RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF SDK ROZEMARIJN

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF SDK ROZEMARIJN Locatie Brinnr. Plaats Dordrecht Onderzoeksnummer Datum onderzoek 12 juni 2012 Datum vaststelling rapport 15 augustus 2012 VVE-rapport 9062 Onderzoeksdatum: 12 juni 2012 Pagina 1 van 7

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit van het signaalgestuurde toezicht in de gemeente Dordrecht. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen uit de tweede tranche die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand van zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ter verificatie van deze zelfevaluaties. Daarbij heeft de inspectie zich met name gericht op de kinderdagverblijven, omdat deze in de bestandsopname in 2010 buiten beschouwing zijn gebleven. Alle bezochte locaties ontvangen een rapportage met de bevindingen van de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website van de Inspectie: De uitkomsten van alle zelfevaluaties en de bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer van VVE in de gemeente Dordrecht in Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website van de Inspectie: Werkwijze onderzoek is een van de (voor)scholen die bezocht is door de Inspectie van het Onderwijs. Daarbij hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: groepsbezoeken gesprekken met leidsters en/of leerkrachten gesprekken met locatieleiding, coördinatie en directie Dit rapport geeft de bevindingen van de Inspectie over de kwaliteit van VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. VVE-rapport 9062 Onderzoeksdatum: 12 juni 2012 Pagina 2 van 7

3 Dit rapport is gebaseerd op het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Daarbij kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen de zelfevaluatie van de locatie en de bevindingen van de Inspectie eveneens worden geduid. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk HET TOTAALBEELD De meeste onderdelen van VVE op kinderdagverblijf zijn voldoende; de kwaliteit van de uitvoering, de ontwikkeling, zorg en begeleiding en de kwaliteitszorg zijn voldoende en op sommige indicatoren zelfs een voorbeeld voor anderen. De ouderbetrokkenheid en de doorgaande lijn zijn nog verbeterpunten. Ouders De betrokkenheid van ouders bij kinderdagverblijf is nog een verbeterpunt. Het kinderdagverblijf biedt diverse activiteiten aan de ouders aan onder andere aansluitend aan het thema, maar zij houdt nog niet bij of zij erin slaagt er nog niet om het merendeel van de ouders te betrekken bij VVE-activiteiten op het kinderdagverblijf of thuis. Zij ervaart vooral het betrekken van de ouders met een niet-nederlandse achtergrond als problematisch. Wellicht dat een analyse van de behoeften van deze ouders en het vastleggen van deze behoeften en de doelen die het kinderdagverblijf met ouders wil bereiken kan leiden tot een hogere betrokkenheid. Het kinderdagverblijf is in ieder geval voornemens om meer beeldmateriaal van de kinderen in te zetten om de betrokkenheid van de ouders te vergroten. De wijze waarop ouders worden betrokken bij de handelingsplannen van de kinderen is bij een voorbeeld voor anderen. Kwaliteit van de uitvoering van VVE De kwaliteit van de uitvoering van VVE op kinderdagverblijf is voldoende en op sommige indicatoren een voorbeeld voor anderen. VVE is op het kinderdagverblijf duidelijk meer dan alleen het gebruik van het programma. Bij alle activiteiten die de leidsters met de kinderen ondernemen, zijn zij bewust bezig met de ontwikkelingsstimulering van de kinderen. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen spel- en verzorgingsactiviteiten. Ontwikkeling, begeleiding en zorg De ontwikkeling, begeleiding en zorg van kinderen die extra ondersteuning nodig hebben is op het kinderdagverblijf voldoende. Sommige indicatoren zijn een voorbeeld voor anderen. Aan de hand van de activiteiten van Uk en Puk houden de leidsters wekelijks de ontwikkeling van de kinderen bij. Van de kinderen die niet (goed) mee konden doen met de activiteiten of waarvan uit het observatie-instrument Doen, Praten en Bewegen blijkt dat zij achterblijven wordt een analyse gemaakt van de reden daarvan en vervolgens wordt een handelingsplan opgesteld samen met de intern begeleider van de locatie. Daarin worden de doelen en activiteiten beschreven voor de komende tijd. De handelingsplannen worden vervolgens geëvalueerd. Hiermee is SDK Rozemarijn een voorbeeld voor anderen. Kwaliteitszorg De meeste indicatoren van het aspect kwaliteitszorg zijn voldoende. Een deel van de leidsters volgt de trainingen van het programma. Dat betekent ook dat bij hen groepsbezoeken worden uitgevoerd om de kwaliteit te beoordelen. Daarnaast gebruikt het kinderdagverblijf videointeractietraining als instrument om de kwaliteit te monitoren en zijn de locatiemanagers ook programmacoach. Het doel is de komende jaren om het programma in de volle breedte in SDK Kinderopvang te implementeren. Een verbeterpunt is het evalueren van de opbrengsten van VVE in termen van opbrengstevaluatie van de kinderen. Het kinderdagverblijf wil daarvoor aansluiten bij de afspraken op gemeentelijk niveau over opbrengstgericht werken. VVE-rapport 9062 Onderzoeksdatum: 12 juni 2012 Pagina 3 van 7

4 Doorgaande lijn Het kinderdagverblijf ervaart dat de samenwerking met het scholenveld stroef verloopt. Zij heeft geen samenwerking met een school of meerdere scholen, waardoor de doorgaande lijn nog een verbeterpunt is. De samenwerking met de buitenschoolse opvang van de kinderen die vier jaar zijn naar de BSO van SDK kinderopvang verloopt goed; de kindgegevens worden overgedragen en de thema s van het programma worden afgestemd. Deze samenwerking kan wellicht gebruiken als schakel met het basisonderwijs. VVE-rapport 9062 Onderzoeksdatum: 12 juni 2012 Pagina 4 van 7

