Bijlage 1 Lessenserie in schema en lesplannen. Behorende bij paper 2 ontwerpen, Harmke Schaap. Harmke les. Selma les. Foto van de dag/pc opdracht etc.

Vergelijkbare documenten
Aardrijkskunde Samenvatting Hoofdstuk 2 Endogene en Exogene processen 2 t/m 12

Samenvatting Aardrijkskunde Aardrijkskunde Samenvatting Hoofdstuk 2 Endogene en Exogene processen 2 t/m 12

Tijd: 8:30. Klas: 3HVc 9:10. Beginsituatie Leerlingen hebben week hiervoor toets seksualiteit gehad (zie paper 1)

Krachten van de natuur hoofdstuk 1B4

6.6. Samenvatting door een scholier 1458 woorden 15 augustus keer beoordeeld. Aardrijkskunde

Ontwerponderzoek paper 2 Geografische informatievaardigheden in 5 VWO

6 keer beoordeeld 24 juni 2016

Fysische Geografie. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Aarde: De aarde als natuurlijk systeem; samenhangen en diversiteit

Aardrijkskunde H2 Endogene en exogene processen

AARDRIJKSKUNDE VOOR DE TWEEDE FASE. VWO zakboek samenvattingen begrippen examentips

De horizontale bewegingen van de platen

5 havo 2 End. en ex. processen 1-4

Aardrijkskunde Bewegende aarde Leerjaar 2ha HBAK Antwoordmodel

BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie

BEWEGENDE AARDE: KWARTET

Samenvatting aardrijkskunde hoofdstuk 1 de aarde:

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 2

Samenvatting Aardrijkskunde Systeem Aarde Hoofdstuk 1

Samenvatting Aardrijkskunde Endogene en exogene processen (H2 Aarde)

1.1 Het ontstaan van de aarde

Ontwerp onderzoek paper 5. Samenvatting paper 1

Natuurrampen. Natuurrampen. Enkele voorbeelden... Oorzaken: bijvoorbeeld lawine, aardbeving, orkaan, overstroming, tsunami en vulkaanuitbarsting.

Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Kei-cool. leerplan inhouden

BIJLAGE 1.1 Lesplan les 1

Docentenhandleiding, Leren Modelleren. Amsterdam, 27 maart Inleiding

7.6. Boekverslag door T woorden 19 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde

Samenvatting Aardrijkskunde De Aarde

Docentenhandleiding. Algemene introductie

Samenvatting Aardrijkskunde H1 De actieve aarde

Samenvatting Aardrijkskunde Systeem Aarde H1

Daarbij stierven 200 duizend mensen.

Lesplanformulier. Les wordt gegeven in een open ruimte met ronde tafels en een computergedeelte. Een les duurt 50 minuten

Aardrijkskunde Aarde hoofdstuk 3

Plaattektoniek. Fieke van Lith. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Paper 2: Ontwerp. Samenvatting paper 1: Ontwerphypothese:

Oceaanbodem = basalt, veel zwaarder, 3,0 gram/cm3. Continenten = graniet, lichter, 2,7 gram/cm3.

Rijnreis hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Humboldt. Humboldt. Pico del Teide 1 HV LEEROPDRACHTENBOEK AARDRIJKSKUNDE VOOR DE ONDERBOUW

Algemene gegevens Safrien van de Leemkolk Montessori Lyceum Herman Jordan Leerlingen leren correct formuleren in het genre vergelijken

Studiewijzer aardrijkskunde 10vwo Aarde 2 Klas: 10vwo Datum: september 2015 PTA: T1

Docent: Eva Lems Datum: Tijd: 8.30 Klas: H3C Aantal lln: 26

Rivieren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Studiewijzer Aardrijkskunde 12 e klas VWO

Module 5 (leerjaar 1) HET ROMEINSE RIJK (OPKOMST EN ONDERGANG).

Samenvatting Aardrijkskunde H2 par 4,5,6

0. LESVOORBEREIDING. Bij kennis verwerven en integreren

Hoe kun je onderwijs adaptief inrichten met behulp van ICT?

Aardbevingen hv123. banner. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Aardbevingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

AARDE 2 VWO ANTWOORDENBOEK HOOFDSTUK 5 OPBOUW EN AFBRAAK VAN RELIËF

DE AARDE IN HET HEELAL

LESBESCHRIJVING HOGESCHOOL ROTTERDAM PABO. Hoofdfase

Opgave 3 Opbouw en afbraak van de Schotse Hooglanden

LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen

Huiswerk op de Sint Josephschool.

