Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

Transcriptie

1 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 3 maart 2015

2

3 Verantwoording Titel Zwemwaterprofiel Honswijkerplas Opdrachtgever Recreatie Midden-Nederland Projectleider ir. J.J.(Jasper) Arntz Auteur(s) dr. S. (Susan) Sollie Uitvoering veldwerk dr. S. (Susan) Sollie Projectnummer Aantal pagina's 26 (exclusief bijlagen) Datum 3 maart 2015 Handtekening Ontbreekt in verband met digitale verwerking. Dit rapport is aantoonbaar vrijgegeven. Colofon Tauw bv BU Meten, Inspectie & Advies Australiëlaan 5 Postbus GA Utrecht Telefoon Fax Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: - NEN-EN-ISO 9001 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 3\26

4 4\26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

5 Inhoud Verantwoording en colofon Inleiding Uitgevoerde werkzaamheden Gebiedsbeschrijving en hydromorfologie Gebiedsbeschrijving Kenmerken van de zwemwaterlocatie Categorie-indeling Hydrologie en hydromorfologie Begrenzing van de zwemzone Historische waterkwaliteit Bacteriële waterkwaliteit Blauwalgen Overige gezondheidsrisico s Mogelijke verontreinigingsbronnen Beoordeling van de gezondheidsrisico s Aandachtspunten en aanbevelingen Bacteriologische waterkwaliteit Algenbloei Veiligheid Bijlage(n) 1 Verslag veldbezoek Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 5\26

6

7 1 Inleiding De Europese Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EC) schrijft voor dat voor elk zwemwater een zwemwaterprofiel wordt opgesteld. In de EU-zwemwaterrichtlijn staat dat alle zwemwateren aan het einde van het badseizoen van 2015 ten minste moeten voldoen aan de kwaliteit aanvaardbaar. Tevens moeten dan realistische en evenredige maatregelen zijn genomen om het aantal zwemwateren als uitstekend of goed te doen toenemen. In deze EU-zwemwaterrichtlijn worden naast monitoring ook beheersmaatregelen van belang. Dit betekent dat per zwemwaterlocatie naast kwaliteitsgegevens van het oppervlaktewater vooral ook informatie beschikbaar moet zijn over de wijze waarop de zwemwaterkwaliteit beïnvloedt wordt. Dit komt erop neer dat de waterkwaliteitsbeheerder van iedere zwemwaterlocatie een inschatting moet maken van de bronnen die de zwemwaterkwaliteit negatief kunnen beïnvloeden. De risico s en bedreigingen voor het zwemwater worden vastgelegd in een zwemwaterprofiel. Volgens de zwemwaterrichtlijn geeft een zwemwaterprofiel een compleet beeld van alle veiligheid- en gezondheidsrisico s op de zwemwaterlocatie. De waterkwaliteitsbeheerder is verantwoordelijk voor waterkwaliteitsmaatregelen en de locatiebeheerder voor maatregelen voor veiligheid en hygiëne. Een zwemwaterprofiel is in eerste instantie bedoeld om inzicht te krijgen in de fecale verontreinigingsbronnen en routes en richt zich op de indicatoren voor fecale verontreinigingen: Escherichia coli (E. coli) en intestinale. Daarnaast verschaft het zwemwaterprofiel inzicht in mogelijke problemen door cyanobacteriën. Andere gezondheidsbedreigende risico s zoals ziekte van Weil, botulisme, zwemmersjeuk, et cetera worden niet specifiek genoemd in de richtlijn maar worden in dit zwemwaterprofiel wel meegenomen. De Honswijkerplas is sinds 2014 in gebruik genomen, en voor aanwijzing tot een officiële zwemwaterlocatie is een zwemwaterprofiel noodzakelijk. Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 7\26

