ZWEMWATERPROFIEL. Brouwershaven

Transcriptie

1 ZWEMWATERPROFIEL Brouwershaven

2 Colofon Titel: Uitgegeven door: Opgesteld door: Betrokken provincie: Dagelijks beheerder / Exploitant zwemwaterlocatie: Betrokken waterbeheerder: Status: Brouwershaven Gemeente Schouwen-Duiveland H 2Oké Water & Gezondheid Advies Provincie Zeeland Staatsbosbeheer Rijkswaterstaat Zee & Delta definitief Datum: 7 juli 2017 Disclaimer Aan de inhoud van dit zwemwaterprofiel kunnen geen rechten worden ontleend. De in dit zwemwaterprofiel opgenomen informatie is met de grootst mogelijke zorg samengesteld, de volledigheid en actualiteit kan echter niet worden gegarandeerd. Let hiervoor ook op de datum van het opstellen of actualiseren van het zwemwaterprofiel. H2Oké Water & Gezondheid Advies aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade als gevolg van onjuistheden in en/of onvolledigheid van de aangeboden informatie noch voor schade die geleden wordt als gevolg van het gebruik, op welke wijze dan ook, van de aangeboden informatie in dit zwemwaterprofiel. Het zwemwaterprofiel heeft de status van een onderzoek. 2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding Beschrijving zwemwaterlocatie Kenmerken Zwemzone Potentiële bronnen van verontreiniging Kans op proliferatie blauwalgen Gezondheidsrisico s Beoordeling Zwemwaterkwaliteit Aanbevelingen voor maatregelen... 8 Bijlage 1: Foto's Locatie 3

4 1 Inleiding Voor elke zwemwaterlocatie wordt op grond van de Zwemwaterrichtlijn een zwemwaterprofiel opgesteld. Voor u ligt het zwemwaterprofiel van Brouwershaven. De Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EG) is in 2006 vastgesteld met als doel het beschermen van de gezondheid van zwemmers in oppervlaktewateren. De richtlijn bevat bepalingen met betrekking tot de monitoring, de indeling van de zwemwaterkwaliteit in kwaliteitsklassen (uitstekend, goed, aanvaardbaar en slecht) en het informeren van zwemmerspubliek en de Europese Commissie over de zwemwaterkwaliteit. Voor elke zwemwaterlocatie moet een zwemwaterprofiel worden opgesteld. Het beheer moet erop gericht zijn om minimaal een aanvaardbare zwemwaterkwaliteit te bereiken en om te streven naar een goede zwemwaterkwaliteit. In het zwemwaterprofiel worden de kenmerken van de zwemwaterlocatie beschreven. Er wordt ingegaan op mogelijke gezondheidsrisico s voor de zwemmers en de oorzaken daarvan. Het zwemwaterprofiel vormt de basis voor communicatie tussen de betrokken partijen over te treffen beheersmaatregelen. Uit het zwemwaterprofiel kan blijken dat aanvullend onderzoek nodig is om adequate beheersmaatregelen te kunnen treffen. Het zwemwaterprofiel is tevens bedoeld voor communicatie over de kwaliteit van de zwemwaterlocatie en de genomen beheersmaatregelen naar de geïnteresseerde burger. 2 Beschrijving zwemwaterlocatie 2.1 Kenmerken Zwemlocatie Brouwershaven is een strand van ongeveer 150 meter in lengte en is gelegen aan het Grevelingenmeer. Het is een zoutwaterlocatie. Het zwemwater wordt gedeeltelijk afgesloten door een waterdoorlatende stenen strekdam. De zwemzone loopt vrij steil af naar ongeveer 2 meter (volgens bezoekers is het vrij diep). De locatie heeft een vrij smalle zandstrook variërend van 15 tot 5 meter, maar een bredere ligweide Het Grevelingenmeer maakt deel uit van Natura 2000 gebied Grevelingen. Soorten die binnen dit Natura 2000-gebied beschermd zijn en in de zwemzone of directe omgeving kunnen voorkomen zijn onder andere diverse eendensoorten, diverse steltlopers, diverse ganzensoorten, grote stern, visdief, dwergstern, fuut, aalscholver, kleine zilverreiger, lepelaar en kleine zwaan. Zwemlocatie Brouwershaven ligt ten noord-noordoosten van Brouwershaven in de gemeente Schouwen-Duiveland. Jachthaven Brouwershaven ligt in de nabijheid van het strand en verder ten westen is jachthaven Den Osse. Jachthaven Brouwershaven heeft 450 ligboxen, waarvan er 100 voor passanten zijn en heeft de Blauwe Vlag (o.a. een werkende vuilwaterinzameling) en Groene wimpel (duurzame werkwijze). Er zijn geen riooloverstorten of dergelijke in de haven of de nabijheid van het strand gesitueerd. Jachthaven Den Osse heeft ongeveer 400 ligplaatsen en is ook voorzien van een vuilwaterinnamepunt. In deze haven loost het gemaal Den Osse het water afkomstig van de drainage van het achterliggende landbouwgebied Schouwen. Nabij jachthaven Den Osse ligt ook zwemwaterlocatie Den Osse. In de buurt van zwemstrand Brouwershaven is een recreatiepark gelegen en de rest van het achterland bestaat hoofdzakelijk uit recreatieparken en landbouwgronden. Het strand heeft geen parkeergelegenheid en kan alleen te voet of fiets bereikt worden. Enkele parkeerplaatsen zijn beschikbaar op de Spuiweg voor gasten van caravanpark Grevelingenpolder bv. Op het strand/ligweide staan drie vuilnisbakken en een picknicktafel. Er is geen toilet aanwezig De vuilnisbakken worden in het zwemseizoen drie maal per week geleegd of vaker indien dat nodig is. Op de Spuiweg nabij het caravanpark staan meerdere vuilcontainers voor gasten van het caravanpark. Het zandstrand wordt door Staatsbosbeheer voor het seizoen gefreesd en het gras wordt regelmatig gemaaid. Het strand wordt vooral lokaal gebruikt door gezinnen of ouderen en daardoor zijn er, volgens Provincie Zeeland en bezoekers, op drukke dagen rond de 50 bezoekers per dag. Er worden regelmatig honden uitgelaten in de buurt en op het strand. Ten tijde van het veldbezoek zijn er al meer dan 5 waargenomen. 4

