Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen



Vergelijkbare documenten
Take home message. Het professionele brein in samenwerking

(Re)Train the Brain Revalidatie voor mensen met chronische pijn

De Kracht van het Brein regen is slechts regen, dat is nog geen slecht weer

Educatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren.

Kinesitherapie bij patiënten met centrale sensitisatie: The pain revival

Sensitisatie. Anesthesiologie

Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma

Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma

De Kracht van het Brein van de Therapeut waarom veranderen zo moeilijk is

Het zit zeker tussen mijn oren? De rol van stress bij lichamelijk onbegrepen klachten en syndromen

INFORMATIEFOLDER FYSIOTHERAPIE EN CHRONISCHE PIJN KLACHTEN

Sandra Veenstra.

Cursus pijneducatie in de praktijk

Chronische pijn: enkele inzichten in een multifactoriële problematiek

Neurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies

Modern pain neuroscience in clinical practice: Classificatie van centrale sensitisatie pijn vs. neuropathische vs.

INTER&PSY*Lente*Symposium*2013!

Pijn. Wat is pijn 1,2,3? Hoe ontstaat pijn 1,3?

Ja maar, wat als bewegen pijn doet?

CHRONISCHE PIJN EN PIJNEDUCATIE, WAT IS DE ROL VAN DE MANUEEL THERAPEUT?

Lekker in je vel. Leren omgaan met stress voor kinderen. Uit het boek Ophelia van Ingrid en Dieter Schubert

Mindfulness bij somatoforme stoornissen. Hiske van Ravesteijn psychiater i.o.

Pijn, leg dat maar eens uit

Acute Low Back Pain Screening Questionnaire (ALBPSQ) S.J. Linton & K. Halldén (1996)

Pijneducatie Chronische pijn: hoe leg je dat uit? Agenda. Nociceptieve pijn 11/06/2014. Harkema. Dr. Doeke Keizer, huisarts

Als beweging patiënten met CVS zieker maakt, hoe kan de kinesitherapeut dan helpen?

Mindfulness voor kinderen Introductie

Acute Low Back Pain Screenings Questionnaire (ALBPSQ)

Chronificatie van postoperatieve pijn

NVMT- symposium 2014

Vermoeidheid na kanker. Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht

SENSITISATIE. Chronische pijn is een aandoening Pijn! Abe Lenstra AGENDA. Acute pijn is een symptoom

Centrale sensitisatiepijn : Klinische differentiaaldiagnostiek met nociceptieve en neuropathische pijn. Inhoud. Long-term potentiation

DOK h Stichting Deskundigheidsbevordering

Psychologische ondersteuning en behandeling bij interstitiële longaandoeningen

Let s talk. Trea Broersma psychiater

Chronische Pijn Groep

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn?

Mindfulness aandachtsgerichte cognitieve therapie door Kees Aaldijk

De pijn gaat niet over!

Wat het beste bij je past, werkt het best.

Wat het beste bij je past, werkt het best. Pijnrevalidatie

Pijneducatie: Een Praktische Handleiding Voor (Para)Medici By Jo Nijs READ ONLINE

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners

Bijlagen. Toetsvragen 123

De psychologische aspecten van pijn. Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel

No brain, no (chronic) pain. Workshop revalidatiegeneeskunde Alina Teplova, revalidatiearts

Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering

Wat is pijn? 23/12/15. Doelen. Definitie van pijn? Sensorische en emotionele ervaring. Onaangenaam

Fysius werkt samen met u aan een leven zonder rugpijn.

dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht

De biopsychosociale benaderingswijze veronderstelt taalspel om de volgende begrippen te onderscheiden: Probleem Klachten Pijn Last Aandoening (ziekte)

Een pijnwetenschappelijk perspectief op schouderpijn

Chronische pijn als uitdaging: hedendaagse neurowetenschappelijke inzichten binnen de multidisciplinaire praktijk

Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc

Het kan ook anders! Over individueel maatwerk in de zorg. Dr Ben van Cranenburgh HGZO Congres Lunteren 24/25 Maart

Fysiotherapie bij CRPS-1 (posttraumatische dystrofie)

8-weekse training "Voluit Leven"

Begeleider. ACT in LOB. Toolkit. Bodyscan

In beweging! Oncologische revalidatie. Nienke van der Veer, klinisch psycholoog Ingrid van Beerschoten, fysiotherapeut

ANGSTEN OVERWINNEN Een mentale, gedragsmatige en lichamelijke aanpak Vlaams Angstcentrum Bart De Saeger

(Hoe) kan lichaamsbeweging deze pagënten helpen?? Centrale sensitisatie: bewegen of niet bewegen?