8 8\26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

9 2 Uitgevoerde werkzaamheden 2.1 Opstellen zwemwaterprofiel Voor het opstellen van zwemwaterprofielen zijn enkele handreikingen/rapporten opgesteld waarin een gestructureerde aanpak van diverse facetten wordt beschreven: Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (RIZA/Grontmij, 2005): bacteriologische verontreinigingsbronnen KRW en oppervlaktewater (RIZA/DHV, 2005): afbakening van de zwemwaterlocatie Handreiking zwemwaterprofiel blauwalgen (RIZA/DHV, 2007): Blauwalgen Voor zover mogelijk, is voor het opstellen van dit zwemwaterprofiel bij deze handreikingen aangesloten. Figuur 2.1 Routekaart voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (bron: Handreiking opstellen zwemwaterprofiel). Een zwemwaterprofiel omvat de diverse aspecten rondom veiligheid en hygiëne voor zwemmers. In dit zwemwaterprofiel worden de onderwerpen overgeslagen die niet uitgevoerd kunnen worden omdat de zwemwaterlocatie nog niet gereed is. Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 9\26

10 In dit profiel worden de volgende onderdelen opgenomen: Algemene beschrijving van de zwemwaterlocatie Er wordt een algemene beschrijving van de locatie gegeven waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: algemene gebiedsbeschrijving, hydromorfologie en hydrologie, de begrenzing van de zwemzone. De locatie is bezocht op donderdag 11 december Een verslag hiervan is opgenomen in bijlage 1 Identificatie van potentiële bronnen van bacteriologische verontreiniging Op basis van het locatiebezoek, en een gesprek met de locatiebeheerder wordt een lijst van alle potentiële verontreinigingsbronnen opgesteld. Het mogelijke effect van deze bronnen wordt met ZWEMPROF bepaald. Analyse data historische waterkwaliteit De metingen van fecale bacteriën 2014 worden weergegeven en beschreven. Ook gegevens ten aanzien van problemen en zwemverboden zoals meldingen van gezondheidsklachten (zwemmersjeuk, botulisme) en bloei van blauwalgen worden opgenomen Evaluatie en conclusies Alle gegevens uit de voorgaande stappen worden naast elkaar gelegd en bekeken. Hierbij wordt bepaald welk van de mogelijke bronnen daadwerkelijk relevant zijn voor de waterkwaliteit op de zwemwaterlocatie Aandachtspunten Aandachtspunten om bacteriologische overschrijdingen te voorkomen, worden benoemd 10\26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

11 3 Gebiedsbeschrijving en hydromorfologie 3.1 Gebiedsbeschrijving Situering De zwemwaterlocatie Honswijkerplas ligt in een zijarm van de Lek ter hoogte van Tull en t Waal (figuur 3.1). De zwemwaterlocatie wordt aan de noordoostzijde begrensd door de Lekdijk en aan de westzijde door een dijk die het water scheidt van een parallelle zijarm. Houten Nieuwegein A27 Tull en t Waal A2 Ossenwaard zwemwaterlocatie Honswijkerplas Schalkwijk Vianen Plas Everstein Hagestein Lek Figuur 3.1 Regionale ligging van de zwemwaterlocatie Honswijkerplas. Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 11\26

12 De zwemwaterlocatie staat in directe verbinding met de Lek. In de meest westelijke arm liggen woonboten en er is een jetski vereniging. In deze arm mag plaatselijk hard gevaren worden. De meest oostelijke arm is een bijna geïsoleerde plas: de doorsteek met het open water is enkele tientallen meters (figuur 3.2). Lekdijk Recreatieterrein t Waal Oost Zwemwaterlocatie Honswijkerplas Woonboten Lek Lekdijk Recreatieplas Everstein instroomopening Natuurfunctie Figuur 3.2 Directe omgeving van de zwemwaterlocatie Honswijkerplas. Op de foto is de huidige inrichting niet zichtbaar. Gebruik- en nevenfuncties Langs de westzijde van de plas, over de smalle dijk tussen de twee zijarmen, loopt een bestaande ecologische verbindingszone ( Het zuidelijk deel van de plas is bestempeld als nieuwe natuur. Het gebied valt niet onder de Natura2000 wetgeving en niet onder de Vogel- en Habitatrichtlijn. Het zuidelijk deel is nu niet toegankelijk voor bezoekers, maar zal in de komende jaren worden ingericht als struin/natuurgebied. Er ligt een wandelpad op de dijk tussen de twee zijarmen. Het is nu nog niet mogelijk om een rondje om de plas te lopen, maar tot 2017 worden de wandelmogelijkheden uitgebreid. KRW status De zwemwaterlocatie maakt onderdeel uit van KRW waterlichaam Nederrijn Lek. 12\26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