5 In bijlage 1 zijn foto s van de locatie tijdens het veldbezoek in zwemseizoen 2017 opgenomen, Op de luchtfoto (figuur 2.1) zijn de belangrijkste kenmerken van de locatie en omgeving weergegeven. Den Osse badstrand en gemaal Strand Grevelingenmeer Jachthaven Brouwershaven Caravanpark Parkeren Brouwershaven Figuur 2.1. Overzicht zwemwaterlocatie Brouwershaven. 2.2 Zwemzone De zwemzone is weergegeven in figuur 2.2. De zwemzone wordt normaal gesproken afgebakend volgens de Handreiking KRW en oppervlaktewater, Bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de Europese Kaderrichtlijn Water. Voor deze locatie zou dat betekenen dat de zwemzone eindigt bij de zwarte stippellijn in figuur 2.2, omdat het daarna te diep wordt. Echter doordat de zwemlocatie deels omsloten is door een waterdoorlatende stenen strekdam en men daardoor in het hele rood gearceerde gebied zal zwemmen, wordt voorgesteld om het hele rode gebied als zwemzone te beschouwen. 5

6 Figuur 2.2. Zwemzone en ligging meetpunt Beheer Zwemlocatie Brouwershaven behoort tot de gemeente Schouwen-Duiveland en bevindt zich in de provincie Zeeland. De Provincie is verantwoordelijk voor de aanwijzing van zwemwaterlocaties. Op de zwemwaterlocaties draagt de Provincie zorg voor de veiligheid en gezondheid van de zwemmers. De Provincie voert hiertoe periodiek het onderzoek naar de fysieke veiligheid uit. Rijkswaterstaat Zee & Delta is waterbeheerder van de zwemwaterlocatie Brouwershaven. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het zwemwaterprofiel. Rijkswaterstaat controleert de zwemwaterkwaliteit, licht de provincie hierover in en adviseert, zodat de provincie het publiek kan informeren over eventuele gezondheidsrisico s. De provincie kan een waarschuwing of een negatief zwemadvies afgeven of zelfs een zwemverbod instellen. Indien de zwemwaterkwaliteit niet aan de vereisten van de Zwemwaterrichtlijn voldoet, neemt Rijkswaterstaat het initiatief om samen met de andere betrokken partijen na te gaan hoe de zwemwaterkwaliteit verbeterd kan worden. Staatsbosbeheer zorgt voor het dagelijks beheer van de zwemwaterlocatie. Gemeente Schouwen- Duiveland is op afstand betrokken. 2.3 Potentiële bronnen van verontreiniging De Zwemwaterrichtlijn schrijft voor dat het zwemwater gecontroleerd dient te worden op de aanwezigheid van bacteriën die afkomstig zijn van feces (uitwerpselen) van mens en dier. Op basis van de gebiedsbeschrijving, het veldbezoek, de analyse van historische data, kaartmateriaal en de informatie van de waterkwaliteitsbeheerder en locatiebeheerder is de volgende lijst met alle potentiële verontreinigingsbronnen en -routes voor fecale verontreiniging voor zwemwaterlocatie Brouwershaven opgesteld. Tabel 2.1. Potentiële bron Potentiële bronnen Brouwershaven Beschrijving Bezoekers Op mooie dagen bezoeken enkele tientallen (30-40) bezoekers per dag de zwemwaterlocatie, op drukke dagen komen er volgens de beheerder van het caravanpark 50 tot 100 bezoekers. Er zijn geen toiletten en douches aanwezig. Er is geen parkeerplaats dicht bij de locatie, waardoor alleen lokaal publiek en bezoekers van het caravanpark de locatie bezoeken. (Huis)dieren Honden worden veel gezien op de zwemlocatie. Het aantal honden op het strand wordt, op basis van gesprek met 6

