1/9 Sectoraal comité van het Rijksregister Beraadslaging RR nr 25/2015 van 22 april 2015 Betreft: Machtigingsaanvraag van het Centre de recherche en économie du développement (CRED) van de Universiteit van Namen om mededeling te krijgen van gegevens van het Rijksregister voor het uitvoeren van een enquête in het raam van een onderzoek naar factoren die de deelname van migrantenvrouwen aan het economische en sociaal leven in België beïnvloeden (RN-MA-2015-015) Het Sectoraal comité van het Rijksregister, (hierna "het Comité"); Gelet op de wet van 8 augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen (hierna "WRR"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna WVP), inzonderheid artikel 31bis; Gelet op het koninklijk besluit van 17 december 2003 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van bepaalde Sectorale comités opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van de CRED ontvangen op 07/01/2015; Gelet op de bijkomende informatie, ontvangen op 29 januari, 13 en 17 februari en 4 maart 2015; Gelet op de zitting van het Comité van 23 maart 2015 waar het Comité besliste het onderzoek van het dossier te schorsen en de aanvrager te vragen naar de redenen waarom het doelpubliek van zijn onderzoek beperkt blijft tot de Turkse gemeenschap;
Beraadslaging RR 25 /2015-2/9 Gelet op de bijkomende informatie, ontvangen op 14 april 2015; Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken op 26/02/2015; Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 22 april 2015, na beraadslaging, als volgt: I. ONDERWERP EN CONTEXT VAN DE AANVRAAG.. 1. Het Centre de recherche en économie du développement (CRED) van de Universiteit van Namen, hierna "de aanvrager" vraagt om mededeling te krijgen van een steekproef met contactgegevens afkomstig uit het Rijksregister, voor het uitvoeren van een face-to-face interview met in België woonachtige personen van Turkse afkomst in het raam van een onderzoek naar factoren die de deelname van migrantenvrouwen aan het economische en sociaal leven in België beïnvloeden. Dit onderzoek wordt uitgevoerd in het kader van een project dat gefinancierd wordt door het FRNS. II. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG A. ONTVANKELIJKHEID - TOEPASSELIJKE WETGEVING A.1. Wet van 8 augustus 1983 (WRR) 2. De Universiteit van Namen, waarvan de aanvrager deel uitmaakt, is een vzw die (vrije vertaling) het onderwijs, onderzoek en dienstverlening aan de gemeenschap als doel heeft (artikel 2 van de statuten). Zij werd als universiteit erkend door het decreet van de Franse Gemeenschap van 31 maart 2004 dat in zijn artikel 3 bepaalt dat de universiteiten moeten "deelnemen aan onderzoeks- en/of creatieve activiteiten in hun discipline en diensten voor de gemeenschap verzekeren, met name door samenwerking met de educatieve, sociale, economische en culturele wereld". 3. Onderhavige aanvraag is dus ontvankelijk op basis van artikel 5, 1 ste lid, 2 van de WRR. A.2. Wet van 8 december 1992 (WVP)
Beraadslaging RR 25 /2015-3/9 B. DOELEINDEN 4. De face-to-face enquête die de aanvrager wenst uit te voeren aan de hand van de rijksregistergegevens is noodzakelijk voor zijn onderzoek naar het statuut van migrantenvrouwen. Dit onderzoek strekt ertoe de factoren te identificeren die de deelname van migrantenvrouwen aan het economische en sociaal leven in België beïnvloeden en hun vermogen om onafhankelijk beslissingen te nemen over het verloop van hun leven. De aanvrager wenst meer in het bijzonder de huwelijkskeuzes te onderzoeken van migranten van de eerste en tweede generatie, het vermogen van vrouwen om de economische opportuniteiten in België te grijpen, de rol van de vaders en moeders bij de opvoeding van de kinderen en hiertoe een interview af te nemen van een representatief staal mannen en vrouwen van Turkse origine die woonachtig zijn in België. 5. Kwalitatieve waarnemingen en sociologisch en antropologisch onderzoek suggereren dat moslimvrouwen (onder meer in de Turkse en Marokkaanse gemeenschappen) een paradoxale regressie ondergaan van hun status. Terwijl enerzijds hun gastland aan vrouwen een betere wettelijke bescherming biedt dan hun land van herkomst en anderzijds meer economische opportuniteiten, geven deze vrouwen aan dat zij steeds minder vrijheid genieten dan hun zussen of nichten die in Turkije of Marokko zijn gebleven. 