13 Inrichting Honswijkerplas De Honswijkerplas is een nieuw aangelegde zwemplas (per 1 mei 2014) in de uiterwaarden van de rivier De Lek nabij Tull en t Waal. Het gebied grenst aan de bestaande recreatieve oevers Oost en West. In een vervolgfase wordt het zuidelijke deel ingericht als natuurgebied. Momenteel vindt zandwinning plaats in het zuidelijke deel van de plas. De inrichting is grotendeels conform inrichtingsplan (figuur 3.3) uitgevoerd. Uitzondering daarop is het plaatsen van vissteigers aan het zuidelijk deel van de zwemwaterlocatie. En de extra parkeerplaats in het zuidelijk deel is achterwege gebleven. Parkeren langs de dijk Mobiele kiosk en toiletten Extra parkeerplaats Vissteigers Speelplaats Ballenlijn als grens grenzen ballenlijn Ingang Figuur 3.3 Inrichtingsplan zwemwaterlocatie Honswijkerplas (bron: Het talud is deels 1:16 (tot 33 meter het water in) en deels 1:10 (tot 20 meter het water in) aangelegd. Het noordwestelijk deel van de plas is niet bedoeld als strand en het talud is daar ongeveer 1:3 (Inrichtingplan Croonen Adviseurs; augustus 2003). De doorsteek richting de parallelle zijarm is ongeveer 15 meter breed. Deze minimale breedte is bedoeld om zoveel mogelijk scheepvaart (boten, jetski s etc.) tegen te gaan in de plas. Het noordelijk deel van de plas krijgt een recreatieve functie, met name voor zwemmen. Het zuidelijk deel van de plas is aangewezen als natuur. De inrichting van het zuidelijk deel van de plas is onderwerp van overleg. Besluitvorming hierover vindt plaats in Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 13\26

14 De scheiding in functies binnen de plas heeft consequenties voor de recreatie in en rondom de plas: Recreatievormen dienen de natuur niet te verstoren of te schaden De waterkwaliteit wordt mogelijk beïnvloed door de aantrekkingskracht op vogels 3.2 Kenmerken van de zwemwaterlocatie Beheer van de zwemwaterlocaties Beheerder Recreatie Midden Nederland Waterkwaliteitsbeheerder Rijkswaterstaat Oost-Nederland Provincie Provincie Utrecht Algemeen De zwemwaterlocatie Bezoekersaantallen De zwemwaterlocatie ligt in een dode arm van de Lek. De plas heeft een oppervlak van ongeveer 38 ha. Het terrein is afgesloten met een slagboom. Bij goed strandweer enkele honderden. De locatie is nog redelijk onbekend, dus de verwachting is dat het in de komende jaren drukker wordt. Dagelijks komen er wandelaars, meestal met hond. Inrichting en Voorzieningen Kiosk Er is een opstelplek voor snackwagen. De horecapachter wordt geacht aanwezig te zijn op de dagen dat er recreanten zijn. Sanitaire voorzieningen Van 1 april tot 1 november wordt een mobiele toiletunit geplaatst. In de toiletunit zijn 5 toiletten (4 wc pot, 1 urinoir, 1 invalide toilet) Afvalbakken Aanwezig op het strand en bij de parkeerzone Ballenlijnen Ballenlijn om de zwemzone af te bakenen. Daarnaast een ballenlijn om de recreatiezone in het noorden van de plas te scheiden van de natuurzone in het zuiden. Toezicht Er is geen toezicht. Op de borden wordt ouders verzocht om toezicht te houden op hun kinderen. BOA s zijn regelmatig op het terrein (jaarrond). Speeltoestellen Er is een speelplaats op het strand, geconcentreerd op één plek. Bodem Het strand en de waterbodem bestaat uit zand. Parkeren De auto s kunnen het terrein op via een slagboom bij de ingang. Parkeerplaatsen zijn gecreëerd in een lange strook langs de dijk. Onderhoud Onderhoud van het terrein is uitbesteed aan aannemer en vindt plaats op basis van beeldbestek. Strand, gras en afvalbakken moeten aan een beeldkwaliteit voldoen. Werkzaamheden worden niet uitgevoerd op basis van frequenties, maar om de beeldkwaliteit in stand te houden. 14\26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