Module H4-4 DE TIJD VAN ONTDEKKERS EN HERVORMERS (OVERZICHT EN KENMERKEN).

Samenvatting Aardrijkskunde Systeem Aarde.

Thema: Krachten der aarde hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Werkwijze voor de website projectmatig werken

De Geo. 1 th Aardrijkskunde voor de onderbouw. Antwoorden hoofdstuk ste druk

Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2

Module H3-3 RUSLAND EN DE VERENIGDE STATEN

De Alpen-natuurlandschap

Module 5 (leerjaar 1) HET ROMEINSE RIJK (OPKOMST EN ONDERGANG).

Opbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking

Lesplan Nederlands Project Pocket

Module H4-2 DE TIJD VAN GRIEKEN EN ROMEINEN (OVERZICHT EN KENMERKEN).

Bijlage: Lesplannen en docentenhandleiding

HOE KOM IK VAN LEERDOELEN TOT EEN LES?

Eindexamen aardrijkskunde oud progr vwo I

De onderwijsmethode Directe instructie

Samenvatting Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 t/m 3

Wat zie ik?, digitaal veldwerk tijdens Geologie. Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Eekhoutcentrum Vliebergh. Wegwijzers voor Aardrijkskunde

Handleiding Les 1: Een verklarende tekst schrijven over waarom er onrust is in Oekraïne

Module H4-6 DE TIJD VAN REGENTEN EN VORSTEN (OVERZICHT EN KENMERKEN).

AARDRIJKSKUNDE VOOR DE TWEEDE FASE. VWO leeropdrachtenboek

Aardbevingen hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Zelfgestuurd leren met Acadin

Werkblad bij de geoquest Vulkanen

Module H4-5 DE REPUBLIEK DER ZEVEN VERENIGDE NEDERLANDEN (OPKOMST EN ONDERGANG)

Spanningsveld: theorie en praktijk

Samenvatting Aardrijkskunde Systeem Aarde Hoofdstuk 1

Docentenhandleiding VULKANISME, IJSLANDS NACHTMERRIE EN TROTS WEBQUEST. Aardrijkskunde 1 vwo -> methode BuiteNLand (2009)

Wat doe je in deze les? Handleiding Uitbreidingsles Studerend lezen niveau B

Leren over het leerdoel van de praktische opdracht en de komende lessen.

Verval en verhang van een rivier. Matthijs Admiraal. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Module H3-7 ANTISEMITISME EN HOLOCAUST TIJDENS DE 20STE EEUW

Lesprogramma voor activerende didactiek Vervolglessen

en zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht

Module H3-4 TOTALITAIRE STATEN TIJDENS HET INTERBELLUM

Erosie en verwering hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Module H3-8 DE WEDEROPBOUW VAN EUROPA NA DE TWEEDE WERELDOORLOG

Lesgroep 31 studenten die na de theorie worden opgedeeld in 4 groepen Lokaal A. 1.31, A. 1.32, A en A

Datum: Les in reeks (nr1): Beginsituatie: wat is de aanpak van de kandidaten bij het beantwoorden van examenvragen

Werken met afbeeldingen in het examenprogramma aardrijkskunde havo/vwo

Module H4-3 DE MIDDELEEUWEN (OVERZICHT EN KENMERKEN).

Transcriptie:

Bijlage 1 Lessenserie in schema en lesplannen Behorende bij paper 2 ontwerpen, Harmke Schaap Harmke les Selma les Foto van de dag/pc opdracht etc. Relevant voor ontwerp Week 1 (periode Geologie ) Dag Onderwerp Doen (leerlingen) Materiaal Ma 25 feb. Din 26 feb. Wat is aardrijkskunde? Wat is geologie? Ouderdom aarde (religieuze verklaring, filosofische (Kant), wetenschappelijke) opbouw van de aarde (hoe meten van opbouw aarde? Graven (12km in Kola, Rusland. Gestart in 1970 en in 1994 gestopt omdat het er te warm werd 180C ruimtemateriaal onderzoek) Hoe ziet de opbouw er dan eruit? (aardkern (binnen en buiten, aardmagnetisch veld/ mantel stroomt/ aardkorst (continentale en oceanische) Alfred Wegener: (1880-1930), zijn toespraak in Berlijn (1925) de bewijzen die hij aanvoerde (kustlijnvormen/dinosaurus vondsten). Waarom werd hij later wel geloofd (ontdekking oceanische rug, ouderdom gesteente) Convectiestroming Kleur op wereldkaart met platen: De platen aardbevingen vulkanen Teken convectiestroming Tekenen opbouw aarde over van bord Oefening maken Pangea met Atlas Lege wereldkaart Atlas kaart GB52 174 / GB53 192 Opdracht Pangea Atlas

