Een nieuwe woning; gegevens voor bewoners
Een nieuwe woning; gegevens voor bewoners Handleiding voor het verstrekken van gebruiks- en onderhoudsgegevens aan kopers en huurders van woningen 98 Stichting Bouwresearch Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer - Antwerpen Ten Hagen B.V. - Den Haag
Het doel van de Stichting is het coördineren, stimuleren en begeleiden van speurwerk op het gebied van de bouwvoorbereiding, de bouwtechniek en bedrijfstechniek in de bouwnijverheid, alsmede de verbreiding van de resultaten daarvan, zowel ten behoeve van de opleiding als tot de vorming van kennis bij het bouwen. De Stichting verstrekt opdrachten aan researchinstituten; zij vormt stuurgroepen en studiecommissies voor onderwerpen die zij in opdracht geeft. De Stichting en degenen die aan deze publikatie hebben medegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het verwerken - volgens de huidige stand van wetenschap en techniek - van de in deze publikatie vervatte gegevens. Nochtans moet niet worden uitgesloten. de mogelijkheid dat zich toch onjuistheden in deze publikatie zouden bevinden. Degene die van deze publikatie gebruik maakt, aanvaardt daarvoor het risico. De Stichting sluit, mede ten behoeve van al degenen die aan deze publikatie hebben medegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van deze gegevens. ISBN 90 201 16746 Dj1983j0108j194 1983 Kluwer Technische Boeken B.V. - Deventer 1983 Ten Hagen B.V. - Den Haag IC druk 1983 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd enjof openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher.
Inhoud Woord vooraf 7 Samenvatting. 9 Summary.. 10 1 Inleiding.... II 1.1 Uitgangspunten voor de opzet van de handleiding. 11 1.2 Toelichting van opzet en gebruik van de handleiding 12 1.3 Het samenstellen van instructieboekjes in de praktijk 13 2 Algemene leidraad............... 14 2.1 Algemene gegevens.............. 14 2.1.1 Overzicht van ontwerpers, aannemers en installateurs 14 2.1.2 Beknopte beschrijving van de opzet van woning en installatie 14 2.1.3 Garanties...................... 15 2.2 Gegevens voor gebruik en onderhoud van de woning in bouwkundig opzicht.............................. 15 2.2.1 De uit gebruiks- en onderhoudsoogpunt relevante materialen, onderdelen en afwerkingen.................... 15 2.2.2 De voor gebruik en onderhoud benodigde gegevens van de daarvoor in aanmerking komende materialen, onderdelen en afwerkingen.. 17 2.2.3 Procedure voor het samenstellen van instructieboekjes voor wat betreft de gegevens voor gebruik en onderhoud van woningen in bouwkundig opzicht....................... 19 2.2.4 Ervaringen met het samenstellen van het bouwkundige deel van het voorbeeld-instructieboekje.................. 20 2.3 Gegevens voor gebruik en onderhoud van de installaties........ 20 2.3.1 De uit gebruiks- en onderhoudsoogpunt relevante installaties en installatie-onderdelen.................... 20 2.3.2 De voor gebruik en onderhoud van de installaties en installatieonderdelen benodigde gegevens................ 21 2.3.3 Nadere specificatie van de per installatie benodigde gegevens... 22 2.3.4 Ervaringen met het samenstellen van het installatiedeel van het voorbeeld-instructieboekje.................. 24 3 Voorbeeld-instructieboekje Praktisch voorbeeld van een instructieboekje voor kopers '. 25 3.1 Inleiding.................... 27 3.2 Deel I. Algemene gegevens............ 30 3.2.1 Overzicht van ontwerpers, aannemers en installateurs 30 3.2.2 Beknopte beschrijving van de opzet van woning en installaties. 31 5
3.3 Deel 2. Gegevens voor gebruik en onderhoud van de woning in bouwkundig opzicht.......... 42 3.3.1 Bouwkundig buitenwerk 42 3.3.2 Bouwkundig binnenwerk 58 3.3.3 Terreinwerk...... 64 3.4 Deel 3. Gegevens voor gebruik en onderhoud van de installaties 3.4.1 Centrale verwarmingsinstallatie met warmwaterbereiding. 3.4.2 Gasinstallatie......... 3.4.3 Drinkwaterinstallatie, inc\. sanitair 3.4.4 Rioleringsinstallatie... 3.4.5 Elektrische installatie... 3.4.6 Centrale antenne-installatie 66 66 81 83 91 97 109 6
Woord vooraf In 1980 bracht de Stichting Bouwresearch de publikatie 76 'Een nieuw gebouw; instructies voor gebruikers' uit. De daaraan ten grondslag liggende gedachte was het belang dat gehecht moet worden aan een complete informatie bij de oplevering van ieder bouwwerk. Dat betekent de noodzaak van het verstrekken van een pakket informatie dat specifiek voor ieder bouwwerk moet worden samengesteld. De genoemde handleiding vormt het algemene hulpmiddel voor het verzamelen en samenstellen van dergelijke specifieke gegevens en instructies. Het belang van het verstrekken van complete informatie bij de oplevering van een gebouw, wordt onderstreept door het feit dat het Nederlands Normalisatie Instituut overging tot het opstellen van NEN 2633 'Gegevens voor beheer en gebruik van gebouwen'. Hiermee werd de uniforme wijze van verstrekken van steeds specifieke gegevens in een nog algemener kader geplaatst. Hoewel het mogelijk is om de bij de oplevering van woningen te