15 Deze kwaliteit is bij sommige onderdelen gekoppeld aan seizoen, het strand bijv. moet in hoog seizoen aan een hoger kwaliteitsbeeld voldoen dan daar buiten. Bijzonderheden Algemeen In de recreatieplas wordt een duidelijke mix van zwemwater en natuur gecreëerd. Beide functies hebben effect op elkaar. Meldingen/klachten Sinds de ingebruikname van de zwemwaterlocatie (badseizoen 2014) zijn er geen meldingen geweest van gezondheid, ongevallen, blauwalgen etc. 3.3 Categorie-indeling Honswijkerplas zal aangewezen worden als een categorie D locatie. Het is een openbaar toegankelijke zwemwaterlocatie, waar geen entree wordt gevraagd en waar geen toezicht aanwezig is. 3.4 Hydrologie en hydromorfologie Water stroomt de recreatieplas in en uit via de opening naar het open water. Dit is de enige plek waar uitwisseling plaatsvindt. De plas is daarmee bijna geïsoleerd. De uitwisseling van water is volledig afhankelijk van de windkracht en richting, en er is geen voorkeursstroming. De diepte van de plas is na afronding van de zandwinning 32 meter. De uiteindelijke, maximale diepte is 25 meter. Dit zal in het midden en westen van de plas. Aan de kant van de stranden is het water ondiep tot ongeveer meter het water in. 3.5 Begrenzing van de zwemzone Voor het begrenzen van de zwemzone is uitgegaan van het protocol zoals dat is beschreven in het rapport KRW en oppervlaktewater DHV juni 2005 (Verkennende studie naar de bescherming van zwemwater en oppervlaktewater voor drinkwaterbereiding onder de KRW). Volgens het protocol is de zwemzone het gebied binnen de afscheiding (ballenlijn) indien deze afscheiding op een diepte van ongeveer 1,50 m ligt. Bij Honswijkerplas bakent de ballenlijn een diepte van 1,40 m af. De zwemzone is visueel weergegeven in figuur 3.4. Ook de ligging van het meetpunt voor Honswijkerplas is weergegeven in figuur 3.4. Het meetpunt ligt op een representatieve plek binnen de zwemzone. Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 15\26

16 Figuur 3.4 Afbakening zwemzone (rood) en ligging meetpunt (zwart) Honswijkerplas 16\26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

17 4 Historische waterkwaliteit 4.1 Bacteriële waterkwaliteit Beoordeling Volgens de zwemwaterrichtlijn wordt de kwaliteit van het zwemwater gecontroleerd aan de hand van de parameters Escherichia coli (E. coli) en intestinale enterococcen. Beide typen bacteriën zijn afkomstig van feces (uitwerpselen) van mens en dier en worden daarom fecale bacteriën genoemd. Deze typen bacteriën zijn indicatorsoorten voor de aanwezigheid van ziekteverwekkende bacteriën en virussen die voornamelijk maag- en darmklachten kunnen veroorzaken. Op basis van de (langdurige) concentraties fecale bacteriën wordt volgens de zwemwaterrichtlijn onderscheid gemaakt tussen verschillende kwaliteitsklassen. In tabel 4.1 zijn de indeling en de bijbehorende grenzen voor uitstekende, goede en aanvaardbare kwaliteit weergegeven. Als een zwemwaterlocatie niet in deze 3 klassen zit, wordt het beoordeeld als slecht. Daarnaast wordt de zwemwaterkwaliteit ook gedurende het badseizoen beoordeeld. Na elke afzonderlijke meting wordt getoetst aan de signaalwaarden (Tabel 3.1). Een overschrijding van een signaalwaarde is aanleiding tot extra onderzoek. Mede op basis van het extra onderzoek kan de provincie besluiten (tijdelijk) een negatief zwemadvies in te stellen. Tabel 4.1 Normen voor zwemwaterkwaliteitsklassen Parameter Uitstekende Goede kwaliteit * Aanvaardbare Signaalwaarde kwaliteit * kwaliteit ** intestinale enterococcen (kve/100 ml) Escherichia coli (kve/100 ml) * gebaseerd op een 95-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar ** gebaseerd op een 90-percentiel van de meetreeks over periode van 4 jaar Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 17\26

