De nieuwe wetgeving overheidsopdrachten Situering, toepassingsgebied en toepasbare concepten

De nieuwe wetgeving overheidsopdrachten Situering, toepassingsgebied en toepasbare concepten

Inhoud 1. Situering 2. Toepassingsgebied van de wetgeving overheidsopdrachten 3. Algemene beginselen 4. E-procurement 5. Technieken en instrumenten (kort) 6. Modaliteiten (kort) 2

1. Situering Overzicht van de wetswijzigingen Structuur van de wet Algemene vaststellingen 3

Wetgeving overheidsopdrachten Wet overheidsopdrachten 1993 Wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten KB van 8 januari 1996 betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken (ARO-K.B.) KB van 10 januari 1996 betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten in de sectoren water, energie, vervoer en postdiensten KB van 26 september 1996 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken AAV in bijlage 4

Wetgeving overheidsopdrachten Europese richtlijnen 2004 Richtlijn 2004/18/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten Richtlijn 2004/17/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 houdende coördinatie van de procedures voor het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten Richtlijn 89/665/EEG van de Raad van 21 december 1989 houdende de coördinatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen betreffende de toepassing van de beroepsprocedures inzake het plaatsen van overheidsopdrachten voor leveringen en voor de uitvoering van werken 5

Wetgeving overheidsopdrachten Wet overheidsopdrachten 2006 (WOO 2006) Wet van 15 juni 2006 betreffende de overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten Wet van 17 juni 2013 betreffende de motivering, de informatie en de rechtsmiddelen inzake overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten K.B. van 15 juli 2011 betreffende plaatsing overheidsopdrachten klassieke sectoren KB van 16 juli 2012 plaatsing van overheidsopdrachten speciale sectoren (publiek) K.B. van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken (AUR) 6

Wetgeving overheidsopdrachten Nieuwe Europese richtlijnen 2014 Richtlijn 2014/24/EU van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van overheidsopdrachten en tot intrekking van Richtlijn 2004/18/EG - klassieke sectoren Richtlijn 2014/25/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van opdrachten in de sectoren water- en energievoorziening, vervoer en postdiensten en houdende intrekking van Richtlijn 2004/17/EG - speciale sectoren Richtlijn 2014/23/EU van het Europees Parlement en de Raad van 26 februari 2014 betreffende het plaatsen van concessieovereenkomsten 7

Wetgeving overheidsopdrachten Wet overheidsopdrachten 2016 (WOO 2016) Wet van 17 juni 2016 inzake overheidsopdrachten, B.S. 14 juli 2016. (Memorie van toelichting) Wet van 17 juni 2016 betreffende de concessieovereenkomsten, B.S. 14 juli 2016 wet van 17 juni 2013 betreffende de motivering, de informatie en de rechtsmiddelen inzake overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten - Wordt gewijzigd: tekst aangenomen in het parlement op 26 januari 2017 K.B. van xx 2017 inzake plaatsing van overheidsopdrachten in de klassieke sectoren (titel II van de wet) K.B. van xx 2017 inzake plaatsing van overheidsopdrachten in de speciale sectoren (titel III van de wet) K.B. van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken - Wordt gewijzigd. 8

Overzicht wetgeving: Nieuwe wet 2016 Inwerkingtreding: Op basis van bekendmaking van de opdracht Deadline omzetting richtlijnen: 18 april 2016. Weeral niet gehaald => Rechtstreekse werking : bepalingen die voldoende duidelijk en nauwkeurig, en onvoorwaardelijk zijn. Nota Ministerraad 20 januari 2017: Simultane inwerkingtreding alle uitvoeringsbesluiten op 30 juni 2017 (<=> Advies commissie overheidsopdrachten: inwerkingtreding september-oktober 2017 9

Overzicht wetgeving: Nieuwe wet 2016 Stand van zaken uitvoeringsbesluiten KB Plaatsing klassieke sectoren Voorlopig goedgekeurd ministerraad 20 januari 2017. Eerste lezing voor advies aan de Raad van State Wijziging KB Uitvoering Sinds september 2016 besproken binnen de Commissie overheidsopdrachten KB Plaatsing speciale sectoren Sinds februari 2017 besproken binnen de Commissie Overheidsopdrachten KB plaatsing en de algemene uitvoeringsregels voor de concessieovereenkomsten Nog geen concrete info KB bepalingen in verband met het Nog geen concrete info bestuur Volg de stand van zaken op: presscenter.org (overheidsopdrachten) 10