Woe 27 feb. Don 28 feb. Vrij 1 maart Extensie plaatgrenzen (opheffing en daling in breukgebergten (horsten en slenken). Ontstaan oceanische korst. Basalt Teken ontstaan horsten en slenken Opdracht boek BuiteNLand 5 vwo - Foto van de dag en introductie Satellieten in de Geologie. - Foto van de dag, kijkoefening. Instructie hardop denken: welke vragen stel ik mijzelf bij het kijken naar satellietbeelden en hoe denk ik hardop? Tekenen Compressie continent-continent, plooiingsgebergten Filmp ontstaan gebergte kijken Himalaya gebergte, Alpen (dolomieten) Soorten gebergten die er zijn (scherpe en afgeronde) Subductie (continentaal-oceanische korst). meting twee leerlingen hardopdenken -film colliding continents -opdracht PC lokaal (45 minuten) -Tekening horsten en slenken - Opdracht boek BuiteNLand 5 vwo - PTT satellieten in de Geologie. -PTT divergentie -PTT jonge en oude bergen http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippo pup/20060208_gebergte01 opdracht in pc lokaal. Rift Valley en jong en oud gebergte -film colliding continents meting twee leerlingen hardopdenken Week 2 ( periode Geologie) Dag Onderwerp Doen (leerlingen Materiaal Ma 4 maart Din 5 maart Woe 6 maart. - Foto van de dag. Samenvatting subductie Oceanische-oceanische korst - Foto van de dag Transformeer breuken. San Andreasbreuk. Aardbevingen, Aardbevingen; seismografie (schaal van Richter/Mercalli) Verhaal Martinique De opbouw van een vulkaan - Foto van de dag. -Opdracht pc lokaal afmaken (45 minuren). - Foto van de dag. - Teken een seismograaf -Huiswerkopdracht de kracht van een aardbeving. -Quiz vulkanisme - Teken opbouw van een vulkaan - Foto van de dag. - Opdracht rift valley en jong en oud gebergte. -fotos before and after the tsunami and before and after the clean-up - Foto van de dag. -Animatie geobronnen -film aardbeving San Fransicso - Huiswerkopdracht de kracht van een aardbeving - Quiz -Teken verschillende vulkaantypes

Don 7 maart Verschillende soorten vulkanen (strato- en schild) Vulkanisme, waar? (subductie, onderwater bij midoceanische ruggen, hotspots) (Ring of Fire) - Foto van de dag. Extra uitleg vulkanen (gesteentes en grondstoffen, pyroklastich materiaal, mineralen), Hazardmanagement Vrij 8 maart Verschil endogene/exogene krachten. Waterkringloop Motor exogeen: zon -Film IJsland - Foto van de dag. -Werken op de pc (45 minuten) - PPT platentektoniek - Opdracht de Kantoaardbeving) - Vragen over plaatgrenzen - animatie subductie en hotspot -Film IJsland -PPT - Foto van de dag. -Werken op de pc (45 minuten). Aan de slag met eigen opdracht vulkanen of geoquest popocat. PPT platentektoniek - Opdracht de Kanto-aardbeving - Opdracht plaatgrenzen Week 3 (periode Geologie) Dag Onderwerp Doen (leerlingen) Materiaal Ma 11 maart Din 12 maart - Foto van de dag. Verwering (fysisch en chemisch), erosie en sedimentatie. Gletsjers Rivieren boven- midden- benedenloop, verhang en stroomsnelheid, stroomgebied, waterscheiding, verschillende soorten rivieren Samen lezen par 4 de bovenloop van de Rijn - - Foto van de dag. Tekening Gletsjer Gletsjers kijken op Google Earth opdracht Filmpjes schooltv gletsjers - de veldfles van Heinrich - tekening waterkringloop - lezen par 5 midden- en benedenloop van de Rijn - maken opdrachten par 5 - Foto van de dag. Opdracht Gletsjers kijken (werken op de pc (45 minuten eventueel) Filmpje schooltv gletsjers -De veldfles van Heinrich (enveloppen) - Een reisje langs de Rijn Woe 13 maart Rivieren Gesteentekringloop (sedimentgesteente, stollingsgesteente, metamorf gesteente) (Kalk gesteenten en oplossing) Tekenen gesteentekringloop Werken aan opdrachten -Opdrachten afmaken

