Concept-Uitgiftebeleid Bedrijventerreinen Hoeksche Waard Pg. 2 Inleiding Pg. 3 Kaders uitgiftebeleid Pg. 5 Beleidskader Pg. 6 Toelichting artikelen 1
Inleiding De wortels van het oude uitgiftebeleid liggen in de samenwerkingsovereenkomst over de ontwikkeling van het bedrijvenpark uit 2006. Sindsdien is als gevolg van de financiële crisis medio 2008 de economische situatie ingrijpend veranderd. Het oude uitgiftebeleid voor bedrijventerreinen dat beoogde de markt te verkleinen en te sturen ten gunste van het open Nationaal Landschap schiet zijn doel voorbij. Door het weren van bedrijven van buiten de Hoeksche Waard en het beperken van uitbreidingen op lokale bedrijventerreinen worden de economische ontwikkelingen beperkt. De nieuwe economische omstandigheden vroegen om een herziening van het uitgiftebeleid. Daartoe is eerst een drietal onderzoeken gedaan. Een onderzoek naar de marktvraag naar bedrijventerreinen, een onderzoek naar het huidig aanbod van bedrijventerreinen en een onderzoek naar vestigingscriteria van ondernemers in de Hoeksche Waard. Het nieuwe uitgiftebeleid beoogt niet de uitgangspunten van het Nationaal Landschap Hoeksche Waard te wijzigen. Het open landschap en het bijzondere patroon van polders, dijken en kreken blijven onverminderd belangrijk. Het doel van de wijziging is om de eigen Hoeksche Waardse bedrijvigheid voor de Hoeksche Waard te behouden en de economische aantrekkelijkheid van de Hoeksche Waard te verhogen zodat economische ontwikkelingen niet in zijn geheel aan de Hoeksche Waard voorbij zullen gaan. onderzoek De uitgifte van bedrijventerreinen in de Hoeksche Waard verloopt mede door de crisis veel slechter dan verwacht. in de periode 2009-2011 was de uitgifte in de hele Hoeksche Waard slechts 1,8 hectare. Het direct uitgeefbaar aanbod van bedrijventerreinen (42,1 hectare) en het reeds harde nog niet uitgeefbare aanbod van bedrijventerreinen (90 hectare) steken hierbij schril af. Er is een duidelijk disbalans tussen vraag en aanbod. Belangrijk is ook dat uit het gedane marktonderzoek onder Hoeksche Waardse bedrijven blijkt dat uitbreidingen bij voorkeur op de bestaande locaties worden gedaan en dat slechts enkele Hoeksche Waardse bedrijven met uitbreidings- en of verplaatsingsplannen (15%) zich oriënteren op een regionaal bedrijventerrein. Dit is in lijn met landelijk onderzoek dat uitwijst dat 80% van de bedrijfsverplaatsingen plaatsvindt binnen een straal van 5 kilometer. De Hoeksche Waardse ondernemers zelf zijn, zo blijkt duidelijk uit het onderzoek, voorstander van het openstellen van de Hoeksche Waard voor bedrijven van buiten de Hoeksche Waard. De disbalans in vraag en aanbod vereist een herijking van het geldend uitgiftebeleid en de bedrijventerreinenstrategie. Het eerste wordt met dit beleidskader opgepakt. 2
1. Kaders uitgiftebeleid Kaders Uitgiftebeleid beïnvloedt de vraagkant van de markt voor bedrijventerreinen. In de Hoeksche Waard zijn er drie onderwerpen die de vormgeving van het oude maar ook het nieuwe uitgiftebeleid bepalen: 1. De ruimte (waar en hoeveel) 2. Waar komt het bedrijf vandaan (binnen of buiten de Hoeksche Waard) 3. Type bedrijvigheid (wat) Hieronder staat een toelichting op de drie onderwerpen. In de volgende paragraaf wordt het vertaald naar een nieuw beleidskader. Ad. 1 De ruimte Elk onderwerp heeft zijn dynamiek. Bij het onderwerp ruimte gaat het om de vraag waar een bedrijf zich mag vestigen dan wel uit mag breiden en om hoeveel hectares het dan gaat. In het oude uitgiftebeleid is dit onderwerp stevig ingekaderd door te stellen dat bedrijven in principe regionaal worden gehuisvest tenzij er sprake is van een lokale binding. Als deze binding wordt vastgesteld zijn er nadere voorwaarden waaraan moet worden voldaan. De praktijk en het marktonderzoek tonen aan dat deze insteek niet werkt. Hoeksche Waardse bedrijven willen uitbreiden op de locatie waar ze gevestigd zijn en willen niet naar een nieuwe locatie verhuizen. Vanuit economisch perspectief is het dan ook wenselijk dit onderwerp anders in te steken. In lijn met het onderzoek moet de insteek zijn dat Hoeksche Waardse bedrijven zich binnen kaders lokaal mogen vestigen en uitbreiden. Dit betekent een verruiming van verschillende