6. Gelet op wat voorafgaat stelt het Comité vast dat de door de aanvrager beoogde doeleinden welbepaald, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigd zijn zoals bedoeld in de artikelen 4, 1, 2 van de WVP. De verwerking van de aanvrager zal eveneens toelaatbeer zijn op basis van artikel en 5, 1 ste lid a) van de WVP. C. PROPORTIONALITEIT C.1. Betreffende de gegevens 7. Teneinde de vragen rond emancipatie van vrouwen te onderzoeken vanuit een intergenerationeel perspectief wenst de aanvrager vrouwen en mannen van Turkse origine te ondervragen (geboren in of waarvan de ouder(s) of grootouder(s) in Turkije geboren zijn) van verschillende leeftijden en met verschillende migratieachtergronden en die, voor praktische redenen verbonden aan de kostprijs van het onderzoek, gedomicilieerd zijn in drie gemeenten van de Brusselse agglomeratie (Brussel, Sint-Joostten-Noode en Schaarbeek) en twee in het Waalse Gewest (Charleroi en Farciennes). Hij wenst toegang te krijgen tot de contactgegevens vermeld in artikel 3, 1 ste lid, 1, 3 en 5
Beraadslaging RR 25 /2015-4/9 20-40 jaar 40-65 jaar van de WRR (naam, voornamen, geslacht en hoofdverblijfplaats) alsook, om een goede representativiteit van de steekproef te garanderen, tot het gegeven vermeld in artikel 3, 1 ste lid, 8 (enkel de informatie of de persoon al dan niet gescheiden is) van de WRR voor 1030 personen, gedomicilieerd in de gemeenten Brussel, Sint-Joost-ten-Noode en Schaarbeek en 494 personen gedomicilieerd in de gemeenten Charleroi en Farciennes onder vorm van 2 steekproeven, onderverdeeld in 20 lagen, samengesteld op basis van de gegevens van het Rijksregister, vermeld in artikel 3, 1 ste lid, 2, 3, 5, 8, 15 van de WRR (plaats en datum van geboorte, geslacht, hoofdverblijfplaats, burgerlijke staat, ascendenten in de eerste graad) op volgende wijze: Tabel 1: Samenstelling van de steekproef met personen van Turkse origine in de gemeenten Brussel, Sint-Joost-ten-Noode en Schaarbeek 1 e generatie (geboren 2 e generatie (geboren in Be, 2 ouders geboren 3e generatie (Geboren in Be, ten minste 1 ouder geboren in Be uit 2 in Turkije geboren ouders) 1 e generatie (geboren 2 e generatie (geboren in Be, 2 ouders geboren Vrouw Man Gescheiden Nietgescheidegescheiden Gescheiden Niet- 20 90 20 44 30 190 20 94 20 90 20 44 20 90 20 44 20 90 20 44 20-40 jaar Tabel 2: Samenstelling van de steekproef met personen van Turkse origine in de gemeenten Charleroi en Farciennes 1 e generatie (geboren 2 e generatie (geboren in Be, 2 ouders geboren 3e generatie (Geboren in Be, ten minste 1 ouder geboren in Be uit Vrouw Man Gescheiden Nietgescheidegescheiden Gescheiden Niet- 5 22 5 10 10 80 10 40 5 22 5 10
Beraadslaging RR 25 /2015-5/9 40-75 jaar 2 in Turkije geboren ouders) 1 e generatie (geboren 2 e generatie (geboren in Be, 2 ouders geboren 20 90 20 80 10 20 10 20 8. Door het Comité gevraagd naar de redenen waarom de aanvrager zijn onderzoek toespitst op de Turkse gemeenschap, gaf deze aan dat zijn onderzoekstrategie erin bestaat bij wijze van vergelijking een enquête uit te voeren in het gastland en een andere in het land van oorsprong. Welnu, momenteel wordt de uitvoering van enquêtes in Marokko de Marokkaanse gemeenschap zijnde de andere natuurlijke kandidaat voor dit soort onderzoek geconfronteerd met grote administratieve moeilijkheden (noodzakelijke schriftelijke toelating van de Minister van Binnenlandse Zaken mits inachtneming van zeer dwingende voorwaarden, voorafgaande ministeriële goedkeuring van de enquêteinstrumenten, recht op censuur van de regering met betrekking tot de publicatie van de onderzoeksresultaten) alsook met een gebrekkige beschikbaarheid van officiële documenten betreffende de familiale geschiedenis (zoals geboorteaktes van de vorige generaties) ten opzichte van Turkije waar een lange bureaucratische traditie werd ingeleid onder het Ottomaanse Rijk. De aanvrager verduidelijkte eveneens dat hij reeds bevoorrechte relaties aanknoopte met actoren in de schoot van de Turkse gemeenschap (burgemeester van Sint-Joost-ten-Noode en verenigingen in Brussel) teneinde een vertrouwensrelatie op te bouwen en aan het denken te zetten opdat de resultaten van het onderzoek zouden leiden tot acties die ten goede komen aan de betrokken bevolkingsgroepen. Het onderzoeksproject werd overigens geselecteerd en als eerste gerangschikt door de externe deskundigen van de wetenschappelijke commissie van het NFWO. 9. Het Comité stelt vast dat de gevraagde gegevens conform artikel 4, 1, 3 van de WVP zijn. 10. De aanvrager wenst een quotum antwoorden te verkrijgen in een grootteorde van 50%. Het is onmogelijk vooraf te evalueren hoeveel personen van de 1524 individuen van de steekproef zullen instemmen met deelname aan de enquête. Bijgevolg meent het Comité dat indien de aanvrager niet het gewenste aantal antwoorden verkrijgt, hij een bijkomende steekproef kan vragen om het vastgestelde quotum te bereiken.
