Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe. J.Stoffels. Watersysteem Waterplannen en Besturing. 16 april 2015

Transcriptie

1 Watersysteem Waterplannen en Besturing Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 2015 J.Stoffels Datum 16 april 2015 Korte Ouderkerkerdijk 7 Amsterdam Postbus GJ Amsterdam T (20 cent per gesprek, plus uw gebruikelijke belkosten) F KvK april 2015 Waternet is de gemeenschappelijke organisatie van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en de gemeente Amsterdam

2

3 Inhoud 1 Methode 7 2 Beschrijving van de zwemwaterlocaties Situering en beschrijving Gebruik- en nevenfuncties KRW status Toekomstplannen Hydrologie en hydromorfologie Kenmerken van de zwemlocatie Risicobronnen 11 3 Analyse historische waterkwaliteit Bacteriologische waterkwaliteit Klasse-indeling Blauwalgen 12 4 Conclusie 13 5 Literatuur 13 BIJLAGE 1 - Lijst met aandachtspunten bij het opstellen van een zwemwaterprofiel 14 BIJLAGE 2 Berekening Klasse-indeling april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 3/16

4

5 Zwemwaterlocatie: Wijde Blik, zwemzone de Zuwe Datum beoordeling: April 2015 Beoordelingsperiode: 4 badseizoenen; Beoordeling zwemwaterkwaliteit Uitstekend volgens EU 2006/7/EG: Risico voor gezondheid zwemmers: Mogelijk recreatievaart Herziening profiel in: Indien klasse wijzigt, of bij infrastructurele wijzigingen. Voorwoord De Europese Zwemwaterrichtlijn (2006/7/EC) die maart 2006 van kracht geworden is, schrijft voor dat voor elk zwemwater een zwemwaterprofiel wordt opgesteld, waarin de risico s en bedreigingen worden vastgelegd. Op basis van dit profiel kunnen voor de desbetreffende locatie maatregelen worden geformuleerd om de gezondheidsrisico s voor de zwemmers te verkleinen. Volgens de zwemwaterrichtlijn geeft een zwemwaterprofiel een compleet beeld van alle veiligheid- en gezondheidsrisico s op de zwemlocatie. Een zwemwaterprofiel is in eerste instantie bedoeld om inzicht te krijgen in de fecale verontreinigingsbronnen en routes en richt zich op de indicatoren voor fecale verontreinigingen: Escherichia Coli en Intestinale Enterococcen. Daarnaast verschaft het zwemwaterprofiel inzicht in mogelijke problemen door Cyanobacteriën. Waternet heeft in 2007/2008 voor het eerst zwemwaterprofielen laten opstellen. Afhankelijk van de aangetroffen waterkwaliteit dienen deze profielen met enige regelmaat aangepast te worden. 16 april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 5/16

6

7 1 Methode Voor het opstellen van zwemwaterprofielen zijn enkele handreikingen opgesteld waarin een gestructureerde aanpak van diverse facetten wordt beschreven: Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (RIZA-Grontmij, 2005) Blauwalgen in het zwemwaterprofiel (RWS, Waterdienst, 2008) Zwemwaterlocaties, protocol voor begrenzing (RIZA/DHV, 2005) Voor zover mogelijk is voor het opstellen van dit zwemwaterprofiel bij deze handreikingen aangesloten. Fig 1.0 Routekaart voor het opstellen van een zwemwaterprofiel (bron: handreiking 16 april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 7/16