bestemmingsplannen door in plaats van een nee, tenzij-benadering naar een ja, mits-benadering te gaan in relatie tot vestiging en uitbreiding van Hoeksche Waardse bedrijven op lokale terreinen. Ad. 2 Bedrijven van buiten de Hoeksche Waard kunnen zich niet vestigen in de Hoeksche Waard. In de praktijk geldt deze beperking alleen voor het Bedrijvenpark Hoeksche Waard en niet voor lokale bedrijventerreinen die door private partijen worden ontwikkeld. Bezien vanuit de goede economische omstandigheden tien jaar geleden en de borging van ons Nationaal Landschap een verdedigbaar uitgangspunt. Maar in de huidige economische omstandigheden is dit uitgangspunt een stevige belemmering van de markt. Door bedrijven van buiten de regio toe te laten ontstaat er een grotere toegankelijkheid van de Hoeksche Waardse Bedrijventerreinenmarkt. Vanuit het onderzoek blijkt dat er vraag is om (maximaal) 32 hectare extra bedrijventerrein tot 2030 (zonder toestaan HMC-bedrijvigheid) te ontwikkelen. Opgeteld bij de regionale vraag van 40 hectare zit de HW dan nog steeds ruim onder het regionaal harde aanbod van ongeveer 130 hectare. Verder blijkt uit het marktonderzoek dat voor grootschaliger bedrijvigheid het BHW in beeld zou moeten zijn. Om hier invulling aan te geven zou grootschaliger bedrijvigheid van buiten de Hoeksche Waard boven de 5000 m2 naar het BHW moeten gaan. De grens van 5000 m2 is een bekende grens uit het oude uitgiftebeleid en is daarmee tot op heden een invulling geweest van grootschaligheid. 3
Bedrijvigheid van buiten de Hoeksche Waard onder de 5000 m2 mag lokaal worden gefaciliteerd maar kan ook op het BHW. Ad. 3 Een derde onderwerp is het type bedrijvigheid. Hierover staat niets in het oude uitgifte beleid. Dat hoeft ook niet (ook niet in nieuw uitgiftebeleid) maar het is wel een onderwerp dat een essentiële rol speelt en zal spelen bij de omgang met de discrepantie tussen vraag en aanbod van bedrijventerreinen. Vanuit het onderzoek blijkt namelijk dat de grootste kansen op ontwikkeling van bedrijventerreinen liggen op het gebied van natte bedrijvigheid en HMC-bedrijvigheid. In de prognoses van de marktvraag is er ruimte voor maximaal 46 hectare natte bedrijvigheid (inclusief HMC-bedrijvigheid). Op dit moment is in de Hoeksche Waard alleen het voormalig Suikerunie terrein in beeld voor deze bedrijvigheid. Dit pleit ervoor bij de herijking van de bedrijventerreinenstrategie nader op de kansen voor natte bedrijvigheid in te zoomen. Voor HMC-bedrijvigheid geldt hetzelfde. Er is een potentiële markt van in ieder geval 30 hectare die we door uitsluiting van HMC bedrijven in de Hoeksche Waard niet aanboren. Op dit moment sluit de geldende bedrijventerreinenstrategie nieuwe HMCbedrijvigheid uit en zet zij niet in op natte bedrijvigheid. In een nieuwe strategie dienen deze uitgangspunten nader worden bezien. Het provinciale beleid geeft daarover in ieder geval aan dat bestemmingsplannen voor bedrijventerreinen de hoogst milieucategorie moet toelaten, passend bij de omgeving. Voornemens Vanuit het onderzoek en de gevolgen van het nieuwe beleidskader is er een aantal acties die logischerwijs na vaststelling van dit nieuwe beleidskader door het SOHW worden opgepakt. Het betreft de volgende onderwerpen. Ten eerste moet naar aanleiding van de confrontatie tussen de vraag en het aanbod van bedrijventerreinen (in lijn met de sociaal economische visie) de programmering van bedrijventerreinen worden herzien. Dit leidt tot keuzes tussen locaties en mogelijke een andere strategie of positionering van bedrijventerreinen. In dat kader wordt dan ook gekeken naar de financiële gevolgen van een mogelijke herprogrammering. Ten tweede, artikel 2 van het beleidskader schept ruimere mogelijkheden voor lokale huisvesting van Hoeksche Waardse bedrijven. Dit voornemen vergt aanpassing van lokale regelgeving. Ten derde moet het huidige uitgifteprotocol van het Bedrijvenpark Hoeksche Waard (2009) naar aanleiding van het nieuwe beleidskader worden herzien. Na vaststelling van het nieuwe beleidskader in de raden zullen de gemeenten van de Hoeksche Waard het Bedrijvenpark Hoeksche Waard verzoeken een nieuw uitgifteprotocol op te stellen. Ten vierde werpt het onderzoek een tweetal kwalitatieve vragen op die in het kader van de herprogrammering van bedrijventerreinen verder worden uitgezocht. Het gaat om verkenningen naar de mogelijkheden voor natte bedrijvigheid en HMCbedrijvigheid in de Hoeksche Waard. 4