18 Zwemwaterkwaliteit Recreatie Midden Nederland heeft gedurende het badseizoen van 2014 tweewekelijks de zwemwaterkwaliteit gemeten. Bij de controles worden de concentraties E. coli en intestinale enterococcen gemeten. Daarnaast zijn bijzonderheden zoals schuimvorming, stank, de aanwezigheid van afval, dode vissen of vogels en het aantal dieren (honden, paarden, runderen) in het water genoteerd. De concentraties van E. coli en intestinale enterococcen in het zwemseizoen van 2014 zijn weergegeven in figuur 4.1. Er zijn geen overschrijdingen gemeten van beide bacteriën. Omdat er slechts één jaar bemonsterd is, is geen kwaliteitsklasse te bepalen voor Honswijkerplas. De beschikbare metingen geven echter wel een indicatie van de klasse. Op basis van de 11 beschikbare metingen (figuur 4.1) valt de zwemwaterlocatie voor intestinale enterococcen in de klasse uitstekend en voor E. coli in de klasse goed. De totaalbeoordeling valt dan ook in de klasse goed. 18\26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

19 2000 E. coli kve/100ml Signaalwaarde 1800 kve/100ml intestinale enterococcen kve/100ml Signaalwaarde 400 kve/100ml Figuur 4.1 Concentratie fecale bacteriën gemeten in De signaalwaarde is weergegeven als een zwarte lijn. Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 19\26

20 4.2 Blauwalgen Honswijkerplas is een vrijwel gesloten plas. Hierdoor is de stroming in de plas minimaal en wordt deze alleen door de wind veroorzaakt. Er is gevaar voor een drijflaag van blauwalgen wanneer er een zuidenwind heerst en algen naar het strand geblazen worden. Het feit dat er weinig doorstroming is en dat het strand in een dode arm ligt, is dus ongunstig met betrekking tot blauwalgen. Daarentegen is de plas relatief diep en warmt niet snel op, wat blauwalgenbloei niet ten goede komt. In 2014 zijn geen problemen met blauwalgen gemeld. Er zijn geen drijflagen waargenomen en er zijn geen metingen aan blauwalgen uitgevoerd. Zolang er geen indicaties zijn voor een grote kans op proliferatie van blauwalgen, hoeven er geen specifieke metingen uitgevoerd te worden. Door de geïsoleerde ligging van de zwemwaterlocatie blijven blauwalgen echter wel een aandachtspunt. In de toekomst zal de plas voldoende diep moeten blijven, en bij verondieping mag alleen nutriënt-arme grond gebruikt worden. 4.3 Overige gezondheidsrisico s Er zijn geen meldingen van gezondheidsproblemen geweest in \26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

