Samenvatting Aardrijkskunde H2 par 4,5,6

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting Aardrijkskunde H2 par 4,5,6"

Vincent Lodewijk Bogaert
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Samenvatting Aardrijkskunde H2 par 4,5,6 Samenvatting door N. 886 woorden 8 februari ,4 9 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Wereldwijs Platentektoniek: De aardkorst bestaat uit platen, gescheiden door een breuk. Die bewegen door magmastromingen; dat noem je platentektoniek. Er zijn 3 soorten platen bewegingen: Divergentie (van elkaar af) -> gebergten/mid oceanische ruggen Convergentie (naar elkaar toe) ->plooiingsgebergten + aardbeving Transforme (langs elkaar) -> aardbeving De ene plaat onder de andere heet subductie. Er kunnen 2 oceanische platen botsen en 1 oceanische plaat met een continentale plaat. Dan gaat de oceanische plaat eronder. Gebergtevorming (orogenese): Er zijn 3 fases van orogenese: Caledonische orogenese 450 mil jaar geleden bestaat uit oeroude, massieve gesteenten oude schilden Bijna niets van over differentiële erosie Hercynische orogenese Paar honderd miljoen later van Caledonische Afgeronde middelgebergten. Behoorlijk aangetast door verwering/erosie. Middelgebergten zijn wel nog over. Die noem je oude gebergten. Alpiene orogenese milj geleden - nu Hoge spitse bergketens met scherpe kammen en diepe v-vormige dalen. Alle hooggebergten horen hierbij. Maar ook de allerjongsten. Pagina 1 van 5

2 Er zijn wel bergen van voor de Caledonische orogenese maar daar kunnen we niet meer van waarnemen, dus is het onnodig om daar een naam aan te geven. Endogene/exogene krachten + verwering en erosie: Endogene krachten komen van binnenuit de aarde Exogene krachten zijn krachten die van buitenaf op de aardkorst inwerken. Zij breken de aardkorst op 3 verschillende manieren af: Verwering Massabeweging Erosie. Verwering: Afbrokkelen van gesteente onder invloed van het weer/vegetatie. Dit kan op vier manieren: Bevriezen van water in spleten in steen Temperatuurverschillen Plantengroei in stenen Chemische verwerking (klalksteen) Waar blijft dit gesteente dan? Al het losse materiaal wordt door de natuur verplaatst. Dit gebeurt op 2 manieren: Massabeweging: Door zwaartekracht rolt/glijd los materiaal dat door verwering ontstaat naar beneden. Erosie: Wegschuren van materiaal door middel van: Water (v dal0 Ijs (u dal) wind (+ zand) Sedimenten bestaan dus uit brokstukjes stollingsgesteenten die getransporteerd en weer afgezet zijn. Die brokstukjes kunnen aan elkaar gekit worden, omdat er kalk of kiezel wordt afgezet in de poriën tussen de losse korrels. Die lijkt op een soort cement en daarom noem je het cementering. Alle gesteenten bestaan uit mineralen. Ieder mineraal heeft zijn eigen eigenschappen. Als gloeiend magma gaat stollen, kunnen de aanwezige mineralen de voor hen typische kristalvorm aannemen. Bodem/ grondsoort De bodem: De toplaag van ongeveer 120 cm, los materiaal aan het oppervlak. Pagina 2 van 5

