DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL IMAM ALBOGARI

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL IMAM ALBOGARI Locatie : basisschool Brinnr. : 2RT Plaats : s-hertogenbosch Documentnummer : Onderzoeksnummer : 1662 Datum onderzoek : 7 december 2010 Datum vaststelling rapport : 16 februari 2011 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 1 van 6

2 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie kleutergroepen: Groep 1: 14 kleuters, waarvan 10 doelgroepkleuters Groep 2: 1 kleuters, waarvan 11 doelgroepkleuters Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 2 van 6

3 2. HET TOTAALBEELD Basisschool is een school op Islamitische grondslag, die bezocht wordt door kinderen uit heel s-hertogenbosch en omstreken. Hoewel de school openstaat voor alle gezindten, zijn vrijwel alle kinderen in de praktijk Islamitisch. De afgelopen jaren hebben zich veel personele wisselingen voor gedaan. De situatie lijkt nu stabiel en onder invloed van veel verbeteringsmaatregelen stelt de school zich steeds meer open op. De contacten met het stedelijk VVE-coördinatiepunt zijn recent weer opgepakt door de huidige directrice. Het educatief en pedagogisch handelen van de leerkrachten in de kleutergroepen is overwegend op orde. De kwaliteit van het ouderbeleid, de zorg en de kwaliteitszorg, kent naast positieve kenmerken ook punten ter verbetering. Omdat de school geen structurele samenwerking kent met een voorschool zijn de indicatoren over de doorgaande lijn niet beoordeeld.. BEOORDELING KWALITEITSASPECTEN EN TOELICHTING ALS DIT NODIG IS A CONDITIES A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Schatkist aangevuld met een programma fonemisch bewustzijn en de hulpboeken ordenen. A1.2 Wat is de kwaliteit van het programma? 2 A Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") - A5 Kwaliteit beroepskrachten A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5. Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend geschoold (voor het vve-programma) 2 De basis van het programma is Schatkist en De Vreedzame School. Dit wordt aangevuld met een programma gericht op fonemisch bewustzijn en de hulpboeken Ordenen. Hoewel het pakket goed doordacht is, voldoet het niet aan de criteria van een erkend VVE-programma (A1). De leerkrachten zijn bevoegd en spreken voldoende Nederlands. Er heeft geen specifieke VVE-scholing plaatsgevonden (A5). B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd B Intake 2 B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 2 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 4 B7 Rekening houden met de thuistaal 2 Hoewel er op de nog niet echt sprake is van een gericht ouderbeleid, zijn de eerste bouwstenen hiervoor wel gelegd doordat recent een gerichte behoeftepeiling onder ouders heeft plaatsgevonden waarbij geïnventariseerd is welke wensen ouders hebben in de communicatie tussen ouders en school (B1). De ouders zijn tevreden over de informatie die zij voor de aanmelding van hun kind van de school kregen en zijn ook tevreden over de wijze waarop de school hen informeert over de ontwikkeling van hun kind. Met ingang van dit schooljaar krijgen alle ouders één maal per jaar een huisbezoek. De school biedt voldoende mogelijkheden voor ouders om op school bij activiteiten en festiviteiten aanwezig te zijn. Zo vindt iedere week de Odin: Onderzoeksdatum: Pagina van 6

4 weekopening in het bijzijn van ouders plaats. Leerkrachten spannen zich bijzonder in om de ouders naar school te krijgen en worden voor hun inspanningen beloond. Omdat veel leerlingen met georganiseerd vervoer naar school komen, ligt het niet voor de hand om een inloop te houden. Toch zou het te overwegen zijn om het eerste tien minuten wel inloopmaterialen klaar te zetten (puzzels, boekjes, spelmateriaal) voor die kinderend die wel gebracht worden door de ouders. Deze ouders kunnen dan een korte activiteit samen met hun kind doen met als bijkomend voordeel dat deze kinderen niet onnodig hoeven wachten totdat alle per bus vervoerde kinderen binnen zijn (B2, B5, B6). Recent heeft de school het eerder gebruikte intakeformulier weer ter hand genomen en besloten om deze vanaf heden weer te gaan gebruiken. Dit is echter enkele jaren ook niet gebeurd (B). De school zou meer inspanningen kunnen plegen om ouders te stimuleren om thuis ondersteunende activiteiten met hun kinderen uit te voeren. Een eerste stap zou kunnen zijn om de woordenlijsten en boekjes behorend bij de thema s op te stellen en mee te geven naar huis. Het wordt aanbevolen om voor niet-nederlandstalige ouders deze informatie ook te vertalen in de thuistaal (B7). C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma 2 C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1. Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is respectvol C2.2 De leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2. De leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend 2 C Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar - afgestemd C.2 Er worden effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C. De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C.4 De leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C.5 De leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C.6 Het gedrag van de leerkrachten met de kinderen is responsief C.7 De leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de 2 ontwikkeling van de individuele kinderen Zoals vermeld maakt de school geen gebruik van een integraal VVE-programma (C1.1). Het educatief handelen van de leerkrachten is in grote lijnen op orde. Het aanbod wordt overzichtelijk gepland in jaarplanningen en vervolgens concreet vertaald in weekplanningen. De verschillende programma s die gebruikt worden, worden evenwichtig verwerkt in het weekprogramma. Hierbij plaatst de inspectie de kanttekening dat het onderdeel woordenschatontwikkeling dat juist voor deze doelgroep zo relevant is, wel veel aandacht krijgt maar dat de planmatigheid hiervan veel sterker kan. Zo zou de school het werken aan woordenschatontwikkeling explicieter op het rooster kunnen zetten. Daarnaast zou de afstemming naar ontwikkelingsniveau beter uitgewerkt moeten worden. Nu geldt voor alle leerlingen hetzelfde woordpakket terwijl de verschillen in woordenschat groot zijn. Daarnaast is het de vraag of het instapniveau van het gebruikte taalprogramma niet te hoog is voor kinderen die niet of nauwelijks Nederlands spreken. De school heeft deze vragen zelf ook gesteld en is zich aan het oriënteren op andere programma s (C1., D.7). Tot slot is ook de inrichting van de ruimte nog een aandachtspunt. In het lokaal zelf zou veel meer gebruik gemaakt Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 4 van 6