21 5 Mogelijke verontreinigingsbronnen Op basis van het veldbezoek en informatie van Recreatie Midden Nederland kunnen mogelijke bacteriële verontreinigingsbronnen in kaart gebracht worden. Hierbij dient te worden opgemerkt dat deze bronnen in 2014 niet hebben geleid tot overschrijding van de signaalwaarden voor E. coli en intestinale enterococcen. Hieronder zijn de potentiële bronnen kort beschreven. Regenwaterlozingen/ overstorten Effluent RWZI Wegwater/afstromend hemelwater Ongerioleerde lozingen (Mest)water omringend agrarisch gebied Recreatievaart Jachthavens Beroepsvaart Wateraanvoer Honden Niet aanwezig Niet aanwezig Afstromend wegwater komt niet in de zwemzone terecht (er ligt een sloot tussen). Hemelwater stroomt wel af vanaf de graszone in het zuiden. Tijdens het veldbezoek zijn daar uitwerpselen van vogels aangetroffen Niet aanwezig Niet aanwezig Recreatievaart zal niet plaatsvinden in de recreatieplas. De recreatievaart in de aangrenzende plas zal voornamelijk bestaan uit jetski s waarvan geen bacteriologische verontreinigingen te verwachten zijn In de recreatieplas is geen jachthaven. In de aangrenzende plas liggen woonboten die allen (waarschijnlijk) zijn aangesloten op het riool Niet aanwezig. De recreatieplas staat in directe verbinding met de Lek. Indien er vervuiling in de Lek ontstaat, kan dit ook in de recreatieplas terecht komen. Er is een hondenverbod op het strand. Tijdens het veldbezoek zijn wel hondenuitwerpselen en pootafdrukken gevonden. Er zal wel handhaving van dit verbod moeten zijn. Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 21\26

22 Watervogels Menselijke belasting De combinatie van recreatie en natuur kan ervoor zorgen dat er veel watervogels aanwezig zijn. De kans is groot dat de fecale verontreiniging van vogels in de zwemzone terecht komt, mede door de overwegend ZW wind. Tijdens veldbezoek zijn veel uitwerpselen van vogels aangetroffen, op het strand, de graszone en de vissteigers. Er komen voornamelijk ganzen voor in de Honswijkerwaarden. Exacte getallen zijn niet bekend. Tijdens een zomerdag zijn honderden bezoekers aanwezig. In de toekomst zal dit nog uitbreiden. Door de aanwezigheid van toiletten zal de vervuiling vanuit menselijke belasting laag zijn. 22\26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

23 6 Beoordeling van de gezondheidsrisico s Bij de Handreiking bij het opstellen van een zwemwaterprofiel hoort een spreadsheetmodel, genaamd ZWEMPROF, om de invloed van de bronnen te kunnen schatten. Met de spreadsheet kunnen alleen gezondheidsrisico s ten gevolge van fecale verontreinigingen (E. coli en intestinale enterococcen) worden bepaald. Gezondheidsrisico s door blauwalgen en andere ziekteverwekkers zoals zwemmersjeuk, botulisme en chemische verontreinigingen, worden afzonderlijk beoordeeld. De uitkomsten bij ZWEMPROF zijn erg afhankelijk van de ingevoerde hydrologische / morfologische parameters. Hierbij valt te denken aan waterdiepte, breedte en het verversingsdebiet. Indien het debiet afneemt, is de kans op een overschrijding groter en/of de nauwkeurigheid van de uitslag lager. Uit de bronnenanalyse met ZWEMPROF blijkt dat het risico op fecale verontreiniging vanuit de berekende bronnen laag is. Wel wordt er een groot risico berekend als zwemmers dicht bij elkaar gaan zwemmen. Echter, ZWEMPROF houdt geen rekening met de aanwezigheid van toiletten. In de praktijk zullen bezoekers ook niet dicht bij elkaar zwemmen, zeker gezien de mogelijkheid tot parkeren over de gehele lengte van het zwemstrand. ZWEMPROF Naam locatie: Honswijkerplas ZWEMwaterPROFielen Datum beoordeling: 16 december 2014 Type en morfologie Zwemmers gemiddeld aantal per dag Afstand tot aantal bij extreme drukte zwemplek (m) Fractie naar zwemwater Type systeem plas aantal boten bij extreme breedte plas (m) 175 Schepen aantal boten per dag drukte lengte plas (m) recreatievaart 0 0 gemiddelde diepte plas (m) 12,5 - beroepsvaart 0 0 0,001 Continue bronnen - debiet (m3/s) oppervlak zwemzone (m2) RWZI - 0 gemiddelde diepte in zwemzone 0,75 - lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf - 0 oeverlengte zwemstrand (m) jachthavens (continue belasting) - 0 Lokale bron (continu) - - belasting E. coli (KVE/halfjaar) belasting enterokokken (KVE/halfjaar) 0 0 Dieren op het zwemstrand/zwemzone - aantal honden/dag 2 0 0,5 - aantal paarden/dag 0 - watervogels ,75 Dieren buiten zwemzone - aantal honden/dag ,01 - aantal paarden/dagen watervogels ,1 Incindentele bronnen - overstort-volume (m3) - overstort gemengd stelsel overstort gescheiden stelsel ongezuiverde lozingen afstromend wegwater 0 0 Lokale bron (incidenteel) concentratie 0 - concentratie E. coli (KVE/l) concentratie enterokokken (KVE/l) 0 0 Agrarisch achterland bodemtype zand 3 aantal hectare 0 mestsoort Melkkoeien 3 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 23\26

