Het Sectoraal comité van het Rijksregister (hierna "het comité");

Transcriptie

1 1/7 Sectoraal comité van het Rijksregister Beraadslaging RR nr. 68/2017 van 4 december 2017 Betreft: aanvraag voor uitbreiding van de beraadslagingen RR nr. 02/2012 van 11 januari 2012 en RR nr. 97/2014 van 19 november 2014 tot machtiging om een personensteekproef te laten samenstellen door het Rijksregister met het oog op het uitvoeren van een Belgisch marktonderzoek door het BIPT betreffende de elektronische communicaties vanuit het standpunt van de gebruikers (RN-MA ) Het Sectoraal comité van het Rijksregister (hierna "het comité"); Gelet op de wet van 8 augustus 1983 tot regeling van een Rijksregister van de natuurlijke personen (hierna "WRR"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna WVP), inzonderheid artikel 31bis ; Gelet op het koninklijk besluit van 17 december 2003 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van bepaalde Sectorale comités opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer ; Gelet op de aanvraag van het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie, ontvangen op 21 april 2017; Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken op 27 oktober 2017;

2 Beraadslaging RR 68/2017-2/7 Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 4 december 2017 na beraadslaging, als volgt I. ONDERWERP EN CONTEXT VAN DE AANVRAAG 1. Het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (hierna "BIPT" of "de aanvrager"), wenst voor de jaren 2018, 2019 en 2020 het Belgisch marktonderzoek verder te zetten betreffende de elektronische communicaties vanuit het standpunt van de gebruikers waarvoor het door het Comité op 11 januari 2012 en 19 november 2014 werd gemachtigd met het oog op het samenstellen van een personensteekproef door de diensten van het Rijksregister. 2. Op 1 juni 2017, lanceerde het BIPT een nieuwe aanbesteding voor het aanduiden van een instantie belast met de uitvoering van een enquête en een statistische analyse van de situatie van de markt inzake elektronische communicatie vanuit het standpunt van de gebruikers. Zo werd markt toegekend aan de firma Profacts, waarbij nog steeds beroep wordt gedaan op het Rijksregister als tussenpersoon. Noch de aanvrager noch de firma Profacts zullen toegang hebben tot de persoonsgegevens van de respondenten. Profacts biedt daarentegen de mogelijkheid om de vragenlijst online in te vullen en garandeert de anonimiteit van de ingewonnen gegevens. 3. Het is hiervoor dat de aanvrager de uitbreiding in de tijd vraagt van deze beraadslagingen voor de bovenvermelde jaren en dit aan dezelfde voorwaarden behalve voor wat de grootte van de steekproef betreft en de keuze van de verwerker. II. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG 4. Met de beraadslaging RR nr. 02/2012 van 11 januari 2012 verleende het Comité aan het BIPT de machtiging om vanwege de diensten van het Rijksregister een toevalssteekproef te verkrijgen betreffende maximum 4905 personen ouder dan 15 jaar en woonachtig in België, met het oog op het uitvoeren van een Belgisch marktonderzoek betreffende de elektronische communicaties vanuit het standpunt van de gebruikers voor de jaren 2012 tot Met de beraadslaging RR nr. 97/2014, breidde het Comité deze beraadslaging uit tot de jaren 2015, 2016 en 2017 en dit aan dezelfde voorwaarden met uitzondering van de grootte van de steekproef dat gebracht wordt tot personen, en de mogelijkheid voor de respondenten

3 Beraadslaging RR 68/2017-3/7 om de enquête te beantwoorden met een papieren vragenlijst of via een elektronische vragenlijst op de website van de gekozen verwerker. 6. Dit betekent dat het Comité er zich bij zijn huidig onderzoek kan toe beperken na te gaan of de voorwaarden voor de verlenging van de enquête conform de WVP zijn. A. VERLENGING VAN DE DUUR 7. Het BIPT wenst de enquête die gestart werd in 2012 en verlengd in 2014, te verlengen voor de jaren 2018, 2019 en Het statistisch onderzoek van het BIPT naar de evolutie van de Belgische markt voor elektronische communicatie vanuit het standpunt van de gebruikers, kadert volledig in zijn opdracht van bevordering van de concurrentie in de sector van de elektronische communicatie en het beschermen van de belangen van de gebruikers inzake keuze, kwaliteit en prijs 1. Deze opdrachten zijn per definitie niet beperkt in de tijd. 9. De verlenging van het onderzoek van het BIPT vertoont dus een rechtmatig karakter in het licht van de artikelen 4, 1, 2 van de WVP en 5 van de WRR. B. PROPORTIONALITEIT B.1. Betreffende de gegevens 10. De aanvrager wenst vanwege de diensten van het Rijksregister drie toevalssteekproeven te ontvangen (voor elk jaar van 2018 tot 2020) doch ditmaal betreffende 5700 (en dus niet langer 5420) personen tussen 15 en 74 jaar en woonachtig in België. De diensten van het Rijksregister zullen hiervoor dezelfde gegevens gebruiken als in 2012 en 2014, namelijk de naam en voornamen, geboortedatum, geslacht en hoofdverblijfplaats vermeld in artikel 3, eerste lid, 1 en 2 (de geboorteplaats uitgezonderd), 3 en 5 van de WRR. 11. De aanvrager vermeldt dat hij ervoor heeft gekozen om niet langer de oudste laag van de bevolking te bevragen omwille van de klachten die zij hierover hebben gekregen. Het Comité neemt hiervan akte. 1 Zie wet van 13 juni 2005, betreffende de elektronische communicatie, Titel I, Hoofdstuk II, "Algemene opdrachten van het Instituut, B.S., 20 juni 2005

