Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Paul Wagemakers ; Paul Wagemakers; martin de groot 20 november 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/68981 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet. Wikiwijs Maken is een onderdeel van Wikiwijsleermiddelenplein, hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave Geschiedenis van de blues Worksongs, Deltablues en Chicagoblues Bluesschema Opdracht maak je eigen bluessolo Werken met Garageband Over dit lesmateriaal Pagina 1
Geschiedenis van de blues Worksongs, Deltablues en Chicagoblues Brontekst 1. Worksongs: De bluesmuziek is muziek van de zwarte bevolking uit Amerika. Deze bewoners van Amerika wonen daar niet van origine. Ze zijn daar naar toegebracht door de blanke mensen die ze als slaven gebruikten om te werken op plantages en in fabrieken. In tegenstelling tot in Zuid-Amerika, mochten de zwarte mensen niet trommelen, omdat de onderdrukkers bang waren voor tovenarij en voodoo. Ze werden niet veel beter behandeld als werkvee. Ze mochten wel zingen als ze aan het werk waren. De muziek hielp de slaven het werk te verlichten. De teksten gingen veelal over het werk of de leefsituatie. Meestal niet zo vrolijk. De slaven konden alleen maar muziek maken met alles wat ze bij zich hadden: hun stem en de materialen in hun omgeving. Deze muziek noemen we worksongs of Negro Spirituals. https://youtu.be/4g5ktqynwvc Instrumenten die gebruikt werden waren vooral de stem en het gereedschap waar mee gewerkt werd, of de materialen die ze voor handen hadden. Vaak had je een voorzanger zong de groep hem na of gaf een antwoord. De muziek zorgde ervoor dat het leven wat draaglijker werd. https://youtu.be/wfslw8lliw0 Van Worksongs naar Blues: De eerste zwarte blues-artiest waarvan de muziek is opgenomen en uitgebracht is Robert Johnson. Hij schreef in het totaal ongeveer 30 liedjes. Hier hoor je de walking blues. Eric Clapton heeft een aantal van deze liedjes nagespeeld op authentieke wijze op De CD unplugged https://youtu.be/mesqiktht3q Hier zie je Eric Clapton bij de MTV-awards het nummer uitvoeren. Pagina 2
https://youtu.be/1f3pb3m5dzs Net als in de versie van Robert Johnson hoor je alleen: zang, een gitaar die wordt bespeeld met een slide (een stuk buis of slang waarmee over de snaren wordt geveegd). Als ritme stampt hij op de grond met zijn voet. Verschillende soorten Bluesmuziek Deltablues Blues met alleen zang, slidegitaar en evt ritmisch gestampt wordt Deltablues genoemd. n Missisipi bleven veel slaven hangen. Dit is de bakermat van de Blues. In deze provincie ligt ook het beroemde kruispunt waar Robert Johnson zijn ziel verkocht zou hebben aan de duivel. In ruil daarvoor zou Robert onnavolgbaar gitaar kunnen spelen en ontzettend beroemd worden. https://youtu.be/tcarwlddhao Kenmerken Deltablues kun je herkennen aan het simpele instrumentarium: Een beetje drums, een mondharmonica en een gitaar waarop gespeeld wordt met een slide. (een koker of buisje om de pink) Muzikanten: Muzikanten die de deltablues groot gemaakt hebben en spelen zijn bijvoorbeeld: Robert Johnson, Muddy Waters en John lee Hooker Chicagoblues (Rhythm and Blues) Na de eerste wereldoorlog kwam de industrialisatie flink op gang. Op het platteland was minder werk. Daardoor trokken veel slaven uit het zuiden naar het noorden, naar de stad om daar in fabrieken te gaan werken. Natuurlijk namen ze hun muziek mee. De muziek kreeg een meer stads karakter. Er werden instrumenten toegevoegd. Ondertussen werd de elektrische gitaar uitgevonden en ook de basgitaar werd toegepast in bluesmuziek. https://youtu.be/bukdci5cvte Kenmerken Kenmerken van chicagoblues of Rhythm and Blues. De thema s zijn wat stadser. De muziek klinkt Pagina 3
