RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE WHEE, LOCATIE DE WIEKSLAG

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE WHEE, LOCATIE DE WIEKSLAG Locatie Brinnr. 10UJ Plaats Hof van Twente Onderzoeksnummer Datum onderzoek Datum vaststelling rapport HB Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 7

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit van de bestandsopname in de gemeente Hof van Twente. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand van zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie van het Onderwijs ter verificatie van deze zelfevaluaties. Alle bezochte locaties ontvangen een rapportage met de bevindingen van de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website van de Inspectie: De uitkomsten van alle zelfevaluaties en de bevindingen van de Inspectie van het Onderwijs naar aanleiding van de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer van VVE in de gemeente Hof van Twente. Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website van de Inspectie: Werkwijze onderzoek is een van de (voor)scholen die bezocht is door de Inspectie van het Onderwijs. Daarbij hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: groepsbezoeken; gesprekken met leidsters en/of leerkrachten; gesprekken met ouders; gesprekken met locatieleiding, coördinatie en directie. Dit rapport geeft de bevindingen van de Inspectie over de kwaliteit van VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: de voorwaarden van VVE; de ouders; de kwaliteit van de educatie; het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden; het pedagogisch klimaat; het educatief handelen; de ontwikkeling, zorg en begeleiding; de kwaliteitszorg; de doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool; de resultaten van VVE. Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op het VVE-toezichtkader (zie de internetsite van de onderwijsinspectie). HB Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 7

3 Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Daarbij kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen de zelfevaluatie van de locatie en de bevindingen van de Inspectie eveneens worden geduid. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 26, waarvan 4 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep b: 28, waarvan 6 doelgroepkleuters 2. HET TOTAALBEELD De inspectie constateert dat de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (VVE) op basisschool locatie op de meeste kwaliteitsaspecten in voldoende mate is aangetroffen. De school heeft gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een eigen oordeel te geven over de kwaliteit van VVE. De inspectie heeft deze zelfevaluatie betrokken bij het toezicht. De oordelen van de inspectie en die van de vroegschool kwamen grotendeels overeen op meerdere domeinen. Uit het kwaliteitsprofiel blijkt dat de condities grotendeels op orde zijn. De gemeente en de school hebben dit jaar bezuinigd op extra handen in de groepen, zodat de leerkracht kind ratio onder druk komt te staan. De ouders met wie de inspectie gesproken heeft zijn positief over de laagdrempelige contacten, de betrokkenheid van de leerkrachten en de gemoedelijke sfeer. Op een aantal indicatoren vraagt het ouderbeleid versterking. Dit betreft de uitwerking van het ouderbeleid en de participatie in VVEactiviteiten door ouders. De school werkt met een integraal VVE-programma. Het pedagogisch handelen van de leerkrachten kenmerkt zich door een respectvolle omgang met de kleuters. De inrichting van de speel-werkruimte is een voorbeeld voor anderen. De leerkrachten van de groepen 1 en 2 hebben onderling overleg over de inhoud en afstemming van de aan te bieden thema s. Ook laten zij in het educatief handelen een responsieve houding zien, bevorderen ze de interactie met en tussen kinderen en stemmen ze de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van het individuele kind. Daarbij wordt er effectief en gericht aandacht besteed aan de taalontwikkeling. Op het gebied van zorg en begeleiding zijn alle indicatoren op orde. De kwaliteitszorg gericht op VVE en onderdelen van de doorgaande lijn zijn ontwikkelpunten voor de Whee, locatie. Het merendeel van die indicatoren vraagt nadere uitwerking. De directie herkent zich in het geschetste kwaliteitsprofiel. HB Onderzoeksdatum: Pagina van 7