4 Beraadslaging RR 68/2017-4/7 12. Voor het overige bevestigt het Comité de vaststelling van 2012 dat de gegevens vermeld in artikel 3, eerste lid, 1 en 2 (de geboorteplaats uitgezonderd), 3 en 5 van de WRR noodzakelijk zijn met het oog op het trekken van een toevalssteekproef per gewest, geslacht en leeftijd en dus conform artikel 4, 1, 3 van de WVP zijn. 13. Zoals hierboven vermeld, is het de firma Profacts die als verwerker van de aanvrager de methode van de steekproeftrekking aan het Rijksregister zal meedelen. B.2. Modaliteiten betreffende de gegevens 14. Om de vergelijking te vergemakkelijken met de enquêtes die werden uitgevoerd sinds 2012, wenst het BIPT de enquête volgens dezelfde methode uit te voeren als deze die gedurende de 6 voorgaande jaren werd gebruikt, namelijk verzending door de diensten van het Rijksregister aan de uitgelote personen van een contactbrief, een enquêteformulier en een herinneringsbrief, overeenkomstig de rechtspraak van het Comité en het advies nr.16/2006 van 14 juni 2006 van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Bij de eerste zending door de diensten van het Rijksregister zal de enveloppe net zoals bij de vorige enquêtes de contactbrief, het enquêteformulier maar ook een formulier voor deelneming aan een loting voor een Sodexho cheque ter waarde van 20 euro. De brieven, formulieren en vooruitbetaalde enveloppen worden door de onderaannemer aan het Rijksregister geleverd. De diensten van het Rijksregister zullen instaan voor het trekken van de steekproef, het aanbrengen van de adressen, het versturen van de zendingen alsook de herinnering, het ontvangen van de antwoorden, het openen, het scheiden van de vragenlijsten en de deelnameformulieren voor de loting, het uitvoeren van de loting en het versturen van de prijzen aan de winnaars. Zo wordt het anonieme karakter van de enquête gewaarborgd. 16. De personen krijgen de mogelijkheid om de vragenlijst via het internet in te vullen zonder dat het anonieme karakter van de enquête evenwel in het gedrang komt aangezien ook voor deze personen de deelname aan de wedstrijd zal gebeuren aan de hand van papieren formulieren en voorgefrankeerde enveloppen. Het Comité neemt hiervan akte. 17. Zoals door het Comité reeds werd geëist in zijn machtiging nr. 02/2012 wordt in de contactbrief, de herinneringsbrief en het deelnemingsformulier voor de wedstrijd vermeld dat de respondent deze rechtstreeks aan het Rijksregister moet terugsturen. 2 Advies nr. 16/2006 van 14 juni 2006 uit eigen beweging met betrekking tot de modaliteiten van de mededeling van informatiegegevens van het Rijksregister met het oog op (wetenschappelijk) onderzoek.