Don 14 maart Opdrachten bespreken Bijwerken periodeschrift Eindtoets hardopdenken klassikaal Eindmeting twee leerlingen hardopdenken -Vragen stellen periode - Bijwerken periodeschrift - Begrippen periode voor degenen die al klaar zijn -Eindtoets maken hardopdenken. -Met twee leerlingen eindtoets hardopdenken - Overzicht periodeschrift - Begrippen van de periode -Eindtoets klassikaal -Eindtoets nulmeting Vrij 15 maart Toets -toets

Lesplannen Een aantal zaken die gelden voor alle lesplannen die hierna volgen: Beginsituatie: De leerlingen komen van de onderbouw waar ze sterrenkunde en volkerenkunde hebben gehad. Docentdoelen gedurende hele periode: Theoretische lesstof rustig stapelen en motiveren door actieve zelfstandige werkvormen met o.a. behulp van luchtfoto s en satellietbeelden. Lesmateriaal: Het aardrijkskundelokaal bevat een laptop en beamer en atlassen. Er is een pc lokaal in de school die moet worden gereserveerd. Lesfasen volgens Ebbens: De lesfasen van Ebbens worden gebruikt, maar niet allemaal in de volgorde zoals in zijn schema. Checken en feedback geven kan bijvoorbeeld ook aan het begin van de volgende ochtend, in een onderwijsleergesprek. MDA/lesplan 28 februari 2013, klas 3 (mavo/havo) Rudolf Steiner College Haarlem, periode Geologie. Leskern: convergente plaatbewegingen, ontstaan plooiingsgebergte Doorlopende leerdoel gedurende hele periode: 1. Bij het kijken naar satellietbeelden en luchtfoto s van landschappen maken leerlingen enkele denkstappen in de goede richting, ook al zegt de foto ze op het eerste gezicht niks (zie docentenhandleiding voor protocol). Overige leerdoelen deze les 2. De leerlingen begrijpen hoe plooiinggebergte ontstaat bij de botsing van twee continentale platen (beheersniveau onthouden volgens taxionomie van Bloom). 3. De leerlingen kunnen het verschil zien tussen een jong en oud gebergte (beheersniveau toepassen volgens taxionomie van Bloom).

Lesplan: Tijd (totaal les van 100 minuten) Lesfase Wat ik doe en zeg Werkvorm (wat zij doen) Leeractiviteit 10 minuten Terughalen lesstof gister Aantekeningen laten teruglezen, vragen stellen 15 min. Introductie satellietbeelden Wat zie ik? Satellieten in de Geologie! PTT Voorlezen, luisteren en vragen beantwoorden. Luisteren, kijkoefening en daarna paar aantekeningen maken. - 1 20 minuten Uitleg lesstof Uitleg lesstof (compressie continentcontinent, plooiingsgebergte, Alpen. Aantekeningen maken 2 15 minuten Begeleiden van zelfwerkzaamheid Tekeningen overnemen van het bord Tekenen 2 20 minuten Uitleg lesstof Soorten gebergten die er zijn, scherpe en afgeronde). 15 min. Uitleg lesstof Filmpje en Ptt laten zien ontstaan gebergten Aantekeningen maken 3 3 2 min. Afsluiten van de les op kernbegrippen Herhaling van wat we hebben gedaan en nalopen huiswerk. 2 en 3

