen? 20
Specifieke doelgroepen Vluchtelingen/asielzoekers: Engelse versie of interviewversie/hulp tolk LVB, kinderen, lager opgeleid In hoeverre bruikbaar? 21
koppeling met Routine Outcome Monitoring (ROM) B.v. met IDS (depressie) bij afdeling depressie UMCG. Centrum 45 Oegstgeest met HTQ en QoL Beter nog: DKB opnemen in ROM 22