Chronische Pijn. Een overzicht van onderzoeken en inzichten. There is more wisdom in your body than in your deepest philosophy. Friedrich Nietzsche

MINDFULNESS EN AANVAARDING HELPEN BIJ CHRONISCHE PIJN

8-weekse training "Voluit Leven"

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN. Brochure

De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen. De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen. De wijsheid om het verschil te zien

Heleen Boven Voorzitter HNN Eerste lijn, manueeltherapeut Tweede lijn, diagnostisch fysiotherapeut hoofdpijncentrum MZH Lid werkgroep Hoofdpijn

Mindfulness omgaan met wat er is workshop Parkinson café

Er is geen grotere rijkdom dan wijsheid, geen grotere armoede dan onwetendheid [..]

Werkhouding in de klas : meer dan alleen maar concentratie. Fabienne De Boeck Jeugdarts Gent, 18 januari 2018


Inleiding Wat is fibromyalgie? Oorzaak van fibromyalgie

Inspiratie. Werkplaats Aandachtig Leven. Mindfulness betekent aandacht geven op een bepaalde manier gericht in het hier en nu niet (ver)oordelend.

Onderzoek naar de oorzaak van (chronische) lage rugpijn

Dry Needling. Informatie voor patiënten

Het HSP brein in Beeld

Perseverative cognition: The impact of worry on health. Nederlandse samenvatting

HOOGSENSITIVITEIT BIJ KINDEREN

Visie op kinderen en volwassenen met psychische klachten: Grote mensen zijn net kinderen, liever niet andersom

Spiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum

B R O C H U R E O N T S T R E S S E N

Praktijk Avana. Nieuwsbrief April 2015

1 Inleiding Een eenvoudig voorbeeld Een complex voorbeeld 19. Deel I Klachtenbeelden Pijn 24

Engagementgame Workshop

Patiënteninformatie. Hyperventilatie, een adembenemend verschijnsel. Wat is hyperventilatie, wat zijn symptomen en hoe bestrijd je een aanval?

Fga voor je gezondheid, zorg voor lichaam en geest. ascia therapie

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

Chronische pijn: het venijn in het brein Psychologische aspecten van pijn en pijnbehandeling

Fysiotherapie en Benigne Pijn: Welke vraag?

U gezondheid, onze uitdaging!

Psychomotorische Therapie

Preventie van Chronische Pijn na Operatie

Communicatie, intimiteit en seksualiteit bij mensen met een nieraandoening. Niervereniging zaterdag 16 januari 2016

Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg

Omgaan met chronische verm index:omgaan met chronische verm index :39 Pagina. Voorwoord 13

PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN. Brochure

Hyperventilatie. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Transcriptie:

Chronische pijn, een benadering vanuit de neurowetenschappen maar het zit toch niet tussen mijn oren John van der Meij Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Therapie (Oegstgeest) Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen (Haarlem)

Pijn(syndromen) tomppijn Stomppijn CRPS Hernia Whiplash

IK VIND HET BEELD NIET ECHT DUIDELIJK ZIT DE PIJN TUSSEN HAAR OREN OF GEWOON IN HET WEEFSEL? HET IS ZEKER PSYCHISCH ZE VINDT VAST DAT IK ME AANSTEL DE ONDERZOEKEN KUNNEN NIETS AANTONEN MAAR IK VERZIN DIE PIJN TOCH NIET

Het zit toch niet tussen mijn oren

En hoofdpijn dan?

Bottom-up benadering pijn weefsel-georiënteerd

(te) Simpel model pijncentrum Nociceptie Noxe

Nociceptie # Pijn

One pain or many pains? A new look at Pain Mechanisms F. Cervero and J. Laird; NIPS, 1991

Pijn zit tussen de oren

Tussen de oren? ZIT HET BREIN

Top-down benadering pijn Breingerelateerde factoren sensitisatie,cognities, emoties, aandacht, stress, context No brain, no pain Spring in het brein van je patiënt. Kies een centrale aanpak

ZIT HET PROBLEEM DAAR WAAR JE HET VOELT (LICHAAM) OF DAAR WAARMEE JE VOELT (BREIN)?

