ZWEMWATERPROFIEL NEELTJE JANS BADSTRAND
Colofon Titel: Uitgegeven door: Opgesteld door: Betrokken provincie: Dagelijks beheerder/ Exploitant zwemwaterlocatie: Status: Neeltje Jans Badstrand Rijkswaterstaat Zee en Delta RPS / Tauw / KWR provincie Zeeland Stichting Strandexploitatie Veere definitief Datum: 1 maart 2015 BWID-code: Donar-code: NLBW89_NEELTJBSD NEELTJBSD Disclaimer Aan de inhoud van dit zwemwaterprofiel kunnen geen rechten worden ontleend. De in dit zwemwaterprofiel opgenomen informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, de volledigheid en actualiteit kan echter niet worden gegarandeerd. Let hiervoor ook op de datum van het opstellen of actualiseren van het zwemwaterprofiel. Rijkswaterstaat aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade als gevolg van onjuistheden in en/of onvolledigheid van de aangeboden informatie noch voor schade die geleden wordt als gevolg van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de aangeboden informatie in dit zwemwaterprofiel. Het zwemwaterprofiel heeft de status van een onderzoek. Rijkswaterstaat aanvaardt geen verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de in dit rapport voorgestelde maatregelen. 2
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 2 Beschrijving zwemwaterlocatie... 4 2.1 Kenmerken... 4 2.2 Zwemzone... 5 2.3 Beheer... 6 2.4 Potentiële bronnen van verontreiniging... 7 2.5 Kans op proliferatie blauwalgen... 7 3 Gezondheidsrisico s... 7 3.1 Hygiëne... 7 3.1.1 Beoordeling... 7 3.1.2 Zwemwaterkwaliteit... 8 4 Mogelijke maatregelen... 8 3
1 Inleiding Voor elke zwemwaterlocatie wordt op grond van de Zwemwaterrichtlijn een zwemwaterprofiel opgesteld. Voor u ligt het zwemwaterprofiel van Neeltje Jans Badstrand. De Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) is in 2006 vastgesteld met als doel het beschermen van de gezondheid van zwemmers in oppervlaktewateren. De richtlijn bevat bepalingen met betrekking tot de monitoring, de indeling van de zwemwaterkwaliteit in kwaliteitsklassen (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht) en het informeren van zwemmerspubliek en de Europese Commissie over de zwemwaterkwaliteit. Voor elke zwemwaterlocatie moet een zwemwaterprofiel worden opgesteld. Het beheer moet erop gericht zijn om minimaal een aanvaardbare zwemwaterkwaliteit te bereiken en te streven naar een goede zwemwaterkwaliteit. In het zwemwaterprofiel worden de kenmerken van de zwemwaterlocatie beschreven. Er wordt ingegaan op mogelijke gezondheidsrisico s voor de zwemmers en de oorzaken daarvan. Het zwemwaterprofiel vormt de basis voor communicatie tussen de betrokken partijen over te treffen beheersmaatregelen. Uit het zwemwaterprofiel kan blijken dat aanvullend onderzoek nodig is om adequate beheersmaatregelen te kunnen treffen. Het zwemwaterprofiel is tevens bedoeld voor communicatie over de kwaliteit van de zwemwaterlocatie en de genomen beheersmaatregelen naar de geïnteresseerde burger. 2 Beschrijving zwemwaterlocatie 2.1 Kenmerken Neeltje Jans Badstrand ligt langs het werkeiland Neeltje Jans van de Oosterscheldekering aan de Noordzee (zie Figuur 2.1). De locatie ligt binnen de grenzen van de gemeente Veere. Het betreft een zoutwaterlocatie met getijde invloed. De zwemwaterlocatie ligt tussen de vluchthaven Neeltje Jans en de Noordland Buitenhaven (Roompotsluis). Het werkeiland maakt deel uit van de stormvloedkering tussen de eilanden Noord-Beveland en Schouwen-Duiveland. Dit deel van de deltawerken biedt het achterliggende gebied rondom de Oosterschelde bescherming tegen overstromingen vanuit de Noordzee. Via de schuifdeuren in de kering vindt uitwisseling van water plaats