24 Bijdrage bronnen Naam locatie: Honswijkerplas Datum beoordeling: 16 december 2014 legenda EC Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (E.c <200KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (E.c tussen 200 en 500KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (E.c tus Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (E.c >900KVE/100ml) legenda IE Geen invloed op zwemwaterkwaliteit (IE <100KVE/100ml) Geringe invloed op de zwemwaterkwaliteit (IE tussen 100 en 200KVE/100ml) Wezenlijk invloed; gemiddelde onder de norm, maar incidenteel overschrijdingen te verwachten (IE tuss Grote invloed bron: maatregelen noodzakelijk (IE >330KVE/100ml) gemiddeld EC zeer druk EC gemiddeld IE zeer druk IE eindoordeel EC eindoordeel EC Zwemmers verdeeld over zone gemiddeld zeer druk Recreatievaart RWZI 0 0 eindscore IE eindscore IE Agrarisch achterland 0 0 gemiddeld zeer druk RioolOverstort gemengd stelsel 0 0 gescheiden stelsel 0 0 Lozingen slachthuis of mestverwerkend bedrijf 0 0 Ongezuiverde lozingen 0 0 Afstromend wegwater 0 0 Beroepsvaart 0 0 Jachthavens 0 0 Watervogels binnen zwemzone Watervogels buiten zwemzone 0 0 Dieren op het strand binnen zwemzone Dieren op het strand buiten zwemzone 0 0 Lokale bron (Incidenteel) 0 0 Lokale bron (continue belasting) 0 0 Zwemmers op een kluitje \26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

25 7 Aandachtspunten en aanbevelingen 7.1 Bacteriologische waterkwaliteit De bacteriologische waterkwaliteit is in 2014 goed geweest. Er waren geen overschrijdingen van signaalwaarden. De verwachting is dat deze locatie niet gevoelig is voor hoge concentraties van fecale verontreiniging, vanwege de diepte van de plas. De grootte van het zwemstrand zorgt er tevens voor dat zwemmers niet dicht op elkaar zwemmen. Eventuele fecale verontreiniging door zwemmers verdeelt zich over een groot volume. Ondanks de goede resultaten is de aanwezigheid van (grote hoeveelheden) vogels een aandachtspunt. Er zijn vogeluitwerpselen op de graszone in de zwemwaterlocatie aangetroffen. Het effect van vogels is moeilijk te verminderen. Vogels zullen aangetrokken worden door de aanwezige natuur in het zuidelijk deel van de plas. Deze vogels zullen op drukke dagen zich niet in de buurt van het strand laten zien, maar op stille dagen is de kans groot dat ze het gehele strand gebruiken. In welke mate er vervuiling optreedt, is nu nog niet te overzien. De grote omvang van de plas (ong. 35 ha) is een positieve factor. Wanneer blijkt dat er ook in het badseizoen, veel uitwerpselen van vogels op het strand zijn, is het aan te raden om deze uitwerpselen regelmatig te verwijderen en/of onder te fresen. Naast vogels, zijn honden een aandachtspunt. Zolang ze niet op het strand komen, is er geen risico. Handhaving van het hondenverbod (taak van de beheerder) is belangrijk, net als het instellen van een opruimplicht. 7.2 Algenbloei In 2014 zijn geen meldingen bekend van (blauw)algenbloei. De plas is relatief diep, warmt niet snel op en is (in geringe mate) aangetakt. Deze factoren maken de plas minder gevoelig voor algenbloei. Tijdens bemonstering van de plas zal echter gelet worden op drijflagen van algen. Om problemen in de toekomst te voorkomen zal de plas voldoende diep moeten blijven, en bij verondieping is het aan te raden alleen nutriënt-arme grond te gebruiken. 7.3 Veiligheid Tijdens het veldbezoek lijken er geen problemen te zijn voor de veiligheid van de zwemmers. In 2014 is er een taludmeting uitgevoerd door de Provincie Utrecht. Het hellingspercentage was met 6-10% voldoende veilig. De Provincie voert als onderdeel van het veiligheidsonderzoek ook in de toekomst taludmetingen uit bij Honswijkerplas. Aandachtspunt daarbij is inklinking van de (relatief jonge) waterbodem. Zwemwaterprofiel Honswijkerplas 25\26