Doelstellingen (Europese) wetgever verlagen van de administratieve lasten voor ondernemers (UEA) verlagen drempels voor KMO s (verplichte verdeling in percelen) e-procurement verlagen van de administratieve lasten voor aanbestedende overheden (kortere termijnen, past performance, uitbreiding MMO, categorie sociale en andere specifieke diensten) strijd tegen malafide ondernemers (belangenvermenging, voorstudies, ) groei en innovatie (IP) verduurzaming van overheidsopdrachten (GPP, voorbehouden opdrachten) 11

Structuur WOO 2016 Titel 1 : Algemene bepalingen (Art. 1-16) Titel 2: Klassieke sectoren (art. 17-92) Hfdst 1 Toepassingsgebied (17-34) Hfdst 2 Plaatsingsprocedures (35-42) Hfdst 3 Technieken en instrumenten voor elektronische en samengestelde opdrachten (43-50) Hfdst. 4 Verloop van de procedure (51-85) Afdeling 1 Voorbereiding (51-59) Afdeling 2 - Bekendmaking en transparantie (60-65) Afdeling 3 Selectie van deelnemers en gunning van opdrachten (66-80) Afdeling 4 Gunning van de opdracht (81-85) Hfdst 5 Uitvoering van de opdracht (86-87) Hfdst 6 - Sociale diensten en andere specifieke diensten (88-91) Hfdst 7 Overheidsopdrachten van beperkte waarde (92) 12

Structuur WOO 2016 Titel 3: Speciale sectoren (Art. 93-162) Titel 4: Bestuur (art. 163-166) Titel 5: Slot- wijzigings-, opheffings- en diverse bepalingen (art. 167-193) 13

Voornaamste wijzigingen WOO 2016 Plaatsing van overheidsopdrachten E-procurement Wijzigingen betreft de plaatsingsprocedures Belang van onderverdeling in percelen Uitbreiding dynamisch aankoopsysteem, elektronische veiling, elektronische catalogi 14

Voornaamste wijzigingen WOO 2016 Plaatsing van overheidsopdrachten (2) Nadruk op duurzaam (en innovatief) aanbesteden: versoepeling van de vereiste van verband met het voorwerp van de opdracht Verruiming mogelijkheid gebruik van keurmerken of labels Uniform Europees Aanbestedingsdocument (UEA) (in de plaats van de impliciete verklaring op erewoord) Nieuwe uitsluitingsgronden en het begrip corrigerende maatregelen 15

Voornaamste wijzigingen WOO 2016 Uitvoering van overheidsopdrachten (in KB Uitvoering) Nieuwe kader voor wijziging van een lopende overheidsopdracht (art 72 RL 2014/24) Strijd tegen sociale dumping: Strengere regels inzake onderaannemers 16

Voornaamste wijzigingen KB Plaatsing 2017 Ondertekening offertes Regelmatigheidsonderzoek Prijsonderzoek en prijsverantwoording Opdrachten voor aanstelling van advocaten 17

2. Toepassingsgebied Rationeel materiae/ rationeel personae Uitsluitingen Aanverwante figuren 18

Personeel toepassingsgebied Klassiek sectoren > Titel 2 van de wet: Aanbestedende overheid Personeel toepassingsgebied van de wet blijft ongewijzigd (Memorie blz. 9) klassieke overheden Gecontroleerd door overheden: financiering van meer dan 50% door AO toezicht door een AO bestuursorgaan meer dan 50% gecontroleerd door AO Zie: Toepassing overheidsopdrachten gesubsidieerde organisaties en verengigingen 19

Personeel toepassingsgebied Speciale sectoren > titel 3 van de wet KOEPELBEGRIP: Aanbestedende entiteit >> Overheidsbedrijf Gecontroleerd door een aanbestedende overheid activiteiten in de speciale sectoren Definitie verschilt van de Belgische definitie volgens de wet van 21 maart 1991. Vb.: post, NMBS = overheidsbedrijf. VRT = aanbestedende overheid. Persoon die geniet van bijzondere of exclusieve rechten (Vb.: BIAC) 20

Speciale sectoren Speciale sectoren Luchthavens: Antwerpen, Oostende, (NIET: BIAC) Havens: Havenbedrijf Antwerpen, De Vlaamse Waterweg nv, Vervoer: Infrabel, NMBS, De Lijn, MIVB, TEC, Energie: Infrax, Eandis, Sibelga Post: Bpost Koepelbegrip klassieke en speciale sectoren: > titel 1 van de wet: Aanbesteders 21

