RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK VOORTGEZET ONDERWIJS VWO Plaats : Hardenberg BRIN nummer : 02UX 00 VWO Onderzoeksnummer : 196390 Datum onderzoek : 14 mei 2013 Datum vaststelling : 4 juli 2013
Pagina 2 van 14
INHOUDSOPGAVE INLEIDING............................................ 5 CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT...................... 8 BEVINDINGEN.......................................... 9 Algemeen beeld........................................ 9 Kwaliteits- en nalevingsprofiel.............................. 9 Toelichting bij kwaliteitsprofiel............................. 11 Pagina 3 van 14
Pagina 4 van 14
INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 14 mei 2013 een onderzoek uitgevoerd op het Vechtdal College Hardenberg, afdeling vwo naar de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. Het doel van dit onderzoek is om een beeld te vormen van de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling. Daarmee geldt dit onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. De bevindingen uit dit onderzoek worden gebruikt om te bezien of het bestaande basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Toezichthistorie In 2009 heeft de inspectie van het onderwijs op de afdeling vwo van het Vechtdal College te Hardenberg een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd. Daarna is het arrangement zwak afgegeven, vanwege onvoldoende opbrengsten en geconstateerde tekortkomingen in de (voorwaarden voor) kwaliteitszorg. Ook constateerde de inspectie dat de leerlingen te weinig actief werden betrokken bij het onderwijsproces in de klas. De inspectie heeft het verbetertraject, dat werd ingezet naar aanleiding van het aangepast arrangement, middels voortgangsgesprekken met het management en het bestuur van het Vechtdal gevolgd. In de periode van 2009 tot en met 2012 heeft de school met diverse wisselingen in het management en bestuur te maken gehad. In 2012 is de huidige sectordirecteur havo / vwo aangetreden die samen met twee teamleiders, die ook relatief kort werkzaam zijn op het Vechtdal College, de vwo afdeling aanstuurt. Tot eind mei 2013 heeft de school een interimbestuurder. Per 1 juni 2013 valt het Vechtdal College onder de Landstede Groep. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de indicatoren uit het kernkader onderzocht. Dit is het kader dat de inspectie bij haar kwaliteitsonderzoeken minimaal beoordeelt. Daarnaast zijn in overleg met de school ook nog indicatoren toegevoegd omdat zij antwoord kunnen geven op de vraag of de talentvolle leerlingen in het vwo voldoende worden uitgedaagd in de les. Deze vraag is samen met de school opgesteld. Pagina 5 van 14
Daarom zijn de volgende indicatoren aan het onderzoek toegevoegd: - De school is gericht op het stimuleren van talent (indicator 6.1) - De school is gericht op het leveren van (intellectuele) prestaties (indicator 6.2) - De leraar past de onderwijskundige ambities / doelen, die op schoolniveau zijn geformuleerd, toe in zijn les (indicator 6.3) - De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen (indicator 8.3) - De leraar stemt de verwering af op verschillen tussen leerlingen (indicator 8.4) Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Onder de leerlingen is een digitale vragenlijst uitgezet waarin leerlingen bevraagd worden naar hun oordeel over het didactisch handelen. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. Schoolbezoek, waarbij in een aantal lessen de onderwijspraktijk is geobserveerd. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met het management en het bestuur. Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen, docenten en medewerkers betrokken bij de leerlingenzorg. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader voortgezet onderwijs 2013. In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek en wordt het vigerende toezichtarrangement weergegeven. In hoofdstuk 3 zijn de bevindingen uit het Pagina 6 van 14
onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 7 van 14
CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Kwaliteit De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op het Vechtdal College afdelig vwo op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden nauwelijks tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 8 van 14