26 26\26 Zwemwaterprofiel Honswijkerplas

27 Bijlage 1 Verslag veldbezoek

28

29 Datum: 11 december 2014 Aanwezig: Susan Sollie (Tauw) Weer: stormachtig, regen Er is een bezoek gebracht in de winter. De slagboom is open en het recreatieterrein is vrij toegankelijk. Tegen de dijk aan ligt een langgerekte parkeerzone, met in het midden een uitgang voor calamiteiten. Het noordelijk deel van de plas in volledig ingericht als recreatieterrein met zwemfunctie. Het zuidelijk deel is ingericht voor natuur. Omdat het winter is, zijn er geen bezoekers. Aan sporen is te zien dat er honden worden uitgelaten. Ook zijn er afdrukken van grote watervogels aangetroffen, net als feces. Dit laatste met name in het gedeelte met de vissteigers. Er zijn tijdens het bezoek enkele meeuwen gezien. Het strandgedeelte is voorzien van zand, met daarachter een strook gras. In het zuidelijk deel van de zwemwaterlocatie groeit gras tot aan de waterlijn en is de overgang tussen land en water abrupt. Het overgrote deel van het strand heeft echter een geleidelijke overgang tussen land en water. Tussen de grasstrook en de parkeerstrook ligt een sloot. Ten tijde van het bezoek was deze sloot watervoerend. De zwemwaterlocatie is gescheiden van het overige deel van plas (waar zandwinning plaatsvindt) met een ballenlijn (grote ballen). Deze lijn loopt helemaal van de oostelijke naar de westelijke oever. Het voorkomt dat vaartuigen bij de zwemwaterlocatie komen. Daarnaast is de zwemzone over de gehele lengte van de zwemwaterlocatie afgebakend met een ballenlijn. Op de borden wordt gewaarschuwd voor een steil talud achter de ballenlijn. In het water zijn geen speelelementen aanwezig. De speelelementen op het strand zijn geconcentreerd op één punt. Aan de overkant van de zwemwaterlocatie ligt een dijk met daarachter aanmeermogelijkheden voor woonboten. Tijdens het veldbezoek zijn geen faciliteiten (toiletten, kiosk) aanwezig. Van 1 april tot 1 november worden deze geplaatst. De mobiele kiosk is aanwezig als er recreanten zijn.

30 Bebording begin van de zwemwaterlocatie Parkeergelegenheid tegen de dijk Overzicht strand met in het water een ballenlijn Bebording provincie met waarschuwing voor steil aflopende waterbodem

31 Begroeiing op het strand Overzicht strand Sloot tussen graszone en parkeerzone Bebording met regels en verbodsbord honden

32 Speeltoestellen op het strand Vissteigers in het zuiden van de zwemwaterlocatie Feces vogels op de vissteigers Pootafdrukken van honden op het strand

33 Ballenlijn die zwemwaterlocatie scheidt van het overig deel van plas. Ballenlijn om de zwemzone af te bakenen.