Materiaal toepassingsgebied Geen wijzigingen Overheidsopdracht (art 2,17 WOO 2016) : de overeenkomst onder bezwarende titel die wordt gesloten tussen een of meer ondernemers en een of meer aanbesteders en die betrekking heeft op het uitvoeren van werken, het leveren van producten of het verlenen van diensten, met inbegrip van de opdrachten die worden geplaatst in toepassing van titel 3 door overheidsbedrijven als bedoeld in2 en personen die genieten van bijzondere of exclusieve rechten bedoeld in 3 22

Materiaal toepassingsgebied Gemengde opdrachten (art 20-24 WOO 2016) Basisregel: hoofdvoorwerp van de opdracht Promotieopdracht voor werken Wordt niet meer gedefinieerd. Dit betekent echter niet dat de notie verdwijnt. Wanneer een aanbesteder een overeenkomst overweegt dat zowel de financiering als de uitvoering van werken inhoudt (en hun concept of van andere diensten betreffende werken), zal hij deze moeten analyseren in termen van overdracht van exploitatierisico in de voormelde zin teneinde te bepalen of het gaat over een overheidsopdracht of een concessie en aldus om het stelsel te kennen dat erop van toepassing is (Memorie, blz. 20). 23

Materiaal toepassingsgebied Verschil met andere figuren Inhouse diensten (art 30 WOO 2016) Publiek - publieke samenwerking (art 31 WOO 2016) Concessie voor diensten of werken: het operationeel of vraagrisico ligt bij de opdrachtnemer (Wet Concessieovereenkomsten 2016) Subsidie: financiële ondersteuning van een door een derde gesubsidieerde activiteit die het algemeen belang dient 24

Materieel toepassingsgebied Uitsluitingen Uitsluiting betekent niet dat de regels inzake mededinging e.d. niet van toepassing zijn (Memorie, blz. 49) Opdrachten in de speciale sectoren (art 25 WOO 2016) Specifieke uitsluitingen op het gebied van elektronische communicatie (art 26 WOO 2016) Overheidsopdrachten op grond van internationale voorschriften (art 27 WOO 2016) 25

Materieel toepassingsgebied Uitsluiting specifieke diensten (art. 28) Verwerving of huur van onroerende goederen Diensten m.b.t. programmamateriaal voor omroep Arbitrage- en bemiddelingsdiensten Leningen Financiële diensten Arbeidsovereenkomsten (Géén zelfstandige dienstverlening) 26

Materieel toepassingsgebied Uitsluiting specifieke diensten (art. 28) Diensten inzake civiele verdediging, civiele bescherming en risicopreventie die worden verleend door non-profitorganisaties en verenigingen Niet uitgesloten: ziekenvervoer per ambulance >> sociale en andere specifieke diensten Openbaar personenvervoer per trein of metro Deze contracten zijn onderworpen aan de verordening 1370/2007 Tram en bus vallen hier niet onder => WOO 2016 klassieke of speciale sectoren blijft van toepassing. Opdrachten voor diensten inzake politieke campagnes: Politieke partijen zijn in België sowieso niet onderworpen aan de wetgeving overheidsopdrachten (Memorie, blz 58) 27

Materieel toepassingsgebied Uitsluiting specifieke diensten (art. 28) Juridische diensten Niet onderworpen Vertegenwoordiging in rechte Juridisch advies (van een advocaat) dat verband houdt met een mogelijke gerechtelijke procedure Reden: intuitu-personae karakter van deze diensten Diensten van een notaris Juridische mandaten: voorlopig bewindvoerder, curator, Wel onderworpen Diensten inzake intellectuele eigendom Juridisch advies, los van een procedure Diensten van gerechtsdeurwaarders 28

Materieel toepassingsgebied Juridische diensten: Art. 126 KB Pl 2017: De uitgesloten juridische diensten zijn onderworpen aan de algemene beginselen van titel 1 van de wet (met uitz. van art 12 - voorschotten en 14 - communicatiemiddelen) Deze opdrachten worden geplaatst na raadpleging, indien mogelijk, van de voorwaarden van meerdere advocaten maar zonder dat om de indiening van offertes moet worden verzocht. De in het eerste lid bedoelde opdrachten mogen niet tot stand komen via een aanvaarde factuur, behalve indien hun geraamd bedrag lager ligt dan het in artikel 92, eerste lid, van de wet bedoelde bedrag. 29