5 kunnen worden van labeling en de inrichting van de hoeken kan veel meer dan nu afgestemd worden op het actuele thema. Hierdoor en door veel met levensechte voorwerpen en materialen te werken, wordt herhaling van woorden ingebouwd en worden kinderen gestimuleerd om ook in hun spel de nieuw geleerde worden te gebruiken (C2.5). Het pedagogisch handelen van de leerkrachten past bij de leeftijd van de kinderen. De houding is responsief terwijl regels en routines voldoende structuur en houvast bieden. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en 2 het individuele kind D1. De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling 2 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2. De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden De hanteert een vrij uitgebreid observatie-instrument dat door de school zelf is samengesteld. De te observeren ontwikkelingsaspecten zijn concreet uitgewerkt zodat er weinig risico is op verschil in interpretatie. Het instrument is vrij nieuw en wordt pas dit schooljaar voor het eerst gebruikt. De eerste evaluaties moeten nog plaatsvinden. Er is globaal onderscheid gemaakt naar het ontwikkelingsniveau van jongste en oudste kleuters. Voor een goede signalerende functie zou dit nog fijnmaziger kunnen (D1.1). Voor het stimuleren van het fonemisch bewustzijn werken beide kleutergroepen met een groepsplan waarin verschillen in instructiebehoefte zijn uitgewerkt. Kinderen die meer instructie dan gebruikelijk nodig hebben krijgen dit binnen de kleine kring. Incidenteel worden individuele handelingsplannen opgesteld. De criteria op grond waarvan besloten wordt om een individueel plan op te stellen zijn nog niet eenduidig. De groepsplannen voor het fonemisch bewustzijn zijn een eerste stap in het structureel differentiëren en bieden van extra zorg. Ten behoeve van de ontwikkeling van woordenschat en de beginnende gecijferdheid zijn deze plannen nog niet voorhanden (D1.2 en D1.4). De zorg in relatie tot de bredere zorgketen is gewaarborgd door structurele contacten met de sociaal verpleegkundige en de schoolmaatschappelijk werker (D2.1, D2.2, D2.). E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de vroegschool E2 De vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 2 E De vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen 2 E4 De vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en 2 voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie 2 E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE 2 gekeken Zeer recentelijk heeft één van de kleuterleerkrachten de VVE-coördinatie op zich genomen. Zij zal haar activiteiten vooral richten op het toe leiden van ouders naar de peuterspeelzaal, het onderhouden van contacten met de peuterspeelzaal en het geven van voorlichting aan de ouders over allerlei schoolse zaken (E1). Er is echter nog geen uitgeschreven taakomschrijving. De school kent geen specifiek VVE-beleid met concrete doelstellingen. Aspecten als het educatief handelen, Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 5 van 6

6 de vaardigheden van leerkrachten en de effecten van extra zorg en begeleiding worden op school niveau niet geëvalueerd (E2, E4, E5 en E6). Op gemeentelijk niveau zijn geen afspraken gemaakt over de manier waarop de opbrengsten van VVE geëvalueerd zouden moeten worden. Om deze reden wordt op indicator E geen oordeel gegeven. Overigens evalueert de school de resultaten van toetsen wel op grond van eigen doelstellingen. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool - F2 Voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool - F De basisschool wint doelmatige informatie in bij de voorschool over de - instromende peuters en maakt daar aantoonbaar gebruik van F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd - F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en - vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op - elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar - afgestemd De is een basisschool op Islamitische grondslag. De leerlingen komen vanuit heel s-hertogenbosch en omliggende dorpen. Om deze reden is er geen vaste samenwerking met één peuterspeelzaal in het bijzonder. De inspectie onthoudt zich dan ook van een oordeel op de indicatoren die de doorgaande lijn betreffen. Overigens heeft de school wel het voornemen om de contacten met de nabijgelegen peuterspeelzaal nauwer aan te halen omdat relatief veel leerlingen deze peuterspeelzaal wel bezocht hebben. Daarnaast is het de bedoeling dat in 201 de samen met deze peuterspeelzaal en een tweede basisschool een Brede School gaan vormen. G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 De resultaten worden gemeten conform de afspraken - G2 De resultaten zijn van voldoende niveau - G Verlengde kleuterperiode Er zijn op gemeentelijk niveau nog geen afspraken gemaakt over de gewenste opbrengsten van VVE in de vroegschool (G1, G2). Het aantal kinderen dat op dit moment een verlengde kleuterperiode doorloopt wijkt niet af van het landelijk beeld (G). 4. VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 6 van 6