Toelichting Ik begin de les met het terughalen van de lesstof van de dag ervoor. Een leerling leest, om te beginnen, zijn/haar uitgewerkte aantekeningen voor. Dan gaan we wat beter kennismaken met het kijken naar satelliet- en luchtfoto s. Ik begin met een introductie van het gebruik van satellieten in de geologie. Ik doe dat zonder te kijken naar het stappenplan uiteraard (het wat, hoe, waarom kijkschema), want dit is een inleiding en de nulmeting. De lesstof gaat verder met compressie continentale-continentale korst. Omdat ik het niet te ingewikkeld wil maken voor deze kinderen zal ik geen aandacht besteden aan de gebergtevorming in verschillende periodes (hercynische en caledonische plooiingsgebieden). Ik werk met steekwoorden op het bord en tekeningen. De PTT convergentie is na afloop en extra. De zelfwerkzame tijd vind ik wat kort deze les. Voor een langdurige beklijving van het geleerde is het effectief wanneer leerlingen de aangeboden informatie zelf bewerken, zelf beargumenteren, zelf herformuleren of zelf toepassen (Ebbens en Ettekoven, 2005:91). Er zit weliswaar wat afwisseling van werkvormen in, maar ik ben vrij veel aan het woord. Ik laat ze een filmpje en PPT zien ter herhaling van de lesstof. Materiaal -PPT Satellieten in de Geologie - PTT Convergentie (alleen ter herhaling van uitleg op het bord) - http://www.schooltv.nl/beeldbank/clippopup/20060208_gebergte01 MDA/lesplan 1 maart 2013, klas 3 (mavo/havo) Rudolf Steiner College Haarlem, periode Geologie. Leskern: subductie (botsing continentaal-oceanische korst) Doorlopend leerdoel gedurende hele periode: 1. Bij het kijken naar satellietbeelden en luchtfoto s van landschappen maken leerlingen enkele denkstappen in de goede richting, ook al zegt de foto ze op het eerste gezicht niks (zie docentenhandleiding voor protocol). Overig leerdoel deze les 2. De leerlingen kunnen aangeven wat er gebeurt wanneer een continentale plaat en een oceanische plaat botsen en welke gevolgen dat heeft voor de omgeving (gebergtevorming, ontstaan gasrijk magma, ontstaan troggen etc. Ontstaan stratovulkaan wordt later behandeld) (beheersniveau onthouden volgens taxionomie van Bloom).

3. De leerlingen maken zich de basisvaardigheden van Google Earth eigen en starten met de Google Earth opdrachten (beheersniveau toepassen volgens taxionomie van Bloom). Lesplan: Tijd (totaal les van 100 minuten) Lesfase Wat ik doe en zeg Werkvorm (wat zij doen) Leeractiviteit 10 min. Checken en feedback Terughalen wat we tot nu toe geleerd hebben. Antwoord geven op vragen Uit vorige les 30 min. Informeren over begrippen. Compressie continent-oceanische korst en oceanischeoceanische korst. 1 minuut Animatie plate -tectonics Aantekeningen maken en tekenen. 2 en 3 45 min. Begeleiden van zelfwerkzaamheid Rondlopen -opdracht in PC lokaal : leren met Google Earth en starten Rift Valley opdracht 2 en 3 Met enkele leerlingen nulmeting doen hardop denken, terwijl de rest werkt 2 min. Afsluiten van de les op kernbegrippen. Herhaling van wat we hebben gedaan. Luisteren. 2 en 3 Toelichting We gaan vandaag niet naar een satellietfoto kijken, de reden is dat ik wil wachten met de start van de kijk-instructie tot ik de twee leerlingen een nulmeting heb laten doen. Als iedereen op de pc aan het werk is, wil ik twee leerlingen (afzonderlijk van elkaar) de nulmeting nog eens laten doen, maar nu moeten ze hardop denken, dus alles zeggen wat ze denken. Ik neem het op video op.

Omdat we best schematisch de verschillende plaatbeweging langslopen komt vulkanisme pas later in de week echt uitgebreid aan de orde. Ook aardbevingen wil ik eigenlijk pas echt behandelen bij de transforme breuken. Nu dus aandacht voor subductie, wat we heel uitgebreid (met steekwoorden op het bord plus een tekening) zullen behandelen. Belangrijk is het ontstaan van troggen, gasrijk magma en het onderscheid tussen de oceanische en continentale korst. Korte animatie plate tectonics. Materiaal -Foto van de dag -Opdracht PC Google Earth en Rift Valley - Nulmeting twee leerlingen hardop denken. -Platetectonics. animatie http://www.youtube.com/watch?v=ryrxagy1dme MDA/lesplan 4 maart 2013, klas 3 (mavo/havo) Rudolf Steiner College Haarlem, periode Geologie. Leskern: botsing oceanische-oceanisme korst en tsunami s Leerdoelen Doorlopend leerdoel gedurende hele periode: 1. Bij het kijken naar satellietbeelden en luchtfoto s van landschappen maken leerlingen enkele denkstappen in de goede richting, ook al zegt de foto ze op het eerste gezicht niks (zie docentenhandleiding voor protocol). Overig lesdoel: 2. De leerlingen kunnen aangeven wat er gebeurt wanneer een oceanische en een oceanische plaat botsen en welke gevolgen dat heeft voor de omgeving (tsunami s) (beheersniveau onthouden volgens taxionomie van Bloom). 3. De leerlingen kunnen de theorie van divergente platen toepassen (beheersniveau toepassen volgens taxionomie van Bloom). Lesplan:

Tijd (totaal les van 100 minuten) Lesfase Wat ik doe en zeg Werkvorm (wat zij doen) Leeractiviteit 10 min. Aandacht richten/voorkennis activeren Wat zie ik? satellietfoto(s) en het oefenen in het kijken ernaar. Introductie hardop denken. Meeschrijven en denkstappen formuleren. 1 10 min. Checken en feedback Terughalen wat we tot nu toe geleerd hebben. Antwoord geven op vragen Uit vorige les 20 min. Informeren over begrippen. Compressie oceanische-oceanische korst. Foto s before and after the tsunami en before and after the clean-up Aantekeningen maken en tekenen. 2 10 minuten Informeren over begrippen Foto s before and after the tsunami en before and after the clean-up Kijken 2 45 min. Begeleiden van zelfwerkzaamheid Rondlopen -opdracht in PC lokaal (zie bijlage) 3 2 min. Afsluiten van de les op kernbegrippen. Herhaling van wat we hebben gedaan plus huiswerk - huiswerk: Google Earth of Google afbeeldingen Oude en jonge gebergten. 2 en 3 Toelichting We gaan weer naar een satellietfoto kijken. Ik geef ze instructie in hardop denken en hoe te kijken naar een foto, ook al weet je niet meteen wat het is. Durf het niet te weten, durf door te kijken en jezelf vragen te stellen!! De foto kunnen ze overigens wel herkennen, want extensie is die week behandeld.

We hebben naar subductie gekeken, nu kijken we naar de botsing van twee oceanische platen. We hebben het over tsunami s en hoe die ontstaan. De pc opdracht is dezelfde als gister, ze moeten hem afmaken vandaag. Ik ga er vanuit dat ze de basis van Google Earh nu onder de knie hebben en zelfstandig aan de Rift Valley opdracht kunnen werken. De leerlingen hebben altijd hetzelfde huiswerk, namelijk de aantekeningen uitwerken en hun schrift verzorgen. Mijn collega geeft daarnaast nog regelmatig extra opdrachten mee naar huis. Ik vind het snel veel worden, of je moet ze enkele dagen de tijd geven zodat ze de opdracht in het weekend kunnen doen. Ik laat ze vandaag wel nog even thuis werken met Google Earth. Als ze dat niet hebben gedownload, dan kunnen ze het ook doen met Google Afbeeldingen. Het is een kleine opdracht. Materiaal -Foto van de dag http://www.nytimes.com/interactive/2011/03/13/world/asia/satellite-photos-japan-before-and-after-tsunami.html Before and after the cleanup http://www.latimes.com/news/nationworld/world/la-fg-japan-tsunami-before-after-slider,0,5361679.htmlstory -opdracht PC Google Earth en Rift Valley (is dezelfde als gister) - huiswerk: Google Earth of Google afbeeldingen Oude en jonge gebergten (zit bij de opdracht rift valley in). MDA/lesplan 5 maart 2013, klas 3 (mavo/havo) Rudolf Steiner College Haarlem, periode Geologie. Leskern: transforme breuken Leerdoelen: Doorlopend leerdoel gedurende hele periode: 1. Bij het kijken naar satellietbeelden en luchtfoto s van landschappen maken leerlingen enkele denkstappen in de goede richting, ook al zegt de foto ze op het eerste gezicht niks (zie docentenhandleiding voor protocol).