Materieel toepassingsgebied Onderzoek en ontwikkeling (art. 32) Defensie en veiligheid (art 33) opdrachten onder toepassing van de wet defensie en veiligheid ( 1) essentiële veiligheidsbelangen van het Rijk geheime informatie ivm essentiële veiligheidsbelangen (346, lid 1 a) VWEU) plaatsing en uitvoering van de opdracht zijn geheim verklaard ( 3) Opdrachten waaraan defensie- of veiligheidsaspecten verbinden zijn en die overeenkomstig internationale regels worden geplaatst (art 34 WOO 2016/ art 17 RL) 30

In house (art 30/ 12 RL) In-house betekent dat de aanbestedende overheid een opdracht toevertrouwt aan een dochter (met een afzonderlijke rechtspersoonlijkheid) die zij controleert, alsof het haar eigen diensten zijn. Criteria: Toezicht: kapitaalbezit samenstelling bestuursorganen Activiteitencriterium: 80% (= verstrenging rechtspraak HvJ: het merendeel van haar activiteiten ): Op basis van de gemiddelde totale omzet Geen directe participatie van privé-kapitaal (= versoepeling rechtspraak HvJ). Indirecte participatie kan dus wel. Directe participatie kan wel onder stikte voorwaarden: geen controle of blokkerende macht vereist door nationale wetgeving geen beslissende invloed op de rechtspersoon 31

In house (art 30/ 12 RL) 32

In house (art 30/ 12 RL) Gezamenlijke inhouse (30 3) 33

In house (art 30/ 12 RL) Gezamenlijke inhouse (30 3) Hier geen mogelijkheid van opwaartse of collaterale inhouse = HvJ C-324/07 - Coditel Brabant/ HvJ Econord Controle besluitvormingsorganen samengesteld uit vertegenwoordigers van alle deelnemende aanbestedende overheden AO s oefenen gezamenlijk beslissende invloed uit De gecontroleerde RP handelt niet tegen de belangen van de AO s activiteiten (= 1) geen directe participatie van privékapitaal = 1) 34

Horizontale publiek-publieke samenwerking (art 31) 35

Horizontale publiek-publieke samenwerking (art 31) Samenwerking zonder oprichting van een rechtspersoon (HvJ C-480/06, Hambrug) Echte samenwerking: De opdracht voorziet in of geeft uitvoering aan samenwerking tussen de deelnemende aanbestedende overheden om te bewerkstelligen dat de openbare diensten die zij moeten uitvoeren worden verleend met het oog op de verwezenlijking van hun gemeenschappelijke doelstellingen Openbaar belang: de invulling van die samenwerking berust uitsluitend op overwegingen in verband met het openbaar belang Geen marktverstoring: de deelnemende aanbestedende overheden nemen op de open markt niet meer dan 20 % van de onder die samenwerking vallende activiteiten voor hun rekening. Dit activiteitenpercentage wordt bepaald overeenkomstig artikel 30, 4 36

Overzichten in house en P-P Interpretatieve mededeling 2008/C91/02 van de Europese Commissie over de toepassing van het Gemeenschapsrecht inzake overheidsopdrachten en concessieovereenkomsten op geïnstitutionaliseerde publiek-private samenwerking (geïnstitutionaliseerde PPS) Werkdocument SEC(2011)1169 van de Europese Commissie betreffende de toepassing van EU-overheidsopdrachtenrecht op relaties tussen aanbestedende overheden (publiek - publieke samenwerking) In house - overzicht Europese rechtspraak - Vlaamse overheid 37

3. Algemene beginselen 38

Algemene beginselen Art. 3: Titel 1 van de wet (art.1-16): Zowel voor de klassieke als voor de speciale sectoren Art. 4: Gelijkheids, niet-discriminatie, transparantie en proportionaliteitsbeginsel (= art 5 WOO 2006) Art 5: Omzeilen toepassingsgebied en kunstmatig beperken mededinging: anti-misbruik bepaling 39

Algemene beginselen Art. 6: Belangenconflicten (=art 8 WOO 2006) Art 69,5 WOO 2016: facultatieve uitsluitingsgrond Art 51 KB PL 2017: Draaideurconstructie Elke situatie waarbij een fysieke persoon die gewerkt heeft voor een aanbestedende overheid als interne medewerker, al dan niet in hiërarchisch verband, later tussenkomt in het kader van een overheidsopdracht geplaatst door deze aanbestedende overheid en een rechtstreeks verband bestaat tussen de vroegere activiteiten die de voormelde persoon heeft uitgevoerd voor de aanbestedende overheid en de activiteiten in het kader van de opdracht. Beperkt tot periode van 2 jaar. Zie voorheen: omzendbrief 5 mei 2014 40