Beraadslaging RR 25 /2015-6/9 11. Om de resultaten van zijn enquête te kunnen wegen wenst de aanvrager eveneens van het Rijksregister het totale aantal in het Rijksregister ingeschreven personen te kennen in de verschillende lagen van de steekproeven; wat geen probleem vormt in het licht van artikel 4, 1, 3 van de WVP; temeer daar deze informatie in dit geval kan beschouwd worden als anonieme informatie. C.2. Betreffende de effectieve mededeling 12. De aanvrager vestigde de aandacht van het Comité op het feit dat de bijzondere kenmerken van zijn enquête vereisen dat hij kan beschikken over de contactgegevens van de personen uit de steekproeven zodat hij zijn enquête kan uitvoeren aan de hand van face-to-face interviews. In dit verband benadrukte hij de noodzaak van het opzetten van een vertrouwensrelatie met de geïnterviewde personen aangezien sommige vragen betrekking hebben op de intimiteit van de betrokkene, dat de vragenlijst lang is en open vragen bevat die moeilijk schriftelijk kunnen beantwoord worden en dat het doelpubliek een laag onderwijsniveau vertoont. 13. Aangezien hij zich dus in een uitzonderingssituatie bevindt ten opzichte van de door de Commissie aanbevolen anonieme enquêtemethode, verklaart de aanvrager dat hij zich volkomen zal schikken naar de code waartoe de bestemmelingen van gegevens van het Rijksregister verklaren zich te zullen schikken bij de uitvoering van hun wetenschappelijk onderzoek zoals beschreven in punt 5 van het vademecum voor de onderzoeker dat door de Commissie werd goedgekeurd en beschikbaar is op haar website. 14. Het Comité neemt hiervan akte en meent derhalve dat de gegevens "naam en voornamen"," geslacht" en "hoofdverblijfplaats" van de uitgelote personen aan de aanvrager mogen meegedeeld worden met een verdeling van deze informatie in 20 lagen zoals beschreven in de steekproeftabel hiervoor (cons. 7). C.3. Betreffende de frequentie van de toegang/het gebruik en de duur van de machtiging 15. De aanvrager wenst een eenmalige toegang tot de gegevens van het Rijksregister onder de vorm van 1 steekproeftrekking van 1524 personen (eventueel herhaald ingeval van het niet-behalen van een quotum van 50% antwoorden). Het Comité stelt vast dat de frequentie van de mededeling in het licht van het beoogde doeleinde conform artikel 4, 1, 3 van de WVP is.