meestal wat vrolijker. Verder worden er meerdere instrumenten in gebruikt. Instrumenten: Piano, Drums, Bas, Elektrische gitaar en vaak Blazers Vaak de gitaren vervormd (distortion) Muzikanten in deze stijl zijn bijvoorbeeld: Muddy Waters, Howlin Wolf, Lonnie Brooks, Hurbert Sumlin Wat is een Worksong? Wat is een worksong? Instrumenten bij een worksong? Welke instrumenten hoor je meestal bij worksongs? Muzikanten Welke bluesmuzikanten spelen vooral deltablues? hoe herken je delta-bluesmuziek? Waaraan herken je deltabluesmuziek? chicagoblues herkennen Waaraan herken je chicagoblues? Pagina 4
Welke muzikanten maken chicagoblues? Weke bluesmuzikanten spelen vooral chicagoblues? Slide? Wat is een slide? Blues vorm? Hoe zit Bluesmuziek eigenlijk in elkaar? Bluesschema Brontekst 2: https://youtu.be/1f3pb3m5dzs Bluesschema Kijk maar eens naar het eerste deel van de songtekst: Woke up this morning I looked 'round for my shoes You know I had those mean old walking blues Yeah, I woke up this morning I looked 'round for my shoes Girl, I had those, ooh, mean old walking blues Een couplet bestaat uit 3 regels. De eerste 2 regels zijn een herhaling van elkaar. De derde regel versterkt of benadrukt de ellende of vult hem aan. We kijken naar het volgende couplet: Some people tell me that worried blues ain't bad It's the worst old feeling I ever had People tell me that worried blues ain't bad It's the worst old feeling, ooh child, I ever had En daar zie je hetzelfde gebeuren. Pagina 5
Wat doen de instrumenten? Ook muzikaal zit er veel herhaling in bluesmuziek. We kijken naar de meest eenvoudige vorm van het bluesschema van 12 maten. Bluesschema: C F C C F F C C G F C turnaround Als je de akkoorden vergelijkt met de toonladder zie je dat de C de eerste toon is uit de toonladder. De F is de vierde uit de ladder en de G is de 5e uit de ladder: c - d - e - f - g - a - b - c 1-2 - 3-4 - 5-6 - 7-8 In cijfers krijg je dus: 1 1 1 1 4 4 1 1 5 4 1 turnaround Blues in A Opdracht: Reken uit met het bovenstaande schema hoe het bluesschema is voor de toonladder van: A: a b cis d e fis gis a Blues in F F f g a bes c d e f Pagina 6
Crossroads kn.nu/ww.7ff3c2e (youtube.com) Pagina 7
Opdracht maak je eigen bluessolo Opdracht: Maak je eigen bluessolo: Stap 1: Schrijf je naam op verdeeld in lettergrepen. Probeer je naam zo ritmisch mogelijk te zeggen. Voor korte lettergrepen zet een puntje en voor lange lettergrepen een streep. Verdeel deze noten over 8 tellen................. 1 e 2 e 3 e 4 e 1 e 2 e 3 e 4 e Stap 2: Zet de puntjes en strepen om in notenwaarden: (achtste noot, kwartnoot etc.) Stap 3: Koppel aan de noten tonen uit de bluestoonladder. We spelen onze blues in C. Dat betekent dat je de volgende tonen kan gebruiken: c es f fis g bes Je gaat dobbelen om de noten te krijgen. 1 = c 2 = es 3 = f 4 = fis 5 = g en 6 = bes Pagina 8
