RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE WIERDE LOCATIE WILLEM DE CLERCQSTRAAT EN LOCATIE SUZE ROBERTSONLAAN Locaties : locatie Willem de Clercqstraat en locatie Suze Robertsonlaan Brinnummers : 17NB-001 en 17NB-002 Plaats : 7604 AR Almelo Onderzoeksnummer : en Datum onderzoek : Datum vaststelling rapport : 5 september 2011 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 7

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Context Basisschool is gehuisvest op twee locaties in Almelo. Op de locatie Willem de Clerqstraat is een combinatiegroep 1/2 gehuisvest. In het gebouw aan de Suze Robertsonlaan zijn twee homogene groepen, groep 1 en groep 2. De locaties van de school staan in twee verschillende wijken die qua samenstelling op elkaar lijken. De basisschool merkt door de herstructurering van de wijk een lichte stijging in het aantal gewogen leerlingen in de groepen 1 en 2. Groepsinformatie Aantal kleuters in groep 1/2: 19, waarvan 5 doelgroepkleuters. Aantal kleuters in groep 1: 27, waarvan 6 doelgroepkleuters. Aantal kleuters in groep 2: 22, waarvan 10 doelgroepkleuters. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 7

3 2. HET TOTAALBEELD De inspectie van het onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op basisschool op beide locaties van voldoende niveau is. De kwaliteit van de aangeboden VVE is bijna volledig op orde en op twee aspecten een voorbeeld voor anderen. Dit betreft de inrichting van de ruimtes en het benutten van de informatie van de voorscholen. Er ligt slechts één verbeterpunt voor de vroegschool (en de voorscholen). Zij kunnen gezamenlijk het pedagogisch klimaat en educatief handelen meer op elkaar afstemmen. Hieronder volgt een toelichting op de oordelen op de verschillende kwaliteitsaspecten. Basisschool gebruikt een VVE-programma dat de ontwikkeling van de leerlingen op de gebieden taal, rekenen, sociaal-emotioneel en motorisch ondersteunt. Alle leerkrachten zijn gecertificeerd voor het werken met het programma. Het ouderbeleid op de basisschool is gericht op VVE. De school neemt deel aan verschillende projecten en initiatieven voor ouders en leerlingen om de (taal)ontwikkeling te stimuleren. De inspectie sprak tijdens het bezoek ook met enkele ouders van VVE-kinderen. Deze ouders gaven aan deze initiatieven te kennen, hieraan deel te nemen en dit te waarderen. Ook worden de ouders in voldoende mate geïnformeerd over de ontwikkeling van hun kind. De leerkrachten van de groepen 1 en 2 brengen jaarlijks een huisbezoek aan de gezinnen. De inspectie constateert een positief en warm pedagogisch klimaat op. De leerkrachten zorgen dat de regels duidelijk zijn en dat de (doelgroep)kinderen op een positieve manier (leren) samen spelen. Het educatief handelen van de leerkrachten is goed op elkaar afgestemd. Leerlingen zitten soms in de grote kring, dan weer in de kleine kring of nemen deel aan een tutoractiviteit. De leerkrachten hebben het afstemmen van de activiteiten op verschillen tussen kinderen op een natuurlijke, gestroomlijnde manier ingericht. De leerkrachten laten zien dat ze beschikbaar zijn voor de leerlingen en verrijken waar nodig het spelen en werken. De leerkrachten en intern begeleider volgen de ontwikkeling van de kinderen met een leerlingvolgsysteem. Naast de observaties gebruikt de school ook de kleutertoetsen om de ontwikkeling van de leerlingen goed in beeld te krijgen. Vervolgens bepalen de leerkrachten welke zorg de leerlingen nodig hebben. Na afloop van de geboden zorg evalueren de leerkrachten samen met de interne begeleider of de zorg effect heeft gehad of gecontinueerd moet worden. Als leerlingen zorg nodig hebben die de school zelf niet kan leveren, weet het team de externe zorgdeskundigen te vinden. Het domein kwaliteitszorg is op alle indicatoren als voldoende beoordeeld. VVE is een vast onderdeel op de agenda van het onderbouwoverleg. Jaarlijks stelt de directie verbetermaatregelen op en wordt het VVE-beleid bijgesteld. De doorgaande lijn van de voorscholen naar de vroegschool is grotendeels op orde. Ook zijn goede aanzetten zichtbaar om tot meer afstemming te komen ten aanzien van het pedagogisch klimaat en educatief handelen. Er is sprake van een warme overdracht van informatie over de kinderen. De directie en het bevoegd gezag van herkennen zich in het geschetste kwaliteitsprofiel. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina van 7

4 . DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS, Locatie Willem de Clerqstraat (afgekort WdC), Locatie Suze Robertsonlaan (afgekort SR) A CONDITIES A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Piramide A1.2 Wat is de kwaliteit van het programma? A Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") A5 Kwaliteit beroepskrachten A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5. Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend geschoold (voor het VVE-programma) De condities om vroegschoolse educatie te realiseren zijn voldoende. Groep 1/2 heeft op drie dagen in de week een dubbele bezetting. De groepen 1 en 2 hebben een tutor die zowel in de groep als daar buiten aan kleine groepen leerlingen extra ondersteuning biedt. Daarnaast kiest de directie van de Wierde voor kleine groepen (zo mogelijk maximaal 19 leerlingen) in de onderbouw (A). Alle leerkrachten zijn geschoold in het werken met het VVE-programma Piramide. De recent aangestelde tutor zal komend schooljaar de scholing volgen (A5.4). B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in VVE-activiteiten in de vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind B7 Rekening houden met de thuistaal Het ouderbeleid op is op alle indicatoren van voldoende niveau. De directie van basisschool heeft een inschrijfvragenlijst opgesteld, die wordt benut bij de intake. Daarbij vraagt de directie naar ontwikkeling- en kindkenmerken. Aanvullend op dit gesprek vindt in groep 1 en groep 2 een huisbezoek plaats door de leerkracht van de betreffende groep. Tijdens het huisbezoek stellen de leerkrachten gerichte vragen aan de hand van een vooraf opgestelde lijst. Deze informatie over het kind en het gezin levert, samen met de informatie van de peuterspeelzalen, een eerste beeld van de leerlingen en eventuele extra zorg die nodig is (B). De school participeert in het project Kleuterplus van de gemeente Almelo. Enkele ouders van VVE-kinderen van nemen deel aan dit project. Elke twee weken komen de ouders bijeen onder leiding van een tweetalige moeder. Met elkaar bespreken ze de thema s van het VVEprogramma voordat dit thema op school aan de orde is (B4). Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 7