3 Bodemvormende factoren: Grondsoort/moedermateriaal Klimaat (zorgt voor plantengroei/ uitspoeling) Vegetatie Fauna/ bodemleven Waterhuishouding (uit- en inspoeling) Reliëf (bij veel reliëf, weinig bodemvorming) Tijd Mens (boeren voegen mest toe etc) Grondsoort deel je in op basis van korrelgrootte: Rotsblokken Stenen grind zand klei Zwaar Licht De grondsoort wordt gesedimenteerd door de natuur Vervolgens gaat de natuur aan de slag met de bovenste laag van deze grondsoort. Bodem bestaat meestal uit 3 horizonten (lagen): Hoe ontstaat een bodem? Alle bodemvormende factoren maken langzaam een bodem Vaak ontstaan er verschillende lagen in de grond die een bodemprofiel vormen. Zonale bodem: Een logische volgorde van bodemvorming van evenaar tot toendra gaat als volgt: Tropisch regenwoud (latosol) Bruine bosbodem Hele dikke bodem maar geen vruchtbare B-Horizon. Zware uitspoeling door tropische regens Veel voedingstoffen worden weer opgenomen door regenwoud (bep. humuslaag) Er zit veel ijzer is in de bruine bosbodem, dit je doordat als ijzer roest bruin wordt. Savanne: Kastanjebruine savanne bodem Steppe: Zwart/ Bruine bodem Woestijn: Vrijwel bodemloos Door afwezigheid neerslag en vegetatie weinig bodemvorming. Middellandse zee-gebied: Subtropische bodem Pagina 3 van 5

4 Gematigd klimaat Landklimaat (naaldbos) podzolbodem In grote delen van Europa Komt in NL voor io dekzandgronden. Toendraklimaat: Dunne bodem Weinig bodemvorming Kou (permafrost) Weinig neerslag/vegetatie Bodems in Nederland In nederlands zijn er geen zonale bodems, maar azonale bodems in NL is namelijk heel veel invloed van de mens geweest. Bodems in NL: Eerdgronden (grote invloed mens-bemesting) Podzolgronden Deze zijn in NL gekomen omdat er heel veel naaldbossen zijn aangeplant en zo zijn er podzolgronden ontstaan. Brikgronden (loss) Vaaggronden Veengronden Klimaat- en vegetatiezones hangen met elkaar samen en lopen globaal gesproken in oost-westzones over de aarde Micro en Macro evolutie Macro evolutie: Er zijn allerlei variaties binnen soorten. Dit kunnen wij in de natuur waarnemen Gebeurt door genetische foutjes! Macro evolutie Uit een eencellige organisme zijn alle dieren, planten en mensen op aarde ontstaan. Gemeenschappelijke voorouders Uiteindelijk is de mens ook vanuit andere soorten ontstaan (aap- mens) Evolutietheorie Pagina 4 van 5

5 Volgens deze theorie, ontwikkeld door Charles Darwin, is het leven ontstaan vanuit een zeer eenvoudige cel en vanuit daar is het zich gaan ontwikkelen. Survival of the fittest, de soorten moesten zich steeds aanpassen aan de wisselende natuuromstandigheden en degene die daarin waren, had het meeste kans in het overleven. Dit wordt ook wel natuurlijke selectie genoemd. Een begrip voor een tussenweg van de evolutietheorie en de schepping is intelligent design. Pinguin woont op de zuidpool omdat ze daar ontstonden. Ijsberen zijn op de noordpool ontstaan. Ze kunnen wel ergens anders leven, maar dan moeten ze door andere klimaatzones. Volgens de meeste wetenschappers is de kosmos ontstaan door de Big Bang. Uit de materie die hierbij de ruimte in geslingerd werd, vormden zich sterren, planeten en satellieten. De aarde is een geluksplaneet, omdat temperatuur en de samenstelling van de atmosfeer er leven mogelijk maakt. Volgens de platentektoniek waren de continenten in het Perm een geheel en zijn ze daarna op de rug van magmastromingen uit elkaar gedreven Pinguin woont op de zuidpool omdat ze daar ontstonden. Ijsberen zijn op de noordpool ontstaan. Ze kunnen wel ergens anders leven, maar dan moeten ze door andere klimaatzones. Refugia-theorie: Planten of dieren vluchten voor veranderende klimaatomstandigheden naar plekken waar ze wel kunnen leven. Pagina 5 van 5

Vergelijkbare documenten

De Alpen-natuurlandschap

Samenvatting door T. 1020 woorden 15 december 2012 5,6 36 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo De Alpen-natuurlandschap Het ontstaan Endogende krachten - breuken in aardkorst - aardkorst verdeelt