Algemene beginselen Art. 7: Naleving van milieu-, sociaal en arbeidsrecht De uitbetaling van het loon het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk de algemene tewerkstellingsvoorwaarden tewerkstelling van buitenlandse werknemers de verplichtingen op het vlak van de sociale zekerheid De memorie (blz 27) herinnert aan het stelsel van hoofdelijke aansprakelijkheid van de opdrachtgever voor loonschulden van de aannemer. Art 42 WOO werd niet overgenomen. De regeling hoofdelijke aansprakelijkheid is integraal vervat in de loonbeschermingswet van 12 april 1965 41

Algemene beginselen Art. 8: Ondernemers In principe vrij om zich te organiseren naar keuze = Nieuwe bepaling maar bevestiging van vaststaande rechtspraak Enkel in uitzonderlijke, gemotiveerde gevallen mag de AO aan een combinatie een bepaalde rechtsvorm voorschrijven (na gunning) 42

Algemene beginselen Vaste prijs Art 9: Forfaitair beginsel Uitzonderingen/ temperingen op forfaitair beginsel: Art. 10: Prijsherziening (=art 6 WOO 2006) Art. 11: ontwrichting van het contractueel evenwicht Nieuwe bepaling in de wet zelf inzake onvoorziene omstandigheden/ imprevisieleer (=art 16 2 AAV/ art 56 AUR) 43

Algemene beginselen Wijze van prijsvaststelling: (art 2,3-6 en 26 KB Pl 2017) (idem art 13 KB Pl 2011) globale prijs prijslijst terugbetaling gemengde prijsvaststelling Art 29 KB Pl 2017: Evaluatie van de offertes is INCL BTW (idem art 16 KB Pl 2011) Prijzen zijn all-in: art 30-32 KB Pl 2017 (idem 17-19 KB Pl 2011) 44

Algemene beginselen Art. 12: Betaling voor verstrekte en aanvaarde prestaties Verbod om voorschotten te betalen Uitzondering: opdrachten met beperkte waarde/ aanvaarde factuur (art 92 WOO 2016) Art. 13: Vertrouwelijkheid Voor beslissing gunning/ selectie/ regelmatigheid/ stopzetting krijgen de inschrijvers of derden géén inzage in de aanvragen tot deelneming of offertes van anderen Aanbesteders waarborgen de vertrouwelijkheid van gegevens. Zie ook art 10 Rechtsbeschermingswet. 45

Voorbehouden opdrachten (art 15) Opdrachten voorbehouden aan sociale werkplaatsen (vergelijk art 22 WOO 2006) Overname algemene definitie van sociale werkplaatsen gezien verschillende regelgevend kader in elk van de gewesten Vereiste van betrokken werknemers is teruggebracht naar 30% 2 manieren: De toegang tot de opdracht voorbehouden: enkel sociale ondernemers kunnen een offerte indienen De uitvoering van de opdracht voorbehouden: Eenieder kan een offerte indienen. Bepaalde onderdelen van de opdracht moeten worden uitgevoerd door sociale ondernemers 46

Voorbehouden opdrachten (art 15) Voorwaarden Vermelding in de opdrachtdocumenten Verwijzen naar gewestelijke wetgeving (erkenning van sociale ondernemers), MAAR gelijke behandeling => ook ondernemers uit andere gewesten en lidstaten aanvaarden. Toepassing Mededingingsprocedure met onderhandeling indien onder de Europese drempels (art 38 1, f) WOO 2016) Informatie Leidraad sociale economie Vlaamse overheid/ POD MI - Leidraad voor sociale clausules in overheidsopdrachten in België 47

Raming van de waarde van de opdracht (art 16) Bronnen Huidige wetgeving: art 24-28 KB Plaatsing 2011 Nieuwe wetgeving: art 6-7 KB Pl 2017 (voorlopige tekst), art 5 RL 2014/24/EU Toelichting: Bureau Geerts blog: Geef mij er maar 2! Of toch niet? Over saucissen en overheidsopdrachten. e-draaiboek overheidsopdrachten Principe De berekening van de geraamde waarde van een opdracht is gebaseerd op het totale bedrag, exclusief btw, zoals geraamd door de aanbestedende dienst, met inbegrip van de eventuele opties en eventuele verlengingen van de opdrachten zoals uitdrukkelijk vermeld in de aanbestedingsstukken. 48