De laatste lettergreep moet een c zijn. tip 1: Maak niet te gekke sprongen. Je moet je solo zelf kunnen spelen. tip 2: gebruik de fis maar 1 keer. Stap 4: Schrijf je solo uit in noten en in tabs: noten: tabs: Stap 5: Oefen je solo. Kijk of hij speelbaar is. Als je helemaal tevreden bent ga dan naar stap 6 Stap 6: Vul je solo in. De twee maten die je verzonnen hebt schrijf je in maat 1 en 2 en je herhaalt hem in maat 5 en 6. (maat 3 en 4 en 7 en 8 laat je leeg) Je verzint een variatie op je eerste 2 maten en die zul je in in maat 9 en 10. (maat 11 en 12 laat je ook weer leeg). Stap 7: Maak een achtergrond en neem je solo op Maak in Garageband een achtergrond en speel je solo in. open garageband kies een nieuw nummer kies de gitaar met het tandwiel eromheen Klik op de + rechts bovenin het scherm klik op gedeelten Maak van de 8 maten, 12 maten Neem het bluesschema op van bladzijde 7. Maak er een basspoor bij en een drumspoor Neem je solo op. Sla je bestand op met je naam en klas in de naam Airdrop het bestand naar je leraar. Pagina 9
Maak je werkblad in orde en lever dat ook in. Beoordeling: Je wordt beoordeeld op de volgende punten: Heb je alle stappen doorlopen van je werkblad. kloppen de stappen met elkaar heb je je aan alle opdrachten gehouden - klopt je opname met je werkblad is het goed gespeeld qua timing is het goed gespeeld qua toonhoogte. Werkblad Blues Solo kn.nu/ww.4c6f0b9 (pdf, maken.wikiwijs.nl) Pagina 10
Werken met Garageband kies je instrument waarmee je gaat beginnen Pagina 11
pas het aantal maten aan door op de + te klikken rechtsboven Pagina 12
Je kan je bluessolo opleuken met allerlei kant en klare loops Pagina 13
Antwoorden Wat is een Worksong? Wat is een worksong? Lees nog eens goed brontekst 1 door Instrumenten bij een worksong? Welke instrumenten hoor je meestal bij worksongs? Tip: Beluister een paar worksongs op youtube. Muzikanten Welke bluesmuzikanten spelen vooral deltablues? Lees brontekst 1 hoe herken je delta-bluesmuziek? Waaraan herken je deltabluesmuziek? luister naar de gebruikte instrumenten chicagoblues herkennen Waaraan herken je chicagoblues? luister naar de instrumenten Welke muzikanten maken chicagoblues? Weke bluesmuzikanten spelen vooral chicagoblues? lees brontekst 1 Slide? Wat is een slide? Denk aan de film crossroads als Willy en Eugene in de pawnshop zijn. Blues vorm? Hoe zit Bluesmuziek eigenlijk in elkaar? Per 12 maten 3 regels -> A A B Blues in A Opdracht: Reken uit met het bovenstaande schema hoe het bluesschema is voor de toonladder van: A: a b cis d e fis gis a Pagina 14
stap 1: Geef cijfers aan de toonladder: a = 1 b = 2 cis = 3 d = 4 e = 5 fis = 6 gis = 7 a = 8 Vul het schema in: 1 = A 4 = D 1 = A 1 = A 4 = D 4 = D 1 = A 1 = A 5 = E 4 = D 1 = A turnaround Blues in F F f g a bes c d e f stap 1: Geef cijfers aan de toonladder: f = 1 g = 2 a = 3 bes = 4 c = 5 d = 6 e = 7 f = 8 Vul het schema in: 1 = F 4 = Bes 1 = F 1 = F 4 = Bes 4 = Bes 1 = F 1 = F 5 = C 4 = Bes 1 = F turnaround Pagina 15
Over dit lesmateriaal Colofon Auteurs Paul Wagemakers ; Paul Wagemakers; martin de groot Laatst gewijzigd 20 november 2015 om 21:16 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau HAVO 1; VWO 1; HAVO 2; Leerinhoud en doelen Muziek; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Trefwoorden blues r&b mississipidelta gitaar door muziek blues Bronnen Bron Crossroads https://www.youtube.com/watch?v=t34t_mtv0yo Type Link Pagina 16