tussen de Oosterschelde en de Noordzee. De zwemwaterlocatie ligt ingesloten tussen de strekdammen van de havens ten noorden en ten zuiden van de locatie. Verder zijn in de directe omgeving van de zwemwaterlocatie geen duikers of gemalen aanwezig. Tevens zijn er geen riooloverstorten, hemelwateruitlaten of AWZI s aanwezig. Het strand en de zwemzone van de zwemwaterlocatie zijn onderdeel van Natura 2000-gebied Voordelta. De gemiddelde waterdiepte van de zwemzone is 1 meter. Vanaf het strand loopt de bodem geleidelijk af naar een diepte tot circa 3 meter. Dit kan echter door het ontstaan van geulen en zandbanken variëren. Er zijn geen strekdammen aanwezig. De gemiddelde verversingssnelheid van het water bedraagt 0,1 meter per seconde op 1 meter waterdiepte tot 0,5 meter per seconde op 200 meter uit de kust. Onder invloed van de Oosterscheldekering kan de stroming sterk zijn. Hiervoor wordt met een bord op het strand gewaarschuwd (zie foto E van het veldbezoek in Bijlage 1). Daarnaast wordt, in het geval de strandbewaking afwezig is, geadviseerd binnen de aanwezige drijflijn te baden. Op het strand langs de hoogwaterlijn staan prullenbakken en bij het strandpaviljoen aan de noordzijde van het stand zijn gratis openbaar toegankelijke toiletten aanwezig. Ook is een stranddouche aanwezig. Verder moeten honden in het zwemseizoen (1 mei tot 30 september) aangelijnd zijn en zijn paarden tussen 10:00 en 19:00 uur verboden. In het zuidelijke gedeelte is naturisme toegestaan. Watersporten zijn verboden. 4
Figuur 2.1. Overzicht zwemwaterlocatie Neeltje Jans Badstrand en omgeving. 2.2 Zwemzone De zwemzone is weergegeven in Figuur 2.2. De achtergronden van de afbakening van de zwemzone zijn beschreven in het rapport Optimalisatie van zwemzones Noordzee (RHDHV, 2012). 5
Figuur 2.2. Zwemzone en ligging meetpunt 2.3 Beheer Neeltje Jans Badstrand behoort tot de gemeente Veere en bevindt zich in de provincie Zeeland. De provincie is verantwoordelijk voor de aanwijzing van zwemwaterlocaties. Op de zwemwaterlocaties draagt de provincie zorg voor de fysieke veiligheid en de gezondheid van de zwemmers. De provincie voert hiertoe periodiek het onderzoek naar de fysieke veiligheid uit. Rijkswaterstaat Zee en Delta is waterbeheerder van de Noordzeekust. Rijkswaterstaat is daarmee verantwoordelijk voor het zwemwaterprofiel van Neeltje Jans Badstrand. Rijkswaterstaat controleert de zwemwaterkwaliteit, licht de provincie hierover in en adviseert, zodat de provincie het publiek kan informeren over eventuele (tijdelijke) gezondheidsrisico s. De provincie kan een waarschuwing of negatief zwemadvies afgeven of zelfs een zwemverbod instellen. Indien de zwemwaterkwaliteit niet aan de vereisten van de Zwemwaterrichtlijn voldoet, neemt Rijkswaterstaat het initiatief om samen met de andere betrokken partijen na te gaan hoe de zwemwaterkwaliteit verbeterd kan worden. 6
Stichting Strandexploitatie Veere zorgt voor het dagelijks beheer van de zwemwaterlocatie. Langs het strand, boven de hoogwaterlijn, staan iedere 10 meter afvalbakken die gedurende het badseizoen dagelijks geleegd worden. Daarnaast verwijderen de strandwachten zwerfvuil en kan het strand, naargelang de vervuiling, mechanisch worden gezeefd. De openbare toiletten bij het strandpaviljoen worden minimaal dagelijks schoongemaakt. 