Raming Belang van de raming: Bepaalt vormgeving van de plaatsingsprocedure én de uitvoering van de opdracht Bepaalt de plaatsingsprocedure en toepasselijke regels voor de hele verdere procedure Europese - Belgische bekendmaking Toepassing flexibele plaatsingsprocedures Niveau van selectie is gekoppeld aan de geraamde omvang van de opdracht Uitvoeringsproblemen vermijden 49

Raming/ splitsing van opdrachten Verbod op saucissioneren verbod om behoefte op te splitsen in afzonderlijke opdrachten, maar: in bepaalde gevallen verplichting om samen te ramen Wanneer samen ramen? Aankopen splitsen per product Een groep van diensten of leveringen die tegemoetkomen aan eenzelfde functie en/of die gebruikelijk tot het aanbod behoren van één onderneming, moet dus als één geheel beschouwd worden. Aankopen splitsen in de tijd Leveringen of diensten die met een zekere regelmaat worden verleend => alle bestellingen binnen een periode van 12 maanden samen tellen 50

Raming/ splitsing van opdrachten Opdrachten splitsen per operationele eenheid Principe: ramen op niveau van de rechtspersoon Art 7 2 KB PL 2017: Uitzondering: Indien een afzonderlijke operationele eenheid van eenzelfde AO zelfstandig verantwoordelijk is voor haar overheidsopdrachten of bepaalde categorieën daarvan, wordt de waarde van een opdracht geraamd op het niveau van elke operationele eenheid. Overw. 20 RL 2014/24/EU: Voorbeeld van verschillende scholen die onder één rechtspersoon vallen. Autonomie kan blijken uit Eenheid voert zelfstandig de plaatsingsprocedure Eenheid heeft een eigen budget 51

4. E-procurement 52

E-procurement (14 en 64) e-notification: Het publiceren van de overheidsopdracht en de opdrachtdocumenten e-tendering: Het elektronisch indienen en openen van de offertes en het genereren van een PV van opening e-catalogue: Het bestellen van producten via een elektronische catalogus e-awarding: Het evalueren van offertes en het sluiten van de opdracht e-auction: Het uitvoeren van een omgekeerde elektronische veiling 53

Applicaties e-procurement e-notification Search tender notice Publish tender notice e-awarding Define evaluation Evaluate tenders e-catalogue Prepare catalogue Approve catalogue e-tendering Submit tender Open tenders e-auction Configure auction Participate in auction e-ordering Prepare order Deliver products Public officer Supplier 54

Applicaties Het landschap in België 55

56 Handleidingen

E-procurement: huidige WOO 2006 e-notification = elektronische beschikbaarheid van de opdrachtdocumenten (art 46-50 KB Pl 2011) De elektronische ter beschikkingstelling van de opdrachtdocumenten is niet verplicht De Europese termijn voor ontvangst van de offertes mag worden verkort met, cumulatief 7 dagen bij gebruik van e-notification, en 5 dagen, indien het bestek op enotification ter beschikking wordt gesteld e-tendering = elektronisch indienen van de offertes (art 52 KB Pl 2011) De AO kan vrij kiezen of zij de elektronische indiening van offertes al dan niet verplicht. Als het bestek niets bepaalt, is het gebruik van elektronische middelen verboden. Regels waaraan de elektronische middelen moeten voldoen, met inbegrip van de elektronische handtekening. e-tendering voldoet aan deze voorwaarden 57

E-procurement (14 en 64 WOO 2016) Verplichte publicatie van opdrachten via e-notification. Dat is al zo sinds 2011 (toen het Bulletin der aanbestedingen werd geïntegreerd in e-notification), maar nieuw is dat ook het bestek meteen online beschikbaar moet worden gesteld Alle offertes moeten elektronisch ingediend worden via e-tendering. Het is dan niet meer mogelijk om offertes op papier in te dienen. De indieningstermijn voor de openbare en niet-openbare procedures kan met 5 dagen verkort worden, indien de offertes via e-tendering elektronisch ingediend worden (artikel 36 4 en 37 5 wet 2016) 58

