VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL RKPC DE TOEKOMST Locatie : Brinnr. :07QV Plaats :8574 TN Bakhuizen Onderzoeksnummer :11174 Documentnummer :484717 Datum onderzoek :16 oktober 2012 Datum vaststelling rapport :16 januari 201 Onderzoeksdatum: 16-10-2012 Pagina 1 van 7
1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit van de bestandsopname in de gemeente Gaasterlân-Sleat. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand van zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ter verificatie van deze zelfevaluaties. Alle bezochte locaties ontvangen een rapportage met de bevindingen van de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website van de Inspectie. De uitkomsten van alle zelfevaluaties en de bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer van VVE in de gemeente Gaasterlân-Sleat. Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website van de Inspectie. Werkwijze onderzoek RKPC is een van de (voor)scholen die bezocht is door de Inspectie van het Onderwijs. Daarbij hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: groepsbezoek gesprek met leerkrachten gesprek met ouders gesprekken met locatieleiding en coördinatie Dit rapport geeft de bevindingen van de Inspectie over de kwaliteit van VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). Onderzoeksdatum: 16-10-2012 Pagina 2 van 7
Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Daarbij kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen de zelfevaluatie van de locatie en de bevindingen van de Inspectie eveneens worden geduid. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 19, waarvan 4 doelgroepkleuters ('aandachtskinderen' in de terminologie van de school). Onderzoeksdatum: 16-10-2012 Pagina van 7
2. HET TOTAALBEELD Context RKPC is een bijzondere samenvoeging van een katholieke en protestantse school. Door de verschillende geloofsbelevingen expliciet de ruimte te geven in de school is een school met een eigen identiteit ontstaan, waar een prettige, rustige en veilige sfeer heerst. De ouders tonen zich in het gesprek zeer tevreden over de school en hebben lof voor de pedagogische, educatieve en zorginspanningen van de leerkrachten. Men is daarbij vanuit eigen ervaring bijzonder goed te spreken over de overgang van de peuterspeelzaal naar de basisschool. Het dorp Bakhuizen heeft volgens de ouders en de school in de regio een slechte naam als sociaal zwakke omgeving. Dit beeld is volgens de ouders en de school niet meer in overeenstemming met de werkelijkheid. Dit laatste blijkt ook uit cijfers van het CBS: het gemiddelde inkomen is weliswaar lager dan landelijk, maar er zijn minder mensen afhankelijk van een bijstandsuitkering en het aantal werkzame personen ligt op het landelijk gemiddelde. Dit zijn indicatoren van een stabiele, positieve sociaal-economische structuur. Conclusies In basisschool is de kwaliteit van VVE op hoofdlijnen van voldoende niveau. Het pedagogisch klimaat is warm, betrokken en veilig. Het educatieve handelen is op de meeste punten goed op orde, evenals de (organisatie van de) zorg. Aansprekend is de zorgzaamheid die in het handelen en spreken van de leerkrachten tot uiting komt. Het is deze zorgzaamheid die betrokkenheid van ouders en de zorgvuldige overdracht van peuterspeelzaal naar basisschool borgt. De inspectie constateert verbeterpunten, met name op het niveau van het ouderbeleid, het kwaliteitsbeleid en de doorgaande lijn. Hoewel de nabijgelegen peuterspeelzaal geen VVE locatie is, zou het voor de ontwikkeling van de kinderen een goed ding zijn als de samenwerking tussen beide locaties structureel en inhoudelijk zou worden aangepakt. De inspectie vertrouwt er overigens op dat de school de verbeterpunten die hierna verder worden toegelicht in de komende periode zal aanpakken. Onderzoeksdatum: 16-10-2012 Pagina 4 van 7
. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Naam gemeente Gaasterlân-Sleat A0.0 Samenwerking met voor/vroegschool Ja A CONDITIES A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Schatkist; Kanjertraining; Fonemisch Bewustzijn; Gecijferd Bewustzijn A Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het VVE-programma) B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 2 B Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 2 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind B7 Rekening houden met de thuistaal B1 Op de school is nog onvoldoende sprake van specifiek op VVE gericht ouderbeleid. Er is geen analyse van de ouderpopulatie gemaakt en de wensen van ouders op het gebied van participatie zijn