verstrekken informatie ook te ontlenen aan bovengenoemde algemene handleiding, werd toch de behoefte gevoeld aan een afzonderlijke leidraad. Dit komt omdat woningen over het algemeen een eenvoudiger technische opzet hebben dan utiliteitsgebouwen - vooral op het gebied van de technische installaties -, maar ook omdat de doelgroep een ander technisch niveau heeft. Juist de bewoner heeft behoefte aan informatie over zijn woning, en dat op een wijze die het hem mogelijk maakt - als leek - de gegevens over gebruik, inspectie, onderhoud en reparatie te begrijpen. Hoewel er hierbij dus sprake is van een informatiepakket, dat door deskundigen moet worden samengesteld, zal dat pakket voor de leek begrijpelijk en te gebruiken moeten zijn. Deze overwegingen waren voor de Stichting Bouwresearch aanleiding om de voorliggende publikatie samen te stellen. Het eerste, beknopte, op wit papier gedrukte, gedeelte bevat de 'Algemene leidraad', waarmee deskundigen in de woningbouw de voor de bewoners bedoelde informatie kunnen verzamelen en samenstellen. Het tweede, omvangrijker, op geel papier gedrukte, gedeelte geeft een 'Voorbeeldinstructieboekje', uitgewerkt voor een bepaald woningproject. Deze concrete uitwerking is gekozen om de omvang en diepgang van de aan de bewoner te verstrekken informatie te kunnen weergeven. Bovendien bestaat de verwachting dat de technische gelijkvormigheid tussen de vele voorkomende woonvormen, aanleiding kan zijn om dit 'Voorbeeld-instructieboekje' te gebruiken als 'onderlegger' bij het samenstellen van de van geval tot geval noodzakelijke specifieke informatie. 7
De gekozen werkwijze heeft één consequentie die een afwijking betekent van de door de Stichting Bouwresearch als regel gevolgde gedragslijn. Omdat het 'Voorbeeldinstructieboekje' een uitwerking is van een concreet, met name genoemd woningbouwplan, zijn ook steeds de namen van betrokken ontwerpers, uitvoerende partijen, leveranciers, produkten, fabrikanten, enz. genoemd. Dit betekent niet dat die genoemde produkten, constructiewijzen, enz. technisch de voorkeur zouden verdienen boven andere, niet-genoemde oplossingen. Het is slechts een gevolg van de wens om een concreet object uit te werken op een wijze, die alle - naar de mening van de studiecommissie noodzakelijke - informatie geeft. De studiecommissie C 14a - Instructies voor technisch beheer en gebruik van woningen - die het materiaal voor het totstandkomen van deze publikatie ontwikkelde, was als volgt samengesteld: ing. Ed. J. L. Lamberti - voorzitter ir. W. J. Eijkman - secretaris ir. H. C. van den Berg J. A. M. Claassens ing. W. P. Grandiek ir. P. van der Kraan ing. C. Loeve ir. I. Moerman drs. A. C. Moorman R. J. A. van Ooijen J. B. de Slegte J. van Steen ing. J. Jorna - rapporteur Philips' Technische Bedrijven N.V. Raadgevend Ingenieursbureau voor Bouwcontrole B.V. AMEV Vastgoed N.V. NCIVjCSW Garantie-Instituut Woningbouw Elffers Partners B.V., architecten Kokgroep Nederland B.V. Stichting Bouwresearch Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds Groosman Partners B.V., architecten Deerns Raadgevend Ingenieurs R.K. Bouwvereniging voor het Huisgezin Adviseur voor bouwprogrammering en organisatie Het uitvoerend werk werd door de rapporteur verricht. Veel steun werd ondervonden doordat het commissielid J. van Steen een woningobject ter beschikking stelde, dat als voorbeeld werd uitgewerkt. Dit betreft premiewoningen in het woningbouwproject Ommoord-Keizershof te Rotterdam. De overige leden van de studiecommissie leverden vanuit hun specifieke deskundigheid belangrijke bijdragen om ordening te verkrijgen in de omvangrijke materie. ing. Ed. J. L. Lamberti voorzitter 8
Samenvatting Bij bewoners van woningen - hetzij eigenaren, hetzij huurders - bestaat behoefte aan gegevens over hun woning. Het gaat qaarbij om gebruiksmogelijkheden (wat doen, wat nalaten), om inspecties naar mogelijk optredende gebreken en het voorkómen daarvan (verzorgend onderhoud en reparatie), om het functioneren en onderhouden van de technische installaties. In het algemeen geven de opleverings- en revisiegegevens van de bouw daarover onvoldoende informatie. Daarom wordt gepleit voor het - door deskundigen - laten samenstellen van een 'instructieboekje' dat bij iedere woning behoort. Een instructieboekje dat derhalve vergelijkbaar is met de documentatie die de koper van bijvoorbeeld een auto, meegeleverd krijgt. In de handleiding geeft het gedeelte dat 'Algemene leidraad' genoemd is, de gegevens die voor deskundigen het hulpmiddel kunnen zijn om een dergelijk 'instructieboekje' samen te stellen. Daarbij aansluitend een 'voorbeeld' uitgewerkt, dat betrekking heeft op een concreet woningproject. Hoewel daarin specifiek de gegevens staan, die op dat éne object betrekking hebben, heeft dat 'voorbeeld' toch een meer algemene betekenis. De woningbouw heeft - uit technisch oogpunt bezien - in al zijn vormen zoveel onderlinge overeenkomst, dat dit 'voorbeeld' ook model kan staan voor instructieboekjes die voor andere woningprojecten moeten dienen. 9