8 2 Beschrijving van de zwemwaterlocaties. 2.1 Situering en beschrijving De Wijde Blik is onderdeel van het Noordelijke Vechtplassengebied. De plas ligt ten oosten van Vreeland. In de Middeleeuwen was het een drassig veengebied. Na inpoldering is het veen afgegraven en later is het gebied verder uitgediept door zandwinning. De Wijde Blik is gedeeltelijk ingericht als recreatiegebied. Aan de oostzijde zijn een aantal recreatie eilanden die in 2000 opnieuw zijn ingericht. Deze eilanden hebben twee functies: ze vormen een aanlegplaats voor watersporters en ze beschermen de legakkers achter de eilanden tegen afslag. Aan de noordoever ligt de zwemzone de Zuwe. Deze locatie is sinds 2014 officieel in gebruik. Daarvoor lag de officiële zwemlocatie bij een minder goed toegankelijk klein strandje eveneens aan de noordoever. Vanwege de kleine verschuiving in afstand is ervoor gekozen enkel het meetpunt en naam van de zwemlocatie te wijzigen, waardoor de historische meetreeks van de oude locatie ook geldt voor de nieuwe locatie. Fig. 2.1 Situering van het oude en huidige zwemwatermeetpunt in de Wijde Blik 2.2 Gebruik- en nevenfuncties De Wijde Blik heeft een recreatieve functie. Daarnaast maakt de Wijde Blik deel uit van de EHS (ecologische hoofdstructuur) en Natura 2000 (vogelrichtlijngebied). 2.3 KRW status Het waterlichaam Wijde Blik is onderdeel van de Noordelijke Vechtplassen, net als Spiegelplas, Hollands Ankeveense plassen, Stichts Ankeveense plassen en de Kortenhoefse plassen. Het watertype van de Wijde Blik is M20, diep gebufferde meren. 16 april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 8/16

9 2.4 Toekomstplannen Gezien de zeer recente aanleg van de huidige locatie zijn er geen plannen voor de directe toekomst. 2.5 Hydrologie en hydromorfologie De Wijde Blik heeft een open verbinding met het Hilversums Kanaal. Via het Hilversums Kanaal wordt in droge perioden Vechtwater (dat voor een deel Amsterdam-Rijnkanaalwater bevat en belast wordt met uitslagwater uit de nabijgelegen Horstermeer inclusief van de RWZI) ingelaten voor het op peil houden van de Kortenhoefse plassen, inclusief Het Hol. Hierdoor is er in de droge perioden belasting met nutriënten. Echter door de diepte van de plas kunnen de gesuspendeerde organische delen bezinken. Daarmee maken zij geen deel meer uit van de plas waardoor het negatieve effect op de waterkwaliteit klein is, maar er wel sprake is van het langzaam oplopen van de fosfaatbelasting in de plas. De Wijde Blik heeft een zichtdiepte tot meer dan 3 meter. De plas wordt gekenmerkt door steile en harde oevers. De Wijde Blik heeft een oppervlak van 300 ha en een diepte in het midden van de plas van meer dan 20 meter. 2.6 Kenmerken van de zwemlocatie Beheerder Waterkwaliteitsbeheerder Provincie Gemeente Wijde meren Waternet Noord Holland De zwemlocatie Het strandje ligt aan de noordoever van de Wijde Blik en is bereikbaar via de ventweg naast de N201 (Vreelandseweg). Er is een grote ligweide aanwezig, die direct overgaat in het water, middels een houten beschoeiing zonder strand of geleidelijke oever. De aanvangsdiepte is circa 50cm. Er zijn trappetjes om er weer gemakkelijk uit te komen. Bezoekersaantallen Op een mooie dag zullen er zeker 200 bezoekers zijn, deze zullen misschien niet allemaal te water gaan. Voorzieningen Kiosk Nee Toiletten Nee Vuilnisbakken Ja Parkeerplaatsen Ja Speeltoestellen Nee Toezicht Nee Bodem zand Onderhoud Het gras wordt regelmatig gemaaid 16 april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 9/16

10 Meldingen/klachten In juli 2013, nog voor de officiële opening werd er asbestverdacht materiaal gevonden wat leidde tot sluiting met hekken. Bij nader onderzoek werd echter geen asbest gevonden waarna de locatie weer open kon. Fig.2.2 Zwemzone met beschoeiing en trappetje Begrenzing De zwemzone wordt afgebakend met een ballenlijn bij een diepte van 1,40m. Fig. 2.3 Begrenzing zwemzone 16 april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 10/16

