Ontwikkeling en duurzaamheid railgoederenvervoersmarkt DB Schenker Rail Nederland N.V. Peer van Gemert Teamleider Safety, Health & Environment 03.06.09
Inhoud Part 1 Ontwikkeling Railgoederenmarkt Part 2 Railtransport en milieu: energie, klimaat, luchtkwaliteit, Part 3 Ontwikkelingen geluid Part 4 Ontwikkelingen externe veiligheid 2
1 DB Schenker Rail in Europa Europese aanwezigheid Het grootste Europese netwerk Samenwerking in die landen waar geen eigen directe aanwezigheid met de Nationale spoorweg maatschappijen Nauwe interactie en samenwerking met het eigen DB Schenker land, lucht en maritieme transportnetwerken Existing activities Activities in realization/survey Corridors Own railway 3
1 Hoofdrelaties railgoederenvervoer Nederland 75% zeehavens gebonden 80% internationaal verkeer 67% naar Duitse grens aandeel in modal split NL 7% railaandeel in Rotterdam is nu 12% railaandeel 2e maasvlakte 20% aandeel (petro)chemische producten 10% 14 railvervoerders actief in NL Marktaandeel DB Schenker is 70% in railgoederenmarkt 4
1 Aandeel railgoederenvervoer groeit Groei van het continentaal railgoederenvervoer door wegvallen grenzen in EU Vanaf 2003 afbouw spoorgrenzen, loc s en machinisten rijden door aan de grens Concurrentiepositie met de weg verbetert door congestie en Maut Efficiency verbetering rail mede door onderlinge concurrentie Milieuvoordelen beginnen zichtbaar te worden (klimaatneutraal) In Nederland steeds meer capaciteit en kwaliteit voor goederenvervoer door opening Betuweroute voor Oost-West relaties. 5
1 Spoorgoederenvervoer groeit snel 100 90 80 Vervoervolumes (tonnen lading) per trein op Nederlands grondgebied (binnenlands + internationaal vervoer) In 1994 2007 gemiddeld 7,5% groei per jaar 70 60 50 40 30 20 10 0 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 2018 2020 tonnen Marktverwachting BRG ProRail in Netwerkanalyse Nota Mobiliteit bovenkant bandbreedte Nota Mobiliteit onderkant bandbreedte Realisatie BRG verwacht voor 2007-2020 gemiddeld 6% groei per jaar 6
1 Groei op basis van huidige en geplande infra Congestie in de Randstad Richting Noord-Nederland via Hanselijn Richting Noord-Europa ook via Amsterdam (snelste route nu) Zoekrichting Programma Hoogfrequent Spoor Omzeilen Randstad ofwel Meer benutten Betuweroute 7
2 Railgoederenvervoer en milieu Een trein vervoert even veel lading als 60 vrachtwagens, maar met veel minder milieubelasting dan 60 vrachtwagens Energiebesparing: Groene golf voor goederentreinen spaart kosten en milieu Vijf keer optrekken kost evenveel stroom als het verbruik van een huishouden per jaar Toename aandeel elektrische tractie Wel bovenleiding op hele traject nodig Op Betuweroute teruglevering remenergie mogelijk Reeds nu klimaatneutraal mogelijk Op verzoek van de klant kan DB Schenker Rail klimaatneutraal vervoer aanbieden Dieseltractie op zwavelvrije diesel sinds 2007 Bij de terminals geen bovenleiding dus alleen rangeren met diesel mogelijk 8
3 Ontwikkelingen geluidmaatregelen Vanaf 2003 fluistertrein in innovatieprogramma geluid Reductie van 8 tot 10 db ofwel 80% Vanaf 2006 verplicht in EU Nog geen eigen categorie stil materieel in Rekenvoorschrift geluid Maatregelen op emplacementen, minder (afbuigende) wissels Voor IJsselroute combineren met saneringsgelden niveau 1987 Eventueel aanpassing oudere wagens bij regionale vervoeren 9
3 Equivalent geluidniveau bij instroom stille remmen (- 7 db = 80% reductie) 160 Mio Tonne per year 146 160 140 120 100 Example 2020: 30+0,2 x 60=42 Mio Tonne 90 104 118 100 132 120 140 140 120 100 80 70 80 80 60 40 20 0 50 60 42 43 42 40 38 36 34 36 36 40 34 36 36 30 24 10 18 0 12 6 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 60 40 20 0 Mio ton Transports cast iron and composite (K-system) and equivalent noise level Stille remmen geven 80% reductie Ondanks groei van het vervoer neemt geluid af op langere termijn 10
4 Railgoederenvervoer en externe veiligheid Aandeel relevante (petro)chemische stoffen in vervoer is 10% maar het aandeel treinen met relevante stoffen is veel groter Als regel nemen alle treinen gelijke (kortste) route, dus geen onderscheid naar inhoud van de trein voor de routekeuze Chemie gebruikt steeds meer tankcontainers (intermodaal vervoer). Vanwege convenant warme BLEVE wordt scheiding bij containerterminals onderzocht Ook bij gebruik intermodaal vervoer moet in Duitsland voor 150 stoffen gebruik worden gemaakt van rail of water. 11
4 Ontwikkelingen externe veiligheid Bij de uitwerking van basisnet spoor zijn verschillende maatregelen benoemd die deels reeds worden ingevoerd maar nog niet meetellen in de risicomodellen: Kans op een botsing verkleinen door maatregelen bij de treinbeveiliging zoals - minder wissels op emplacementen (in Arnhem terug van 96 naar 65) - ATB verbeterde versie bij risicowissels (eind 2009 op meer dan 1000 seinen actief) Kans op een ontsporing verkleinen door hot-box -detectie Kans op lekkage na een botsing of ontsporing verkleinen door maatregelen materieel: Internationale invoering voor toxische gassen, ook bij oudere wagens Kans op escalatie bij een grote uitstroom verkleinen door maatregelen gebouwde omgeving: Een zone van 30 meter om de effecten van lekkages beheersbaar te houden ofwel plasbrandaandachtsgebied. In dit gebied moet riolering geschikt zijn om vloeistof effectief af te voeren, daarmee wordt ook het risico van een warme BLEVE beheerst. Ook bouwkundige voorzieningen aan gebouwen moeten kunnen worden opgelegd via bijvoorbeeld een aangepast bouwbesluit. 12
4 Verhoging van de veiligheid van ketelwagens Internationaal (COTIF-RID) afgesproken veiligheidsvoorzieningen vanaf 2005 crashbuffers op alle gaswagens. vanaf 2007 opklimbeveiliging voor alle toxische gassen, uiterlijk per 2015 13
5 Conclusies duurzaam railgoederenvervoer Railgoederenvervoersmarkt is bezig met een inhaalslag Groei van het marktaandeel railgoederenvervoer is goed voor het milieu en klimaat Voorkeur voor de snelste/kortste route vanwege milieu, kosten vervoer en infra. Ondanks groei van het vervoer neemt de geluidsproductie geleidelijk af door instroom van stil materieel. Voor locale knelpunten is grootschalige (Europese) ombouw van materieel geen duurzame oplossing. Bij de locale sanering is wel sanering van een deel van het huidig materieel op projectbasis een te onderzoeken optie. Door permanente veiligheidsverbetering is groei van het vervoer mogelijk bij een beheersbaar risico. Daarbij zijn ook maatregelen in de gebouwde omgeving nodig. 14