Overige leerdoelen deze les: 2. De leerlingen kunnen aangeven hoe plaatgrenzen langs elkaar heen schuiven en wat de gevolgen zijn voor de omgeving (aardbevingen etc.) (beheersniveau onthouden volgens taxionomie van Bloom). 3. De leerlingen kunnen vertellen op wat voor manieren wij de sterkte van aardbevingen meten en wat de schaal van Richter en Mercalli precies meten (beheersniveau onthouden volgens taxionomie van Bloom). Lesplan: Tijd (totaal les van 100 minuten) Lesfase Wat ik doe en zeg Werkvorm (wat zij doen) Leer-activiteit 10 min. Aandacht richten/voorkennis activeren Wat zie ik? satellietfoto(s) en het oefenen in het kijken ernaar. Meeschrijven en denkstappen formuleren. 1 10 min. Checken en feedback Terughalen wat we tot nu toe geleerd hebben. Antwoord geven op vragen Uit vorige les 30 min. Informeren over begrippen. Transpressieve plaatbeweging. Hoe zit dat? Aarbevingen, hoe meten we die? (voorbeeld San Andreasbreuk) Aantekeningen maken 2 en 3 10 min. Informeren over begrippen Filmpje aardbeving San Andreasbreuk Aantekeningen maken 2 30 min. Begeleiden van zelfwerkzaamheid Rondlopen (Bordtekening dag ervoor gemaakt). -Teken een seismograaf -Alvast beginnen huiswerkopdracht De Kracht van een aardbeving. (invuloefening Richter, Mercalli). 2 en 3

2 min. Afsluiten van de les op kernbegrippen. Herhaling van wat we hebben gedaan. Luisteren. 2 en 3 Toelichting We gaan weer naar een satellietfoto kijken en dit keer ga ik er vanuit dat ze al iets beter durven te kijken zonder meteen in de stress te schieten als ze het beeld niet direct herkennen. Transforme plaatbewegingen zijn het laatste type plaatbewegingen dat behandeld wordt. Nu kunnen we verder ingaan op aardbevingen en de gevolgen van aardbevingen en tsunamis, alvorens we het vulkanisme in detail gaan bekijken. Leuke toepassingsopdrachten maken wordt vanaf dus ook makkelijker daardoor. He zelf werken krijgt vorm door middel van het tekenen van een seismograaf (in detail, ik heb die de dag ervoor achterop het bord getekend). Ook kunnen ze alvast beginnen aan het huiswerk, de aantekeningen uitwerken of de huiswerkopdracht De kracht van een aardbeving. Materiaal -foto van de dag -film aardbevingen San Francisco http://www.youtube.com/watch?v=uqlsknudtv8 - opdracht invullen schaal van Richter en Mercalli De kracht van een aardbeving.

MDA/lesplan 7 maart 2013, klas 3 (mavo/havo) Rudolf Steiner College Haarlem, periode Geologie. Leskern: Vulkanisme, uitstoot vulkanen Doorlopend leerdoel gedurende hele periode: 1. Bij het kijken naar satellietbeelden en luchtfoto s van landschappen maken leerlingen enkele denkstappen in de goede richting, ook al zegt de foto ze op het eerste gezicht niks (zie docentenhandleiding voor protocol). Overige leerdoelen deze periode: 2.De leerlingen kunnen uitleggen welk materiaal er vrij kan komen bij een vulkaanuitbarsting en wat de gevolgen daarvan zijn voor de omgeving (beheersniveau onthouden volgens taxionomie van Bloom). 3.De leerlingen laten zien dat ze eerdere theorie over strato- en schildvulkanen kunnen toepassen door middel van een Google Earth opdracht. (beheersniveau toepassen volgens taxionomie van Bloom). Lesplan: Tijd (totaal les van 100 minuten) Lesfase Wat ik doe en zeg Werkvorm (wat zij doen) Leeractivi teit 10 min. Aandacht richten/voorkennis activeren Wat zie ik? satellietfoto(s) en het oefenen in het kijken ernaar. 10 min. Checken en feedback Terughalen wat we tot nu toe geleerd hebben. Meeschrijven en denkstappen formuleren. Antwoord geven op vragen 1 Uit vorige les 30 min. Informeren over begrippen. Uitleg pyroclastische stroom, lahar etc. Aantekeningen maken en tekening overnemen 2

45 min. Begeleiden van zelfwerkzaamheid Rondlopen Pc opdracht De etna staat op knallen of eigen Google Earth opdracht. 3 2 min. Afsluiten van de les op kernbegrippen. Herhaling van wat we hebben gedaan. Luisteren. 2 Toelichting Deze les bevat weer een openingsfoto, dan een stuk nieuwe theorie en dan gaan we aan het werk in het ict lokaal. Omdat de basis van de lesstof nu staat, zijn er veel toepassingsopdrachten voor de pc beschikbaar. Behalve mijn eigen Google Earth opdracht zijn er ook nog andere opdrachten beschikbaar (al dan niet met Google Earth). We maken t.z.t. een keuze voor een geschikte opdracht. Materiaal Foto van de dag Pc Geoquest Popcatepetl http://www.geoquest.nl/basisgeoquestpopo.htm Of: eigen GE opdracht Vulkanen MDA/lesplan 11 maart 2013, klas 3 (mavo/havo) Rudolf Steiner College Haarlem, periode Geologie. Leskern: Verwering (fysisch en chemisch) en werking gletsjers (als introductie op erosie en sedimentatie) Leerdoelen: Doorlopend lesdoel gedurende hele periode: 1. Bij het kijken naar satellietbeelden en luchtfoto s van landschappen maken leerlingen enkele denkstappen in de goede richting, ook al zegt de foto ze op het eerste gezicht niks (zie docentenhandleiding voor protocol).