11 2.7 Risicobronnen De volledige lijst met aandachtspunten, is als bijlage 1 bij dit document gevoegd Algemeen Recreatievaart Beroepsvaart Dieren Menselijke belasting Er zijn geen bronnen aan te geven van fecale verontreiniging door ongerioleerde lozingen, effluent RWZI, afspoelend regen-, mest- of wegwater. Er is veel recreatievaart op de plas. Er zijn enkele jachthavens aanwezig. Sinds 2009 is het lozen van toiletwater direct in het oppervlaktewater niet meer toegestaan, maar wordt vermoedelijk niet altijd nageleefd. Er is geen beroepsvaart Door de steile oevers is de locatie niet zo aantrekkelijk voor vogels. Ook honden zullen hierdoor niet te water kunnen gaan. Misschien mogelijk bij grote drukte, maar voor kleine kinderen is deze locatie niet zo geschikt. 3 Analyse historische waterkwaliteit Op de zwemlocatie wordt de zwemkwaliteit op één meetpunt bepaald. Aangezien de locatie Uitstekend scoort, is ervoor gekozen niet meer tweewekelijks, maar om om de vier weken metingen uit te voeren. De situering van het meetpunt is in figuur 2.1 en 2.3 weergegeven. Omschrijving Code X-coördinaat Y-coördinaat Wijde Blik, zwemzone de Zuwe PKH Bacteriologische waterkwaliteit Hier wordt de waterkwaliteit wat betreft fecale verontreinigingen besproken. Blauwalgen zijn ook bacteriën, maar worden apart behandeld (zie 3.3). Sinds 2007 wordt er volgens de Europese zwemwaterrichtlijn de bacteriologische parameters Escherichia Coli en Intestinale Enterococcen gemeten. Voor de beoordeling van de bacteriologische kwaliteit gedurende het badseizoen worden de resultaten van de Escherichia Coli (E.Coli) en Intestinale Enterococcen (IE) gebruikt. Voor E.Coli heeft VROM in het voorjaar van 2013 een norm vastgesteld. Deze is bedraagt 1800 kve per 100 ml. Dit was daarvoor 2000 kve per 100 ml. Voor de Intestinale Enterococcen (IE) bedraagt de norm 400 kve per 100 ml. Sinds 2013 is ook landelijk besloten om niet meer direct een waarschuwing af te geven bij een enkele overschrijding van de norm aangezien het vaak om incidentele, plaatselijke overschrijdingen blijkt te gaan. Bij een overschrijding van de norm wordt zo snel mogelijk een extra bemonstering uitgevoerd. Als deze ook boven de norm is, wordt een negatief zwemadvies ingesteld. 16 april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 11/16

12 Figuur 3.1 toont de resultaten voor de periode , waarbij vanaf 2014 op de nieuwe locatie wordt gemeten. De rode en blauwe lijn geven de overschrijdingsnorm aan voor E.Coli en IE. Enkel in 2012 en 2013 zijn er verhoogde waardes gemeten, maar altijd nog ruim onder de norm. Fig.3.1: bacteriologie fecaal Wijde Blik Klasse-indeling Volgens de Europese zwemwaterrichtlijn worden alle zwemlocaties beoordeeld op basis van twee fecale bacteriologische parameters, te weten: Escherichia Coli (Ecoli) en Intestinale Enterococcen. Op basis van de metingen over de laatste 4 jaar wordt via een statische berekening een kwaliteitsscore bepaald die aangeeft of de locatie in de klasse Uitstekend, Goed, Aanvaardbaar of Slecht valt PKH036 Wijde Blik, zwemzone de Zuwe Uitstekend Uitstekend Uitstekend Uitstekend De Wijde Blik valt tot nu toe altijd in de klasse Uitstekend. Zowel de score voor E. coli als intestinale enterococcen liggen ruim binnen de kwaliteitsklasse uitstekend. In bijlage 2 worden de rekenmethode en de tussenresultaten getoond. 3.3 Blauwalgen De kans op een bloei van toxische blauwalgen op de zwemlocatie is klein aangezien de Wijde Blik momenteel niet als blauwalggevoelig worden beschouwd. Blauwalgen worden dan ook niet bij iedere bacteriologische bemonstering meegenomen. Midden op de Wijde Blik wordt maandelijks blauwalg gemeten en in 2014 is er tweewekelijks bij de zwemzone gemeten. Hier zijn nog nooit overschrijdingen geconstateerd. 16 april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 12/16