1) Chronische Pijn, multidimensioneel en multifocaal

2) Het zenuwstelsel leert gevoeliger te worden Generalised muscular hyperalgesia in chronic whiplash syndrome. M.Johansen et al., Pain, 1999,

3) Op allerlei niveau s treden veranderingen op Chronic back pain reduced brain size by 5-11% in some sufferers. A brain processing chronic pain is not, therefore, the same as a healthy brain processing acute pain

PET-scan chronische lage rugpijn Apkarian, A. V. et al. J. Neurosci. 2004;24:10410-10415 Thalamus landkaart van rug vergroot Insula gesensitiseerd Sensorische cortex landkaart rug is veranderd Verlies aan grijze stof Prefrontale cortex Amygdala-netwerk raakt ontremd en zingt rond

4) Chronische pijn en de kracht van cognitie British Medical Journal sept. 2005

HOOPGEVENDE ONTWIKKELINGEN

1

Het sensitisatiemodel: een methode om een patiënt uit te leggen wat chronische pijn is Nijs J, Van Houdenhove B, Oostendorp RAB. Recognition of central sensitization in patients with musculoskeletal pain: Application of pain neurophysiology in manual therapy practice, Manual Therapy 2010

Pijn ten gevolge van overgevoelig zenuwstelsel Jo Nijs; pijneducatie bij centrale sensitisatie 2012 1) Deze pijn komt veel voor bij mensen met chron lage rugpijn, chron whiplash, fibromyalgie, chron hoofdpijn 2) Vaak ook overgevoeligheid voor andere prikkels: druk, geluid, licht, medicatie, stress 3) Centrale klachten als vermoeidheid, slaapproblemen en concentratiestoornissen treden simultaan op 4) Mensen reageren slecht op gangbare medische behandelingen

2

Het veranderen van je relatie tot pijn de rode loper uitrollen voor het ervaren van pijn Kabat-Zinn,Handboek meditatief ontspannen, 1994 PIJN Pijn is onvermijdelijk, lijden is optioneel

De vervelende pijn moet weg er onstaat een innerlijk verzet tegen wat er is Externe stress Interne stress

Relaties tussen meditatie-geïnduceerde afname van pijn en activatie van gebieden in het brein. Zeidan, F, et all; Journal of Neuroscience 31; 2011 Reductie in pijn intensiteit Cognitieve modulatie van pijn

Relaties tussen meditatie-geïnduceerde afname van pijn en activatie van gebieden in het brein. Zeidan, F, et all; Journal of Neuroscience 31; 2011 Reductie in pijn onplezierigheid Invloed op context Houdt pijn buiten bewustzijn

3

"The injury by itself is not enough to explain the ongoing pain. It has to do with the injury combined with the state of the brain. Apkarian et all;nature NeuroscienceVol15,1117 1119 (2012)

Corticostriatal functional connectivity predicts transition to chronic back pain Apkarian et all;nature NeuroscienceVol15,1117 1119 (2012) Communicatie tussen N.Accumbens en Prefrontale Cortex Evaluatie en reactie op de buitenwereld

4

Sociale en fysieke pijn The pains and pleasures of social life: a social cognitive neuroscience approach Lieberman & Eisenberger, 2008 Anterior Cingula Cortex (dorsaal) Anterior Cingula Cortex (dorsaal) Rechter Ventro-laterale PFC Rechter Ventro-laterale PFC

Er is bijna niets erger dan te worden afgewezen, gepest en of buitengesloten Naomi I. Eisenberger, Matthew D. Lieberman in Pain, 2006

Consequenties overlap tussen sociale en fysieke pijn 1) Sociale pijn versterkt fysieke pijn 2) Fysieke pijn gaat automatisch gepaard met gevoelens van sociale pijn 3) De vraag aan therapeuten is compassie

5

Regen is slechts regen, dat is nog geen slecht weer En zo is pijn slechts pijn tenzij je haar weerstaat dan wordt het lijden EN ZO IS PIJN SLECHTS PIJN TENZIJ JE HAAR WEERSTAAT DAN WORDT HET EEN KWELLING I Ching I CHING

DANK VOOR UW AANDACHT! VOOR MEER INFORMATIE WWW.TRILEMMA.NL