5 Beraadslaging RR 68/2017-5/7 18. De contact- en herinneringsbrief vermelden dat de deelname aan de wedstrijd volledig losstaat van de wijze waarop de respondent de vragenlijst heeft ingevuld. Voor meer duidelijkheid stelt het Comité als voorwaarde voor zijn machtiging dat in de plaats wordt vermeld dat het voor een deelname aan de wedstrijd niet noodzakelijk is om de enquête te beantwoorden. 19. De herinneringsbrief wordt op een neutrale manier geformuleerd zodat hij kan gericht worden aan alle personen die deel uitmaken van de steekproef zonder te moeten instaan voor de opvolging van de antwoorden. De herinneringsbrieven zullen immers verstuurd worden met de vermelding dat er geen rekening mee dient gehouden te worden indien de vragenlijst reeds werd teruggestuurd. 20. Het Comité stelt overigens vast dat, zoals werd vereist voor vorige enquêtes, de contact- en herinneringsbrieven en de formulieren voor deelneming aan de wedstrijd een aantal bepalingen bevatten: vermelding van het feit dat de brief niet werd verstuurd door de onderzoekers maar door de diensten van het Rijksregister; vermelding van het feit dat de namen en adressen van de uitgelote personen niet werden meegedeeld aan de onderzoekers teneinde de privacy te waarborgen van de personen die meewerken aan de enquête; vermelding van het feit dat de enquête door het Rijksregister zal teruggestuurd worden aan de onderzoekers zonder vermelding van de naam en het adres van de respondent; vermelding van het feit dat deelname aan de enquête niet verplicht is en dat nietdeelneming geen enkel schadelijk gevolg zal hebben. 21. Het Comité stelt overigens vast dat de contact- en de herinneringsbrief duidelijk uitleggen: o wat het doel is van het onderzoek; o op welke wijze de antwoorden zullen worden verwerkt; o dat indien de betrokkene reeds heeft gereageerd, hij geen rekening dient te houden met de herinneringsbrief en verder niets hoeft te doen. 22. Het Comité stelt vast dat in de nieuwe vragenlijst dezelfde maatregelen werden genomen als in 2012 en 2014 om zich te wapenen tegen het risico op onrechtstreekse heridentificatie van de respondenten: de ingezamelde sociodemografische gegevens beperken tot het geslacht, het administratieve gewest van de woonplaats en de leeftijdklasse teneinde de kwaliteit van de ingezamelde steekproef te kunnen controleren en de steekproef eventueel te kunnen wegen indien een bijsturing noodzakelijk zou blijken. De sociodemografische variabelen zijn bovendien gedefinieerd in brede categorieën om ieder risico op identificatie van de respondent te vermijden zelfs als worden die categorieën onder elkaar gekruist.

6 Beraadslaging RR 68/2017-6/7 23. Gelet op wat voorafgaat stelt het Comité vast dat de modaliteiten van de enquête betekenen dat de aanvrager geen enkel concreet identificatiegegeven zal ontvangen van het Rijksregister, noch van de betrokkenen. 24. In dit opzicht en conform de rechtspraak van het Comité en overeenkomstig het advies 02/2011 van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, kunnen de gegevens beschouwd worden als anoniem aangezien de aanvrager onredelijke middelen zou moeten inzetten om één of meerdere werknemers te identificeren en dat het risico op identificatie op dit punt marginaal wordt. Het gaat bijgevolg niet om persoonsgegevens (zie artikel 1, 5 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001) en bijgevolg dient de WVP niet te worden toegepast. 25. Aangezien de enquête van de aanvrager geen longitudinaal karakter vertoont, zullen de diensten van het Rijksregister iedere steekproef moeten vernietigen zodra de herinneringsbrieven zijn verstuurd. 26. Ingevolge het anonieme karakter van de gegevens is de aanvrager vrijgesteld van een aantal formaliteiten. Het is dan ook essentieel dat dit anonieme karakter niet doorbroken wordt. In dit verband neemt het Comité akte van het feit dat: geen enkele code aangebracht wordt op de contactbrief, het enquêteformulier, de herinneringsbrief en de omslagen bestemd om het enquêteformulier terug te sturen; de informatie die ingezameld wordt via de vragen van het enquêteformulier niet toelaat deze te koppelen aan een bepaalde persoon. 27. Uit deze vaststellingen vloeien een aantal gevolgen voort, namelijk: dat de aanvrager geen consulent inzake informatiebeveiliging moet aanduiden zoals voorgeschreven door artikel 10 WRR, aangezien hem geen enkel gegeven uit het Rijksregister rechtstreeks noch onrechtstreeks zal worden meegedeeld; dat het Comité geen enkel beveiligingsplan eist; dat de aanvrager geen lijst dient bij te houden van personen die gegevens uit het Rijksregister zullen ontvangen zoals voorgeschreven door artikel 12, 2 WRR; dat geen aangifte zoals voorgeschreven door artikel 17 WVP noodzakelijk is.

7 Beraadslaging RR 68/2017-7/7 OM DEZE REDENEN, het Comité Breidt de machtiging RR 02/2012 en 97/2014 van het BIPT uit en machtigt de diensten van het Rijksregister tot het trekken van drie steekproeven voor de jaren 2018, 2019 en 2020 (een per jaar) betreffende 5700 personen tussen 15 en 74 jaar en woonachtig in België aan de hand van de gegevens vermeld in artikel 3, eerste lid, 1 en 2 (de geboorteplaats uitgezonderd), 3 en 5 van de WRR. Dit moet het BIPT toelaten zijn enquête verder te zetten volgens de in onderhavige beraadslaging vermelde voorwaarden De Wnd. Administrateur, De Voorzitter, (get.) An Machtens (get.) Mireille Salmon