Overige lesdoelen 2. De leerlingen kunnen uitleggen wat oorzaken van verwering zijn (beheersniveau onthouden volgens taxionomie van Bloom). 3. De leerlingen begrijpen hoe een gletsjer ontstaat en wat de invloed is van een gletsjer op het landschap (introductie erosie en sedimentatie). (beheersniveau toepassen taxionomie van Bloom). Lesplan: Tijd (totaal les van 100 minuten) Lesfase Wat ik doe en zeg Werkvorm (wat zij doen) Leeractivi teit 10 min. Aandacht richten/voorkennis activeren Wat zie ik? satellietfoto(s) en het oefenen in het kijken ernaar. 10 min. Checken en feedback Terughalen wat we tot nu toe geleerd hebben. 30 min. Informeren over begrippen. Uitleg verschillende soorten verwering, uitleg werking gletsjer. Meeschrijven en denkstappen formuleren. Antwoord geven op vragen Aantekeningen maken en tekening overnemen 1 Uit vorige les 2 45 min Begeleiden van zelfwerkzaamheid rondlopen Pc opdracht Gletsjers kijken (edugis) 2 min. Afsluiten van de les op kernbegrippen. Herhaling van wat we hebben gedaan. Luisteren. 2

Toelichting We gaan naar de exogene krachten. Er is weer een foto van de dag en de leerlingen maken in het pc lokaal een gletsjer opdracht. Materiaal Foto van de dag Pc opdracht gletsjers kijken (geen eigen materiaal) MDA/lesplan 14 maart 2013, klas 3 (mavo/havo) Rudolf Steiner College Haarlem, periode Geologie. Leskern: voorbereiding op toets en eindmeting Lesplan: Tijd (totaal les van 100 minuten) Lesfase Wat ik doe en zeg Werkvorm (wat zij doen) Leeractivi teit 10 min. Aandacht richten/voorkennis activeren Wat zie ik? satellietfoto(s) en het oefenen in het kijken ernaar. 30 min. Checken en feedback Terughalen wat we tot nu toe geleerd hebben. 45 min. Afronding Rondlopen en helpen met ordenen materiaal Met enkele leerlingen eindmeting hardop denken, terwijl de rest werkt Meeschrijven en denkstappen formuleren. Antwoord geven op vragen Hun opdrachten en werk ordenen en schriften compleet maken 1 Uit vorige les 2

10 minuten Eindmeting klasikaal Wat zie ik? satellietfoto(s) en het oefenen in het kijken ernaar. Wat zie ik? satellietfoto(s) en het oefenen in het kijken ernaar. Meeschrijven en denkstappen formuleren. 3 2 min. Afsluiten van de les op kernbegrippen. Herhaling van wat we hebben gedaan. Luisteren. 2 Toelichting Dit is een rommellesje. De lesstof van afgelopen drie weken wordt samengevat, er is tijd om vragen te stellen. Omdat de leerlingen een scala aan gemaakte opdrachten, tekeningen, uitgewerkte aantekeningen etc. moeten bundelen in een periodeschrift zijn ze even druk bezig met ordenen. Ik geef ze ringbandjes en gekleurde a4-vellen, zodat ze er een mooi geheel van kunnen maken. Ook worden nog snel enkele huiswerkopdrachten even afgemaakt. Net alleen de toets telt mee in het eindoordeel, ook het schrift (op inhoud en verzorging) en de huiswerkopdrachten. We gaan de klassikale eindmeting doen Wat zie ik? en, eventueel in de pauze, de twee leerlingen opnieuw de hardop-denken-oefening laten doen en dat vastleggen op video. Materiaal Eindmeting Wat zie ik? klassikaal. Eindmeting hardop denken twee leerlingen individueel.