Beraadslaging RR 25 /2015-7/9 16. De machtiging voor toegang en gebruik van de voormelde gegevens voor verwerkingen die uitgevoerd worden voor het verwezenlijken van het voormelde doeleinde wordt gevraagd voor een welbepaalde periode van 1 jaar vanaf de datum van ontvangst van de eerste steekproeftrekking en dit overeenkomstig de termijn waarbinnen de enquête zal uitgevoerd worden (1 jaar). Het Comité stelt vast dat voor het verwezenlijken van het voormelde doeleinde een tot deze periode beperkte machtiging passend is (artikel 4, 1, 3 van de WVP). C.4. Intern gebruik en/of mededeling aan derden 17. De aanvrager heeft verduidelijkt dat de persoonsgegevens die vanwege het Rijksregister zullen worden verkregen uitsluitend intern zullen gebruikt worden gedurende de tijdspanne die nodig is voor het uitvoeren van de enquête. C.5. Contactbrief en enquêtemethode 18. Om in overeenstemming te zijn met het vademecum voor de onderzoeker dient de aanvrager zijn enquêtemethode te herzien en erin te voorzien dat de gecontacteerde personen de mogelijkheid krijgen om aan te geven (telefonisch of schriftelijk) dat zij niet wensen deel te nemen aan de enquête en dat zij in dat geval niet meer door de aanvrager zullen gecontacteerd worden. Het ontwerp van contactbrief van de aanvrager met de aankondiging van de enquête zal in die zin moeten aangepast worden. 19. De aanvrager zal eveneens in zijn ontwerp van contactbrief met de aankondiging van de enquête moeten vermelden dat een weigering om deel te nemen aan de enquête geen enkel negatief gevolg zal hebben voor de betrokkenen en dat zij beschikken over een recht op toegang en verbetering van hun persoonsgegevens die zullen worden verwerkt zolang de gegevens niet werden geanonimiseerd. D. BEVEILIGING D.1. Consulent inzake informatiebeveiliging 20. De identiteit van de consulent inzake informatiebeveiliging werd meegedeeld aan het Comité. Het Comité neemt hiervan akte.
Beraadslaging RR 25 /2015-8/9 D.2. Informatiebeveiligingsbeleid 21. Uit de door de aanvrager meegedeelde documenten blijkt dat hij een informatiebeveiligingsbeleid beschikt. Het Comité neemt er akte van. D.3. Personen die toegang hebben tot de gegevens, het Rijksregisternummer gebruiken en de lijst van deze personen 22. Het zullen uitsluitend de personeelsleden van het CRED zijn die toegang zullen hebben tot de gegevens van de personen die voorkomen in de steekproef. 23. Zoals artikel 12 van de WRR het vereist, dient de aanvrager een lijst op te stellen van de personen die in de schoot van zijn diensten toegang zullen hebben tot de gegevens die door het Rijksregister worden meegedeeld. Deze lijst moet voortdurend bijgewerkt worden en ter beschikking gehouden worden van het Comité. De personen die op die lijst voorkomen moeten bovendien een verklaring ondertekenen waarin zij zich ertoe verbinden de vertrouwelijkheid en veiligheid van de informatiegegevens te bewaren. E. AANGIFTEVERPLICHTING 24. Het Comité vestigt de aandacht van de aanvrager op het feit dat hij alvorens met de enquête te starten de bepalingen van artikel 17 van de WVP (aangifte) en van het koninklijk besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de WVP dient na te leven. OM DIE REDENEN, Het Comité, 1 machtigt het Centre de recherche en économie du développement van de Universiteit van Namen om, onder de voorwaarden bepaald in onderhavige beraadslaging, mededeling te krijgen van de contactgegevens vermeld in artikel 3, eerste lid, 1, 3, 5 van de WRR (naam, voornamen, geslacht en hoofdverblijfplaats) alsook de informatie of de persoon al dan niet gescheiden is (afkomstig uit het informatiegegeven van artikel 3, eerste lid, 8 van de WRR), betreffende 1524 personen gedomicilieerd in de gemeenten Brussel, Sint-Joostten-Noode, Schaarbeek, Charleroi en Farciennes die geboren zijn in Turkije of geboren zijn in België en waarvan een of twee (groot)ouders geboren zijn in Turkije, en dit onder vorm van 2 steekproeven, onderverdeeld in 20 lagen zoals beschreven in de hogervermelde
Beraadslaging RR 25 /2015-9/9 tabellen (cf. cons. 7), door de diensten van het Rijksregister samengesteld op basis van de gegevens vermeld in artikel 3, 1 ste lid, 2, 3, 5, 8, 15 van de WRR. Deze machtiging wordt verleend voor een periode van 1 jaar. Het Comité preciseert dat de aanvrager na het afronden van het onderzoek een papieren of elektronisch exemplaar van het onderzoeksrapport aan het Comité moet bezorgen met vermelding van het nummer van de onderhavige beraadslaging. 2 bepaalt eveneens dat wanneer het Comité de aanvrager een vragenlijst stuurt over informatiebeveiliging, die vragenlijst volledig en naar waarheid moet worden ingevuld en naar het Comité teruggestuurd. Het Comité stuurt een ontvangstmelding en behoudt het recht daar later desgevallend op te reageren. Voor de Wnd. Administrateur, afw. De Voorzitter, (get.) An Machtens Wnd. Afdelingshoofd ORM (get.) Mireille Salmon