4 . DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Naam gemeente Hof van Twente A0.0 Samenwerking met voor/vroegschool Nee A CONDITIES A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Kaleidoscoop A Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 2 A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.4 Alle leidsters zijn toereikend geschoold (voor het VVE-programma) 4 De inspectie constateert dat er in beide kleutergroepen meer dan 26 kleuters zitten, terwijl er in de loop van het jaar nog kleuters gaan instromen. De ondersteuning door een klassenassistente is vanaf dit jaar wegens budgettaire oorzaken gestopt. Om die reden is de leerkracht kind ratio een ontwikkelpunt (A). Een voorbeeld voor anderen is de scholing voor het VVE programma. Beide leerkrachten zijn geschoold op het programma Kaleidoscoop en volgen regelmatig een herhalingmodule. Daarnaast wordt ook gewerkt met het programma Schatkist, waarbij de thema s volgens de methodiek van het VVE-programma wordt aangeboden(a5.4). B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool 2 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind B7 Rekening houden met de thuistaal locatie onderkent het belang van ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie. Desondanks laat het ouderbeleid op enkele indicatoren ontwikkelpunten zien. Dit geldt allereerst voor de uitwerking van een gericht VVE-ouderbeleid. Het gaat hierbij om een analyse van de kenmerken van de ouderpopulatie, het vaststellen van wensen en mogelijkheden van ouders en welke mate van betrokkenheid van ouders de school nastreeft (B1). De school informeert de ouders adequaat over VVE (B2). De intake is op orde. Naast het invullen van een aanmeldingsformulier is het de gewoonte om met de ouders een intakegesprek te houden en daarin expliciet te vragen naar kind- en ontwikkelkenmerken. De school maakt ook gebruik van het overdrachtsverslag van de voorschool (B). Het stimuleren van ouders om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen wordt voldoende belicht. De school maakt voor de ouders een oefenlettermap en andere opdrachten, die ouders en kleuters thuis maken. In de nieuwsbrief staat informatie over het thema dat aan de orde is (B4). De school organiseert nog in onvoldoende mate relevante ouderactiviteiten gericht op VVE en als het wel gebeurt, is de opkomst van de ouders laag (minder dan 60%) (B5). Het informeren over de ontwikkeling van de kleuters is op orde en dat geldt ook voor het rekening houden met de thuistaal (B6, B7). HB Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 7

5 C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1. Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leidsters/leerkrachten is respectvol C2.2 De leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2. De leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend 4 C Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C. De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C.4 De leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C.5 De leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C.6 Het gedrag van de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief C.7 De leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Aanbod De school zet een integraal programma in voor het aanbod van VVE. Daarnaast maakt men gebruik van Schatkist (C1.1). Het aanbod is gepland in een jaarrooster dat vervolgens wordt uitgewerkt in een weekdagplanning. De inspectie merkt op dat de huidige werkwijze zeer doelgericht en planmatig is, maar dat de inrichting van het klassenmanagement sterk gebonden is aan de huidige leerkrachten waardoor de overdraagbaarheid in de knel kan komen (C1.2). Er is een beredeneerd aanbod voor de verschillende taalfacetten (zoals woordenschat en zinsbouw) en taalvaardigheden (spreken, luisteren) aangetroffen (C1.). Dat geldt ook voor de differentiatie naar leeftijd en/of ontwikkelingsniveau bij de kleuters (C1.4). Pedagogisch klimaat Tijdens de observaties is zichtbaar dat de leerkrachten respectvol handelen naar de kleuters. Er is sprake van een positief pedagogisch klimaat waarin duidelijke en herkenbare regels en routines zijn. Ook is er voldoende ruimte voor de zelfstandigheid van de kinderen. De inrichting van de leeromgeving is een voorbeeld voor anderen. Er is sprake van een rijke leeromgeving waarbij ook echte materialen aanwezig zijn. De spelmaterialen zijn taaluitlokkend en bieden de kleuters de mogelijkheid om gesprekken met elkaar en met de leerkrachten aan te gaan. Pictogrammen en labels zijn hierin ondersteunend. Er is sprake van een grote diversiteit in hoeken en de aanwezige hoeken bieden mogelijkheden aan kleuters om hun spelervaringen te verbreden en te verdiepen (C2.5). HB Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 7