E-procurement (14 en 64) Deadline Verplichting Juridische grond EU opdrachten Belgische opdrachten Verplicht gebruik van e-notification, mét publicatie van het bestek Art. 64 woo 2016/ Art 53 RL 18 oktober 2018 (centrales: 30 juni 2017!) 1 januari 2020 Verplicht indienen van offertes via e-tendering Art. 14 woo 2016/ Art 22 en 90 RL 18 oktober 2018 (centrales: 30 juni 2017!) 1 januari 2020 Elektronische aangetekende zending verordening (EU) nr. 910/2014 Facultatief. 59

Elektronische aangetekende zending VERORDENING (EU) Nr. 910/2014 van het Europees parlement en de Raad van 23 juli 2014 betreffende elektronische identificatie en vertrouwensdiensten voor elektronische transacties in de interne markt en tot intrekking van Richtlijn 1999/93/EG. Wet van 21 juli 2016 tot uitvoering en aanvulling van de verordening (EU) nr. 910/2014 van het Europees Parlement en de Raad van 23 juli 2014 betreffende de elektronische identificatie en vertrouwensdiensten voor elektronische transacties in de interne markt en tot intrekking van Richtlijn 1999/93/EG, houdende invoeging van titel 2 in boek XII Recht van de elektronische economie van het Wetboek van economisch recht, en houdende invoeging van de definities eigen aan titel 2 van boek XII en van de rechtshandhavingsbepalingen eigen aan titel 2 van boek XII, in de boeken I, XV en XVII van het Wetboek van economisch recht, B.S. 28 september 2016 De wet is opgenomen in Boek XII, titel 2 van het Wetboek van Economisch Recht: artikel XII.24 XII.38 (parlementair dossier). 60

E-procurement (14 en 64) Bureau Geerts blog: maak werk van e-procurement J. Geerts, End-to-end e-procurement. Naar een volledig elektronish verloop van overheidsopdrachten, Jaarboek overheidsopdrachten 2015-16, Brussel, EBP, 2016. Bureau Geerts blog: De elektronische aangetekende zending weldra realiteit' 61

De (elektronische) ondertekening van de offerte Art 41 e.v. KB Pl 2017: ondertekening via de elektronische platformen bedoeld in art 14 7 (e-tendering) Art. 42 1: Offerte wordt globaal ondertekend dmv het indieningsrapport (definitie art 2,10 KB Pl) Art 42 2: de aanvraag tot deelneming moet niet ondertekend worden, doch dit is wel aan te raden omdat anders in de tweede fase nog een ondertekend UEA moet worden ingediend. Art 42 3: OZVB: AO bepaalt of ondertekening vereist is. In principe moet het dus niet! Art 43 1: gekwalificeerde elektronische handtekening, behoudens andersluidende bepaling in de opdrachtdocumenten. Definitie: art 2,9 KB Pl 62

De (elektronische) ondertekening van de offerte Art 44: Moet uitgaan van persoon of personen bevoegd om de inschrijver te verbinden 2 Ondertekening door een gemachtigde => Volmacht bijvoegen. Een gescande handtekening op het volmachtdocument mag wél! 2, laatste lid: ondertekening met een certificaat op naam van de rechtspersoon (art XII.25 3 WER) 63

De (elektronische) ondertekening van de offerte Artikel 76 KB Pl 2017: regelmatigheid van de offertes Ontbreken van een handtekening (art 42, 43 1 en 44) = substantiële onregelmatigheid => offerte van rechtswege nietig Art 76 3: Op en NOP: gebonden bevoegdheid tot nietig verklaren ( art.95 2, lid 1 KB Pl 2011) Art 76 4: OZVB of MMO > EU drempels: Idem Art 76 5: OZVB of MMO < EU drempels: Altijd mogelijkheid tot regulariseren Discussie daad van dagelijks bestuur wordt niet beslecht. 64

5. Technieken en instrumenten Raamovereenkomst Opdrachtencentrale Dynamisch aankoopsysteem Elektronische veiling 65

Raamovereenkomst (art 43) Nieuw Nadruk op gesloten systeem, zowel langs de zijde van de opdrachtnemer als langs de zijde van de AO. Artikel 43 1, lid 2 WOO 2016: Opdrachten die gebaseerd zijn op een raamovereenkomst kunnen alleen worden geplaatst tussen enerzijds een aanbestedende overheid of aanbestedende overheden die duidelijk is aangewezen in de oproep tot mededinging of in de uitnodiging tot bevestiging van de belangstelling en anderzijds een of meerdere ondernemers die partij zijn bij de gesloten raamovereenkomst (art. 33, lid 2 & overw. 60 RL 2014/24) (Memorie van toelichting, blz 88) Kan door vermelding van de naam, dan wel een duidelijke geografische aanduiding. Mini-competities moeten niet meer volgens dezelfde gunningscriteria als voor de gunning van de raamovereenkomst zelf (<=> art 32, 2de lid WOO 2006) Een raamovereenkomst met meerdere deelnemers moet niet meer met minimaal 3 worden gesloten (??) 66