BEVINDINGEN Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op het Vechtdal College is op de onderzochte onderdelen grotendeels van voldoende niveau. Sterke punten van de school zijn de op alle onderdelen voldoende opbrengsten. Daarnaast kenmerkt het schoolklimaat zich door een prettige, ondersteunende en veilige sfeer. Ook stelt de inspectie stelt vast dat de basiskwaliteit van de lessen in orde is en dat leerlingen met een zorgvraag voldoende ondersteuning krijgen. Talentvolle leerlingen worden buiten de klas extra gestimuleerd. Verbeterpunten liggen met name op het afstemmen op verschillen tussen leerlingen en op het gebied van de kwaliteitszorg. Hoewel de kwaliteitszorg als voldoende wordt beoordeeld, kan de systematische evaluatie van het onderwijsproces kan versterkt worden. Het bovenstaande algemene oordeel wordt hieronder toegelicht. In paragraaf 3.2 staat het kwaliteitsprofiel in de vorm van oordelen op onderzochte indicatoren. In paragraaf 3.3 staat een toelichting bij dat profiel. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces en de kwaliteitszorg. Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Pagina 9 van 14
De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 4 5 1.1 De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2.5 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo. 1.3.5 De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4.5 Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Het schoolklimaat is ondersteunend en gericht op een brede vorming 1 2 3 4 5.5 De school kent een op ondersteuning en begeleiding gerichte cultuur. Het schoolklimaat is stimulerend en ambitieus 1 2 3 4 6.1 De school is gericht op het stimuleren van talent. 6.2 De school is gericht op het leveren van (intellectuele) prestaties. 6.3 De leraar past de onderwijskundige ambities/doelen, die op schoolniveau zijn geformuleerd, toe in zijn les. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling 1 2 3 4 7.1 De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leerlingen krijgen een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen 1 2 3 4 8.3 De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. 8.4 De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. Pagina 10 van 14
De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) 1 2 3 4 9.1 De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten 1 2 3 4 12.1 De school evalueert systematisch de opbrengsten. 12.2 De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces 1 2 3 4 13.1 De school evalueert systematisch het onderwijsproces. 13.2 De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces. 13.3 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Toelichting bij kwaliteitsprofiel Opbrengsten De afdeling vwo van het Vechtdal College heeft voldoende opbrengsten. Op alle onderdelen levert deze afdeling prestaties die rond het landelijk gemiddelde liggen: het onderbouwrendement (het percentage leerlingen dat met hetzelfde advies van de basisschool in de derde klas van het VO is geplaatst) is voldoende. Dit geldt ook voor het rendement bovenbouw (het percentage leerlingen dat vanaf het 3e leerjaar zonder zittenblijven het diploma haalt). Het driejaarsgemiddelde cijfer van het centraal examen (CE-cijfer) komt uit op 6,3 en het verschil tussen het cijfer van het schoolexamen en het centraal examen (0,20) ligt beneden de norm die de inspectie hanteert. De inspectie concludeert dat de school sinds 2009 gericht heeft gewerkt aan het verbeteren aan het gemiddelde CE-cijfer en het verkleinen van de verschillen tussen CE- en SE-cijfers. Dit heeft tot een positief resultaat geleid. De opbrengsten zijn sinds 2010 stabiel voldoende. Het onderwijsproces Pagina 11 van 14
Op de afdeling vwo van het Vechtdal College beheersen de leraren de basisvaardigheden in voldoende mate. De lessen worden gegeven in een prettige en veilige leeromgeving, waarbij er sprake is van rust en een goede pedagogische relatie tussen de docent en de leerling. Dat er sprake is van een veilig schoolklimaat blijkt ook uit de gegevens van de enquête die onder leerlingen is uitgevoerd. De basiskwaliteit is zonder meer aanwezig is als het gaat om het geven van een duidelijke uitleg, de opbouw van de les en de actieve betrokkenheid van leerlingen. Dit laatste is een verbetering ten opzichte van het laatste kwaliteitsonderzoek in 2009. Toen was de inspectie kritisch ten aanzien van de activerende werkvormen die werden ingezet. Nu heeft de inspectie mooie voorbeelden gezien van verschillende activerende werkvormen (bijvoorbeeld in tweetallen vergelijken van antwoorden, beargumenteren van uitwerking voor het bord, schrijfopdrachten, spelvormen, klassengesprek). Ook heeft de inspectie tijdens diverse lessen gezien dat de leerlingen gestructureerde feedback kregen op eerder gemaakt werk. De inspectie