6 Het educatief handelen De leraren maken weloverwogen keuzes om in verschillende specifieke situaties leermogelijkheden te creëren. Het educatief handelen wordt ondersteund door duidelijke onderlinge afspraken. Er vinden gerichte taalactiviteiten plaats. In de omgang met kleuters is tevens sprake van een responsieve houding en stimuleren de leidsters en de leerkrachten de betrokkenheid van de kleuters. De leerkrachten stellen open vragen, laten voornamelijk de kinderen aan het woord en doen actief mee met het spel van de kleuters om zo de onderlinge interactie te stimuleren. In de groepen is het zichtbaar dat de leerkrachten over organisatorische capaciteiten beschikken. Het organiseren en afstemmen op verschillen in ontwikkeling van het individuele kind, het bevorderen van strategieën en het stimuleren van actieve betrokkenheid is eveneens op orde. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1. De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2. De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden De signalering vindt plaats met landelijk genormeerde toetsen voor kleuters. Daarnaast maakt de Whee, locatie gebruik van een kind- en observatieregistratie (KOR), waarmee alle vier de ontwikkelingsgebieden gemeten worden (D1.1). De uitwerking van de aansluitende stap na de signalering is herkenbaar in het klassenmanagement. Op basis van de observatiegegevens is op individueel niveau uitgewerkt welke begeleiding de kleuters nodig hebben. Er is voldoende zicht op de te bereiken doelen voor deze kinderen, de activiteiten die op basis daarvan aangeboden moeten worden en de wijze waarop de effecten worden gemeten (D1.2 en D1.). De ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen is op orde. Indien nodig worden de kinderen vlot doorverwezen en/of aangemeld bij logopedie, Mediant, het ZAT-team, bureau Jeugdzorg e.d. Tijdens en na de externe zorg blijft de vroegschool de ontwikkeling van de kinderen volgen (D2.1, D2.2 en D2.). E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool 2 E2 De voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 2 E De voor- c.q. vroegschool evalueert de VVE-resultaten van alle kinderen E4 De voor- c.q. vroegschool werkt planmatig aan VVE-verbetermaatregelen 2 E5 De voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit van haar VVE-educatie 2 E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE 2 gekeken HB Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 7

7 De inspectie stelt vast dat op de Whee, locatie het systematisch denken en uitvoeren van kwaliteitszorg gericht op VVE, dat wil zeggen het regelmatig analyseren, evalueren, verbeteren en borgen van de kwaliteit van VVE, een ontwikkelpunt is. Coördinatie van VVE is op stichtingsniveau belegd bij een leerkracht van een andere school, maar de werkelijke contacten zijn dit jaar niet gerealiseerd (E1). locatie kent een regulier kwaliteitszorgproces waarin ook de kwaliteitsbewaking van VVE een plaats zou kunnen krijgen. Momenteel is dat nog niet het geval, maar de directie ziet daartoe mogelijkheden waarmee het perspectief op versterking van de kwaliteitszorg gericht op VVE gunstig is. (E2, E4, E5, E6). F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 2 F De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht 2 F4 Het aanbod van de voor- en de vroegschool zijn op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 2 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op 2 elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegschool zijn op elkaar 2 afgestemd Hoewel er op gemeenteniveau wel een ambtenaar als coördinator is aangewezen constateert de inspectie dat er geen sprake is van coördinatie tussen de voor- en de vroegschool (F1). Bij de overgang van peuterspeelzaal naar basisschool is voor de doelgroepkinderen sprake van een schriftelijke overdracht. De school ontvangt het voor dit doel ontwikkelde overdrachtsformulier dat eerst met de ouders besproken wordt. De intern begeleider neemt, indien nodig, contact op met de peuterspeelzaal om nadere informatie te verkrijgen over de ontwikkeling van een kind (F). Een inhoudelijke doorgaande lijn op het gebied van het pedagogisch en educatief handelen, het ouderbeleid en de zorgactiviteiten, vraagt op dit moment nadere concretisering. In de achterliggende periode zijn deze inhouden in het reguliere overleg nauwelijks aan de orde gekomen (F5, F6, F7). G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijk afspraken G2 De resultaten zijn van voldoende niveau G Verlengde kleuterperiode Er zijn op het moment van het schoolbezoek geen gemeentelijke afspraken over het meten van de resultaten. De inspectie beoordeelt om die reden de indicatoren G1 en G2 niet. De afgelopen twee jaren liggen het aantal kinderen met een verlengde kleuterperiode onder de norm van 12% die de inspectie hiervoor hanteert. 4. VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. HB Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 7