PIANOo Lunch 24 februari 2009 Het aanbestedingsbeleid bij decentrale overheden: betere marktwerking door regievoeren? Hans Boes Vakgroep BouwInfra Telefoon: 053 489 4881 Email: j.boes@utwente.nl
Presentatie Tour d horizon Onderzoeken stand van zaken aanbestedingsbeleid in Noord, Zuid en Oost- Nederland PSiB professioneel opdrachtgeverschap Handreiking bestuurders Afstudeerverslagen Overige rapporten, verslagen etc.
Stand van zaken (1) Decentraal overheden: Traditioneel, tenzij.. Observaties Grote organisaties vooral in-house voorbereiding; kleinere organisaties meer uitbesteden/inhuur Beleid met drempelbedragen (veel afwijken dus weinig actueel) Bescherming lokale werkgelegenheid bij kleinere organisaties Laagste prijs domineert Politiek/bestuurlijke betrokkenheid alleen bij risicovolle projecten (draagvlak)
Stand van zaken (2) Ontwikkelingen Aanbesteden o.b.v. EmvI c.q. gebruik geintegreerde contractvormen in opkomst Meer openbaar aanbesteden Centraal (en duurzaam) inkopen in opkomst Focus op (homogene) clustering Toename van raamcontracten Uitsluiten van alternatieven neemt toe Maar ook toename juridische geschillen
Stand van zaken (3) Problemen (bij openbaar) Prijsconcurrentie versterkt opportunistisch gedrag Meerwerk is standaard Administratieve last t.g.v. rechtmatigheid Inschakelen ir.bureaus voor voorbereiding storende factor (voor zowel opdrachtgever als marktpartijen) Transparantie aanbestedingsproces Proportionaliteit selectie eisen Informatie uitwisseling
Bij EmvI/GC gaat het meer om E&C dan D&C contractvormen blijft prijs toch nog vaak het belangrijkste gunningcriterium is kwaliteit vooral gericht op proces en prestatie (plan van aanpak, communicatie, bereikbaarheid, hinder) gaat het meer om creatieve/slimme oplossingen dan om nieuwe producten
Angst voor EmvI..? Gewoonte en scepsis Vrees voor weerstand in de eigen organisatie Vrees te veel te betalen Vrees bij gebruik van andere criteria Vrees voor onkunde/onervarenheid aanbieders Motieven
Hoe past de puzzel? Vraagstukken Passende uit/aanbestedingsvorm en risicoverdeling Wel of geen vergoeding Mate van marktafbakening (wie mogen meedoen) Uitwerkingsniveau uitvraag en aanbieding Relatie opdrachtgever, opdrachtnemer: formeel/zakelijk of relationeel?!
Bij regievoeren (1)...... is vertrouwen een voorwaarde ( anders laat de opdrachtgever niet los ) randvoorwaarden... draait het om het kader en niet om alle details ( detailbemoeienis leidt tot detaildiscussies )... moeten marktpartijen zich kunnen onderscheiden o.b.v. oplossingen... staat geen verantwoordelijkheid niet voor geen betrokkenheid... is een goede voorbereiding het halve werk
Bij regievoeren (2)...... is de vraagspecificatie (te) gedetailleerd... leiden referentie-ontwerpen af valkuilen... gaan risico s over zonder goede marktconsultatie (en komen dan ook per kerende post weer terug)... ontbreekt vaak een helder beeld van rollen, verwachtingen en verantwoordelijkheden... wordt onvoldoende tijd genomen voor de voorbereiding (en daarmee voor het opbouwen van vertrouwen)
Wat heeft het opgeleverd... de lekkende kering het zelfvouwende doek minder stormseizoen eco beach de bruggen van ballast meer geluidscherm overdekte tunnel (Sijtwende) trektunnels onder spoor de nieuwe spooroverweg brug van kunststof nieuwe kribben (Out of the box) Het visvriendelijk gemaal No-dig technologie Progressie in de bagger Road energy systems Een pijler minder Slimme toegang middenberm Dubbele afvoer Nieuwe deklagen Zelfhelende afdichting Hybride (kunst)grasvelden
En op decentraal niveau? Verduurzamen zandwegen Hof van Twente Waterberging Coevorden Aanleg ontsluitingsweg Epe Reconstructie provinciale weg N 348 in 9 dagen Reconstructie N302 Harderwijk Reconstructie provinciale weg N851 Meppel Reconstructie rondweg Tilburg
vervolg Aanleg tunnel Ferwerderadiel Bouw Wijnbergsebrug Doetinchem Baggeren stedelijke watergangen Assen Aanleg transportleiding Groningen Bouw bergbezinkbassins Bouw van parkeergarages Prijsvragen inrichting openbare ruimte Uitvraag geschikte contractvorm voor een werk
Wat opvalt.. beleid/bewuste keus om meer moderne contractvormen te gaan gebruiken politiek/bestuurlijke druk om te experimenteren met moderne contractvormen opdrachtgever weet geen oplossing aanbesteden op kwaliteit/prijs is ook eerst beoordelen op kwaliteit en dan pas op prijs meenemen verrekenprijzen grootste kostenpost in de beoordeling transparant proces geeft tevreden marktpartijen
Sturen op kwaliteit/prestatie Effecten.. stimuleert het nadenken over een creatieve/slimme aanpak/oplossingen.. geeft verantwoordelijkheid aan en creëert druk bij marktpartijen: Het voelt als eigen werk Prestige onderneming staat op het spel.. verhoogt investeringen in voorbereiding voor aanbestedingsfase (voor opdrachtgevers en marktpartijen).. maar leidt ook tot gebruik van standaard aanbiedingsonderdelen door marktpartijen
leidt tot betere marktwerking? Mechanismen Meer investeren in voorbereiding/ conceptontwikkeling verhoogt de kans op een opdracht?! leidt tot lagere prijzen?! leidt tot lagere transactiekosten?!
Bij regievoeren (3)......gaat het om vertrouwen en gebruiken marktpartijen hun creativiteit om slimme oplossingen te zoeken...... en niet de gaten in het contract!!
Dank voor uw aandacht!