2. Beleidskader Onderstaand beleidskader (artikel 1 tot en met 4) wijzigt belangrijke onderdelen van het geldend regionaal uitgiftebeleid en afspraken uit het uitgifteprotocol van het Bedrijvenpark Hoeksche Waard. De afspraken uit het geldend regionaal uitgiftebeleid die geen raakvlak hebben met de onderwerpen uit onderstaand beleidskader blijven onverminderd van kracht. Verder zal naar aanleiding van onderstaand beleidskader het uitgifteprotocol van het Bedrijvenpark Hoeksche Waard op onderdelen moeten worden gewijzigd. Na vaststelling van het beleidskader in de raden van de Hoeksche Waard zullen daartoe stappen worden ondernomen. Artikel 1 Definities Hoeksche Waardse Bedrijf: Een onderneming die in een gemeente van de Hoeksche Waard is gevestigd. Bedrijf van buiten de Hoeksche Waard: Een onderneming die buiten de Hoeksche Waard gevestigd is. Vestiging: Van vestiging is sprake als een bedrijf een deel van een gebouw, een gebouw of complex van gebouwen gebruikt waar duurzame uitoefening van de activiteiten van een onderneming of rechtspersoon plaatsvindt. Artikel 2 Hoeksche Waardse bedrijven mogen zich op de daarvoor in de bestemmingsplannen bestemde locaties binnen de Hoeksche Waard ongelimiteerd (her)vestigen en uitbreiden. Artikel 3 Bedrijven van buiten de Hoeksche Waard die een kavelgrootte boven de 5000 m2 wensen moeten zich vestigen op het Bedrijvenpark Hoeksche Waard. Artikel 4 Bedrijven van buiten de Hoeksche Waard die een kavelgrootte onder de 5000 m2 wensen mogen zich op alle daarvoor in bestemmingsplannen bestemde locaties binnen de Hoeksche Waard vestigen. Artikel 5 Op het Bedrijvenpark Hoeksche Waard kunnen zowel Hoeksche Waardse bedrijven als bedrijven van buiten de Hoeksche Waard zich vestigen rekening houdend met het uitgiftebeleid en met lokale regelgeving zoals het bestemmingsplan en eisen in verband met beeldkwaliteit. 5
3. Toelichting artikelen Artikel 1 geeft een definitie van verschillende termen. Het onderscheid tussen een Hoeksche Waards bedrijf en een bedrijf van buiten de Hoeksche Waard wordt scherp afgebakend. Artikel 2 is een aanzienlijke verruiming van het oude uitgiftebeleid. Daarin was lokale huisvesting alleen mogelijk onder de voorwaarde van duidelijke kleinschaligheid (tot 2000 m2). Overleg vond plaats als een lokaal bedrijf een kavel tussen 2000 m2 en 5000 m2 wenste. Het nieuwe artikel 2 schept ruime mogelijkheden voor lokale huisvesting van Hoeksche Waardse bedrijven. De implementatie van dit voornemen in lokale regelgeving in bestemmingsplannen wordt verder uitgewerkt in een stappenplan dat in het kader van de herprogrammering van bedrijventerreinen wordt opgepakt. Artikel 3 garandeert dat grootschalige bedrijvigheid van buiten de regio op het Bedrijvenpark terecht komt. Verankering van dit voornemen in bestemmingsplannen is noodzakelijk. Gemeenten doen dit door in de betreffende bestemmingsplannen bedrijvigheid boven 5000 m2 uit te sluiten en daaraan een ontheffingsmogelijkheid voor college van burgemeester en wethouders te koppelen. Ontheffingen kunnen dan conform het geformuleerde beleid worden verstrekt als er sprake is van een uitbreiding of vestiging boven de 5000 m2 van een Hoeksche Waards bedrijf. Artikel 4 is in het beleidskader opgenomen om duidelijk aan te geven dat kleinschaliger bedrijvigheid (<5000m2) van buiten de Hoeksche Waard zich ook op lokale bedrijventerreinen mogen vestigen. Wel blijft het de voorkeur hebben om ook deze bedrijven zich te laten vestigen op het Bedrijvenpark Hoeksche Waard. Artikel 5 is in het beleidskader opgenomen om duidelijk aan te geven dat het Bedrijvenpark Hoeksche Waard ook voor kleinschaliger bedrijvigheid (<5000 m2) in beeld is. Dit betekent een verruiming ten opzichte van de huidige situatie doordat ook bedrijven van kleiner dan 2000 m2 of groter dan 20.000 m2 zich op het Bedrijvenpark Hoeksche Waard kunnen vestigen. Bestaande kwaliteitseisen blijven onverminderd van kracht. Zo blijft bijvoorbeeld grootschalige containeropslag niet mogelijk. 6