5 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS 3 Naam gemeente Dordrecht A0.0 Samenwerking met vroegschool Nee A CONDITIES A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 3 A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie getoetst 2 A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) 3 A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 3 A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 De peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) 3 A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor VVE? 0 jaar A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.2 Alle leidsters/leerkrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) 3 A5.3 Alle leidsters spreken voldoende Nederlands 3 A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het vve-programma) 3 A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan 3 A0.2 Er is wel een recent GGD-rapport, maar in dit rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie nog niet getoetst. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 3 B3 Intake 3 B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 2 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool 2 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 4 B7 Rekening houden met de thuistaal - B1 Kinderdagverblijf heeft nog geen vastgesteld ouderbeleid, waarbij een analyse van de ouderpopulatie en de behoeften van de ouders uitgangspunt zijn voor de ouderactiviteiten. B4 en B5 De betrokkenheid van ouders is bij nog een verbeterpunt. Het kinderdagverblijf biedt diverse activiteiten aan de ouders aan, maar zij slaagt er nog niet om het merendeel van de ouders te betrekken bij VVE-activiteiten op het kinderdagverblijf of thuis. Zij ervaart vooral het betrekken van de ouders met een niet-nederlandse achtergrond als problematisch. Wellicht dat een analyse van de behoeften van deze ouders kan leiden tot een hogere betrokkenheid. Het kinderdagverblijf is in ieder geval voornemens om meer beeldmateriaal van de kinderen in te zetten om de betrokkenheid van de ouders te vergroten. B6 De wijze waarop ouders worden betrokken bij de handelingsplannen van de kinderen is een voorbeeld voor anderen. Ieder handelingsplan wordt besproken met de ouders en tijdens deze bespreking komt ook aan de orde wat de ouders kunnen doen om de ontwikkeling van hun kind te stimuleren. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma 3 C1.2 Werken met een doelgerichte planning 3 VVE-rapport 9062 Onderzoeksdatum: 12 juni 2012 Pagina 5 van 7

6 C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend 3 C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 3 C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters/leerkrachten is respectvol 4 C2.2 De leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische 3 gedragsgrenzen C2.3 De leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de 3 persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind 3 C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend 3 C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar 3 afgestemd C3.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de 4 taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen 3 C3.4 De leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de 3 kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag 3 (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief 3 C3.7 De leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de 3 ontwikkeling van de individuele kinderen C2.1 De leidsters gaan op een zeer positieve manier met de kinderen om. De sfeer in de groepen is mede daardoor heel positief en ontspannen. De kinderen voelen zich duidelijk gewaardeerd. C3.2 Op Kinderdagverblijf is VVE duidelijk meer dan alleen het gebruik van het programma Uk en Puk. Alle activiteiten die de leidsters met de kinderen doen, worden aangegrepen om de ontwikkeling van de kinderen te stimuleren. Daarmee is een voorbeeld voor anderen. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 4 D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep 4 en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 3 D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling 3 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg 3 nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer 3 de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra 4 zorg bijhouden D1.1 en D1.2 Aan de hand van de activiteiten van Uk en Puk houden de leidsters wekelijks de ontwikkeling van de kinderen bij. Van de kinderen die niet (goed) mee konden doen met de activiteiten wordt een analyse gemaakt van de reden daarvan en vervolgens wordt een handelingsplan opgesteld. Daarin worden de doelen en activiteiten beschreven voor de komende tijd. De handelingsplannen worden vervolgens geëvalueerd. Hiermee is een voorbeeld voor anderen. VVE-rapport 9062 Onderzoeksdatum: 12 juni 2012 Pagina 6 van 7

7 D2.3 Alle handelingsplannen worden met de ouders besproken. Wanneer uit dit gesprek blijkt dat een kind ook externe zorg krijgt op een bepaald ontwikkelingsgebied, neemt de leidster contact op met de externe zorgverlener om de hulp binnen de groep daarop af te stemmen. Dit is ook een voorbeeld voor anderen. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool 3 E2 De voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 3 E3 De voor- c.q. vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen 2 E4 De voor- c.q. vroegschool formuleert op basis van evaluaties 3 verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie 3 E3 Kinderdagverblijf evalueert wel de ontwikkeling van de individuele kinderen, maar evalueert nog niet de resultaten op groeps- of locatieniveau. Dat is nog een verbeterpunt. Het kinderdagverblijf herkent dit verbeterpunt, maar wil bij het formuleren van opbrengstdoelen graag aansluiten bij afspraken die op gemeentelijk gemaakt moeten worden. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 3 F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar 2 een vroegschool F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht 3 F4 Het aanbod van de voor- en de vroegschool zijn op elkaar afgestemd 2 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 2 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op 2 elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegschool zijn op elkaar 2 afgestemd F2 en F4 t/m F7 Het kinderdagverblijf ervaart dat de samenwerking met het scholenveld stroef verloopt. Zij heeft geen samenwerking met een school of meerdere scholen, waardoor de doorgaande lijn nog een verbeterpunt is. De samenwerking met de buitenschoolse opvang van de kinderen die vier jaar zijn naar de BSO van SDK kinderopvang verloopt goed; de kindgegevens worden overgedragen en de thema s van het programma worden afgestemd. Deze samenwerking kan wellicht gebruiken als schakel met het basisonderwijs. 4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. VVE-rapport 9062 Onderzoeksdatum: 12 juni 2012 Pagina 7 van 7