5 C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1. Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is respectvol C2.2 De leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2. De leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend 4 C Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C.2 Er worden effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C. De leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C.4 De leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C.5 De leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C.6 Het gedrag van de leerkrachten met de kinderen is responsief C.7 De leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen De kwaliteit van de uitvoering van VVE is voldoende en op 1 indicator een voorbeeld voor anderen (C2.5). Op werken de leerkrachten met het VVE-programma Piramide. Jaarlijks maakt de school een planning van de thema s. Deze jaarplanning wordt ook besproken met de vier peuterspeelzalen waarvan de meeste peuters instromen. De leerkrachten gebruiken, in aanvulling op de methode, ook de uitgewerkte leerlijnen en tussendoelen als basis voor het handelen. De jaar- en weekplanning zijn doelgericht en planmatig en volgt de opbouw in moeilijkheidsgraad van de methode (C1.1 en C1.2). De inrichting van de ruimte op beide locaties van is een voorbeeld voor anderen. Het gebruikte VVE-programma en het thema zijn duidelijk terug te zien in de lokalen, bijvoorbeeld in de dagritmekaarten en de vertelplaten. De leerkrachten hebben door de jaren heen voor alle thema s veel echte materialen verzameld. Er zijn verschillende hoeken ingericht, waaronder een schrijfhoek met een typemachine en stempels. De hoeken bieden mogelijkheden voor verdieping en verbreding. De ruimte is taaluitlokkend. Ook kunnen de leerlingen onder andere gebruik maken van een zandschrijftafel en een zand/watertafel en is veel ontwikkelingsmateriaal aanwezig (C2.5). D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1. De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 7

6 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voorresp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2. De leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden De leerkrachten volgen de ontwikkeling van de leerlingen met observaties en toetsen. De daarop volgende zorg en begeleiding wordt vastgelegd in een groepsplan en individuele handelingsplannen. Daaruit en uit de gevoerde gesprekken is op te maken dat de zorgactiviteiten structureel plaatsvinden en evaluatie herkenbaar deel uitmaakt van de zorgprocedure. Ook de contacten met de externe zorgketen zijn voldoende gewaarborgd (D1 en D2). E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de vroegschool E2 De vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig E De vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen E4 De vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken De beide tutoren op de twee locaties van verzorgen de VVE-coördinatie (E1). Elke drie weken overleggen de leerkrachten onderbouw van beide locaties. VVE is daarbij een vast agendapunt. Jaarlijks wordt de kwaliteit van VVE op schoolniveau geëvalueerd (E2). De directie en het team werken eraan om de kennis en ervaring van de huidige leerkrachten op het gebied van VVE ook toegankelijk te maken voor nieuwe leerkrachten. Er is een borgingsmap VVE op de school. Door daarnaast ook meer praktische informatie vast te leggen, probeert de school het VVE-beleid nog beter te borgen (E5). F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F2 Voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool F De basisschool wint doelmatige informatie in bij de voorschool over de 4 instromende peuters en maakt daar aantoonbaar gebruik van F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 2 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd Voordat een kind op school komt voeren de leerkrachten van groep 1 met enige regelmaat observaties uit op de peuterspeelzaal. Op die manier krijgen de leerkrachten een beeld van de kinderen en kennen ze vroegtijdig eventuele bijzonderheden. De inspectie waardeert dit als voorbeeld voor anderen (F). Voordat een kind op school komt volgt in alle gevallen een warme overdracht van gegevens van de voor- naar de vroegschool. Uit de administratie van de school blijkt dat de informatie van de peuterspeelzaal wordt benut. De leerkrachten van groep 1 en 2 brengen elk jaar een huisbezoek aan de kinderen. Tijdens dat bezoek worden ook gerichte vragen gesteld over de ontwikkeling en het gedrag van de kinderen. Op die manier krijgen de leerkrachten een beeld van zowel het kind als het gezin. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 7

7 De leidsters van de peuterspeelzaal en de leerkrachten van groep 1 en 2 overleggen twee keer per jaar over het VVE-programma, de thema s, het ouderbeleid en de zorg en begeleiding. Er vinden jaarlijks gezamenlijke activiteiten plaats voor de ouders. Een verbeterpunt voor is het afstemmen van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen op elkaar. Er is zicht op verbetering aangezien de leerkrachten van groep 1 voornemens zijn jaarlijks bij elkaar op bezoek te gaan (F5). G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 De resultaten worden gemeten conform de afspraken - G2 De resultaten zijn van voldoende niveau - G Verlengde kleuterperiode Basisschool meet de resultaten van de leerlingen in de groepen 1 en 2 met landelijk genormeerde instrumenten. De indicator die gaat over de resultaten is niet beoordeeld, omdat er op gemeentelijk niveau geen afspraken zijn gemaakt over de opbrengsten van VVE (G1 en G2). 4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 7 van 7