Spiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum

Transcriptie

1 Spiegeltherapie Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum

2 Plasticiteit v.d. hersenen 7 jarig Turks meisje Op drie-jarige leeftijd oa taalgebieden verwijderd Tweetalig opgevoed, spreekt beide vloeiend

3 Klassieke aanname: organisatie van de hersenen ligt vast vanaf de volwassen leeftijd. Klassieke aanname hersenplasticiteit Alleen veranderingen in de sterkte van de verbindingen in gebieden die een rol speelden bij geheugen

4 Hersenplasticiteit anno nu Tegenwoordig weten we dat er veel meer in de hersenen verandert Hersenplasticiteit= het veranderen van neuronen, van de organisatie van neuronennetwerken en van de functie hiervan (Wikipedia) Gebieden worden groter en kleiner op basis van input De ene hersenhelft kan functies van de andere hersenhelft overnemen

5 Homunculus

6 Voorbeeld handamputatie Remapping theory of referred sensations Ramachandran en Hirstein 1998

7 Breinplasticiteit: GOED Het zorgt ervoor dat de hersenen zich kunnen aanpassen op basis van wat er van ze gevraagd wordt Bijvoorbeeld, de hersenen passen zich functioneel aan na: Een CVA Een amputatie of perifeer zenuwletsel Een peestransplantatie Wanneer je een symposium arm hand revalidatie volgt.

8 Breinplasticiteit: SLECHT De hersenen passen zich soms aan op manieren die niet altijd gunstig zijn: Wanneer je de representatie van de hand verliest in de vroege fase na een perifeer zenuwletsel Wanneer veranderingen optreden als gevolg van non-use (CVA, CRPS, immobilisatie) Wanneer sensitisatie ontstaat bij chronische pijn Wanneer de hersenen leren dat beweging gekoppeld is aan pijn Wanneer er fantoompijn ontstaat Maladaptive neuroplasticity

9 Aanjager van plasticiteit Input naar de hersenen Activiteit van de hersenen En aandacht!!! Jenkins, Merzenich et al. 1986

10 Train je brein door te trainen!

11 Trainingsinterventies revalidatie Constraint-Induced Movement therapy Imitation learning Virtual reality training Mirror therapy Robotic training Mental practice

12 Spiegeltherapie med-engineers.com med-engineers.com/index.php/projecten/meeneembare-oefenspiegel

13 Greep uit de literatuur 1996: Ramachandran on phantom pain 1999: Altschuler and Ramachandran on stroke 2003: McCabeet al. on CRPS Type I 2005: Rosenet al. on hand surgery 2009:Cacchio on CRPS Type 1 on stroke patients 2010: Hanling et al. on preamputation mirror therapy 2014: Selles et al. Implication for training in stroke 2015: Tyson et al. Neglect and stroke

14 Spiegeltherapie, voor wie? Studies gerelateerd aan pijn Fantoompijn CRPS Chronische pijn na CVA Studies op het gebied van motorisch leren CVA CP Traumatisch hersenletsel

15 Spiegelneuronen CVA Verklarende theorieën Learned paralysis Motor Imagery

16 spiegelneuronen Ramachandran legt uit: RiU

17 Overeenkomst tussen observeren en uitvoeren Observatie Motor Preparation Uitvoering Buccino, G., S. Vogt, et al. (2004). "Neural circuits underlying imitation learning of hand actions: an event-related fmri study." Neuron 42(2):

18 Het spiegelneuron systeem is mogelijk een alternatieve manier om het motorische systeem te activeren bij CVA patiënten

19 Learnedparalysis Every time the patient attempted to move the paralyzed limb, they received sensory feedback (through vision and proprioception) that the limb did not move. This feedback stamped itself into the brain circuitry through a process of Hebbianlearning. Even when the paralysis was no longer present, the brain had learned that the limb was paralyzed. Wikipedia, 2014

20 Motor imagery Motor imageryis de mentale representatie van een beweging zonder de beweging uit te voeren Bekend vanuit de sport, maar in toenemende mate ook in de revalidatie gebruikt

21 Overlap actieve hersengebieden Uitvoering gezonden Imagery gezonden Uitvoering CVA patient Sharma et al, Stroke 2009 Imagery CVA patient

22 Yavuzer et al., 2008 Studies CVA Study: Randomized controlled trial 40 sub-acute stroke patients 4 weeks, 30 min p/d Movement of both arms Results: Increase in brunnstrom stages Increase in FIM (ADL)

23 Studies CVA Michielsen et al., 2011 Study: Randomized controlled trial 44 chronic stroke patients 6 weeks, 1 hour p/d Movement of both arms Results: Increase in brunnstom fugl meyer assessment

24 Studies CVA effect neglect Dohleet al, 2009; Pandianet al, 2014; Thieme et al, 2013; Tyson et al, Studies in vroege revalidatiefase (tot 3 mnd post onset) - Positief effect op de mate van neglect - Direct na de inteventieen na hermeting4 wklater - Aanbeveling: toepassen tijdens individuele therapie

25 Oefenmateriaal

26 Hoe oefenen? Hoe vaak? Welke oefeningen? Richtlijnen voor behandeling: Oefenmateriaal Erasmus MC: med-engineers.com (CRPS en CVA)

27 Eerste aanwijzing methode - 93 CVA patiënten > 6mnd na CVA - Rijktaak vloeiendheid en snelheid - Condities: - Paretische arm zonder spiegel - Niet paretische arm zonder spiegel - Niet paretische arm met spiegel - Bimanueel met scherm ertussen - Bimanueel met spiegel - Resultaat: Grootste effect bij Rood - Conclusie: bimanuele training minder effectief Selles et al., 2014

28 Bedankt voor uw aandacht Met dank aan Ruud Selles; Erasmus MC facebook.com/rijndam Rijndam revalidatiecentrum Rijndam