nog onvoldoende in kaart gebracht. Ook is nog onvoldoende duidelijk welke doelen en ambities de school heeft ten aanzien van de ouders. B2 Ouders worden vooraf uitgebreid geïnformeerd, ondermeer tijdens een huisbezoek. De informatie over VVE is daarbij echter nog onvolledig, waardoor ouders het belang van hun betrokkenheid en inbreng nog onvoldoende onderkennen. B4 De ouders worden nog onvoldoende gestimuleerd om thuis ontwikkelingsbevorderende activiteiten met hun kinderen te doen. Overigens acht de inspectie de 'Lytse Byb' (een in de school gevestigde afdeling van de bibliotheek) waarvan het gebruik actief gestimuleerd wordt door de school - ook voor de jongste kinderen - een belangrijke stap in de goede richting. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1. Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters/leerkrachten is respectvol C2.2 De leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2. De leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend C Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op - elkaar afgestemd C.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd Onderzoeksdatum: 16-10-2012 Pagina 5 van 7
C. De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen 2 kinderen C.4 De leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C.5 De leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van 2 aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C.6 Het gedrag van de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief C.7 De leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen C. De leerkrachten bevorderen wel de interactie met de kinderen, maar zijn nog onvoldoende gericht op het stimuleren en verrijken van de interactie tussen de kinderen. C.5 Bij de begeleiding van de kinderen wordt nog onvoldoende samen met het kind gereflecteerd, waardoor gevonden aanpakken onvoldoende beklijven bij de kinderen. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1. De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2. De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool 2 E2 De voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 2 E De voor- c.q. vroegschool evalueert de VVE-resultaten van alle kinderen E4 De voor- c.q. vroegschool werkt planmatig aan VVE-verbetermaatregelen E5 De voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar VVE-educatie 2 E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE 2 gekeken E1 De coördinatie van VVE is nog niet functioneel belegd. E2 De kwaliteit van VVE wordt niet systematisch en regelmatig als zodanig geëvalueerd. E5 De kwaliteit van VVE is nog niet geborgd in de kwaliteitsagenda van de school en ook niet in de overlegstructuur. E6 In de kwaliteitszorg van de school wordt nog niet specifiek naar VVE gekeken. Verschillende aspecten die ook voor VVE van belang zijn, komen daar al wel aan de orde, maar zijn niet onder die noemer gebracht. Onderzoeksdatum: 16-10-2012 Pagina 6 van 7
F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 2 F De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en de vroegschool zijn op elkaar afgestemd 2 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 2 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is 2 op elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegschool zijn op elkaar 2 afgestemd F1 Er is geen coördinatie van VVE tussen de nabij gelegen peuterspeelzaal en de school. De betreffende peuterspeelzaal is overigens niet aangemerkt als VVE locatie. Wel merkt de inspectie op dat er goede en intensieve contacten bestaan tussen de leidsters en de leerkrachten. Hierdoor zijn zorgkinderen al vroeg in beeld, waardoor zorg die ingezet is in de peuterspeelzaal met medeweten van ouders in de meeste gevallen naadloos wordt voortgezet in en door de school. Aangezien dit niet beleidsmatig is geborgd, is hier echter sprake van een kwetsbare situatie. F4-F7 Er is nog geen sprake van afstemming op de verschillende inhoudelijke terreinen, hoewel ook hier door de goede contacten tussen leidsters en leerkrachten wel gezamenlijke activiteiten worden ondernomen. G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijk afspraken - G2 De resultaten zijn van voldoende niveau - G Verlengde kleuterperiode G1&G2 De school brengt de opbrengsten van alle kinderen zorgvuldig in kaart. Er zijn echter over de opbrengsten van VVE nog geen afspraken gemaakt binnen de gemeente Gaasterlân-Sleat, waardoor de Inspectie op deze onderdelen nog geen oordeel kan formuleren. 4. VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. Onderzoeksdatum: 16-10-2012 Pagina 7 van 7