2.4 Potentiële bronnen van verontreiniging De Zwemwaterrichtlijn schrijft voor dat het zwemwater gecontroleerd dient te worden op de aanwezigheid van bacteriën die afkomstig zijn van feces (uitwerpselen) van mens en dier. Op basis van de gebiedsbeschrijving, het veldbezoek, de analyse van historische data, kaartmateriaal en de informatie van de waterkwaliteitsbeheerder en locatiebeheerder is de volgende lijst met alle potentiële verontreinigingsbronnen en -routes voor fecale verontreiniging op de locatie Neeltje Jans Badstrand opgesteld. Tabel 2.1. Potentiële bronnen Neeltje Jans Badstrand Potentiële bron Beschrijving Bezoekers Op een gemiddelde stranddag enkele honderden, maximaal enkele duizenden recreanten. Openbare toiletten zijn aanwezig. Huisdieren Honden en paarden zijn (beperkt) toegestaan, wel geldt een opruimplicht voor uitwerpselen. Tijdens het veldbezoek zijn geen feces waargenomen. Watervogels Op het strand en in de zwemzone zijn tijdens het veldbezoek enkele tientallen vogels (voornamelijk meeuwen) waargenomen. Ingeschat wordt dat dit kan oplopen tot circa 1.000 vogels per dag. Vooral rond de prullenbakken zijn tijdens het veldbezoek feces waargenomen. 2.5 Kans op proliferatie blauwalgen Behalve een controle op fecale verontreinigingen schrijft de Zwemwaterrichtlijn ook voor dat in het zwemwaterprofiel een beoordeling plaatsvindt van de mogelijke proliferatie van blauwalgen. Neeltje Jans Badstrand is een zoutwaterlocatie langs de Nederlandse kust. Blauwalgen komen in de Nederlandse kustwateren niet tot overmatige bloei en vormen hier daarom geen gezondheidsrisico. 3 Gezondheidsrisico s 3.1 Hygiëne 3.1.1 Beoordeling Volgens de Zwemwaterrichtlijn wordt de kwaliteit van het zwemwater gecontroleerd aan de hand van de parameters Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen. Beide typen bacteriën zijn afkomstig van feces (uitwerpselen) van mens en dier en worden daarom fecale bacteriën genoemd. Deze typen bacteriën zijn indicatorsoorten voor de aanwezigheid van ziekteverwekkende bacteriën en virussen die voornamelijk maag- en darmklachten kunnen veroorzaken. Op basis van de (langdurige) concentraties fecale bacteriën wordt volgens de Zwemwaterrichtlijn onderscheid gemaakt tussen verschillende kwaliteitsklassen. In tabel 3.1 zijn de indeling en de bijbehorende grenzen voor uitstekende, goede en aanvaardbare kwaliteit weergegeven. Als een zwemwaterlocatie niet in deze 3 klassen zit, wordt het beoordeeld als slecht. Daarnaast wordt de zwemwaterkwaliteit ook gedurende het badseizoen beoordeeld. Na elke afzonderlijke meting wordt getoetst aan de signaalwaarden (tabel 3.1). Een overschrijding van een signaalwaarde is aanleiding tot extra onderzoek. Mede op basis van het extra onderzoek kan de provincie besluiten (tijdelijk) een negatief zwemadvies in te stellen. 7
Tabel 3.1. Parameter intestinale enterococcen (kve/100 ml) Escherichia coli (kve/100 ml) Normen voor zwemwaterkwaliteitsklassen voor kust- en overgangswateren Uitstekende kwaliteit * Goede kwaliteit * Aanvaardbare kwaliteit ** Signaalwaarde 100 200 185 400 250 500 500 1800 * gebaseerd op een 95-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar ** gebaseerd op een 90-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar 3.1.2 Zwemwaterkwaliteit Rijkswaterstaat controleert de zwemwaterkwaliteit gedurende het badseizoen dat loopt van 1 mei tot 1 oktober. In het geval van slechte of aanvaardbare zwemwaterkwaliteit wordt tweewekelijks gemeten, in geval van goede of uitstekende zwemwaterkwaliteit vierwekelijks. Bij de controles worden de concentraties E. coli en intestinale enterococcen gemeten. Daarnaast worden bijzonderheden zoals schuimvorming, stank, de aanwezigheid van afval, dode vissen of vogels en het aantal dieren (bijvoorbeeld honden en paarden) in het water genoteerd. De ligging van het meetpunt voor zwemwaterlocatie Neeltje Jans Badstrand is weergegeven in figuur 2.2. Het meetpunt ligt op de locatie waar de meeste zwemmers zijn (vastgesteld in rapport