13 4 Conclusie De zwemwaterkwaliteit bij deze locatie is uitstekend. Er zijn weinig tot geen bronnen van fecaliën en er is geen blauwalg. Ook zijn er momenteel geen bedreigingen voor verslechtering. 5 Literatuur TAUW, Zwemwaterprofiel 2008 Wijde Blik, S. Sollie, S. Haverkamp, april 2009 Waternet, Onderzoek maatregelen zwemwaterkwaliteit, Rapportnummer , J.M. Stroom, J Stoffels, mei 2010 Handreiking voor het opstellen van een zwemwaterprofiel RIZA-Grontmij, 2005 Blauwalgen in het zwemwaterprofiel RWS, Waterdienst, 2008 Zwemwaterlocaties, protocol voor begrenzing RIZA/DHV, 2005 Min. I&M, Naleving lozingsverbod toiletwater recreatievaart, IVW/WB/2010/000016, dec april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 13/16

14 BIJLAGE 1 - Lijst met aandachtspunten bij het opstellen van een zwemwaterprofiel In de invloedsfeer van de locatie zijn mogelijke bronnen en -routes: Rioolwaterzuiveringen Slachthuizen of mestverwerkende bedrijven Riooloverstort Ongezuiverde lozingen Regenwaterlozing Afstromend wegwater Vee op weilanden (zo ja, welk vee) Uit- en afspoeling van mest Veeteeltbedrijven met mogelijkheid van erfafspoeling naar sloten Agrarisch achterland Rivieren, sloten, kanalen (invloed gebiedsvreemd water ook bv. via gemalen of sluizen) enz. Opwerveling en/of nalevering van sediment, bagger op zuiveringsslib Recreatievaart en chartervaart (ongezuiverde lozingen) Beroepsvaart (ongezuiverde lozingen) woonboten Zwemmers Huisdieren op strand Vogelkolonies Fauna (wild levende dieren), ratten,enz. Aandachtspunten bij veldbezoek Toiletten (aangesloten op rioolstelsel?) Douches (aangesloten op rioolstelsel?) Prullenbakken Toezicht (waar) Speeltoestellen Ondergrond (strand, oever, waterbodem) Aantal bezoekers/zwemmers aanwezig Kloppen de waterstromen met de kaarten Regenwaterafvoer naar het strand/zwemwater Afstromend wegwater Overstorten zichtbaar aanwezig (Recreatie)vaart Aanlegsteigers (jacht)havens woonboten Weilanden en/of boerenbedrijven in de omgeving Rwzi s Ongezuiverde lozingen Huisdieren op strand Watervogels aanwezig. Zo ja, hoeveel en eventueel welke Feces aanwezig op strand en zo ja wat voor feces. (hond, vogel, enz) Algemene hygiëne Drijvend vuil Werkzaamheden (baggeren, onderhoud, oever) Industrie in omgeving 16 april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 14/16