7 bezoekers, provincie en beheerders, geschat op 25 tot 50 op een normale dag. Tijdens het veldbezoek werden al 5 honden gezien. Op het strand wordt hondenpoep aangetroffen. Watervogels Er worden af en toe kleine groepjes watervogels (meeuwen en ganzen, in zwemzone per dag) in en buiten de zwemzone waargenomen. Er wordt nagenoeg geen vogelpoep aangetroffen op het strand Er wordt wel vogelpoep waargenomen op de dam. Recreatievaart Op het Grevelingenmeer vindt veel watersport plaats, gescheiden van de zwemzone door dam. Dagelijks maken gemiddeld 100 recreatievaartuigen gebruik van de vaarroute langs de zwemwaterlocatie, op drukke dagen kunnen dit er 300 zijn. Jachthaven/Oude haven Jachthaven Brouwershaven heeft 400 ligboxen, voorzien van vuilwater innamepunt. Achterland en gemaal Den Osse 2.4 Kans op proliferatie blauwalgen In de haven van Den Osse op ongeveer 1,5 2 km loost een gemaal het drainagewater van het agrarisch achterland Schouwen. Behalve een controle op fecale verontreinigingen schrijft de Zwemwaterrichtlijn ook voor dat in het zwemwaterprofiel een beoordeling plaatsvindt van de mogelijke proliferatie van blauwalgen. Locatie Brouwershaven is een zoutwaterlocatie. Blauwalgen komen in de Nederlandse zoute wateren niet tot overmatige bloei en vormen daarom geen gezondheidsrisico. 3 Gezondheidsrisico s Beoordeling Volgens de Zwemwaterrichtlijn wordt de kwaliteit van het zwemwater gecontroleerd aan de hand van de parameters Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen. Beide typen bacteriën zijn afkomstig van feces (uitwerpselen) van mens en dier en worden daarom fecale bacteriën genoemd. Deze typen bacteriën zijn indicatorsoorten voor de aanwezigheid van ziekteverwekkende bacteriën en virussen die voornamelijk maag- en darmklachten kunnen veroorzaken. Op basis van de (langdurige) concentraties fecale bacteriën wordt volgens de Zwemwaterrichtlijn onderscheid gemaakt tussen verschillende kwaliteitsklassen. In tabel 3.1 zijn de indeling en de bijbehorende grenzen voor uitstekende, goede en aanvaardbare kwaliteit weergegeven. Als een zwemwaterlocatie niet in deze 3 klassen zit, wordt deze beoordeeld als slecht. Daarnaast wordt de zwemwaterkwaliteit ook gedurende het badseizoen beoordeeld. Na elke afzonderlijke meting wordt getoetst aan de signaalwaarden (tabel 3.1). Een overschrijding van een signaalwaarde is aanleiding tot extra onderzoek. Mede op basis van het extra onderzoek kan de provincie besluiten (tijdelijk) een negatief zwemadvies in te stellen. Tabel 3.1 Parameter Intestinale enterococcen (kve/100 ml) Normen voor zwemwaterkwaliteitsklassen voor kust- en overgangswateren Signaalwaarde Uitstekende Goede Aanvaardbare kwaliteit* kwaliteit* kwaliteit** Escherichia coli (kve/100 ml) * gebaseerd op een 95-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar ** gebaseerd op een 90-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar 7