heeft ook een aantal punten waarin de afdeling zich in kan versterken en verbeteren. - De structuur van de les kan versterkt worden door aan het begin van de les het lesdoel aan te geven en aan het eind van de les te reflecteren op hetgeen de leerlingen nu hebben geleerd (terugkoppeling lesdoel). Daarmee brengen de docenten nog meer focus aan in hun les. - Uit de leerlingenenquête die de inspectie door de school heeft laten afnemen, werd door de leerlingen aangegeven dat zij meer uitgedaagd mogen worden. Ook na de lesobservaties is de inspectie is van mening dat hier winst gehaald kan worden. Er is onvoldoende sprake van afstemming van instructie en verwerkingsopdrachten op de individuele onderwijsbehoeften van leerlingen. In de lessen vindt uitleg van leerstof of de bespreking van opdrachten over het algemeen klassikaal plaats. De uitleg op zich is adequaat, past bij het gemiddelde niveau van de leerlingen, maar in vrijwel geen les was er sprake van gerichte uitleg aan individuele of groepjes leerlingen. Daarom zijn de indicatoren rondom afstemming 8.3 en 8.4 en 6.3, het toepassen van onderwijskundige doelen die de school heeft vastgesteld, in de les onvoldoende. Leerlingen worden overigens wel uitgedaagd buiten de reguliere lessen. Na een positief advies van docenten kunnen leerlingen in de tweede klas vwo een Xtra traject volgen. Dit programma houdt in dat ze naast de reguliere lessen mogen werken aan projecten op het gebied van taal, cultuur en geschiedenis. De leerlingbegeleiding en ondersteuning Pagina 12 van 14
De leerlingbegeleiding en ondersteuning op het Vechtdal College Hardenberg is voor de leerlingen goed georganiseerd. De school maakt voor de kernvakken gebruik van genormeerde toetsen om het niveau van de leerlingen te bepalen, de leerresultaten en de vorderingen in beeld te brengen en te analyseren. Voor leerlingen met leerproblemen, faalangst, motorische problemen en problemen met de werkorganisatie is er expertise binnen de school om te zorgen voor een planmatige aanpak van de zorg. Per zorgvraag wordt hulp aangeboden en gericht georganiseerd. De zorg kan versterkt worden door een integrale aanpak op te zetten waarbij mentor, vakdocent, RT-ers en leerlingbegeleiders samen ingaan op de zorgvraag van een leerling. Door het aanstellen van een zorgcoördinator kan deze integrale aanpak verder ontwikkeld worden. Voor de LGF- leerlingen zijn doelgerichte handelingsplannen opgesteld. Deze plannen worden met behulp van ambulante begeleiding opgesteld en uitgevoerd. De kwaliteitszorg Uit de gesprekken met docenten blijkt er weer sprake is van een meer stabiele situatie op school. De management- en bestuurswisselingen hebben tot onrust geleid. Het nieuwe management heeft het vertrouwen van het docententeam. Ook spreekt het team uit dat er meer rust en gezamenlijkheid is. De weg omhoog weer is ingezet. Uit gesprekken blijkt ook dat de nieuwe afdelingsleiding goed zicht heeft op de huidige situatie en een duidelijke visie heeft op de gewenste situatie. Binnen de door de school gehanteerde PDCA-cyclus is er voldoende aandacht voor het evalueren van de opbrengsten. De opbrengsten worden met name op sectieniveau besproken en geanalyseerd. Doordat de afdeling onder verscherpt toezicht heeft gestaan, is er doelgericht gewerkt aan het verbeteren van de opbrengsten. Doordat in het verleden onvoldoende resultaten werden behaald wordt er nu scherp gelet op de kwaliteit van de opbrengstevaluaties. In het gesprek met de docenten wordt aangegeven dat de verschillen tussen de SE- en CE-cijfers structureel aan de orde worden gesteld, WOLF analyses worden gemaakt en zonodig verbeterplannen opgesteld. Tevens is er een toetsbeleid ontwikkeld. De inspectie merkt dat de school de laatste jaren voldop werk heeft gemaakt van opbrengstgericht werken. Het evalueren van het onderwijsproces kan nog een impuls krijgen. De afdelingsleiding heeft in korte tijd zicht gekregen op de kwaliteit van het onderwijsproces. Deze informatie is verkregen uit tevredenheidsonderzoeken, Pagina 13 van 14
een externe audit die is uitgevoerd door het netwerk "begaafdheidsprofiel scholen" en diverse personeelsgesprekken. Om een totaalbeeld over de sterke en zwakke kanten van het didactisch handelen te verkrijgen zou de school kunnen investeren in het uitvoeren van systematische klassenbezoeken, waarbij de resultaten op schoolniveau worden geaggregeerd en geanalyseerd. Ook het borgen van het onderwijsproces vraagt aandacht, waarbij duidelijke afspraken worden gemaakt en worden nagekomen over hoe er les wordt gegeven. Pagina 14 van 14