Optimalisatie van zwemzones Noordzee, RHDHV, 2012). Op basis van de metingen in de periode 2011 2014 is de locatie beoordeeld als goed. Dit volgt uit de afzonderlijke beoordelingen goed voor Escherichia coli en goed voor intestinale enterococcen. Tabel 3.2. Kwaliteitsklasse Neeltje Jans Badstrand 2011-2014 Parameter Intestinale enterococcen Escherichia coli Kwaliteitsklasse Goed Goed Voor intestinale enterococcen en E. coli zijn geen overschrijdingen van de signaalwaarden gemeten in de zwemseizoenen van 2011-2014. De invloed van potentiële bronnen (tabel 2.1) op de zwemwaterkwaliteit is beperkt. 4 Mogelijke maatregelen De zwemwaterkwaliteit van Neeltje Jans Badstrand is als goed beoordeeld. Op grond van de Zwemwaterrichtlijn zijn geen maatregelen nodig ter verbetering van de zwemwaterkwaliteit. Wel worden maatregelen aanbevolen gericht op goed (kwaliteits)beheer: Voortzetten handhaving (beperkt) honden- en paardenverbod gedurende het zwemseizoen en handhaving opruimplicht van honden- en paardenpoep. 8
BIJLAGE 1 Verslag veldbezoek Datum: 15 augustus 2014 Aanwezig: Maarten van Dieren (adviseur, RPS advies- en ingenieursbureau) Gesproken: Lukas Fransen (directeur, Stichting Strandexploitatie Veere) Op vrijdag 15 augustus 2014 is een veldbezoek uitgevoerd waarbij niet alleen de directe omgeving van de zwemwaterlocatie is bekeken, maar ook het omliggende gebied. Tijdens het veldbezoek was het bewolkt bij een temperatuur van circa 19 C. Het was opkomend water en er stond een krachtige wind uit het noordwesten. Neeltje Jans Badstrand (foto A) ligt langs het werkeiland Neeltje Jans van de Oosterscheldekering aan de Noordzee. De locatie ligt tussen de vluchthaven Neeltje Jans en de Noordland Buitenhaven (Roompotsluis). De locatie ligt binnen de grenzen van de gemeente Veere die het beheer en de strandbewaking heeft uitbesteed aan de Stichting Strandexploitatie Veere. De openbare locatie is het gehele jaar gratis toegankelijk. Er is gratis parkeergelegenheid aan de noordzijde bij de vluchthaven. De zwemwaterlocatie kan via enkele opgangen bereikt worden. Bij de belangrijkste opgang aan de noordzijde staat een strandpaviljoen met een post van de strandbewaking (foto B). Hier zijn ook openbare toiletten aanwezig die zijn aangesloten op de riolering (foto C). Langs het strand, boven de hoogwaterlijn, staan iedere 10 meter afvalbakken (foto D), die dagelijks geleegd worden. Ook staat er een stranddouche op het strand (foto D). In het badseizoen wordt de zwemzone bewaakt door strandwachten. Met vlaggen wordt de veiligheidssituatie aangegeven. Bij afwezigheid van de strandbewaking wordt geadviseerd binnen de aanwezige drijflijn te baden. Verder wordt er gewaarschuwd voor sterke stroming (foto E). Langs de vloedlijn en op het strand lagen tijdens het veldbezoek wat zeewier en schelpen (foto F). Over het algemeen was de hoeveelheid zwerfvuil beperkt. Tijdens het veldbezoek waren enkele strandgangers aanwezig. Op een mooiere stranddag bezoeken naar schatting enkele honderden mensen het strand, op een topdag kan dit oplopen tot enkele duizenden recreanten. In het badseizoen zijn honden, mits aangelijnd, toegestaan. Paarden zijn in het badseizoen tussen 10.00 uur en 19.00 uur verboden. Officieel geldt voor zowel honden als paarden een opruimplicht. Over de praktische invulling voor paarden wordt nog door de verschillende belanghebbenden gesproken. Op het strand en in de zwemzone zijn tijdens het veldbezoek enkele tientallen vogels (voornamelijk meeuwen) waargenomen. Ingeschat wordt dat dit kan oplopen tot maximaal 1.000 vogels per dag. Het strand en de zwemzone zijn onderdeel van Natura 2000-gebied Voordelta. 9
A B C D E F 10