Gecentraliseerde aankoopactiviteiten en aankoopcentrales (art 47) Begrip opdrachtencentrale vervalt, maar principe blijft behouden (2, 6-7 ) a) de verwerving van leveringen of diensten die bestemd zijn voor aanbesteders b) het plaatsen van overheidsopdrachten en raamovereenkomsten voor werken, leveringen of diensten die bestemd zijn voor aanbesteders. Het verschil tussen a) en b) is dat in het eerste geval de aankoopcentrale zowel de plaatsing als de uitvoering van de overheidsopdracht (of de raamovereenkomst) op zich neemt, terwijl zijn optreden zich in het tweede geval beperkt tot het plaatsen ervan en de uitvoeringsaspecten dus voor rekening zijn van de bestemmeling(en) van de opdracht (of de raamovereenkomst). (Memorie, blz 13) 67

Gecentraliseerde aankoopactiviteiten en aankoopcentrales (art 47) 68

Dynamisch aankoopsysteem (44/34 RL) Grondig gewijzigd (tav art 29 WOO 2006 en 125-126 KB Pl 2011) Ook van toepassing op werken voor courant gebruik Volgt de niet-openbare procedure => twee fasen Afschaffing indicatieve offerte en verplichting tot voorafgaande publicatie bij het plaatsen van een deelopdracht 69

Dynamisch aankoopsysteem (44/34 RL) Kader Art 2, 33 en 44 WOO 2016 Art 101-105 KB Pl 2017 Voorwaarden Beperkt tot werken, leveringen en diensten voor courant gebruik Bvb. niet geschikt voor intellectuele diensten GEEN maximale looptijd (art 105 KB Pl 2017) (<=> art 129 KB Pl 2011)!! Open systeem: er kunnen voortdurend deelnemers bijkomen of afvallen. Het aantal deelnemers kan niet worden beperkt. Wel mogelijkheid tot indeling in subcategorieën adhv verschillende sets van selectiecriteria 70

Elektronische veiling (45) Geen grote wijzigingen tav art 30 WOO 2006. Belangrijkste nieuwigheden: Niet enkel voor courante leveringen en diensten, maar voor opdrachten waarbij de technische specificaties nauwkeurig kunnen worden bepaald (<=> opdrachten inzake intellectuele prestaties, overw 67 RL) Ook voor werken Ook andere gunningscriteria dan prijs, maar alle gunningscriteria moeten kwantificeerbaar zijn (Memorie, blz. 92, overw. 67 RL 1014/24) Geen vrije varianten De gunningscriteria bij minicompetitie moeten niet dezelfde zijn als voor de gunning van de raamovereenkomst (art. 43, Memorie blz. 88) => Meer mogelijkheid om voor de mini-competitie de elektronische veiling toe te passen 71

6. Modaliteiten Percelen 72

Percelen (art 58) Wat? De techniek van opdelen in percelen bestaat er in een opdracht te splitsen in verschillende delen, waarbij inschrijvers de mogelijkheid zullen hebben om een offerte in te dienen voor een of meerdere van de percelen. Nieuwe regels 1 Opdrachten boven de Europese drempel voor diensten en leveringen van de federale overheid (135.000 euro) => De AO moet motiveren waarom zij een opdracht niet onderverdeelt in percelen. (<=> art 36 WOO 2006: de AO mag verdelen in percelen) apply or explain principe, maar geen sanctie Dit kan in de opdrachtdocumenten OF in het administratief dossier (cfr art 164 WOO 2016) Doelstelling: opdrachten behapbaar maken voor KMO s (Memorie, blz 106) 1, laatste lid: Nieuw. Mogelijkheid om inschrijvers te verbieden om voor meerdere percelen in te schrijven of een maximum aantal percelen op te leggen (<=> art 54 2 KB Pl 2011, dat nooit is uitgevoerd) 73

Dank voor uw aandacht Specialist in overheidsopdrachten johan@bureaugeerts.be www.bureaugeerts.be 0496/77 44 96 74