15 BIJLAGE 2 Berekening Klasse-indeling. Volgens de Europese zwemwaterrichtlijn worden alle zwemlocaties beoordeeld op basis van twee fecale bacteriologische parameters, te weten: Escherichia Coli (E. Coli) en Intestinale Enterococcen. Op basis van de metingen over de laatste 4 jaar wordt via een statische berekening een kwaliteitsscore bepaald die aangeeft of de locatie in de klasse Uitstekend, Goed, Aanvaardbaar of Slecht valt. Van alle vooraf ingeplande bemonsteringen (herbemonsteringen worden niet meegeteld) voor Escherichia Coli en Intestinale Enterococcen van de laatste vier jaar wordt een 90- en 95-percentiel waarde bepaald volgens de in het kader gegeven formule. RICHTLIJN 2006/7/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 15 februari 2006 betreffende het beheer van de zwemwaterkwaliteit en tot intrekking van Richtlijn 76/160/EEG Uitgaande van een beoordeling van de normale waarschijnlijkheidsverdeling van log10 van de microbiologische gegevens van een bepaald zwemwater wordt de percentielwaarde als volgt afgeleid: i. neem de log10-waarde van alle bacterietellingen in de te beoordelen gegevensreeks, (Indien het resultaat een nulwaarde is, neem dan de log10-waarde van de minimum detectielimiet van de gebruikte analytische methode). ii. Bepaal het rekenkundig gemiddelde van de log10-waarden (μ). iii. Bepaal de standaardafwijking van de log10-waarden (σ). Het hoogste 90-percentielpunt van de waarschijnlijkheidsverdeling van de gegevens wordt berekend met de volgende vergelijking: hoogste 90-percentiel = antilog (μ + 1,282 σ). Het hoogste 95-percentielpunt van de waarschijnlijkheidsverdeling van de gegevens wordt berekend met de volgende vergelijking: hoogste 95-percentiel = antilog (μ + 1,65 σ). Vervolgens wordt aan de hand van de percentiel waardes bepaald in welke kwaliteitsklasse de parameter scoort. Voor E. Coli geldt dat als de 95-percentiel waarde onder de 500 ligt, E. Coli Uitstekend scoort. Ligt de 95-percentiel waarde tussen de 500 en 1000, dan scoort de parameter Goed. Bij een 95-percentiel waarde van boven de 1000, wordt de 90-percentielwaarde maatgevend, waarbij een waarde onder de 900 Aanvaardbaar scoort en met een 90-percentiel waarde van boven de 900 komt E. Coli in de klasse Slecht terecht. Voor Intestinale Enterococcen geldt dezelfde methode, maar met andere grenswaarden die in de onderstaande tabel terug te vinden zijn. Als op een locatie E. Coli en Intestinale Enterococcen op verschillende kwaliteitsklassen uitkomen, is de slechts scorende maatgevend voor de uiteindelijke kwaliteitsklasse voor de betreffende zwemlocatie. Kwaliteitsnormen: EC IE P90: aanvaardbaar P95: goed P95: uitstekend P90: slecht > 900 > april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 15/16

16 Meetpunt.omschrijv Grootheid.omschrijv Parameter.oms ing ing chrijving CASnummer Eenheid.c ode Waardebew erkingmeth ode.code Limietsym bool Numerieke waarde Alfanumeri ekewaarde Normwaar de Aantalgeb ruiktemee twaarden Aantalmeetw aardenonderd etectiegrens PKH036 Zwemwaterkwaliteit DIMSLS MIN < Uitstekend <= PKH036 Aantal per volume Escherichia coli NVT n/dl MIN < Uitstekend <= PKH036 Aantal per volume Escherichia coli NVT n/dl P90ZWR <= PKH036 Aantal per volume Escherichia coli NVT n/dl P95ZWR <= PKH036 Aantal per volume Intestinale ente NVT n/dl MIN < Uitstekend <= PKH036 Aantal per volume Intestinale ente NVT n/dl P90ZWR <= PKH036 Aantal per volume Intestinale ente NVT n/dl P95ZWR <= april Zwemwaterprofiel Wijde Blik, zwemzone de Zuwe 16/16