8 3.1.2 Zwemwaterkwaliteit Rijkswaterstaat controleert de zwemwaterkwaliteit gedurende het badseizoen dat loopt van 1 mei tot 1 oktober. In het geval van slechte of aanvaardbare zwemwaterkwaliteit wordt tweewekelijks gemeten, in geval van goede of uitstekende zwemwaterkwaliteit vierwekelijks. Bij de controles worden de concentraties E. coli en intestinale enterococcen gemeten. Daarnaast worden bijzonderheden zoals schuimvorming, stank, de aanwezigheid van afval, dode vissen of vogels en het aantal dieren (honden, paarden) in het water genoteerd. De ligging van het meetpunt voor zwemlocatie Brouwershaven is weergegeven in figuur 2.2. Het meetpunt ligt op de locatie waar de meeste zwemmers zijn. Normaal wordt een locatie beoordeelt op basis van 4 jaar metingen. Deze locatie is een nieuwe locatie. Er is nog geen vierjarige meetreeks beschikbaar. Er zijn vijf metingen gedaan in zwemseizoen 2015 en zes in het zwemseizoen Op basis van de metingen in 2015 en kan alleen een voorlopige beoordeling worden gedaan. De locatie wordt voorlopig beoordeeld als uitstekend. Dit volgt uit afzonderlijke beoordelingen uitstekend voor Escherichia coli en voor intestinale enterococcen. Tabel 3.2 Voorlopige kwaliteitsklasse Brouwershaven op basis van 2015 en Parameter Kwaliteitsklasse intestinale enterococcen Uitstekend Escherichia coli Uitstekend Er zijn geen overschrijdingen geweest in deze 2 jaren, wel was er op 27 juli 2015 een verhoging van beide parameters (270 kve/100 ml E. coli en 200 kve/100 ml intestinale enterococcen). Op 26 april 2016 was er een lichte verhoging van intestinale enterococcen (120 kve/100ml) en op 21 juni 2016 van E. coli (120 kve/100 ml). De signaalwaarden zijn nooit overschreden. Bronnenanalyse Er is een bronnenanalyse uitgevoerd met behulp van het programma ZWEMPROF. In deze analyse komen recreatievaart (bij drukte > 300 boten), watervogels (veel >250 vogels in zwemzone) en in het geval van zeer veel honden (>75 per dag) naar voren als geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit. Alle andere bronnen blijken van weinig invloed te zijn met de huidige aantallen, zoals beschreven in Tabel Aanbevelingen voor maatregelen De zwemwaterkwaliteit bij Brouwershaven is op basis van elf metingen in 2015 en 2016 voorlopig als uitstekend beoordeeld. Op grond van de Zwemwaterrichtlijn zijn geen maatregelen nodig ter verbetering van de zwemwaterkwaliteit. Wel worden maatregelen aanbevolen gericht op goed (kwaliteits)beheer: - Momenteel zijn er geen toiletten. Mogelijk kan er in de zomer een dixi o.d. geplaatst worden. - Er worden honden aangetroffen op de locatie. Het instellen van een hondenverbod of een opruimplicht voor hondenpoep zou de invloed van honden aanzienlijk beperken. - Bij het schoonhouden en frezen van het strand door beheerder wordt aangeraden om eerst de vogel- en hondenpoep weg te halen, zodat dit niet de zwemzone in kan spoelen bij regenval of door het inlopen van zand met poep door bezoekers/zwemmers. 8

9 Enkele mogelijke maatregelen voor de veiligheid zijn: - Het water is midden in de zwemzone vrij diep. Het plaatsen van een drijflijn bij 1,50 m diepte geeft aan dat het daarna dieper wordt. Een andere mogelijkheid is om de bezoekers adequaat te informeren over de diepte van de zwemzone (bv op het zwemwaterbord). - In het water worden geregeld Japanse oesters en kwallen gesignaleerd. Goede voorlichting hierover is verstandig. 9

10 BIJLAGE 1 Fotograaf: Foto s locaties Imke Leenen en Michael Zevenhoven 10

11 2

12 3

13 4